Adjuvan Analjezikler
advertisement
Adjuvan Analjezikler Dr. Nurten İnan Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Algoloji Bilim Dalı Kanser Haftası Etkinlikleri Palyatif Bakım Nisan 2016 Ağrı Semptomu Görülme Oranı Kanser Ağrılarının Sınıflaması Etyolojik sınıflama • Tümörün neden olduğu ağrı • Kanser tedavilerine bağlı oluşan ağrı • Vücut direncinin zayıflaması sonucu oluşan durumlara bağlı ağrı • Non-malign hastalıklarına bağlı oluşan ağrı Patofizyolojik sınıflama • Nosiseptif kanser ağrıları • Somatik • Visseral • Nöropatik kanser ağrıları • Sinir basısı/Deaferantasyon • Sempatik sistem ilişkili • Nosiseptif-nöropatik kanser ağrıları • Psikojenik ağrı Kanser ağrısında genel klinik görünüm Visseral ağrı Nöropatik ağrı Ani Kolik Spazmlar Batıcı Yanıcı ALEVLENME AĞRISI Kemik ağrısında alevlenme Kemik ağrısı AĞRI TEDAVİSİ FARMAKOLOJİK % 75 -85 NONFARMAKOLOJİK %15-25 Nonopioid Noninvaziv Opioid Adjuvan Psikolojik teknikler Diğer İnvaziv Anestetik Cerrahi Teknikler teknikler Nöraksial İnfüzyon Sinir blokları Nörostimülasyon teknikleri Nöroliz Kordotomi Myelotomi Talamatomi Kanser Ağrısı ve Opioid Tedavisi Uzun dönem opioid tedavisi gerektiren şiddetli ağrı kemoterapi döneminde %30-50 oranında görülürken Terminal dönemde %75-90 oranındadır 3 Zayıf opioid Analjezik Kuvvetli opioid Analjezik + Nonopioid Analjezik + 2 Nonopioid Analjezik 1 Nonopioid Analjezik + Adjuvan + Adjuvan + Adjuvan Analjezikleri uygulamada DSÖ’nün “Basamak Prensibi” Girişimsel tedaviler ANALJEZİKLER İLE SEMPTOMATİK AĞRI TEDAVİSİNDE HEDEF GÜNLÜK YAŞAM KALİTESİNi ARTTIRACAK ŞEKİLDE ( İSTİRAHATTE, HAREKETTE, UYKUDA...) AĞRISIZLIĞI SAĞLAMAKTIR Paracetamol Acetaminophen Metamizole -RecA .2 Phosholipase k -Agonists Ziconotide Amandamid COX-1 Na+ COX-2 Kainate 5-HT µ-Rec . Cholecystokinin B Cholecystokinin B Antagonists Methadone Pethidine Tramadol Tricyclics Mirtazapine Dicyclics Milnaciprane SSRI Adjuvanlar nelerdir? Hangi Durumlarda Kullanılmalı? Adjuvan –Sekonder Analjezikler ► ► Primer olarak analjezik değildirler Analjeziklerin etkilerini artırmak amacıyla onlarla birlikte, ya da bazı ağrı sendromlarında tek başlarına analjezik olarak kullanılan ilaçlardır Analjezik ilaçlara dirençli ağrıların kontrolünde ► Yan etkilerin azalması için analjezik ilaçların dozunu azaltabilmek için ► Ağrı dışındaki semptomların tedavisinde ► Sekonder (Adjuvan) Analjezikler • Antidepresanlar • Antikonvülsanlar • Nöroleptikler • Antiaritmikler • NMDA-antagonistleri • Kortikosteroidler • Antispazmodik • Bifosfonatlar • Radyofarmasötikler • Diğer Sekonder (Adjuvan) Analjezikler • Çok amaçlı ajanlar • Antidepresanlar • Alfa-2 adrenerjik agonistler • Nöroleptikler • Kortikosteroidler • Topikal anestetikler • İskelet-kas sistemi ağrılarında kullanılanlar • Kas gevşeticiler • Benzodiazepinler • Kemik ağrısında kullanılanlar • Kortikosteroidler • Osteoklast inhibitörleri • Radiofarmakosötikler • Nöropatik ağrı sendromlarında kullanılanlar • Antidepresanlar • Antikonvülsanlar • GABA agonistler • Oral lokal anestetikler • Topikal anestetikler • Sempatolitikler • NMDA reseptör blokerleri • Kalsitonin Kanser ağrısı tedavisinde adjuvan analjezikler Çok amaçlı analjezikler Glukokortikoidler Deksametazon, prednizon Kemik ağrısı, nöropatik ağrı, lenfödem ağrısı, başağrısı, barsak obstrüksiyonu Trisiklik antidepresanl ar Desipramin, amitiriptilin Opioid-refrakter nöropatik ağrı, depresyon varsa ilk tercih, desipramin daha az yan etkili SNRI’lar Duloksetin, milnasipran Yan etki daha az, deneyim az SSRI’lar Paroksetin, sitalopram Yetersiz kanıt, Diğer Bupropion Etkinliğe ilişkin az kanıt, daha az sedasyon, yorgunluk varsa tercih sebebi α-2 adrenerjik ajanlar Tizanidin, klonidin Yan etki nedeniyle sistemik kullanım nadir, tizanidin denenebilir, nöraksiyal analjezi için klonidin Kannabinoid THC/kannobidi ol, nabilon, THC THC/kannobidiol ile kanser ağrısında iyi kanıt Portenoy RK, Lancet 2011 Kortikosteroidler • Anti-enflamatuar özelliklerinden dolayı kemik ağrısı için kullanılır • Prostat kanserli ve metastatik hastalığı bulunan hastalarda düşük dozlarda prednizon hastaların %40’a varan bölümünde ağrı kontrolünü sağlar. • Perinöral ödem, spinal kord kompresyonu ve barsak obstruksiyonu ile ilişkili ağrı için faydalı. • NSAID’ler kombine edildiği peptik ülser hastalığı riski • Bu ilaçlardan birinin kesilmesi veya gastroprotektif bir ilaçla kullanım önerilir Tannock I J Clin Oncol 1989, Vrionis FD Semin Pain Med 2003, Fainsinger RL J Pain Symptom Manage 1994 KORTİKOSTEROİDLER • Anti-inflamatuvar • Tümör • Meme Ca • Prostat Ca • Lenfoma • Sinir bası ağrısı, spinal kord basısı (antiödem) • KİBAS’a bağlı baş ağrısı (antiödem) • KC kapsül ağrısı • Kemik ağrısı 16 Kortikosteroidler • Deksametazon • • • • 8-16 mg tek doz veya günlük toplam doz 1 hafta içerisinde etki elde edilmezse bırakılır İstenen etkiden sonra 3-5 günde bir 2-4 mg doz azaltımına gidilir Bazı olgularda ilaç kesilmek istenmez • Optimal dozda devam edilir • Pediyatrik onkolojide • 3-5 günlük kürler yapılır • Yan etkilerden uzaklaşmak 17 Kortikosteroidler-Yan etkiler • • • • • • • • • • • • Enfeksiyon Hazımsızlık GİS perforasyon Cushing Diyabet Ajitasyon, depresyon Uykusuzluk Proksimal miyopati Sıvı retansiyonu Hipertansiyon Osteoporoz Cilt bozukluğu 18 Antidepresanlar • Düşük dozlarda analjezik etki • Myofasyal ağrı, gerilim tipi başağrıları, Postherpetik nevralji, nöropatik ağrı sendromlarında kullanılır • Antidepresan etkilerinden daha kısa sürede ağrı kontrolü sağlarlar • Deneysel akut ağrı modellerinde analjezik etkileri kanıtlanmıştır Trisiklik Antidepresanlar • Tersiyer aminler • Amitriptilin • İmipramin (sedasyon ) • Doksepin • Sekonder aminler • Nortriptilin • Desipramin (kolinerjik etkisi ) • Yan etki sıklığı önemli Amitriptilin 10-25 mg başlangıç Kardiyak yan etkiler