para banka.indb

advertisement
kpss ve kurum
kpss
sınavları için
özgün konular ve
özgün sorulardan oluşan
2014
tek kitap
para-banka
kredi
Müfettişlik
Uzmanlık
Denetmenlik
Banka Sınavları
Kontrolörlük
Kaymakamlık
Hakimlik
dilek erdoğan kurumlu
Dilek ERDOĞAN KURUMLU
KPSS PARA-BANKA-KREDİ
ISBN 978-605-364-555-9
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
© Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ
SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir
kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da
kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi
Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
2. Baskı: Eylül 2013, Ankara
Yayın-Proje Yönetmeni: Selcan Arslan
Dizgi-Grafik Tasarım: Cemal İnceoğlu
Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti.
İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A
Yenimahalle/ANKARA
(0312-394 55 90)
Yayıncı Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 13987
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA
Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
E-ileti: pegem@pegem.net
SUNU
Değerli adaylar;
Toplumda en değerli beşeri sermayemiz olan sizler, yıllarca girdiğiniz sınavlardan sonra yeni bir
sınavla daha karşı karşıyasınız. Devlet kurumlarına atanmak, özellikle uzman ve müfettiş olabilmek
için önce KPSS barajını geçmeli ve o sınavlara KPSS Alan Bilgisi'nden alacağınız puanlarla başvuru hakkı elde etmelisiniz. Zor bir süreçle karşı karşıyasınız fakat bu sürecin sonunda elde edeceğiniz
mevkileri düşünürseniz bu güçlüklere çok daha rahat katlanabilirsiniz.
Bu çok önemli olan süreçte, Alan Bilgisi'nde biliyoruz ki hepinizin en büyük korkularından biri
"iktisat". Analizleri, formülleri, yorumları... İktisatta her gün yeni bir şey keşfeder; engin bir denizde
istediğiniz kadar açılabilirsiniz! Fakat bizim amacımız bu denizde sizi kaybetmek değil güvenli bir
yolla sonuca ulaştırmaktır. Bu amaçla hazırlanan kitabımızda size en pratik ve en kolay test yöntemleriyle iktisadı öğretmek ve her şeyden önemlisi korkulan değil sevilen bir iktisat dersi sunmak hedeflenmiştir. Ayrıca sadece KPSS soruları değil, kurumların müfettişlik ve uzmanlık sınav soruları da
dikkate alınarak KPSS sonrası da kütüphanenizde bulunması gereken bir kitaba dönüştürülmüştür.
KPSS Alan İktisat'ta;
ü Mikro İktisat
% 30
ü Makro İktisat
% 25
ü Para-Banka Kredi
% 10
ü Uluslararası iktisat
% 10
ü Büyüme ve Kalkınma % 10
ü Türkiye Ekonomisi
% 10
ü İktisadi Doktrinler Tarihi % 5 oranında yer almaktadır.
Kitapla ilgili öneri, eleştiri ya da takdirinizi pegem@pegem.net aracılığıyla bizimle paylaşmanızı ister,
hepinize başarılar dilerim. Ayrıca kitaplarımın oluşmasında emeği geçen herkese sonsuz teşekkür ederim.
Dilek ERDOĞAN KURUMLU
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM
Para Ekonomisine Giriş
PARANIN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ .....................................................................3
PARANIN FONKSİYONLARI..................................................................................4
Para Sistemleri .......................................................................................................5
T.C. MERKEZ BANKASI PARA ARZI TANIMLARI .................................................6
PARA ARZINA YÖNELİK YAKLAŞIMLAR .............................................................7
TEST-1 KURUM SORULARI ..................................................................................8
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ............................................................9
TEST-2 .................................................................................................................10
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ...........................................................................................12
2. BÖLÜM
Kaydi Para Yaratma Süreci ve Para Arzının Belirlenmesi
TİCARİ BANKANIN BİLANÇOSU.........................................................................15
KAYDİ PARA YARATMA SÜRECİ ........................................................................18
Mevduat Yaratılma Sürecinde Sızıntılar..........................................................19
PARA ARZINI BELİRLEYEN FAKTÖRLER..........................................................21
PARA TABANI - PARA ARZI İLİŞKİSİ ..................................................................24
Para Çarpanı ........................................................................................................25
PARA ARZI EĞRİSİ..............................................................................................27
TEST-1 KURUM SORULARI ................................................................................28
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ..........................................................30
TEST-2 .................................................................................................................32
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ...........................................................................................36
3. BÖLÜM
Merkez Bankası
MERKEZ BANKALARI .........................................................................................41
Merkez Bankasının Tarihçesi ..........................................................................42
Merkez Bankasının Fonksiyonları ...................................................................43
Merkez Bankasının Görev ve Yetkileri ............................................................43
Merkez Bankasının Örgütsel Yapısı................................................................45
MERKEZ BANKASININ BAĞIMSIZLIĞI ...............................................................45
T.C. Merkez Bankası Analitik Bilançosu .........................................................46
MERKEZ BANKASINDAKİ PARASAL BÜYÜKLÜKLER ......................................48
Merkez Bankasındaki Gelişmeler ...................................................................51
TEST-1 KURUM SORULARI ................................................................................53
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ..........................................................54
TEST-2 .................................................................................................................55
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ...........................................................................................58
PEGEM AKADEMİ
vi
4. BÖLÜM
Para Politikası Amaçları ve Araçları
PARA POLİTİKASININ AMAÇLARI ......................................................................63
PARA POLİTİKASININ ARAÇLARI ......................................................................64
Açık Piyasa İşlemleri .......................................................................................64
Zorunlu Rezerv Oranı .....................................................................................65
Reeskont Oranlarının Tespiti ..........................................................................65
Mevduat Faizi Kontrolü ...................................................................................66
Disponibilite Oranı ..........................................................................................66
Kredi Tavanı ....................................................................................................66
REZERV PİYASASI VE FAİZ ORANLARI ............................................................67
TEST-1 KURUM SORULARI ................................................................................68
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ..........................................................70
TEST-2 .................................................................................................................72
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ...........................................................................................74
5. BÖLÜM
Paranın Makro Ekonomideki Rolü ve
Para Politikasının Etkinliği
KLASİKLER ..........................................................................................................79
Miktar Kuramı .................................................................................................80
Cambridge Yaklaşımı ......................................................................................81
KEYNES ...............................................................................................................82
MODERN MİKTAR KURAMI ................................................................................84
PARA PİYASASINDA DENGE .............................................................................86
FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİ .................................................................86
Klasik Faiz Kuramı ..........................................................................................86
Ödünç Verilebilir Fonlar Kuramı ......................................................................87
Keynesyen Faiz Kuramı ..................................................................................88
Neo - Keynesyen Sentez ................................................................................89
Tobin'in Portföy Kuramı ...................................................................................89
NOMİNAL FAİZ VE REEL FAİZ ORANI ...............................................................89
TEST-1 KURUM SORULARI ................................................................................91
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ..........................................................97
TEST-2 ...............................................................................................................101
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .........................................................................................105
vii
6. BÖLÜM
Parasal Aktarım Mekanizmaları
HARCAMA KANALLARI ..................................................................................... 111
Klasikler (Direkt Kanal) .................................................................................112
Keynes (Dolaylı Kanal) .................................................................................112
Monetaristler .................................................................................................113
Yeni Klasikler ................................................................................................114
Yeni Keynesyenler ........................................................................................115
Reel Konjonktür Yaklaşımı ............................................................................116
KONJONKTÜR TEORİLERİ ...............................................................................117
PARA ARZININ FAİZ ORANI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ......................................117
Likidite Etkisi .................................................................................................117
Gelir Etkisi .....................................................................................................117
Fiyat Etkisi ....................................................................................................117
Fisher Etkisi ..................................................................................................117
TEST-1 KURUM SORULARI ..............................................................................118
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ........................................................121
TEST-2 ...............................................................................................................123
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .........................................................................................126
7. BÖLÜM
Döviz Kuru ve Döviz Kurunun Belirlenmesine
Yönelik Modeller
DÖVİZ KURU .....................................................................................................131
Döviz Kuru Sistemleri ...................................................................................132
Döviz Piyasasında Denge .............................................................................133
DÖVİZ KURUNUN BELİRLENMESİNE YÖNELİK YAKLAŞIMLAR ...................134
Satınalma Gücü Paritesi ...............................................................................135
Faiz Paritesi Şartı .........................................................................................135
Ödemeler Bilançosu Yaklaşımı .....................................................................136
Mali Varlıklar Yaklaşımı .................................................................................136
Parasal Yaklaşım ..........................................................................................136
Portföy Dengesi Yaklaşımı ............................................................................137
TEST-1 KURUM SORULARI ..............................................................................138
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ........................................................140
TEST-2 ...............................................................................................................142
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .........................................................................................144
PEGEM AKADEMİ
PEGEM AKADEMİ
viii
8. BÖLÜM
Para Politikasının Yürütülmesinde
Hedeflerin Kullanımı
HEDEF KULLANMA STRATEJİSİ ......................................................................149
Faaliyet Hedefi ..............................................................................................149
Ara Hedef ......................................................................................................149
DENGESİZLİKLERDE UYGUN HEDEF SEÇİMİ ...............................................149
Parasal Büyüklüklerin Hedeflenmesi ............................................................151
Döviz Kuru Hedeflemesi ...............................................................................152
Enflasyon Hedeflemesi .................................................................................155
ENFLASYON HEDEFLEMESİNDE TAYLOR KURALI .......................................158
DEZENFLASYONLA İLGİLİ GÖRÜŞLER ..........................................................159
TEST-1 KURUM SORULARI ..............................................................................160
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ........................................................162
TEST-2 ...............................................................................................................164
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .........................................................................................167
9. BÖLÜM
Finansal Piyasalar ve Finansal Araçlar
FİNANSAL PİYASALARIN FONKSİYONLARI ...................................................173
Finansal Piyasaların Yapılanması .................................................................173
PARANIN ZAMAN DEĞERİ ...............................................................................175
Portföy Tercihi ...............................................................................................177
Faiz Oranının Belirlenmesi ...........................................................................178
TAHVİL PİYASASI VE DENGE FAİZ ORANININ DEĞİŞMESİ ..........................179
FAİZ ORANLARININ YAPISI ..............................................................................182
HİSSE SENEDİ DEĞERLEMESİ VE FİYATLARININ BELİRLENMESİ .............183
Markow Bekleyişler .......................................................................................185
Uyumcu Bekleyişler ......................................................................................185
Rasyonel Bekleyişler ....................................................................................185
Etkin Piyasalar Hipotezi ................................................................................185
TÜREV ÜRÜNLER ............................................................................................186
TEST-1 KURUM SORULARI ..............................................................................187
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ........................................................188
TEST-2 ...............................................................................................................190
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .........................................................................................194
KARMA TEST SORULARI .................................................................................198
KAYNAKÇA ........................................................................................................204
1
PEGEM AKADEMİ
PARA
EKONOMİSİNE
GİRİŞ
Ø
PARANIN TANIMI ve PARANIN ÖZELLİKLERİ
Ø
PARANIN İŞLEVLERİ ve GELİŞİMİ
Ø
T.C. MERKEZ BANKASI PARA ARZI TANIMLARI
Ø
PARA ARZINA YÖNELİK YAKLAŞIMLAR
2008
1
07
20 -
200
9
1
06
20 1
10
-
20
2011
1
05
20 1
12
20 -
04
20
2
2013
1
çıkmış soru ağacı
“Para her şeyi yapar.” diyen adam, para için her şeyi göze alan adamdır.
