Risk

-2016-
Risk
 Finansal açıdan risk, beklenen değer ile
gerçekleşen değer arasındaki olumlu yada
olumsuz fark olarak tanımlanabilir.
 Finansal piyasalarda “belirsizlik” ve “risk” genelde
birbiri ile karıştırılmaktadır.
 Risk, belirsizliğin ölçülebilen kısmıdır yani bir
bileşenidir.
Bir olayın gerçekleşme şansı, bir olayın meydana
gelme olasılığı olarak kabul edilir. Örneğin, yazı tura
atan bir kişinin yazı ya da turayı bulma olasılığı
%50’dir. Bu şekilde, gerçekleşmesi mümkün bütün
olaylar belirlenir ve bu olayların her birinin
gerçekleşme olasılığı tahmin edilirse, buna olasılık
dağılımı denilmektedir.
Olasılık dağılımı sübjektif veya objektif
yapılmasına göre, belirsizlik ve risk kavramları
arasındaki farklılık ortaya çıkmaktadır.
Olasılık dağılımı, kişinin beklentilerine dayalı
olarak sübjektif yapılıyorsa belirsizlik; olasılık
dağılımı, geçmiş veriler kullanılarak objektif olarak
yapılıyorsa risk söz konusudur.
Objektif olasılık dağılımı, olaya ilişkin geçmişe ait
verileri bilimsel yöntemlerle analiz etme sonucu
oluşturulurken, sübjektif olasılık dağılımı, hiçbir tarihi
veriye sahip olmadan yapılmaktadır.
Risk, belirsizliğin objektif ölçüsüdür.
 Geleceğe ilişkin olasılık tahmini subjektif olarak
yapılıyorsa belirsizlikten, objektif olarak yapılıyor
ise riskten söz ediliyor demektir.
 Örneğin, bir hisse senedinin gelecekteki fiyatı, o
hisse senedinin geçmiş fiyatların analizi sonucu
tahmin ediliyor ise riskten, aynı hisse senedinin
geçmiş fiyatları ile ilgili bilgiler yoksa, gelecekteki
fiyat tahminleri birtakım varsayımlarla yapılıyorsa
belirsizlikten söz edilir.
 ÇEŞİTLENDİRİLEMEYEN RİSK.
 Sistematik risk, tüm yatırımların getirilerini etkileyen
risk olarak tanımlanır.
 Yatırımcı açısından kontrol edilemeyen risk türüdür.
 Sistematik riskin kaynakları, sosyal, ekonomik ve
politik çevredeki değişmelerdir.
 Bu değişmeler, piyasadaki tüm menkul kıymetleri ve
işletmeleri aynı anda etkiler.
Ekonomide meydana gelen
bir
durgunluk,
tüketim
eğiliminde meydana gelen bir
değişme,
ani
bir
savaşın
meydana gelmesi gibi etkenler
menkul
kıymet
pazarlarını
yakından etkilemektedir. Bu
etkilenme
beklentilerin
değişmesinden
meydana
gelmektedir.
 Dünyada veya yatırımın yapıldığı
ülkede oluşan siyasi bunalımlar,
ekonomik krizler birer belirsizlik unsurudur ve yatırım
kararlarını etkiler.
 Siyasi otoritenin istikrarsız bir görünümü varsa, bu
doğrudan olarak finans piyasalarını etkileyecektir.
Çünkü yatırımcı bir yatırım kararını gerçekleştirirken
aradığı önemli kriter siyasi istikrardır.
 Enflasyonun sözlük anlamı, paranın değerinin ani,
hızlı bir şekilde düşmesi, fiyatlar genel seviyesinin
yükselmesi, dolayısıyla dolaşımdaki para miktarının
artmasıdır. Enflasyon oranı bir belirsizliktir ve
yatırımları olumsuz yönde etkiler.
 Faiz riski, faiz oranlarında ortaya
çıkan
değişimlerden
dolayı
karşılaşılan risk olup, bu risk;
herhangi bir yatırımdan beklenen
getiriyi olumlu veya olumsuz
etkiler veya şirketlerin yaptığı
borçlanmalar üzerinde etkili olur.
Yabancı paraların değerlerinde meydana gelen
değişme ile ortaya çıkan risktir.
