10. Aşağıdakilerden hangisi halkla ilişkiler araçlarından

ÜNİTE 8
Halkla ilişkiler, hedef kitlesinin çeşitliliği ölçüsünde farklı yöntem ve araçlar kullanmaktadır. Halkla ilişkiler yöntem ve
araçlarının belirlenmesinde; hedef kitlenin büyüklüğü, kültürel yapısı, eğitim seviyesi, mesleği, yaşı, cinsiyeti ve bunun
dışında hedef kitlenin tutum ve davranışlarında etkisi olabilecek olan birçok unsur halkla ilişkilerde hangi yöntem ve
araçların kullanılacağını etkileyecektir.
HALKLA İLİŞKİLER YÖNTEM VE ARAÇLARI
Halkla ilişkiler yöntem ve araçlarını başlıca iki grupta toplamak mümkündür. Bunlar yüz yüze ve kişisel iletişim ile yazılı ve
basılı araçlardır.
Yüz Yüze ve Kitlesel İletişim
Halkla ilişkilerin temelinde iletişim yatar. Halkla ilişkiler uygulamalarında, örgütün iletişimde bulunmak istediği kişi ve
gruplarla yüz yüze ilişkiler kurarak, belirli bir konuyu anlatmak ve grubu o konuda olumlu düşünce ve eyleme
yöneltmek amaçlanmaktadır. Yüz yüze ilişkilerde, mesajın iletilebilmesi için doğrudan iletişim cabaları gösterilmektedir.
Bu tur iletişimde, konuşma, inandırıcılık yeteneği, duruş ve görünüş, giyim biçimleri başarılı sonuçlara neden olmaktadır.
Yüz yüze iletişimin en önemli avantajı, daha kolay etkileme gücünü elde etmek iken; kitle iletişiminin avantajı da geniş
kitlelere seslenebilmektir.
Özel çıkar gruplarına donuk iletişimde, hedef kitle olarak seçilen kişi ve gruplar, halkla ilişkiler acısından önemli
olmaktadır.
“Kitle iletişimi”, kamuya yönelik tek yönlü mesajın üretilmesi ve var olan tüm araçlar kullanılarak dağıtılması anlamına
gelmektedir. Kitle iletişimi, kuşkusuz yüz yüze iletişimden oldukça farklıdır. Kaynak, aynı iletiyi almasını istediği
birbirinden farklı kültürel özelliklere, beğenilere, farklı gelir düzeylerine, yaş ve cinsiyet gruplarına sahip olabilecek bir
kitleyle karşı karşıyadır. Yüz yüze ilişkiler ile kolaylıkla elde edilebilen geribildirim, sayıları binleri ya da milyonları bulan
hedef kitlelerden öyle kolayca elde edilemeyecektir. Bu noktada halkla ilişkiler etkinlikleri belirlenmiş/seçilmiş kitle
Ya da kitlelere donuk olarak gerçekleştirilir.
Konuşma ve Görüşme
Halkla ilişkilerde başvurulan sözlü iletişim araçlarının temelinde konuşma ve karşılıklı görüşme yatar. Görüşme
sonucunda olumlu bir hava açığa çıkarmak mümkündür. Ancak, dikkat edilmesi gereken noktalar gözden kaçırıldığında
olumsuz iletişim de gelişebilir. Halkla ilişkiler uzmanı ya da konuşmacının dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır:
Başkalarıyla konuşurken sabırlı, nazik ve güler yüzlü olmalı; karşısındaki insanın eğitim ve statüsüne göre bir
davranış içine girmeli; karşısındaki kişi üzerinde olumlu bir kimlik yaratmalı; konuşurken karmaşık anlatımlardan
uzak, sade ve anlaşılır bir dil kullanmalı, argodan kaçınmalı. Dil düzeyini karşısındakinin toplumsal statüsü, eğitimi ve
dilsel kullanımına göre belirlemelidir. İletişimi sağlıklı yürütebilmek için kaynak konuşmacı aynı zamanda iyi bir dinleyici
olmayı bilmeli ve dinlemenin avantajını kendi düşüncelerini toparlama fırsatı bilerek iyi değerlendirmelidir.
Halkla ilişkiler yöntemlerinden biri sayılan konuşma(lar) ya da görüşme(ler), kurumun ilişkide bulunduğu bütün kişi ya da
kitlelere yönelik bicimde düzenlenebilecek etkinliklerde (yıl donumu kutlamalarında, açılışlarda, çeşitli toplantı, tören ve
önemli günlerde) söz konusu olabilir.