BENJAMIN FRANKLIN
PARANIN ORTAYA ÇIKIŞ SÜRECİ
“Okuma Parçası”
Para, insanlık tarihinin en ilginç mallarından biridir. En yoğun olarak milattan önceki dönemde kullanılan paranın
inek olduğu bilinmektedir. Aslında, İngilizcede parasal anlamına gelen pecuniary sözcügü Latincede inek anlamına gelen pecun sözcüğünden türetilmiştir. Elbise, mısır, köleler, bıçaklar ve hatta biranın çeşitli dönemlerde
ve çeşitli yerlerde para olarak kullanıldığına ilişkin belgeler mevcuttur. Bu örneklerin tümünde para olarak
kullanılan nesnelerin reel olarak bir değeri söz konusudur. Ancak bu özellik geçmişte para olarak kullanılmış olan
tüm nesneler için geçerli değildir. Örneğin midye kabuklarının, balina dişlerinin veya ağaçkakan gagalarının
pratik olarak kullanımı çok sınırlı olmasına karşın sıralanan bu nesnelerin tümü insanlık tarihinde para olarak
kullanılmıştır. Tarihin bilinen ilk metal parası, M.Ö yedinci yüzyılda, bugün ülkemizin Ege Bölgesi'nde kalan antik
Lidya'da kullanılmıştır. Lidyalılar tarafından kullanılan bu ilk metal para, altın ve gümüş karışımından yapılmış ve üzerine aslan başı olan bir figür işlenmiştir. Kağıt para, ise ilk kez yedinci yüzyılda Londra kuyumcuları tarafından çıkarılmıştır. Kuyumcular işledikleri değerli metalleri saklayabilmek için gerekli güvenli yerlere
sahip olduklarından halk, sahip olduğu madeni sikkeleri, altını ve gümüşü muhafaza etmeleri amacıyla kuyumculara bırakmaya başlamış, kuyumcular da koruma amacıyla kendilerine bırakılan bu değerli metaller karşılığında
sahiplerine makbuz vermişlerdir. Zaman içerisinde bu makbuzlar birer ödeme aracı olarak elden ele geçmeye
başlamıştır. Kendilerine emanet olarak bırakılan tüm değerli madenlerin aynı anda geri istenmesi olasılığının çok
düşük olduğunu gören kuyumcular, daha fazla makbuzu dolaşıma çıkartmışlar ve böylece günümüzdeki kağıt
paraların ortaya çıkış sürecini de başlatmışlardır.
BAŞARILI İNSANLARIN
6 ALIŞKANLIĞI
1. Para Kazan
2. Çok Para Kazan
3. Daha Fazla Para Kazan
4. Çok Daha Fazla Para Kazan
5. Para Kazanmaya Devam Et
6. 1-5 Adımları Tekrarla
1. BÖLÜM
PARA EKONOMİSİNE
GİRİŞ
PARANIN TANIMI VE PARANIN ÖZELLİKLERİ
Para: Bir toplumda değişim ya da ödeme aracı olarak kabul edilen, mal ve hizmet
almamızı sağlayan, borçların ödenmesinde genel kabul gören her şeydir. Bir nesnenin para olarak değerlendirilebilmesi için o nesnenin toplum tarafından ödeme
ve değişim aracı olarak genel kabul görmesi gerekmektedir.
Para olarak kabul edilecek unsurlar; nakitler (banknot ve bozukluklar) çeke tabi
mevduatlardır. Bunların dışında kalan vadeli mevduat gibi paraya çevrilebilirliği kolay olan varlıklar ise para benzeri (quasi para)’dir.
Servet: Parayı da kapsayan daha geniş bir kavramdır ve stok değişkendir.
Gelir: Belli bir zaman dilimindeki kazancı ifade eder ve akım değişkendir.
Para stok, gelir akım değişkendir.
Paranın Özellikleri
ü Genel kabul görmeli,
ü Standart olmalı (homojen olmalı),
ü Taşınabilmeli,
ü Bölünebilmeli,
ü Dayanıklı olmalı (çabuk deforme olmamalı),
ü Kolay taklit edilmemeli (nadir olmalı),
ü Zaman içerisinde değerini muhafaza edebilmelidir,
HOCA NOTU
ü Para; bir toplumda
değişim ya da ödeme
aracı olarak genel kabul
gören her şeydir ve stok
değişkendir.
ü Gelir; belli bir zaman
dilimindeki kazancı ifade
eder ve akım değişkendir.
ü Gelir, paradan daha
geniş bir kavramdır.
PEGEM AKADEMİ
4
PARANIN FONKSİYONLARI (İŞLEVLERİ)
Geleneksel İşlev
ü Değişim aracı olma (Mübadele Aracı Olma)
HOCA NOTU
Paranın özellikleri ve fonksiyonu:
ü Genel kabul görme
ü Standart olma (Homojen)
ü Taşınabilme
ü Bölünebilme
ü Dayanıklı olma
ü Nadir olma vb...
ü Değişim aracı olma
ü Hesap (ölçü) birimi olma
ü Değer muhafaza aracı
olma
ü İktisat politikası aracı olma
Takas ekonomilerinde paranın
olmaması nedeniyle N tane
mala karşılık
N ⋅ (N − 1)
kadar
2
fiyat mevcuttur. Örneğin; 100
100 ⋅ 99
= 4950
tane malın
2
çeşit fiyatı sözkonusudur.
Takas ekonomisinden
parasal ekonomiye geçişin
nedenleri:
ü Hesap (ölçü) birimi olma
ü Değer muhafaza (saklama) aracı olma
(Tasarruf ve borçlanma–değer ödünç alma)
Çağdaş İşlev
ü İktisat politikası aracı olma
Değişim Aracı Olma
Parayı diğer varlıklardan (bono, tahvil...) ayıran en önemli fonksiyondur. Değişim
aracı olma, satın alınan mal ve hizmetlerin bedelinin ödenmesinde paranın kullanılmasıdır.
Takas ekonomilerinde para kullanılmadığı için işlem maliyetleri yüksektir. Çünkü böyle bir ekonomide alışveriş işleminin gerçekleşmesi için öncelikle isteklerin
karşılıklı eşleşmesi gerekmektedir. Oysa paranın kullanıldığı bir ekonomide bu
sorun yaşanmaz. Değişim aracı olarak paranın kullanılması, mal ve hizmetlerin
el değiştirmesi sırasında harcanan zamanı ve değer kaybını ortadan kaldırır. Yani
paranın bu fonksiyonu işlem maliyetlerini azaltan, uzmanlaşmayı kolaylaştıran ve
ekonomide etkinliği arttırandır.
İşlem maliyeti; mal ve hizmetlerin el değiştirmesi, bir aktifin değişim aracına
dönüştürülmesi sırasında harcanan zaman ve değer kaybıdır.
