anne arketipi - kouegitim2009

advertisement
ANNE ARKETİPİ
1.ARKETİPSEL OLARAK “ANNE”
2. ANNE KOMPLEKSİ
*OĞULUN ANNE KOMPLEKSİ
* KIZIN ANNE KOMPLEKSİ
* OLUMLU ANNE KOMPLEKSİ
*OLUMSUZ ANNE KOMPLEKSİ
3. TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
4. ASTROLOJİ VE ANNE ARKETİPİ
5. SİNEMADA , EDEBİYATTA VE REKLAMLARDA
ANNE ARKETİPİ
Evrim Eminoğlu-085226009
1
ARKETİPSEL OLARAK “ANNE”
Atalarımızın hepsinin anneleri vardı.
İnsanlar, içinde ya bir anne ya da anne
yerine geçen bir figürün yer aldığı bir
ortamda yetişir. Güçsüz bir bebek onu
besleyen kişi ile bağı olmaksızın
yasayamaz. Bir anne istemeye,onu
aramaya, tanımaya, onunla ilgilenmeye
hazır olarak dünyaya geliriz. Bu yüzden
anne arketipi belli bir tür ilişkiyi,
annelik ilişkisini tanımamızı sağlayan
doğuştan gelen bir yeteneğimiz. Bu da
insanın bu evrimsel ortamı yansıtacak
şekilde tasarlandığı sonucunu doğurur.
*Kişinin kendi annesi, büyükanne, üvey anne,
*Kayınvalide,annelik ilişkisini üstlenmis
herhangi bir kadın,
*Daha üst seviyede tanrıça
*Gençleşmiş anne,
*Anne-sevgili
*Kız-sevgili
*Yardımsever peri;
*Kurtuluş arzusunun hedefi
*Geniş anlamda kilise,üniversite, kent, ülke,
gök, toprak, orman, deniz ve akarsu;
madde, yeraltı dünyası ve ay
*Dar
anlamda doğum ve dölleme yeri olarak
tarla, bahçe, kaya, mağara, ağaç, kaynak,derin
kuyu, vaftiz kabı, kap biçiminde çiçek
*Büyülü daire olarak (mandala)
*Cornucopiatypus (Bereket Boynuzu),
*Daha dar anlamda rahim,
*Her türden girintili sekil
*Yoni,
*İnek, tavsan gibi her türlü yararlı hayvan,
*Uğursuz imgeler olarak ejderha, balık ve yılan
gibi yutan her hayvan ,cadı, mezar veya tabut,
ölüm, derin su, kabus ve umacıdır.
Arketipsel imge ve motifler içinde anne
arketipi,
*Su
*Ağaç
*Deniz
*Arketipsel kadın
*Ay
(İyi anne/Kötü
*Mavi renk
anne/Ruh dostu
*Yumurta (oval)
/Yalnız kadın)
* 4 rakamı
*Yaratılış kalıbı
*Bahçe
ile sembolize edilir.
Evrim Eminoğlu-085226009
5
‘Anne’ kavramı, kişisel / kolektif olmak üzere, temel
anlamda ikiye ayrılır ve kişisel anne, ikameleriyle birlikte,
psikanalitik kuramın - terapinin ana odaklarından birini
oluşturur. Kolektif anne ise, kaynağını mitolojik
görünümlerden alan ve Jung’un ‘arketip’ modeliyle
psikanalize kazandırılan evrensel anne mitinin bir
uzantısıdır. Tıpkı sürekli yer değiştiren ‘kişisel anne’
(anneanne, sevgili) gibi, farklı kaydırmalarla küçük
annelere parçalanan anne arketipi de (Kore, Demeter,
Kali, Kybele-Attis), hem besleyen - koruyucu (Meryem)
ve hem de öldüren - yıkıcı (Lilith) özellikleriyle
vurgulanır. Zıt uçlarda yer alan anne figürlerinin dışında,
‘kötü’ ve ‘iyi’ ahlakını bütünleştiren ‘kolektif anne’
modelleri olduğu gibi, farklı bir ikon ya da cisim olarak
simgeleşmiş anne figürleri de söylenceler halinde
günümüze kadar türetilmiştir.
