DR. Endometriozis • Benign bir hastalık olmasına rağmen, malign tümörlerle benzer şekilde kontrolsüz büyüme, neoanjiyogenez, lokal invazyon ve uzak yayılım gösterebilir Ann N Y Acad Sci. 2011 Mar;1221:10-7. doi: 10.1111/j.1749-6632.2011.05969.x. Stem cells in endometrium and their role in the pathogenesis of endometriosis. Figueira PG1, Abrão MS, Krikun G, Taylor HS Endometriozis Over Ca İlişkisi 1. 2. 3. 4. 5. EPİMİYOLOJİK KANIT MOLEKÜLER GENETİK ve EPİGENETİK KANIT HİSTOPATOLOJİK KANIT İMMUNÖLOLİK ve İMFLAMATUAR KANITLAR ENDOKRİN KANIT ENDOMETRİOZİS OVER CA İLİŞKİSİ 1925'te Dr. Sampson, EOC arasında olası bir korelasyon bildirmiş Sampson 1927 de Endometriyozda karsinomatöz gelişimin teşhisi için aşağıdaki kriterleri önerdi: 1. Aynı Over içinde karsinom ve endometriyozis birikimi 2. Benzer histolojik model 3. Başka yerlerde ikinci bir malign tümörün ekarte edilmesi. 1953'te Scott, 4. Benign endometriyozisden kansere histolojik olarak kanıtlanmış geçişin gösterilmesi SampsonJA. AmJ Pathol1925 OBSTET.GYNECOL.1953.Mmalignat changes in endometriosis Endometriozis Over Ca İlişkisi • Birçok epidemiyolojik çalışmada, endometriozis ve over kanseri arasında ilişki saptanmıştır. • Endometriozisten over Ca gelişimi %0.3-0.8’dir. • Diğer %1.6-3.4 • Over Ca’da %4-29 endometriozis bildirilmektedir. Somigliana E, Vigano’ P, Parazzini F, Stoppelli S, Giambattista E, Vercellini P. Association between endometriosis and cancer: a comprehensive review and a critical analysis of clinical and epidemiological evidence. Gynecol Oncol. 2006; Over Kanseri Over kanseri–2. en sık görülen ve ölümcül jinekolojik malignitedir. OK: - %10’u herediter- % 90 sporadik kanserdir. • Mok SC, Kwong J., Welch WR ve diğerleri. Disease Markers . 2007; Endometriozisin kansere dönüşümü tek bir yolağı takip eden bir süreç değildir!!! Endometriozisin malign transformasyonu üç grupta sınıflandırılır: 1 Epitelyal ovaryan kanserler – • endometrioid adenokarsinom ve berrak hücreli karsinom 2 Mülleriyan tip tümörler – – mülleriyan tip müsinöz borderline tümörler ve – seröz borderline tümörler 3 Adenosarkom ve endometrial stromal sarkom Higashiura Y, Oncol Lett. 2012 EPİTELYAL OVER CA Morfolojik histolojik ve genetik kompozisyonuna bağlı olarak yeni bir paradigma Epitelyal Over Kanserlerin Paradigmaları TİP 1 TİP 2 Yavaş ilerleyen Hızlı gelişen İyi belirlenmiş borderline prekürsör lezyonları olan Prekürsör lezyon yok Gen mutasyonuları; KRAS,BRAF, PTEN ,ARID1A veB-cateninPIK3K CCC ve EAC prekürsörü-endometriozis Yüksek grade’li seröz karsinom P53 mutasyon Hastaların daha iyi teşhis ve tedavi edilmesi için OEC'lerin hücre kökenini ve patogenezini anlamak gerekir • Over kanser riski ve endometriozis arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için PubMed'in 1973-2017 tarandı Association between endometriosis and subtypes of invasive ovarian cancer (A) Clear-cell. (B) Endometrioid. Endometriozis ve Over Ca ortak faktörler • • • Yerel mikroçevre Erken menarş Düşük parite Düzenli ve kısa siklus Geç menopoz Aile