ü İsteklerin karşılıklı eşleşmemesi
Hesap (Ölçü) Birimi Olma
ü Nispi fiyatların
belirlenmesinin güç olması
Tüm mal ve hizmetlerin değerinin parayla ölçülmesi, paranın ekonomik değerinin
ölçümü amacıyla kullanılmasıdır.
ü Depolama maliyetlerinin
olması
ü Malın mal cinsinden ifade
edilmesi
ü İşlem maliyetlerinin yüksek
olması vb.
Takasa dayalı ekonomilerde paranın olmaması nedeniyle “N” tane mala karşılık
N • (N−1)/2 kadar fiyat mevcuttur. Bu kadar çok fiyat, pratik alışverişi imkansız hale
getirir. Bu sorunu çözmek için ekonomiye parayı dahil etmek gerekir.
Değer Muhafaza (Saklama) Aracı Olma
İşlem maliyeti; mal ve
hizmetlerin el değiştirmesi, bir
aktifin değişim aracına dönüştürülmesi sırasında harcanan
zaman ve değer kaybıdır.
Değişim aracı olarak ekonomiye paranın dahil olması,
işlem maliyetlerini azaltır ve
ekonomide etkinliği artırır.
Paranın satın alma gücünün zaman içinde elde tutulmasını sağlamasıdır. Bu amaçla kullanılacak para dışında altın, tahvil, bono, hisse senedi gibi varlıklar olsa da
likiditesi en yüksek varlık para olduğu için, değer saklama aracı olarak en çok
para talep edilir.
Paranın iyi bir değer muhafaza aracı olup olmadığı, o ülkedeki fiyat düzeyine
(enflasyon oranına) bağlıdır. Enflasyon dönemlerinde fiyatların artması, parada
değer kaybı yaratacağı için ekonomik birimler değer muhafaza aracı olarak diğer
varlıkları paraya tercih ederler.
5
Likidite: Bir varlığın değişim aracına dönüştürülmesindeki nisbi kolaylık ve sürattir.
En likit varlık paradır. Paranın likit olma özelliğinin sonuçları, paranın değişim
ve ölçü birimi olmasıdır.
Nakit İkamesi: Ekonomideki enflasyonist eğilimler nedeniyle yerli para yerine yabancı para kullanımının yaygınlaşmasıdır. Bu durumun tersi ise tersine nakit ikamesidir. Nakit ikamesinin en uç durumu da dolarizasyondur ki bu artık yerli para
yerine resmî olarak yabancı paranın kullanılmasıdır.
PEGEM AKADEMİ
Likidite: Bir varlığın değişim
aracına dönüştürülmesindeki
nisbi kolaylık ve sürattir. En likit varlık paradır. Paranın likit
olma özelliğinin sonuçları,
paranın değişim ve ölçü birimi
olmasıdır.
KPSS
Aşağıdakilerden hangisi paranın özelliklerinden değildir?
A)
Değişim aracı olması
B)
Taşınmaya elverişli olması
C)
Bölünebilir olması
D)
Heterojen olması
Tarihten günümüze kadar
kullanılan para sistemleri:
E)
Değer saklama aracı olması
ü Mal para
ü Çift maden para
Paranın heterojen olması demek, örneğin yüzlerce ¨ 50’lik kağıt paranın farklı renkte
ve farklı ölçüde olması demektir. Bu durum kişilerin aldanmasına ve büyük karışıklıklara
neden olur. Para heterojen değil, homojen olmalıdır.
Cevap D
ü Altın para
ü Kağıt para
ü İtibari para vb.
Para Sistemleri
.Dā×WSDUD
sistemi
Mal para
sistemi
Tek metal
sistemi
dLIWPHWDO
sistemi
ĂWLEDULIL\DW
para sistemi
(PDQHWoHYULOHELOLU
para sistemi
Mal Para: Değerli madenlerden veya değeri olan metallerden oluşan para sistemidir. Bu sistemde en büyük sorun, çok ağır olduğu için taşınabilme güçlüğüdür.
İtibari Para: Devlet tarafından yasal ödeme aracı olarak çıkartılmış, değerli bir madene dönüştürülmeyen kâğıt paradır.
“Kötü para, iyi parayı piyasadan kovar” (Gresham Kanunu). Çift metal sisteminde "altının değerinde görülen dalgalanmaların yaratacağı istikrarsızlık,
gümüşün değerindeki dalgalanmayla yavaşça giderilir." ifadesi Paraşüt Teorisi olarak bilinir.
Çift metal sisteminde (Bimetalizm), farklı madenlerden
basılan sikkelerin değerleri
üzerinde yazılı değere eşit
olduğundan sikkeler, mal para
niteliğindedir.
Mal para olarak kullanılan
sikkelerin değerinin düşürülmesi sonucu Gresham Yasası
ortaya çıktı. İngiltere'de Maliye
Bakanlığı yapan Sir Thomas
Gresham (1519-1579)'a göre
"Kötü para, iyi parayı piyaKağıt paraların tedavül
sadan kovar."
zorunluluğu devletin emriyle
sağlandığı için bu paraya emir
parası (fiat money) da denir.
Fiat para, altın esasına
dayanmayan kağıt paradır
ve değeri hükümetin gücüne
bağlıdır.
PEGEM AKADEMİ
6
T. C. MB. PARA ARZI TANIMLARI
PARA ARZI TANIMLARI
Türkiye'de kağıt para basma
tekeli Merkez Bankasına
aittir. Bozuk paralar Hazine
tarafından çıkarılır.
M1
=
Nakitler (Dolaşımdaki para (ufaklık + banknot)) + Vadesiz mevduatlar +
Diğer Çek yazılabilir mevduatlar "Dar Tanımlı Para Arzıdır"
M2
=
M1 + Vadeli Mevduatlar
M2Y
=
M2 + Döviz Tevdiat Hesapları
M2YR =
M2Y + Repo Hesapları
M3A
=
M2 + (Kamu kesimi) Resmi mevduatlar
M3
=
M3A + Merkez Bankasındaki Diğer Mevduatlar
M3Y
=
M3YR =
M3 + Döviz Tevdiat Hesapları
M3Y + Repo Hesapları
TC. MB 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere üç yeni para arzı
tanımı ilan etmiş ve bunları kullanmaya geçmiştir.