Ortostatik hipotansiyon, Ağız kuruluğu, kabızlık Sedatif etkiler Seratonin Noradrenalin Gerialım İnhibitörleri (SNRI) Sedatif etkiler daha az Kardiyak yan etki daha az SNRI Terapötik indeks Duloxetin ++ Major yan etkileri Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar Hepatik disfonksiyon, renal yetmezlik, alkol suistimali, tramadol ile birlikte kullanımı Bulantı Venlafaxin + Diğer faydaları Depresyonda azalma Tramadol ile birlikte kullanımı, kardiyak hastalıklar, yoksunluk sendromu Seratonin Sendromu • Mental değişiklikler • Dezoriyantasyon, • Konfüzyon • Otonomik instabilite • Ateş, Üşüme • Bulantı-kusma • İshal • Anormal nörolojik bulgular • Hiperrefleksi, myoklonus • Kas rijiditesi, tremor, ataksi • Seratonin düzeyini arttıran • İkili tedavilerde risk (Tramadol) 22 Kanser ağrısı tedavisinde adjuvan analjezikler Kemik ağrısında kullanılanlar Bifosfonatlar Pamidronat, ibandronat, klodronat Kalsitonin Radyofarmasötikler Yeterli kanıt, NSAID ve steroidler gibi ilk tercih, iskelet ile ilgili olayları azaltır, çenede osteonekroz ve renal yetmezlik kullanımını kısıtlar Sıklıkla iyi tolere edilir, dağınık bilgi Stronsiyum 89, samaryum 153 İyi kanıt, kemik iliği etkileri ve uzmanlık gerektirdiği için kısıtlı kullanım Portenoy RK, Lancet 2011 Kanser ağrısı tedavisinde adjuvan analjezikler Nöropatik ağrıda kullanılanlar Gabapentinoidler Gabapentin, pregabalin Depresyon olmadıkça opioide dirençli nöropatik ağrıda ilk seçenek, cerrahi sonrası ağrıda, SSS’de N-tipi kalsiyum kanallarında etkili Diğer antikonvülsa nlar Okskarbazepi n, lamotrijin, karbamazepi n Gabapentin ve antidepresanların refrakter olduğu opioid refrakter nöropatik ağrıda, yan etkileri daha az, deneyim az Na kanal blokerleri Meksiletin, İV lidokain İV lidokain ile iyi kanıt Na kanal modülatörleri Lakozamid Analjezik etki ile ilgili dağınık kanıt yeni antikonvülzan GABAa agonistleri Klonazepam Dağınık bilgi, anksiyeteli nöropatik ağrıda GABAb agonistleri Baklofen Trigeminal nevraljide kanıt NMDA inhibitörleri Ketamin, memantin Ketaminle ilgili kanıt, terminal dönemde iv kullanım, oral formuyla yetersiz deneyim Portenoy RK, Lancet 2011 NÖROPATİK AĞRI Yanıcı Batıcı Elektrik çarpması Üşüme Karıncalanma, iğnelenme Uyuşma Hipoestezi, hiperestezi, allodini Adjuvan ilaçlar Kalsiyum Kanal α2-δ Ligandları Terapötik indeks Major yan etkileri Glutamat, Norepinefrin Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar Diğer faydaları Substance-P Gabapentin Pregabalin Uyku bozukluğunda düzelme ++ ++ Sedasyon Baş dönmesi periferal ödem Renal yetmezlik Uyku bozukluğunda düzelme Anksiyetede düzelme Hızlı etki başlangıcı 27 Gabapentin /Pregabalin Etkili Olduğu Durumlar • • • • • Fantom ağrısı Gullian Barre sendromu Nöropatik kanser ağrısı Akut/kronik spinal kord hasarına bağlı ağrılar Başlangıç dozu • 100-300 mg Gabapentin/ 25-75 mg Pregabalin • İdame • 1.2 g – 3,6 g gabapentin/ 300-600 mg