Anne arketipinin tasıyıcısı, öncelikle kisinin gerçek
annesidir, çünkü dogumdan itibaren çocuk annesiyle
bilinçdısı bir etkilesim ve özdeslesme sürecine
girer. Çocuk için annesi, hem ruhsal hem de
fiziksel olarak,olmazsa olmaz bir gerekliliktir.
Özdeslesme ben-bilincinin uyanmasıyla son bulur ve
bundan sonra bilinç ve bilinçdısı karsıt kutuplar
haline gelir, bu da, bilincin önkosuludur. Anne
arketipi, anne kompleksi denen kompleksin temelini
olusturarak, çocugun içgüdülerinin bozulmasına ve
genellikle korkutucu unsurlar olarak çocukla annesi
arasına giren arketipler ortaya çıkmasına neden
olur.
ANNE KOMPLEKSİ
Annenin yasam boyu sürecek etkilerini
ikiye ayırabiliriz:
1. Kisinin kendi annesinin gerçekten
sahip oldugu karakteristik tutumlardan
kaynaklananlar,
2. Çocugun bilinçdısının aslında kendi
annesine yansıttıgı arketipsel
özelliklerden kaynaklananlar.
Jung, anne arketipinin anneligin
kendini gösterebilecegi özelliklerle
iliskili oldugunu söyler.
OĞULUN ANNE KOMPLEKSİ
*Oğuldaki anne kompleksi saf değildir.
*Erkekte anne kompleksi bilinçdışı boyutu anneyle
özdeşleşen Eşcinsellik ya da her kadında anneyi
arama anlamında Don Juanizm biçiminde
görülebilir.
*Olumsuz anlamlarının yanısıra daha kapsamlı
düşünüldüğünde her iki durumunda olumlu etkileri
vardır.
Evrim Eminoğlu-085226009
9
KIZIN ANNE KOMPLEKSİ
1. Anneliğe Özgü Unsurların Hipertrofisi
*Dişiliğin aşırı geliştiği ve annelik içgüdüsünün
kuvvetlendiği kadındır.
*Karşısındaki erkek kadar kendi kişiliği de çocuğa
oranla ikincil önemdedir.
*Bilinçdışı Eros, bu kadındaki iktidar hırsını ifade
eder.
Evrim Eminoğlu-085226009
10
2.Erosun Aşırı Gelişmesi
*İnsanların kişiliğini aşırı önemseme, annenin
kıskanılması ve ondan üstün olma isteği
*Romantik ve sansasyonel ilişkiler
*Dikkat çekecek ölçüde bilinçsiz olma hali
3. Anneyle Özdeşleşme
*Dişilik özellikleri felce uğramıştır.
*Mükemmelliğin tanımı olan anneye sığınır.
*Onun yaşayacağı herşeyi onun yerine yaşayan
anneye yapışır.
Evrim Eminoğlu-085226009
12
4.Anneye Karşı Direnç
* “Nasıl olursam olayım , annem gibi olmayayım”
leitmotifidir.
*Özdeşleşme noktasına varmayan bir hayranlıkla
beraber anne kıskançlıkla reddedilir.
*Ne “istemediğini” bilir.
*Evlilik anneden kurtulma aracıdır.
*Tüm içgüdüsel süreçlerde zorlukla karşılaşır.
*Ailenin,uterusun,maddenin temsilcisi olan anneye
tepki davranışları geliştirir.
*Entelektüel ya da eril özellikler gelişir.
OLUMLU ANNE KOMPLEKSİ
1. “Annelik içgüdüsünün aşırı gelişmesi”nin olumlu
yönü,yetişkinin en dokunaklı anılarından biri,her
tür oluşum ve değişimin gizemli kaynağı,eve
dönüşün,her tür başlangıcın ve sonun temeli olan
anne sevgisidir.