M1 = Nakitler + Vadesiz mevduatlar (Yerli + Yabancı Vadesizler)
HOCA NOTU
M1 → Değişim (işlem)amaçlı
para arzı tanımıdır.
M2 → Tasarruf amaçlı para
arzı tanımıdır.
M2 = M1 + Vadeli mevduatlar (Yerli + Yabancı Vadeliler)
M3 = M2 + Repo Hesapları + B tipi likit fonlar
2010 itibariyle M3 para arzı tanımına bankalarca ihraç edilen menkul kıymetler de
eklenmiştir.
M3 = M2 + Repo Hesapları + Para Piyasası Fonları + İhraç Edilen Menkul Kıymetler
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de M3Y para tanımı içinde yer almaz?
A) Banknot
Gelişmiş ekonomilerde M1
değeri, M2 değerinden daha
büyüktür.
B) Ufaklık para
C) Döviz mevduatı
D) Resmî mevduat
E) Repo
M3Y para tanımı içerisinde “Repo” yer almaz.
Repo "M2YR" tanımı içinde yer alır.
M2YR = M2Y + Repo
Cevap E
Aşağıdaki para arzı tanımlarından hangisi bileşenleri gereği sadece paranın değişim aracı olma özelliğini taşır?
HOCA NOTU
1 Ocak 2007 itibariyle para
arzı tanımları;
M1 = Nakitler + Vadesiz mevduatlar (Yerli + Yabancı
Vadesizler)
M2= M2 = M1 + Vadeli mevduatlar (Yerli + Yabancı
Vadeliler)
M3= M3 = M2 + Repo Hesapları
+ B tipi likit fonlar
A) M1
B) M2
C) M2Y
D) M3
E) M3Y
M1 = Dolaşımdaki para + Vadesiz mevduatlar (Vadesiz tasarruf mevduatı + Vadesiz ticari
mevduat + Vadesiz diğer mevduat + Mevduat sertifikası)
Para arzı tanımlarından M1, bileşenleri gereği sadece paranın değişim aracı olma özelliğini taşır. M1 dışındaki para arzı tanımları başta vadeli mevduatlar olmak üzere hemen
nakde çevrilemeyen varlıklar olduğu için, değişim aracı olma özelliği taşımaz.
Cevap A
7
PEGEM AKADEMİ
PARA ARZINA YÖNELİK YAKLAŞIMLAR
1. Klasik Yaklaşım
En eski ve en çok kullanılan yaklaşımdır. Bunlara göre para olarak kabul edilebilecek unsurlar nakit ve çeke tabi (vadesiz) mevduatlardır. Değişim aracı olma
özelliği gösteren M1’i esas alır çünkü paranın değişim aracı olma fonksiyonu üzerinde dururlar.
2. Parasalcı Yaklaşım (Chicago Yaklaşımı)
Öncüleri Friedman ve Meiselman’dır. Bunlara göre para kapsamına nakitler yanında vadeli mevduatlar da dahil edilmelidir. M2 para arzını esas alır.
HOCA NOTU
3. Alternatif Likidite Yaklaşımı
Para Arzına Yönelik Yaklaşımlar:
Para arzını daha geniş bir biçimde tanımlar.
ü Klasik Yaklaşım
a. Gurley - Shaw Yaklaşımı
ü Parasalcı Yaklaşım
(Chicago Yaklaşımı)
Bu yaklaşımda para arzı, halkın alternatif likit olarak kabul edebileceği tüm değerleri kapsamalıdır. Halkın kullandığı tüm ödeme araçları ve paranın tüm yakın
ikameleri para kapsamında düşünülmelidir.
ü Alternatif Likidite Yaklaşımı
a) Gurley-Shaw Yaklaşımı
b) Radcliffe Yaklaşımı
c) Holdrop Yaklaşımı
b. Krediyi İçeren Geniş Görüş (Radcliffe Yaklaşımı)
Bu yaklaşım krediyle parayı aynı anlamda görür. Para arzı, borç veren tüm kurumların verdiği kredi toplamıdır. Bunlarda para arzı yerine çok daha geniş bir kavram olan likidite arzı benimsenmektedir.
c. Holdrop Yaklaşımı
Para arzının birincil likidite (para) ve ikincil likidite (para benzerleri) olarak ayrılması gerektiğini savunurlar.
i
Para arzının dışsal olduğunu savunanlara göre para arzı, para talebinden bağımsız olarak kamu otoritelerince belirlenmektedir. Bu durumda makro
ekonomik değişkenlerden bağımsız olan para arzı dışsaldır. Paranın dışsal
olduğunu kabul edenler arasında Klasikler, Ortodoks Keynesgil - Fisher,
Cambridge Okulu - Piqou, Robertson ile ilk dönemlerde Keynes ve Monetarist Okul sayılabilir.
MS
M
0
i
MS
Para arzının içsel olduğunu savunanlara göre para arzı kamu otoritelerinden bağımsız olarak para arzı ve para talebi göz önüne alınarak belirlenmektedir.
0
M
PEGEM AKADEMİ
8
TEST - 1 KURUM SORULARI
1.
2.
3.
4.
Aşağıdakilerden hangisi M2 para tanımını
ifade eder? (1993 Kaymakamlık)
A) M1 + Vadeli ticari mevduat + Vadeli tasarruf
mevduatı + Vadeli diğer mevduat + Mevduat sertifikası
B) Dolaşımdaki para + Vadesiz ticari mevduat
+ Vadesiz tasarruf mevduatı
C) Dolaşımdaki para + Resmi mevduat
D) M1 + Yurtiçi döviz tevdiat hesapları
E) M1 + Resmi mevduat
5.
Paranın likit olma özelliğinin sonuçları aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?
(2005 KPSS)
A) Paranın değişim aracı ve ölçü birimi olması
B) Paranın değer saklama aracı ve ölçü birimi
olması
C) Paranın değer saklama aracı olması ve
gecikmiş ödemelerin yapılmasını sağlaması
D) Paranın değişim aracı ve değer saklama
aracı olması
E) Paranın gecikmiş ödemelerin yapılmasını
sağlaması ve ölçü birimi olması
1. A
2. B
3. C
4. A
D)
Azalır çünkü bu durumda vadeli ¨ mevduatları düşer.