Pregabalin 28 Antikonvülzanlar • Nöronal membranı stabilize eder • Sinaptik inhibisyonu arttırır • Sinaptik eksitasyonu azaltır Trigeminal nevralji ve Postherpetik ve diğer nevraljilerde etkili • Gabapentin/pregabaline cevap vermeyen diğer nöropatik ağrılarda Karbamazepin Yan etki Okskarbazepin Yan etki Karbamazepin • • • • • En yüksek doz günde 1600 mg Sedasyon, baş dönmesi, bulantı Tedavinin başında lökopeni, trombositopeni olabilir Nadiren aplastik anemiye yol açar KC enzimlerine dikkat edilmeli NMDA-ANTAGONİSTLERİ • Ketamin • Subanestezik dozda • Psikomimetik yan etkiler fazla • Kanser ağrısında, ekstremite iskemi ağrısında, nöropatik ağrıda, fantom ağrısında • Opioidlere ilave adjuvan olarak • Amantadin • Anti-Parkinson tedavi • Nöropatik ağrı (kanser cerr. sonrası) • Memantin KETAMİN Refrakter kanser ağrısı için etkinliği ile ilgili birçok çalışma NMDA reseptör antagonisti, opioid toleransında,bazı nöropatik ağrı türlerinde etkili Klinik çalışmalar, 0.1 – 0.4 mg/kg/h düşük İV/SC doz analjezide etkili İntranasal ketamin BTP için umut verici Klinik açıdan anlamlı randomize kontrollü çalışmalarØ Psikomimetik yan etkileri ilgili endişeler opioid toleransında refrakter kanser ağrısı için saklanmalı Mercadante S, J Pain Symptom Manage 1995, Fine PG J Pain Symptom Manage 1999, Mercadante S J Pain Symptom Manage 2000, Carr DB Pain 2004 Agri. 2005 Jul;17(3):44-7. Ketamine combined with morphine for the management of cancer pain in a patient with meperidine tolerance and addiction. Akin Takmaz S, Inan N, Günal S, Kaymak C, Sakalli M, Dikmen B. Abstract Pain treatment of patients with opioid addiction and tolerance may be challenging due to their unexpectedly higher pain sensitivities and opioid requirements. It has been reported that the N-methyl-D-aspartate receptor is involved in mechanisms of tolerance to opioid analgesics. Recently enhancement of morphine induced analgesia by low dose ketamine addition to the treatment regimen has been reported. We report a cancer patient with meperidine tolerance and psychological dependency to the agent who was afterwards successfully treated with morphine-ketamine combination. Breakthrough Ağrıda Intranazal Ketamin • Ağrı rahatlamasının plaseboya karşı istatiksel anlamlılığı (p < 0.0001) • Ağrı rahatlaması 10 dk • Halisünasyon ve psikomimetik yan etki yok Ketamine 0 0 Placebo -1 -1 NPIS* Bazale göre değişim Plasebo -2 -2 Ketamin -3 -3 -4 -4 -5 -5 00 10 10 20 20 30 30 Zaman (min) *Numeric pain intensity scale (0 – 10) 40 40 50 50 60 60 34 Kanser ağrısı tedavisinde adjuvan analjezikler Topikal analjezikler Anestezikler Lidokain patch, LA krem Kapsaisin %8 patch, %0.25-0.75 krem Yüksek konsantrasyonlu patch PHN’de endike NSAID’ler Diklofenak ve diğerleri Fokal kas iskelet ağrılarında kanıtlar Trisiklikler Doksepin krem Kaşıntıda kullanılır, ağrıda denenebilir Portenoy RK, Lancet 2011 Postherpetik nevralji