öyküsü Endometriozis Over Ca İlişkisi Güncel moleküler çalışmalar,endometriozisin -EACO Güncel moleküler çalışmalar, endometriozisin -EACO En önemli prekürsör lezyon–Atipik endometriozisdir. Brinton LA, Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2005 Worley MJ, Int J Mol Sci. 2013 Büyük bir dizi çalışmanın gözden geçirilmesinde endometriomların yaklaşık% 8'inde atipik endometriozu içerdiği rapor edilmiştir LG Endometrioid tm & Clear cell Tm komşuluğunda yer alan “Endometriosis” ve “Atipik endometriosis” odaklarında Aynı genetik mutasyonlar saptanmıştır B-catenin geni%40• PTEN %20 • PIK3CA (%20) • (Clear cell’de daha yüksek: ARID1A %50) Endometrioid ca: ARID1A%30 Ogawa S, Kaku TGynecol Oncol. 2000; Ballouk F, Am J Clin Pathol. 1994 Patolojik ve İmmunokimyasal Çalışmalarda Endometrioz ATİPİK ENDOMETRİOZİS Endometriozis ve inflamasyon TNF-α, IL-1β, IL-6 IL-8 IL-10 sitokinler EOC gelişimini, büyümesini ve ilerlemesini desteklediğini öne sürmektedir Preoperatif serum IL-6, IL-10 ve IL-8 analizi over tümörlerinin ayırıcı tanısını geliştirebilir Szlosarek ve ark. Mol. Cancer Ther. 2006, Nowak M1, Endocrinol Lett.2011 Clendenenet al.CancerEpidemBiomarPrev2011 18 yıllık izlem süresince 102.025 ve 97.109 uygun kadın arasında 228 over ve 166 endometriyal kanser Laparoscopically confirmed endometriosis, invasive endometrial cancer Risk setting covariates topre-endometriosis diagnosis values Endometriyozisde over ca bazı tiplerin riskinin arttığının farkında olmalıdırlar Progresyon EAOC -non EAOC progresyonsuz sag kalım fark yok EAOC ile EAOC olmayan grup arasında progresyonsuz sağkalım ve genel sağkalım arasında herhangi bir fark bulunmadı EAOC -non EAOC genel sagkalım fark var RİSK FAKTÖRLERİ •Uzun Süreli Endometriozis Hikayesi (10 yıl üzeri). •Postmenopozal Endometriozis Olguları (45 yaş üzeri). •Endometriozis ile ilişkili infertilite ve/veya infertilite tedavisi alanlar• • Büyük boyutlu endometriomalar (9 cm ve üzeri) .Nezhat F, Fertil Steril 2014; Kobayashi H, J Obstet Gynecol Reprod Biol, 2008 LG-seröz karsinomlarında Seröz tubal intraepitelyal karsinomların(STIC)varlığı kanıtlanmıştır Tubal ligasyon–Endometrioid ve Clear cell karsinomada riski yaklaşık % 50 azaltır.–Retrograd menstruasyonu önler endometrial hücrelerin ovarian yayılımı ve inflamasyonu azaltır Am J Surg Pathol. 2010Kurman RJ,Ann Oncol (2012) J. Prat Endometriozis ve over ca riskini düşürenler • • • • • Tüp ligasyonu Histerektomi OK kullanımı(≥10 yıl), Yüksek parite Emzirme American Journal of Obstetrics & Gynecology SEPTEMBER 2015.Farr.R NEZHAT. Ovaryan endometriozis bir kanser prekürsörüdür •Endometriozisile ilişkili en sık ovarian kanser tipi – clear-cell – endometrioid karsinomalardır. •Endometriozisten, over kansere geçiş mekanizması tam olarak anlaşılmamış olsada İnflamasyon, hiperöstrojenizm, oksidatif stres ve spesifik moleküler genomik değişiklikler • Tümör marker’ları ayırıcı tanıda yardımcı değildi • En önemli prekürsör lezyon–Atipik endometriozisdir Teşekkürler, DİKKATİNİZ İÇİN Tesekkürler…