Yatırımcıların
yabancı paralar üzerinden yatırım yapması ve yabancı
piyasalarda yatırım yapması gibi durumlarda kurlarda
meydana gelebilecek değişiklikler yatırımların
getirilerini etkiler.
 ÇEŞİTLENDİRİLEBİLİR RİSK.
 Portföy çeşitlendirilmesi ile azaltılabilen, belli bir
sektöre yada belirli işletmelere ait risklerdir.
 Sistematik
olmayan riske çeşitlendirilebilir risk
denmesinin nedeni, yatırımcının farklı menkul
kıymetlere yatırım yaparak yani portföyünü
çeşitlendirerek bu riski azaltma olanağının olmasıdır.
 İşletme
yönetimi, işletmenin ürünlerine yönelik
tüketici tercihleri, işletmenin reklam kampanyasının
başarısı ve hatta iklim koşulları gibi birebir işletme ile
ilgili unsurlar sistematik olmayan riskin kaynaklarıdır.
 İşletmenin finansal sorumluluklarını
yerine getirememe olasılığıdır.
 İşletmenin gelirlerinin sürekliliğini
yitirmesi
sonucu,
borçlarını
ödeyememe, çevresel koşullara ayak
uyduramama, faiz ve kar payı
ödemelerini
gerçekleştirememe
olasılığını ifade eder.
 İşletmenin borçlarının artması, satışlarında düşüş,
grev, rekabetin artması, yönetim hataları finansal riski
artırıcı etki yapar.
İşletmenin içinde bulunduğu endüstride oluşabilecek
olumsuz değişmeler, işletmenin karlılığını
etkileyebilmekte ve menkul kıymetlerin fiyatlarında
değişiklikler yaratabilmektedir.
 Tekel olunması,
 Rekabet koşulları,
 Arz-Talep dengesi.
 İşletmelerin yönetim kadrolarının yeteneklerine bağlı
olarak ortaya çıkan risktir.
 Yönetim kararları,
 Uygulanma gücü,
 Yönetim anlayışı.
İşletme yönetiminin yapacağı hatalar işletmenin
karlılığını, satışları, menkul kıymetlerin fiyatlarını
etkileyeceğinden yönetim riski yatırımcılar açısından
önemli bir risk unsurudur.
 Finansal sistemin herhangi bir aşamasında
ortaya çıkan ve finansal piyasada yaygın ve
riskli bir ortamın oluşmasına neden olan risk
türüdür.
 Potansiyel domino etkisi yaratırlar.
 Bulaşma etkisi.
Risk yönetimi; bir işletme veya örgüt tarafından
karşılaşılan değişik kayıpları ve kayıpların
azaltılmasında örgütün amaç ve hedeflerine uygun en
iyi yöntemleri, sistematik olarak tanımlayan ve analiz
eden bir süreçtir.
 Finansal piyasalar arasındaki sınırların kalkması,
 Finansal ve ekonomik kaynaklar için rekabetin
artması,
 Finansal ürünlerin artması,
 Finansal sistemde teknolojinin ilerlemesi,
 Finansal piyasalarda volatilitenin artması,
 Merkez bankası baskılarının azalması.
Risk yönetimi, risklerden doğacak zararların minimize
edilerek kar sağlanması sürecidir.

1.
Risk kaynaklarının belirlenmesi,
2.
Riskin ölçülmesi,
3.
Belirlenen riskin finansal amaçlara olan etkinliğinin
belirlenmesi,
4.
Riskin üstlenilebilir olup olmamasına karar verilmesi,
5.
Risk yönetim tekniğinin seçimi ve zamanında
uygulanması.
Risk yönetimi için üç farklı yöntem
kullanılmaktadır.

1.
2.
3.
Sigorta,
Aktif – Pasif Yönetimi,
Hedging.
Tam
olarak
finansal
risklerin
yönetilmesinde kullanımı mümkün olmamakla
birlikte, birden fazla kişinin yada işletmenin
karşı karşıya kalabileceği fakat aynı anda
gerçekleşme olasılığının düşük olduğu sigorta
edilebilir riskler için kullanılır.
 Yangın, hırsızlık, doğal afetler vb.
 Sigorta yöntemi sigorta yapılacak olan finansal aktörlere
dağıtım yoluyla ve aynı anda olasılığın azaltılması
yöntemiyle uygulanır.