Anne, “anne sevgisidir,benim deneyimim,benim
sırrımdır”
Evrim Eminoğlu-085226009
14
OLUMLU ANNE KOMPLEKSİ
2. “Aşırı gelişmiş Eros”un tepkisel gelişimi,annelik
ve dişiliğin aşırı ağırlığı altında ezilen erkeğin
kurtarılmasını hedefler.
Dönüştürücü olarak kendisi de dönüşür ve bu
çatışmanın tüm kurbanları aslında bu tip kadının
yarattığı ışığın altında hem aydınlanır,hem
aydınlatırlar. Bu bilince erişirse bir kurtarıcı ve
aydınlatıcıya dönüşür.
Evrim Eminoğlu-085226009
15
OLUMLU ANNE KOMPLEKSİ
3. “Anneyle özdeşleşen kız( salt kız-çocuk)”
Yoğun bir anima yansıtmasıyla doldurulduktan
sonra kendisini bulabilme ihtimali vardır.
Haberdar olmadıkları yeteneklerini
kocalarına yansıtarak onların başarılarına sebep
olurlar.
Erkek için uçurumun derinliğindeki “Yin”
olduğundan her zaman çekici ve anlamlıdır.
OLUMSUZ ANNE KOMPLEKSİ
*Patolojik bir fenomendir
*Karanlık,belirsiz ve şüpheli olan herşeye
düşmandır.Bu kadın bu özellikleriyle erkek için
sevimsiz,aşırı titiz ve tatminsiz iken, yine aynı
nedenlerle dişilik ve eril akıldan oluşan bir bileşime
sahiptir.
*Erkek ilişkilerinde dost, kız kardeş ve yetkin bir
danışmandır (spiritus rector)
*Eğer ana rahmi kaosundan çıkarsa yaşamının
ikinci yarısında evliliğini başarıyla
gerçekleştirebilir.
Evrim Eminoğlu-085226009
17
Tüm bu bilgilerin ışığında büyükanne
arketipini incelediğimizde, anne arketipinin
tezahürlerinden olan “büyük ana” imgesinin
aslında bu arketipe ait olduğunu görürüz.
Onun da aynı anne arketipi gibi hem bilge ve
ata yaslı kadın gibi olumlu hem de cadı gibi
olumsuz tezahürleri vardır.
Anne arketipinden büyükanne arketipine
geçmek, arketipin seviyesinin yükseldiği ve
bilinçten daha fazla uzaklaşıldığı anlamına gelir.
Büyükanne arketipinin etkisinde kalan kadın
sonsuz bir şefkat, yardımseverlik ve anlayışla
kendini çevresindekilerin, özellikle sevdiklerinin
hizmet ve himayesine adar.
“Bu kadın aynı zamanda kendi etki alanına giren
herkesin ‘kendi çocukları’ olduğunda (her zaman
açıkça değilse de) ısrar ederek ve böylece onların
zavallı ve belirli ölçülerde kendisine bağımlı
olduklarını ortaya koyarak çok zararlı olabilir.”
Bu zekice zalimlik, aşırı dereceye vardığında
diğerlerini iç gücü yitimine uğratır ve kişiliklerine
zarar verir.
Evrim Eminoğlu-085226009
19
Sonuç olarak,
1.Kadın için anne cinsiyetin belirlediği bilinçli
yaşamın örneğidir.Erkek için ise örtük bilinçdışının
imgeleri ile dolu tanımadığı bir yabancıdır.
2.Erkek için anne başından sonuna kadar simgesel
bir karaktere sahiptir.Bu nedenle erkek anneyi
idealize eder.
3.Erkekte anne simgeseldir.Ancak kadında
psikolojik gelişimle birlikte simge haline gelir.
4.Erkekte genellikle Urania tipi öne çıkarken
kadında anne arketipi Toprak Ana tipi ile ağır
basar.
TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
Sonsuz sulardan çıkıp,
Ülgen’e
yaratma emrini veren ve
tekrar sulara dönen tanrıça
ak anadır. Altay Türklerinin
inancına göre, ışıktan bir
kadın hayali şeklindedir.
Ülgen ilk yaratılış ilhamını Ak
anadan alır ve dünyaya
destek olması için üç tane de
balık yaratır.
TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
Türeyiş destanındaki
kurt dişi olarak
gösterilmiştir
TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
Umay, çocukları ve hayvan
yavrularını koruyan bir
tanrıçadır.Arkeologların
Altaylarda buldukları seramik
ürünler üzerindeki resimlerde
Umay ana üç boynuzlu olarak
betimlenir.Orta Asya da bazı
arkeolojik buluntulardan
anlaşıldığına göre Umay ana
motifi, beyaz saçlı ve beyaz
giyimli olarak, insanbiçimci bir
görünüm sergilemektedir. Kuş
kılığında kanatlı bir kadın
görüntüsü de vermektedir. Altay
Türkleri onu göklerden inen
bir kadın olarak düşünmüşlerdir
TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
Şaman duasında şöyle tasvir
edilir. “Sen karanlık
gecelerde,genç kızlar gibi
saçlarını dalgalandırarak
oynuyorsun! Kırmızı ipekli
kumaşlar sallayarak, genç al
kısrak üzerindegeziniyorsun”.
Ocak ruhu dişildir. Evin tam
ortası “evin kalbi”dir ve ocak
yeri buradadır.
TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
Ulu ana yani ana tanrıça
arketipinin olumsuz türevidir.
Lohusalara musallat olan bu kötü
ruh, al karısı,albastı, albis, almis,
adlarıyla da anılır. Bazı edebi
metinlerde çirkin, saçları dağınık,
avurtları çökmüş, güçlü kuvvetli ve
uzun boylu olarak tasvir edilir. Bazı
mitolojik metinlerde ise, dünyadaki
en güzel kadından bin kat daha
güzel olduğu anlatılır.
TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
Ayzıt güzelliğin sembolüdür.
Süt gölünden getirdiği
damlayı çocuğun ağzına
damlatır ve çocuğa ruh
verir. İnsan yavrularını,
kadınları, hayvanları ve
hayvan yavrularını korur.
Simgesi, Kuğu kuşlarıdır. Ayzıt
şaman dualarında şöyle tarif
edilir. “Başında ak gökten ak bir
kalpak, çıplak omuzlarında ak
gökten bir atkı, baldırına kadar
siyah bir çizme. Bu şekilde bir
kayaya yaslanarak uyumuştur
veya ormanda dolaşmaktadır”.
TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
Yakut Türklerinin
inanışlarına göre Şamanlar
yeryüzüne kartal ana
tarafından
getirilmişlerdir.Yeniden
doğuşu, ebedi hayatı,
ölümsüzlüğü ve güneşin
doğuşunu simgeler. Çin
mitolojisinde de ateşi,
sıcaklığı, hasat mevsimini ve
güneşi sembolize eder.
TÜRK MİTOLOJİSİNDE ANNE ARKETİPİ
Göktürklerle ilgili bir
mitolojide, Göktürklerin
atalarından birinin, bir
mağarada, ak geyik kılığına
giren bir deniz tanrıçası ile
ilişkisi olduğu anlatılır.
Göktürkler nesillerinin
kurttan geldiğini söylemekle
beraber efsanelerinde dişi
geyikte rol oynar. Dişi geyik bir
ilahedir ve vücudundaki lekeler
yıldız işaretleri olarak görülür.
Dişi geyik eski Hun anlatılarında
yol gösterici rolü oynar.
ASTROLOJİ VE ANNE ARKETİPİ
Arketipleri kullanan astrologlar doğum haritasında
komplekslerin potansiyelini gezegenlerden,
burçlarından ve açılarından çıkarır.
Doğum haritasında arketipleri temsil eden
gezegenlere bakarak kompleksler ortaya
çıkarılabilir.
Doğum haritası bize fonksiyonlar arası dengesizliği
gösterir, gezegenler arası gerginlikleri gösterir.
Dünyayı algılamamızı değiştiren, kendimize limitler
ve bariyerler koymamıza neden olan iki temel
arketipten biri olan anne arketipi haritada 10.
evde gözlemlenirse anne kompleksinin de içeriği
bulunabilir.