E)
Azalır çünkü dolaşımdaki ¨ miktarı düşer.
6.
Aşağıdakilerden hangisi, paranın sadece
değişim aracı olma işlevi üzerinde durur?
(2009 Milli Emlak, Uzm.)
A) Gurley - Shaw yaklaşımı
B) Chicago yaklaşımı
C) Klasik dikotomi yaklaşımı
D) Monetarist yaklaşım
7.
Mal para olarak kullanılan sikkelerin değerinin
düşürülmesi sonucu aşağıdakilerden hangisi
ortaya çıkmıştır? (2009 Milli Emlak, Uzm.)
A) Say Yasası
B) Mahreçler Yasası
C) Gresham Yasası
D) Tunç Yasası
8.
Aşağıdakilerden hangisi paranın kullanıldığı
değiş tokuş sistemleriyle karşılaştırıldığında,
takas sisteminin dezavantajlarından biridir?
(2011 KPSS)
A) İsteklerin karşılıklı olarak çakışma zorunluluğunu karşılayamaması
B) Malların değiş tokuş maliyetlerinin zaman
içerisinde azalmasını sağlayamaması
C) Değiş tokuşta uzmanlaşmış birimlerin
değişim maliyetlerinin azalmasını sağlayamaması
D) İş bölümünün gelişmesini engellemesi
E) İşlem maliyetlerinin ortadan kaldırılmasını
sağlayamaması
9.
Paranın kullanılmadığı, malların mallarla değiştirildiği bir takas ekonomisinde 20 tane mal vardır.
Dolaşımdaki para 100, vadesiz mevduat (resmi hariç) 50, vadeli mevduat (resmi hariç) 80,
resmi mevduat 20 ve döviz mevduatı 70 birim
ise T.C. Merkez Bankası para arzı tanımlarından M3A kaç birimdir? (2004 KPSS)
A) 320 B) 250
C) 230
D) 180 E) 150
Para arzının kişilerin alternatif likit değerler
olarak kabul edebileceği tüm değerleri içerdiğini ileri süren yaklaşım aşağıdakilerden
hangisidir? (2004 KPSS)
A) Klasik yaklaşım
B) Chicago yaklaşımı
C) Gurley ve Shaw yaklaşımı
D) Hoş olmayan Monetarist Aritmetik
E) Dışsal para yaklaşımı
Döviz kuru ve döviz mevduatları sürekli
yükseliyorsa Türkiye’de M3Y para büyüklüğü
hangi yönde değişir? (2006 KPSS)
A) Artabilir, aynı kalabilir veya azalabilir çünkü
¨ ile ifade edilen parasal büyüklüklerin
değişme yönü belli değildir.
B) Artar çünkü M3Y’yi belirleyen yalnızca döviz
mevduatlarıdır.
C) Artar çünkü bu durumda resmi mevduat da
yükselir.
Buna göre, bu ekonomideki göreli fiyat sayısı
aşağıdakilerden hangisine eşittir? (2013 KPSS)
A) 19
5. A
6. C
B) 20
7. C
8. A
C) 45
9. D
D) 190
E) 450
9
PEGEM AKADEMİ
TEST - 1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ
1.
Bu soruda eski yıllardaki M2 para arzı tanımı sorulmaktadır. M2 para arzı tanımında mutlaka yer alması
gereken hesap vadeli mevduatlardır. Çünkü M1 ile
M2 arasındaki fark vadeli mevduatlardan oluşur.
5.
M3Y = M3 + Yurt içi yerleşiklerine ait Döviz Tevdiat
Hesapları
Döviz kuru ve döviz mevduatlarının sürekli değiştiği
durumda M3Y, artabilir, aynı kalabilir veya azalabilir.
Cevap A
Cevap A
2.
M3A = Dolaşımdaki nakitler + Vadesiz mevduatlar
6.
Vadeli mevduatlar + Resmi mevduatlar
= 100 + 50 + 80 + 20
Cevap C
M3A = 250
Cevap B
3.
Klasik Yaklaşım: En eski ve en çok kullanılan bu
yaklaşımda paranın sadece “Mübadele aracı (değişim aracı)” olma fonksiyonu üzerinde durulmuştur.
Ödeme aracı olarak kabul edilen tüm değerler para
arzına dahil edilir. Bu yaklaşıma göre çek sisteminin
gelişmemiş olduğu ülkelerde para arzı sadece tedavüldeki para (kâğıt ve madeni paralar) kadardır. Çek
sisteminin gelişmiş olduğu ülkelerde ise tedavüldeki
para ile çek mevduatından (vadesiz ticari ve tasarruf
mevduatı) oluşmaktadır. M1 para arzını esas alırlar.
7.
Cevap C
8.
Cevap C
Paranın söz konusu olmadığı, mal ve hizmetlerin
diğer mal ve hizmetlerle değiştirildiği takas ekonomisinde, isteklerin karşılıklı olarak eşleşmesi sorunu
önemli bir dezavantajdır.
Örneğin:
Bir iktisat hocasını ele alalım ve bu hocanın yapabileceği en iyi işin iktisat öğretmek olduğunu düşünelim.
Takasa dayalı bir sistemde bu hocamız acıktığında,
sevdiği yemekleri pişiren bir lokanta bulmak ister.
Lokantayı bulur ama önemli olan bu lokantacının da
karşılığında iktisat öğrenmek istemesidir. “Öğrencilerinin sevmediği iktisadı lokantacı mı sevecektir?” Tabi burada önemli olan bu tür bir araştırmanın
son derece güç olması ve vakit almasıdır.
Gurley - Shaw Yaklaşımı: Bu görüşe göre para
arzı kişilerin alternatif likit değerler olarak kabul
edebileceği tüm değerleri (fiilen tedavüldeki para,
vadesiz mevduat, vadeli mevduat ve çeşitli menkul
kıymetler) içermektedir.
Para arzının içsel olduğunu savunanlara göre
para arzı kamu otoritelerinden bağımsız olarak, para
arzı ve para talebi göz önüne alınarak belirlenmektedir.