Herpes zoster enfeksiyonu komplikasyonu Fiziksel ve ruhsal düşkünlükler de ortaya çıkar Döküntülerden sonra devam eden (döküntü her zaman olmayabilir) Sürekli ,tekrarlayıcı,yanıcı ,batıcı,uyuşukluk şeklinde ağrı Allodini,hiperaljezi,hiperestezi Tedavi Girişimsel Tedaviler Medikal Tedavi: • Sinir blokları; Supraorbital, infraorbital, interkostal….. • • Dermatomal Tedaviler • Antiepileptikler • Epidural steroit uygulamaları • Kombine tedaviler (tramadol ve adjuvanlar) • Dorsal kök gangliona PRF uygulamaları Gabapentin, Pregabalin • Antidepresanlar • Lidokain, kapsaisin Lokal anestetik içeren pomatlar…. Kanser ağrısı tedavisinde adjuvan analjezikler Barsak obstrüksiyonunda kullanılanlar Antikolinerjik ilaçlar Hiyosin, glikopirinoim Glukokortikoidler ile birlikte cerrahi olmayan barsak obstrüksiyonunda ilk seçenek Somatostatin analogu Oktreotid Glukokortikoidler ile birlikte cerrahi olmayan barsak obstrüksiyonunda ilk seçenek Portenoy RK, Lancet 2011 ANTİSPAZMOTİKLER Çizgili kas gevşeticiler • Baklofen • Tizanidin • Dantrolen • Benzodiyazepinler • Diazepam • Klonazepam Omurilik basısı sonucu gelişen spazmlar MS Motor nöron Düz kas gevşeticiler Antikolinerjikler Hyosin butilbromid Hidrobromid Kalsiyum-kanal blokerleri (nifedipin) Beta-adrenerjik agonistler (salbutamol) Gliseril-trinitrat İntestinal kolik Rektal ağrı Özofagus spazmı 41 Antisekretif İlaçlar Ve Kolik Tarzında Alevlenme Ağrısı • Hyoscine butilbromür (skopolamin) ve oktreotid abdominal spazmların ve barsak obstruksiyonunda etkili • Skopolamin barsak duvarında muskarinik reseptörleri bloke eder,gang. nöral transmisyonu engeller, düz kaslarda peristaltizmi ↓ • 60 mg /gün sürekli infüzyonu non-operabl barsak obstruksiyonunda ağrıda etkili • Bir somatostatin analogu olan oktreotid GİS motiliteyi ↓ Gastrik, pankreatik ve intestinal sekresyonları ↓ Ripamonti C J Pain Symptom Manage 2000,Mercadante S Support Care Cancer 2000 Kanser Ağrısında Girişimsel Tedaviler • Sempatik ganglion nörolitik bloklar ve radyofrekans uygulamaları Sfenopalatin ganglion Stellat ganglion Torasik/lomber ganglion Çölyak pleksus/splanknik sinirler Süperior hipogastrik pleksus İmpar ganglion • İntratekal/epidural opioid uygulamaları; port pompa sistemleri Sinir –pleksus blokları • Farmakolojik tedaviyle etkin ağrı kontrolü sağlanamayan hastalarda önemli bir alternatif • Çölyak pleksus/splanknik sinir blokajıabdominal ağrı için • Hipogastrik pleksus/ganglion blokajıpelvik ağrı için • İnterkostal blokaj- kırıklar için, PHN • Kifoplasti ve vertebroplasti- vertebral kompresyon kırıkları için • Lomber sempatik blokaj, impar ganglion Blokajı - rektal tenesmus için • Miyofasiyal enjeksiyonlar-kas spazmı için • Nöroaksiyal infüzyonlar • Supraskapular blokaj- omuz ağrısı için Spinal opioid tedavisi ve adjuvanlar Analjezik kullanım ilkelerine uygun, basamak tedavisi prensibinde tedavinin başarısız olması veya tolere edilemeyen