Evrim Eminoğlu-085226009
29
ASTROLOJİ VE ANNE ARKETİPİ
Balık burcundaki Ay, dünyanın tehlikelerine karşı
annenin sevgisi ile sarıp sarmalanmalıdır bu tip bir
Ay’a olan sert açılar çok acıtır.
Ay, Neptün ile sert açıdaysa kişinin sevgiye çok
ihtiyacı vardır ve terk edilme korkusu yaşar. Bu
kişi bir erkekse, ileride kendine annelik yapacak
bir eş seçer, o ideal anneyi sevgilisinde bulmaya
çalışır.
Ay, Venüs’e uyumlu açı yapıyorsa, kişi kadınlar ile
iyi anlaşır, iyi ilişkiler içinde olur, eğer sert açı
yapıp, anne kompleksine dönüşürse kadınlar ile
ilişkiler güçleşir.
Evrim Eminoğlu-085226009
30
ASTROLOJİ VE ANNE ARKETİPİ
Ay ile Mars sert açıda ise bu sabırsız, toleranssız,
agresif anne sembolüdür. Bu kompleks sadomazosişt
eğilimlere dönüşebilir. bu kişi bir kadınsa ceza vererek
kontrol etmeye çalışan kişiyi görebiliriz.
Ay, Satürn ile uyumsuz ilişkideyse soğuk, kontrolcü
anne arketipidir. Kişiyi depresif, baskın, zor bir kadın
bulmaya iter. Bu kişi kadınsa reddedileceğini bildiği
kişilerin arkasından koşup durur veya eşine sevgisini
dengesizce sunarak kontrol etmeye çalışır.
Ay-Güneş zor açılarında klasik anne kompleksi
görülür, kişiler anne alternatifi, annenin yerini tutacak
eşler arar. Örneğin erkekleri kendilerinden yaşlı yada
anaç tiplere yönlendirir. Erkek bu kompleksi dış dünyaya
yansıtarak eninde sonunda kendini manipüle eden veya
besleyip, bakan anne alternatifini bulur.
SİNEMADA ANNE ARKETİPİ
Kişisel annenin korku filmlerindeki en büyük ikamesi,
üvey anne, anneanne ya da sevgilidir. ‘Mutlak iyi’ olan
idealleştirilmiş öz annenin kaybı ya da bastırılması sonucu,
onun kötü içerikleri olarak görselleşen ikame anne
figürleri, yer değiştirmiş olmaları anlamında, kolektif kötü
anne mitine yakın özellikler taşır (Flowers in the Attic).
Evrim Eminoğlu-085226009
32
SİNEMADA ANNE ARKETİPİ
Korku sinemasında, kişisel anne ikamesinin ya da
kendisinin, kolektif anneye dönüştüğü örnekler de vardır.
‘The Guardian’ isimli film, dadılık göreviyle çağrılan bir
kadının etrafa saçtığı dehşet üzerine kurar öyküsünü.
Buna göre dolaylı bir anne simgesi
olarak ele alabileceğimiz ‘dadı’,
filmde, bakmakla yükümlü olduğu
bebekleri ormandaki canlı bir ağaca
kurban eden parçalanmış bir
arketipik figürdür aslında. Onun
üzerinde ise daha güçlü bir
arketipik imge olan ve yine annenin
yerini tutan ‘ağacın’ kendisi vardır.
SİNEMADA ANNE ARKETİPİ
Arketipin en tanıdık örneklerinden biri olan 98 yapımı
‘The Faculty’, kolektif bilinçdışı öğeleri mağara
mekanından sıyırıp uzay mekanına taşıyan bir film.
Neredeyse tamamı Ohio’da ve bir üniversite mekanında
geçen film, uzay ve deniz imgesini kendi kimliğinde bütün
kılmış ‘canavar anne’ arketipinin, logosun simgesi olan
üniversite mekanını ele geçirme planları üzerine kuruludur.