Mal para olarak kullanılan sikkelerin değerinin düşürülmesi sonucu Gresham Yasası ortaya çıkmıştır.
Gresham Yasası: Kötü para iyi parayı piyasadan
kovar.
Chicago Yaklaşımı: M. Friedman ve David Meiselman gibi Chicago okulu temsilcileri, Klasiklerin para
arzı olarak kabul ettikleri, fiilen tedavüldeki para ve
vadesiz mevduata ilave olarak vadeli mevduatları
da dahil etmektedirler. Yani M2 para arzını esas alırlar.
Para arzının dışsal olduğunu savunanlara göre
para arzı, para talebinden bağımsız olarak kamu
otoritelerince belirlenmektedir. Bu durumda makro
ekonomik değişkenlerden bağımsız olan para arzı
dışsaldır. Paranın dışsal olduğunu kabul edenler arasında Klasikler, Ortodoks Keynesgil, Fisher, Cambridge Okulu, Piqou, Robertson ile ilk dönemlerde
Keynes ve Monetarist Okul sayılabilir.
Klasik dikotomi yaklaşımı M1 para arzını esas alan,
paranın sadece değişim aracı olma işlevi üzerinde
duran yaklaşımdır.
İşlem maliyetlerinin yüksek olduğu takasa dayalı bir
ekonomide, mal değiş + tokuşunun gerçekleştirilmesi
için “isteklerin karşılıklı eşleşmesi” gerekmektedir.
İnsanların elerindeki mal ve hizmetleri istedikleri bir
mal ya da hizmetle değiştirebilmeleri için karşı tarafın
da aynı istekle olması gerekir. Bu durum ise takas
ekonomisinin dezavantajlarından biridir.
Cevap A
9.
Tüm mal ve hizmetlerin değerinin parayla ölçülmesi,
paranın ekonomik değerinin ölçümü amacıyla kullanılmasıdır.
Paranın olmadığı, malın malla değiştirildiği takas ekonomisinde, para kullanılmadığı için N tane mala karşı-
N ⋅ (N − 1)
kadar fiyat vardır.
2
Soruda 20 tane (N) mal olduğu için;
lık
N (N − 1)
4.
Paranın değişim aracı olma ve hesap birimi (ölçü
birimi) olması, likit olma özelliğinin sonuçlarıdır.
Cevap A
2
=
20 ⋅ 19
= 190 göreli fiyat sayısı mevcuttur.
2
Takas ekonomisinde görülen bu kadar çok fiyat, pratik alışverişi imkânsız hale getirmektedir. Bu sorunu
çözmek için ekonomiye parayı dahil etmek gerekir.
Cevap D
PEGEM AKADEMİ
10
TEST - 2
1.
2.
Paranın değer biriktirme, tasarruf aracı olma
fonksiyonunu yerine getirebilmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekli olur?
A)
Paranın değerinin azalması gerekir.
B)
Paranın değerinin istikrarlı olması gerekir.
C)
Para arzı içinde dolaşımdaki para miktarının
artması gerekir.
D)
Para arzı içinde resmi mevduatlar miktarının artması gerekir.
E)
Faiz oranlarının sabit olması gerekir.
4.
Mal ve hizmetlerin el değiştirmesi sırasında
harcanan zamanı ortadan kaldırması nedeniyle ekonomide etkinliğin artmasını sağlayan
ve işlem maliyetlerini minimize eden paranın
fonksiyonu, aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Değişim aracı olması
B)
Tasarruf aracı olması
C)
Hesap birimi olması
D)
Değer muhafaza aracı olması
E)
Finansal araç olması
5.
A)
Para, belli bir zaman dilimindeki kazancı
ifade eder, stok değişkendir; gelir, parayı da
kapsayan daha geniş bir kavramdır, akım
değişkendir.
B)
Gelir, belli bir zaman dilimindeki kazancı
ifade eder, stok değişkendir; para geliri de
kapsayan daha geniş bir kavramdır.
C)
Para, bir toplumda değişim ya da ödeme
aracı olarak genel kabul gören her şeydir,
stok değişkendir; gelir, belli bir zaman dilimindeki kazancı ifade eder, akım değişkendir.
D)
Para, bir toplumda değişim ya da ödeme
aracı olarak genel kabul gören her şeydir,
akım değişkendir; gelir, belli bir zaman dilimindeki kazancı ifade eder, stok değişkendir.
E)
Para, her şeyi kapsayan geniş bir kavramdır, stok değişkendir; gelir, bir tür ödeme
aracıdır ve akım değişkendir.
Değerli madenlere bağlı olarak çalışan ödeme
sistemlerinde yaşanan sorun aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
Mal olarak kullanım değerinin önemli olması
B)
Değerli madenden yapılan paraların kullanımının kolay olması
C)
Sahteciliğin artması
D)
Paraya güven duygusunun artması
E)
Değerli madenden yapılan paranın çok ağır
olması ve taşıma güçlüğü yaratması
İstendiği anda bankadan çekilebilen ve nakde
dönüştürülebilen mevduatlara ne ad verilir?
Takasa dayalı bir ekonomide bir yazarın
herhangi bir mağazaya gidip kendi kitabı
karşılığında takım elbise istemesi ve mağaza
sahibinin de bu yazarın kitabını almaya istekli
olması durumunda harcanan süre, aşağıdaki
maliyetlerden hangisine örnektir?
A)
Vadeli mevduat
A)
İşlem maliyeti
B)
Tahvil
B)
Fırsat maliyeti
C)
Resmi mevduat
C)
Marjinal maliyet
D)
Çeke tabi mevduat
D)
Toplam maliyet
E)
Hisse senetleri
E)
Ortalama maliyet
6.
3.
Para ile gelir arasındaki temel fark aşağıdakilerden hangisidir?
11
7.
11.
I.
Bankalardaki vadesiz mevduat
II.
Bankalardaki resmi mevduat
III.
Bankalardaki vadeli mevduat
IV.
Dolaşımdaki nakitler
Yukarıdakilerden hangileri dar anlamda M1
para arzı tanımı içinde yer alır?
A)
I, II ve III
B)
I ve IV
C)
IV ve V
D)
I ve III
E)
Yalnız V
12.