yan etkilerin ortaya çıkması Daha iyi ağrı tedavisi ve yaşam kalitesi Hastanın tıbbi, psikolojik, sosyokültürel durumunun elvermesi Yeterli eğitim ve iletişim sağlanabilmesi Deneme döneminin uygun şekilde yapılarak + sonuç alınması Etkinlik ve Başarı • Hastanın beklenilen yasam Kesin kontrendikasyonlar süresi - DIC, kanama diatezi • Uygulanım yolu ve yöntemi - bakteriemi • Spinal kanal özellikleri - Sepsis - materyale aşırı duyarlılık • Hekimin, sağlık kurumunun alt yapı ve donanımı - Ciddi alkol ve ilaç sorunları • Hastanın sosyokültürel - hastanın istememesi durumunun özellikleri -Bilinen patolojiyle uyumlu Yaygın kullanılan kombinasyonlar olmayan aşırı ağrı davranışı Opioid ile klonidin, Opioid ve bupivakain Göreceli kontrendikasyonlar Opioid ve lidokain - lokal enfeksiyon Opioid, klonidin ve bupivakain - Epidural-intratekal metastaz Solüsyonları hazırlamada uzman eczacı - Immun supresyon Kombinasyonların hiç biri resmi bir onay / ilaç -Majör depresyon ruhsatına sahip değil Endişeler hem kombinasyonlar, hem de infüzyon sistemleriyle uyumluluğu konuları üzerinde Hassenbusch ve ark. 2004 Diğer KLONİDİN • Alfa-adrenerjik agonist • Spinal infüzyon (analjezi) • Sempatik kökenli nöropatik ağrı • Derin hipotansiyon 48 EPİDURAL /SPİNAL PORT Port sistemi ve yerleştirilmesi Bisfosfonatlar Osteoklast aktivitesini inhibe ederler 90 mg’lık İV pamidronat dozlarından sonra incidental ağrıda dramatik iyileşme Zoledronat asit, pamidronattan 2 – 3 kat daha potent 3.kuşak bisfosfonat Osteoblastik osteolitik metastazlar için etkili Zoledronat ağrı kontrolünü sağlar, farklı tümör tiplerinde iskelet olaylarını ↓ İbandronat, kendine özgü özellikleri olan yeni bir bisfosfonat Faz III İV/oral yoldan iskelet olaylarını önlemek için ve metastatik kemik ağrısını azaltmak için 2 yıla kadar etkili olduğunu göstermiştir Mercadante S J Pain Symptom Manage. 2001,Rosen LS Cancer J. 2001, Hirsh V, Clin Lung Cancer. 2004, Heidenreich A Semin Oncol. 2004 Bifosfonatlar • Osteoklastik aktiviteyi durdurur • • • • • Kemik met.li malignitede önemli Osteoporoz Hiperkalsemi Kemikte Paget hast. Kemik ağrısı tedavisinde önemli • Multipl myeloma • Meme Ca • Klodronat • Oral (düşük biyoyararlanım) • İV • Pamidronat • Aylık İV infüzyonlar • 1 saat süreyle • Zoledronat • Aylık İV infüzyonlar • 15 dak süreyle 52 Bifosfonatlar • Kullanım süresi • Muhtelif • Metastatik kemik hast devam ettiği sürece • Yan etkiler • Verilir verilmez görülebilir • İlk günlerde ateş ve artralji • Ağrıda ani artış 53 Kalsitonin • Kalsiyum metabolizmasının düzenlenmesinde PTH antogonisti • İv, sc • Osteoporoz, metastaz ağrısında kullanılır • Yan etkileri: Bulantı, kusma, baş ağrısı, yüzde kızarma, terleme, sedasyon 54 KEMİK METASTAZLARI İLE İLGİLİ AĞRI Radyoterapi ve radyoizotoplar düşünülmeli Hemibody veya fokal kemik radyasyonu şeklindeki palyatif eksternal radyoterapi metastatik kemik ağrısı için başarılı