milli piyango anadolu lisesi türk edebiyatı dönem ödevi

MODERN TİYATRO
TİYATRO
Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde
oyuncuların temsil etmesi amacıyla
yazılmış edebi eserdir.
 Trajedi, komedi, dram gibi sahnelenme
amacıyla kaleme alınan edebî türlerin
hepsine birden tiyatro dendiği gibi, bu
türlerde verilen eserlerin oyuncular
tarafından sahnede canlandırılması
sanatına ve sahnelenme mekânına da
tiyatro denmektedir.


Tiyatro da başka sanatlar gibi dinsel
törenlerden doğmuş, sonra dinden
bağımsızlaşarak sanatlaşmıştır.
Kökeninde, ilkel insanın doğa olaylarını
kendi bedensel hareketleriyle simgesel
olarak temsil etme çabaları yatar.

Batılı anlamda tiyatro, Türkiye’ye ilk olarak
Tanzimat döneminde girmiştir. Türkiye’de batılı
anlamda ilk tiyatro eseri Şinasi ‘nin Şair
Evlenmesi (1859)’dir.

Konuyu işleyişi bakımından üç türlü tiyatro
eseri vardır. Birincisi kurallı bir anlatımı
olan, izleyicide acıma ve korku uyandıran
trajedi, ikincisi olayların gülünç yanlarını
ortaya koyan komedi , üçüncüsü yaşamı
hem acıklı hem de güldürücü olayları ile
olduğu gibi aktaran dramdır.
1.KOMEDİ

Olayların ve insanların komik yanlarını
ortaya koyan oyun türüne komedi denir.

Komedi kelimesini Comos +Oidia
kelimeleri meydana getirmiştir. Comos;
halk, cümbüş anlamına, Oidia ise ezgi
anlamına gelir.

Şarap tanrısı Dionysos adına yapılan
törenlerden doğmuştur. İnsanların bir takım
olaylar karşısında verdiği bazı tepkilerin ve
duyguların tarihsel süreç içinde güncel yaşama
yansıması komedinin kaynağıdır.

Komedi türü XVII. (17.) yüzyıldan sonra
düzyazıyla yazılmaya başlanmıştır.

İnsan karakterinin ilginç ve gülünç
yanlarını anlatanlara karakter komedisi,
Toplumun gülünçlüklerini anlatanlara töre
komedisi, olayların merak uyandırıcı
şekilde işlendiği eserlere entrika komedisi
adı verilir.
KOMEDİNİN ÖZELLİKLERİ
Üçbirlik kuralına uyulur.(Yer, zaman, olay)
 Üslupta soyluluk aranmaz; her türlü kaba
sözlere ve şakalara anlatımda yer verilir.
 Amaç, kişisel ve toplumsal bozuklukların
gülünç yanlarını göstererek seyirciyi doğru
düşündürmektir.
 Konular çağdaş toplumdan ve günlük
hayattan alınır.

Aristophanes
Moliera

En büyük komedi yazarları,
Yunan edebiyatında
Aristophanes (M.Ö. 445 385), Fransız edebiyatında
Moliera (622 - 1678) dir.
DELİ BAYRAMI ADLI OYUNDAN
ÖRNEKLER
2.TRAJEDİ

Seyircide acıma ve korku duyguları
uyandırarak ruhu tutkulardan temizlemek
amacıyla yazılan ve kendine özgü katı
kuralları olan bir oyun türüdür.
İlk örnekleri eski Yunan edebiyatında (MÖ.
6.yy) görülmüştür.
 Trajedi, eski Yunan ve Latin
edebiyatlarının taklit edildiği ve Klasisizmin etkili olduğu 17. yüzyılda, özellikle
Fransa’da yeniden canlanmış ve 19.
yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür.




Bu sözcük Yunanca tragoidia’dan gelir; tragos
(keçi) ve oidie (Türkü) sözcüklerinin birleşmesiyle
“keçilerin Türküsü” anlamına kullanılır. Dionysos
şenliklerinde koro, tanrının ona bağlı kölelerini
simgeliyordu.
Tanrının çevresinde hep doğanın yabancı
güçlerini temsil eden teke ayaklı satyrler
bulunduğu için ilk başlarda, koro da satyrlerin
biçimine giriyordu; ilk dönemlerde, korodaki
oyuncular teke derileri (tragoi) giyerek oyun
alanına çıkıyorlardı.
Trajedi türü de tragos’ların şarkılarından
doğmuştur.
TRAJEDİNİN ÖZELLİKLERİ
Konular tarihten ya da mitolojiden alınır.
Ho-meros destanları, Yunan ve Latin
mitolojileri, Roma tarihi… trajedilerin
başlıca kaynaklarıdır.
 Kahramanlar yüksek tabakadan (krallar,
kraliçeler, soylular) ve doğaüstü
varlıklardan (tanrılar, tanrıçalar) seçilir.

Trajedi baştan sona ciddi bir hava içinde
geçer.
 Erdeme ve ahlâka değer verilir. Sözgelimi
oyunda bir kral, hiçbir zaman kötü
özellikleriyle tanıtılamaz.
 Trajediler “üçbirlik kuralı”na uygun yazılır.
 Eserde yüksek ve ağırbaşlı bir dil kullanılır;
kaba saba sözlere yer verilmez.

Aiskhyleos

Sophokles
Önemli trajedi sanatçıları: Aiskhyleos
(MÖ. 525-456), Sophokles (MÖ. 495406)
3.DRAM

Yaşamın acıklı ve gülünç yönlerini bir
arada yansıtan tiyatro türüne dram denir.

19. yüzyıl’da Fransa’da, yaşamın hem
acıklı hem gülünç yönlerini birlikte işleyen
dram türü ortaya çıkmıştır.
DRAMIN ÖZELLİKLERİ
Üç birlik kuralına uyma zorunluluğu yoktur.
 Hem acıklı hem de gülünç olaylar,
yaşamda olduğu gibi bir arada bulunabilir.
 Olay, tarihin herhangi bir devrinden ya da
günlük yaşamdan alınabilir.
 Kişiler, halkın her kesiminden seçilebilir.

DRAMIN ÖNDE GELEN SANATÇILARI
Diderot (1713 -1784)
Victor Hugo (1802 - 1885)
Shakespeare (1564-1616)
Lessing (1729-1781)
Schiller (1759-1805)
Goethe (1749-1832)
CANAVAR SOFRASI ADLI
OYUNDAN ÖRNEKLER
Tiyatro, kalp perdesini açan bir sanattır.
Tiyatro,bir hayat bilimidir.Kaynağını,durmadan gelişerek ileri giden
hayat olayından alır.Tiyatro,insanın özünü araştırırken,düşünce ve kültür
tarihinin durmadan değişen biçimlerine uyarak çağların profil değişimine,
düşünce ve yaşam biçimlerine,dinsel,siyasal ve toplumsal
gelişmelere sıkı sıkıya bağlı kalır ; çünkü ancak bu devinim içinde
insan yaşamının temel sorunu kavranabilir duruma gelir.
Tiyatrosuz bir toplum yeni doğmuş bir çocuk sayılır.