EDEBİYATTA ANNE ARKETİPİ
“Sesler gülüşür sayede, sevda ile bi-huş
Bad onları eylerdi nevazişle der-aguş
Bir cism-i perestideyi kalb üstüne sarmak
Hırsıyla başım sıtmalı, gözler kuru, parlak
Eller asabi, hıçkırarak sahile indim,
Karşımda deniz… Göklerin altında gezindim”
Deniz, dişil bir imgedir ve arketipsel olarak “anne” kavramını
çağrıştırır. Denize sığınma isteğinin temelinde, anneye sığınma ve ona
koşma arzusu vardır. Karşısındaki deniz imgesiyle göklerin altında
gezinen şairin burada “gök” imgesini kullanması tesadüfî değildir.
Gök, yükselmeyi, huzuru ve dikeyliği sembolize eder. Yedi yaşında
iken annesini kaybeden Ahmet Haşim, göklerin ve denizin maviliği
arasında kaybettiği annesini ve annesi ile geçirdiği güzel günleri
aramaktadır. Annesinin gelmeyeceğini ruhunda acı bir tecrübe ile
hisseden şair, anne hayali yerine artık gelmesi belki de daha fazla
ihtimal dâhilinde olan “sevgili” nin hayali ile teselli bulmaya çalışır.
Baydar, Oya. Doğu’nun Kayıp Sözü , Can Yayınları, 2007
EDEBİYATTA ANNE ARKETİPİ
Annesi gül koklasa, ağzı gül kokan çocuk;
Ağaç içinde ağaç geliştiren tomurcuk…
Çocukta, uçurtmayla göğe çıkmaya gayret;
Karıncaya göz atsa “niçin, nasıl?” ve hayret…
Bu şiirde, İslâm sanatında gördüğümüz geometrik
sembolizminin prensipleri kullanılmıştır. Anne, çocuk
ve Allah üçlemesi bir-çok-birliliğin gereğidir. Anne,
arketipsel sembolizmin yüce anası ve yeryüzünün büyük
rahmidir. Onun sonsuzdaki açılımı, büyük rahim olan
Allah’tır. Çocuk ise, ağacın tohumu ve çokluğun
simgesidir. Her üç varlık alanı arasındaki ilişki, teşbih
ve tenzih düzeyindedir.
(Özcan, Tarık. “Sessizliğin Dili ve Simgenin Ruhaniliği-Yahya Kemal ve Necip Fazıl Kısakürek’in Şiirleri Üzerine Bir
Çözümleme”, Gizli Diller Konulu Uluslararası Sempozyum, T.C. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma ve Uygulama
Merkezi, Arayışlar, 14, 109-114 Isparta 2005.)
EDEBİYATTA ANNE ARKETİPİ
Sinekli Bakkal (1935) – Halide Edip Adıvar
Yürümek (1970) – Sevgi Soysal
Kırk Yedi’liler (1974) – Füruzan
Üç Yirmi Dört Saat (1977) – Peride Celal
Aynada Aşk Vardı (1997) – Duygu Asena
Hiçbir Aşk Hiçbir Ölüm (1998) - İnci Aral
Gece Sesleri (2004) - Ayşe Kulin
Baba Ve Piç (2006) - Elif Şafak
Biz Kimden Kaçıyorduk Anne? (2007) – Perihan Mağden
Ataerkil toplum tarafından çoğunlukla unutulsa ve
unutturulsa bile anne kadındır ve kendi içinden çıkan kadının
kadınlığının merkezindeki yeri, kendisi ölü veya diri olsa da
fark etmez, sabittir. Bulunduğu bu yerden ister etken ister
edilgen bir şekilde olsun kızının hayatını etkileyebilir. Çünkü
onun kendiyle ilgili, başkalarına veya kızına yönelik her
davranışı kızının iç gerçekliğinde bir yer edinir. İç
gerçeklikte yer edinen anneye dair bu gözlemler ve
yaşantılar, kadının hayatındaki seçimlerinde ve başta
erkekler ve kendi çocukları olmak üzere başkalarıyla ilişkileri
üzerinde belirleyici rol oynar.