bir şekilde kullanılmıştır. Tümör eradikasyonu için gerekenden düşük olan ve ağrılı lezyona sınırlı radyoterapi dozları ağrı kontrolü için etkili olup hastaların yaklaşık olarak %30’unda tam bir ağrı yanı yanıtı alınmaktadır. Tipik palyatif radyoterapi rejimleri, tek fraksiyonda 400 – 800 cGy’den 10 fraksiyonda 3000 cGy’ye kadar değişmektedir. Spinal kord kompresyonu ile ilişkili ani sırt ağrısında erken radyoterapi, hastanın mobilitesinin korunması ile parapleji arasındaki fark olabilmektedir Sze WM, Shelley MD, Held I, Wilt TJ, Mason MD Palliation of metastatic bone pain: single fraction versus multifraction radiotherapy—a systematic review of randomised trials. Clin Oncol (R Coll Radiol). 2003 RADYOİZOTOPLAR Multiple metastatik lezyona fokal radyasyon sunabilmek için İV uygulanan radyoaktif ajanlar St-89 ve Samarium-153, kemik ağrısı için radyoizotop Avantajları uygulama kolaylığı, çok sayıda metastatik hastalık yerinin tedavi edilebilmesi ve bu izotopların kemoterapi / external RT, diğer tedavilerle kombine edilebilir Hemibody RT multiple kemik metastazları için kullanıldı, visseral toksisite nedeniyle yerini radyoizotoplar aldı Radyoizotoplar da miyelotoksisiteye neden olabilir Radyoizotop uygulamasından sonra komple ağrı yanıtının %20 ila %30 oranında olduğu ve pek çok hastanın 6 ay boyunca iyi bir ağrı kontrolü bildirdiği bildirilmiştir. Samarium infüz. prostat Ca kaynaklanan çoklu kemik metastazlarına bağlı incidental ağrıyı ve opioid tüketimini ↓ Bauman G, Charette M, Reid M, Sathya J. Radiother Oncol ,Ripamonti C, Fagnoni E, Campa T, Seregni E,Maccauro M, Bombardieri E Support Care Cancer. 2007 Radyoterapi ve radyoizotoplarla tedavide yan etki yan etki ! • Radyoterapi ve radyoizotoplarla tedavide olarak bulantı, kusma, hematolojik depresyon ve visseral toksisite meydana gelebilir. • Radyasyon onkologunu ve palyatif bakım ekibini kapsayan entegre bir yaklaşım komplikasyonları minimuma indirebilir ve tedavinin etkinliğini arttırır. Sonuç Palyatif Bakım Hastalarında • Palyatif bakım hastalarında basamak tedavisi uygulanırken adjuvanlar unutulmamalı • Doğru ağrı tanısı (Nosiseptif, nöropatik) ile uygun tedavi • Yan etki yönetimi • Yakın takip • Ağrı çeşidine ve yandaş hastalık varlığında da adjuvanlardan yararlanılmalı • Ağrı kontrolünde girişimsel yöntemleri unutmamak gerek Kanser Ağrısı Alevlenmesi MULTİMODAL YAKLAŞIM Kemik ağrısı Nöropatik Ağrı Kolik Ağrı Antidepresanlar Bifosfonatlar Barsak obstrüksiyonu Kortikosteroidler Oktreotid NSAID’ler Steroidler Radyasyon onkolojisi Abdominal cerrahi ? Antikonvülsanlar Ketamin İV/SC Steroidler Lidokain İV/SC/Patch Ortotik cihazlar Fraktürlerin stabilizasyonu Opioidler Saat başı ve Kurtarma dozları Girişimsel ağrı tedavisi Kollabe vertebra Vertebroplasti Ağrı devam / opioid yan etkiler Spinal analjezi Ünilateral, lokalize, alt ekstremite ağrısı Kordotomi Teşekkür ederim nurteninan@yahoo.com