 Fiyat değişimlerinin farklı işletmeler için aynı anda gerçekleşme
olasılığı yüksektir, bu durum sigorta şirketleri tarafından zarar
karşılanmasını güçleştirir.
 Aktif
ve pasiflerdeki kalemlerin uygun
birleşimini sağlamaya çalışarak, bu yolla kar
hedeflerine ulaşılması yöntemidir.
 Likidite ve Emniyet.
 Riskten korunma işlemi.
 Hedging,
gelecekteki faiz, fiyat ve döviz kuru
dalgalanmalarından kaynaklanan kayıplara dayalı
riskin, kârı en az etkileyebilecek şekilde azaltılmasını
sağlayacak korunma yöntemlerini ifade eden genel bir
terimdir.
 Beklenen Getiri
 Varyans - Standart Sapma
 Değişim Katsayısı
Beklenen getiri:
E(r): Beklenen Getiri
ri: Muhtemel Getiri Oranı ya da Nakit Akışı
pi: Getirinin Gerçekleşme Olasılığı
Bir yatırımcının, yatırım tutarı 50.000 TL olan yatırım projesiyle ilgili
olarak, yatırım projesinden sağlayacağı net nakit girişlerinin ve net nakit
girişlerine ilişkin olasılık tahminlerinin aşağıdaki gibi olacağı
düşünülmektedir. Beklene getiri nedir?
Gerçekleşme Olasılığı
0,30
0.50
0,20
Net Nakit Girişi
60.000 TL
80.000 TL
90.000 TL
Gerçekleşme Olasılığı
0,30
x
0,50
x
0,20
x
Net Nakit Girişi
60.000 TL =18000
80.000 TL = 40000
90.000 TL = 18000
 E (R) = 18.000+40.000+18.000=76.000 TL
 Yatırım projesinden beklenen kar;
76.000-50.000 = 26.000 TL
 Beklenen getiri oranı= 26.000/50.000 = % 52’dir
Standart sapma ya
ölçülmesinde kullanılır.
da
varyans
riskin
Standart sapma, olasılık dağılımında,
sonuçların ortalama değerden farklarının karesinin
kare kökü alınarak bulunur.
Standart sapmanın küçük olması; ortalamadan
sapmaların ve riskin az olduğunun, büyük olması
ise; ortalamadan sapmaların, riskin çok olduğunun
ve oynaklığın göstergesidir.
Gerçekleşme Olasılığı
0,25
0,40
0,35
Getiri Oranı
0,60
0,45
0,20
Tabloya göre yatırımın beklenen getirisini, varyansını ve
standart sapmasını hesaplayınız.
0,25
0,40
0,35
x
x
x
0,60 =0,15
0,45 =0,18
0,20 =0,07
E(R) = 0,15+0,18+0,07= 0,40
(0,6-0,4)2*0,25=0,01
(0,45-0,4)2*0,40=0,001
(0,2-0,4)2*0,35=0,014
Varyans= 0,025
Standart Sapma= 0,16
Değişim katsayısı, her birim getiri için
riski ölçer ve beklenen getirisi aynı olmayan
alternatiflerin değerlendirilmesi için daha
uygun bir ölçüttür.
Değişim
Standart Sapma
Katsayısı=
Beklenen Getiri
DK 

E ( Ri )
A ve B yatırım projelerine ait getiri oranları ve
olasılıklı
dağılımları aşağıdaki gibidir. Yatırımların
beklenen getirilerini ve riskini hesaplayarak hangi
yatırımın seçilmesi gerektiğini belirleyiniz.
Olasılık
0,05
0,15
0,35
0,25
0,20
__A Projesi
0,05
0,10
0,40
0,30
0,25
_B Projesi__
0,10
0,15
0,35
0,30
0,70
OLASILIK
0,05
0,15
0,35
0,25
0,2
A
0,05
0,1
0,4
0,3
0,25
E(R A)
0,0025
0,015
0,14
0,075
0,05
0,2825
B
0,1
0,15
0,35
0,3
0,7
E(R B)
0,005
0,0225
0,1225
0,075
0,14
0,365
Standart Sapma A= 0,112
Standart Sapma B= 0,084
Değişim Katsayısı A= 0,112/0,28= 0,40
Değişim Katsayısı B= 0,084/0,365= 0,23
***B’nin değişim katsayısı daha küçük olduğu için daha
az risklidir bu yüzden B projesi seçilir.