Ersun, Ceylan. Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Türk Romanlarındaki Anne-Kız İlişkisinin Psikoanalitik
İncelemesi,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,İstanbul Üniversitesi,SBE,İstanbul,2007
REKLAMLARDA ANNE ARKETİPİ
Çalışmada günümüz reklamcılığının, kaynağı
çok eskilere dayanan efsane bilimini yani mitolojiyi
kullandığı anlatılmıştır. Bu şekilde bir kullanıma
gidilmesinin nedeni; hem seyirciyi
(tüketiciyi/potansiyel alıcıyı) büyülemek, onda
hayranlık hissi uyandırmak ve reklamlardaki
kahramanlarla özdeşleşerek kendisini bir Tanrı gibi
hissetmesine neden olup, asıl gücün ondaymış gibi
algılanmasını sağlamak hem de reklamın bir çeşit
bütünleşik pazarlama iletişimi elemanı olduğunu ve
hala amacının ürün satmak olduğunu fark
ettirmeden gerekli mesajın iletilmesini
başarmaktır.
Kutman, Hatice Nilay. Televizyon Reklamlarında Kullanılan Arketipler ve Otomobil Reklamlarındaki Uygulamaları,Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi,Marmara Üniversitesi,SBE,İstanbul,2006
Evrim Eminoğlu-085226009
38
REKLAMLARDA ANNE ARKETİPİ
Reklamlarda mitolojiden yararlanılması demek
arketiplerden de yararlanmak demektir. Bu
çalışmada, reklamları okurken bu gerçeğin göz
önüne alınması gerektiği anlatılmıştır. Bunun
yapılabilmesi için de arketiplerin geniş bir
çözümlemesine yer verilmiştir. Bu çözümlemeler
ışığında, Ford markasınının 2004-2006 yılları
arasında televizyonda yayınlanmış olan otomobil
reklamları incelenmiştir. İncelemenin sonuncunda
reklamlarda kullanılan arketiplerden kadınları
temsilen bakıcı, bastan çıkaran peri ve bakire;
erkekleri temsilen de koruyucu, iş adamı ve kral
arketiplerinin tercih edildiği sonucu çıkmıştır.
Kutman, Hatice Nilay. Televizyon Reklamlarında Kullanılan Arketipler ve Otomobil Reklamlarındaki Uygulamaları,Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi,Marmara Üniversitesi,SBE,İstanbul,2006
KAYNAKÇA
1. Jung, Carl Gustav. Dört Arketip, Metis Yayınları,2005
2. Baydar, Oya. Doğu’nun Kayıp Sözü , Can Yayınları, 2007
3. Özcan, Tarık. “Sessizliğin Dili ve Simgenin Ruhaniliği-Yahya Kemal ve Necip
Fazıl Kısakürek’in Şiirleri Üzerine Bir Çözümleme”, Gizli Diller Konulu
Uluslararası Sempozyum, T.C. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma ve
Uygulama Merkezi, Arayışlar, 14, 109-114 Isparta ,2005.
4. Ersun, Ceylan. Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Türk
Romanlarındaki Anne-Kız İlişkisinin Psikanalitik İncelemesi, Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi,İstanbul Üniversitesi,SBE,İstanbul,2007
5. KORUCU,Ayse Arzu Rıder Haggard’ın Romanlarına Arketipsel Bir Yaklasım:
She, Ayesha: The Return Of She, Wısdom’sDAUGHTER Ve SHE AND ALLAN,
Yayımlanmamış Doktora Tezi,Atatürk Üniverstesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum
, 2006
6. GÜRSES , İbrahim. Jung’cu Arketip Teorisi Bağlamında Tasavvufî Öykülerin
Değerlendirilmesi: Sîmurg Örneği, Uludağ Üniversitesi, İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 16,
Sayı: 1, 2007, s. 77-96
7. http://surrealismus.blogspot.com/2008/12/korku-sinemasnda-bir-arketipfigr.html
8. http://turkmythology.blogspot.com/2009/02/ak-ana-sonsuz-sulardan-ckpulgene.html
Evrim Eminoğlu-085226009
40
Download