Aşağıdakilerden hangisi tarihte ilk çağlardan
günümüze kadar kullanılan para sistemlerinden biri değildir?
8.
A)
Mal para sistemi
B)
Altın para sistemi
C)
Kâğıt para sistemi
D)
Çok taraflı para sistemi
E)
Çift metal para sistemi
13.
PEGEM AKADEMİ
Aşağıdakilerden hangisinin likiditesi daha
düşüktür?
A)
Çek
B)
Kredi kartı
C)
Ufaklık para
D)
Vadesiz mevduatlar
E)
Vadeli mevduatlar
Emisyon hacminden bankaların kasalarında bulunan ¨ miktarının çıkarılması ile elde
edilen parasal büyüklük aşağıdakilerden
hangisidir?
A)
Reeskont oranı
B)
Zorunlu rezerv
C)
Nakit ikamesi
D)
Tersine nakit ikamesi
E)
Dolaşımdaki nakit miktarı
Bankalar tarafından ihraç edilen menkul
kıymetler aşağıdaki para arzı tanımlarının
hangisi içinde yer alır?
A) M1
B) M2
C) M2Y
D) M2YR
E) M3
“Gresham Kanunu” aşağıdakilerden hangisidir?
9.
A)
B)
Kötü para iyi parayı piyasadan kovar.
Aşağıdakilerden hangisi paranın özelliklerinden değildir?
C)
İyi para kötü parayı piyasadan kovar.
A)
Bölünebilir olma
D)
Bir malın tüketim miktarı arttıkça o maldan
elde edilen toplam fayda artar ancak marjinal fayda azalır.
B)
Standart olma
C)
Nadir olma
D)
Farklı olma
E)
Dayanıklı olma
E)
10.
1. B
Her arz kendi talebini yaratır.
14.
İyi ürün kötü hasılat; kötü ürün iyi hasılattır.
Herhangi bir ekonomide ulusal paranın iyi bir
yatırım aracı olup olmadığı aşağıdaki değişkenlerden hangisi tarafından en iyi biçimde
saptanabilir?
15.
Aşağıdakilerden hangisi paranın mübadele
aracı olma fonksiyonu üzerinde duran, M1
para arzını esas alan, en eski ve en çok kullanılan para arzına yönelik yaklaşımdır?
A)
Faiz oranı
A)
Chicago yaklaşımı
B)
Enflasyon oranı
B)
Parasalcı yaklaşım
C)
Büyüme oranı
C)
Klasik yaklaşım
D)
Bütçe dengesi
D)
Gurley-Shaw yaklaşımı
E)
Döviz kurları
E)
Radcliffe yaklaşımı
2. A
3. D
4. C
5. E
6. A
7. B
8. D
9. B
10. B
11. E
12. E
13. E
14. D
15. C
PEGEM AKADEMİ
12
TEST - 2 ÇÖZÜMLERİ
1.
Paranın değer biriktirme aracı fonksiyonunu yerine
getirebilmesi için, paranın değerinin istikrarlı olması
gerekir.
9.
Gresham Kanunu: “Kötü para, iyi parayı piyasadan
kovar.”
Cevap B
2.
Paranın değişim aracı olması, mal ve hizmetlerin
el değiştirmesi sırasında harcanan zamanı ortadan
kaldırır, işlem maliyetlerini azaltır ve ekonomide etkinliği artırır.
Say Kanunu: “Her arz kendi talebini yaratır.”
Cevap B
10.
Cevap A
Paranın iyi bir değer biriktirme aracı olması ya
da paranın iyi bir yatırım aracı olup olmadığı en iyi
biçimde enflasyon oranına göre saptanır. Çünkü
enflasyon oranı yüksek olan bir ülkede, para sürekli
değer kaybedeceği için iyi bir yatırım aracı değildir.
Cevap B
3.
Çeke tabi mevduatlar, para çeşidi niteliğinde istendiği anda bankadan çekilebilen ve nakde dönüştürülebilen mevduatlardır.
11.
Cevap D
Para çeşidi çek, ufaklık para, kredi kartı ve vadesiz
mevduatlara göre, vadeli mevduatların likiditesi daha
düşüktür. Ayrıca vadeli mevduatlar para çeşidi değil
para benzeridir.
Cevap E
4.
Para; stok değişkendir, toplumda ödeme aracı olarak genel kabul görendir. Gelir ise belli bir zaman
dilimindeki kazancı ifade eden akım değişkendir ve
paradan daha geniş bir kavramdır.
12.
Cevap C
Emisyon hacminden, bankaların kasalarında bulunan ¨ miktarının çıkarılması ile elde edilen parasal
büyüklük dolaşımdaki nakitlerdir.
Cevap E
5.
Değerli madenlere bağlı çalışan mal para dönemlerinde yaşanan sorun, paranın çok ağır olması ve
taşıma güçlüğü yaratmasıdır.
13.
Cevap E
Cevap E
6.
İşlem maliyeti; mal ve hizmetlerin el değiştirmesi,
bir aktifin değişim aracına dönüştürülmesi sırasında
harcanan zaman ve değer kaybıdır.
14.
8.
Paranın özellikleri
ü
Bölünebilmeli.
ü
Taşınabilmeli.
ü
Genel kabul görmeli.
ü
Çabuk deforme olmamalı.
ü
Nadir olmalı.
M1 = Dolaşımdaki nakitler + Bankalardaki vadesiz
mevduatlar + Merkez Bankasındaki mevduat
ü
Standart olmalı (homojenlik) yani farklı olmamalıdır.
Cevap B
Cevap D
Cevap A
7.
Resmi mevduatlar M3A içinde yer alır.
M3A = M2 + Resmi Mevduat
Tarihte ilk çağlardan günümüze kadar kullanılan para
sistemleri içinde mal para, itibari para, kağıt para,
çift metal para sistemi (altın para, gümüş para)
vb. yer alır. Çok taraflı para sistemi yer almaz.
Cevap D
15.
Klasik yaklaşım; en eski ve en çok kullanılan, paranın sadece mübadele (değişim) fonksiyonu üzerinde duran ve M1 para arzını esas alan yaklaşımdır.
Cevap C
Download