Toplantı
Halkla ilişkiler çalışmaları ve/veya etkinlikleri kapsamında belirlenmiş bir konuda halkın ya da hedef kitlenin ilgisini
çekmek, onları bilgilendirmek zaman zaman da görüşlerini ve önerilerini almak için toplantılar düzenlenir. Toplantı
gündemi için seçilecek konunun güncelliği ve katılımcıların olabildiğince karşıt görüşlü kişilerden seçilmesi toplantının
verimi acısından önemlidir. Tersine bir davranış toplantının nesnelliğine ve yansızlığına gölge düşürür. Toplantı ve
konferans gibi organizasyonlar genellikle kurumun hedef kitlesinin dikkatini çekebilme amacıyla gerçekleştirilir.
Toplantılar konunun niteliğini göre konferans, seminer, bilgi şöleni, panel, tartışma ya da açık oturumlar biçiminde de
gerçekleşebilir. Konferans, panel, seminer ve bilgi şöleni hedef kitlenin yapısına ve ele alınacak konuya göre farklılık
gösteren etkinliklerdir.
Konferans
1
Konferans, hedef kitleye belirli bir surede iletilerin ya da çeşitli düşünce ve görüşlerin aktarılması amacıyla düzenlenir.
İnleyicilerle konuşmacı arasında doğrudan bir diyalog kurulamadığı için iletilmek istenen mesajın ne denli alındığının
ölçülmesi oldukça zordur. Bu bağlamda konferansların tek yönlü bir iletişim aracı olduğunu söylemek olanaklıdır.
Seminer
Genellikle bir kaç gün ve bir kaç oturum süren seminerler, konferanslara kıyasla çok daha uzun bir zaman dilimini kapsar.
Kurum ya da kuruluşlar toplumsal sorumluluk anlayışları çerçevesinde bu tur toplantıları ya kendileri düzenler ya da
düzenlemek isteyenlere destek verebilirler.
Sempozyum
Sempozyumlar hedef kitlenin ya da halkın ilgilendiği konu ya da konularla ilgili olarak, uzmanların ya da yetkililerin kendi
aralarında düzenlediği bir toplantı turudur.
Panel
Paneller belirlenmiş bir konuda, konuyla ilgili kimselerin dinleyiciler önünde yaptıkları tartışmalı toplantılardır. Çok Yönlü
iletişim surecinde yerini alan paneller, bir konudaki değişik görüş ve değer yargılarının ortaya çıkardığı anlaşmazlıkları
gidermek, sorunları çözümlemek ve konuyu açıklığa kavuşturabilmek için düzenlenir. Paneller, konusunda uzman birkaç
kişinin bilimsel olmayan bir biçimde tartışmalarına ve bu yolla dinleyicilerin ilgisini konuya çekerek, konunun açıklığa
kavuşturulmasına olanak sağlar.
Sergiler
Halkla ilişkiler etkinlikleri açısından genellikle kuruluşun saygınlığını artırmak, alıcılara kuruluşun yapıp ettikleri ya
da yapacakları konusunda ayrıntılı bilgi vermek amacı güden sergilerin etkili, çarpıcı ve akıllarda kalıcı kılınabilmesi
için kullanılan görsel malzemenin olabildiğince açık olması gerekir. Sergilerde görsel malzeme verilirken kendi bağlamı
ve bütünlüğü içinde, mantıksal bir sıra izlenmesine özen gösterilir. Resim, slayt, grafik ve fotoğraflar, tamamlayıcı maket
ve panolarla desteklenmelidir.
Sergiler sürelerine göre sürekli, geçici, gezici ve uluslararası sergiler olarak ayrılabilir.
O Sürekli sergiler, genellikle kuruluşların kendi yerleşim alanlarında, merkezlerinde bulunur. Süreklidirler.
o Geçici sergiler, belli bir sure için açılır. Bu sure içinde kuruluşlar, çalışmalarını sergilerler.
o Gezici sergiler, aktif niteliktedir. Halkın bulunduğu yere götürülecek şeylerin, yer değiştirmeye elverişli teknik
nitelikleri olması gereklidir. Maliyetleri yüksektir.
o Uluslararası sergiler, çok çeşitli ürünlerin gösterilmesini amaçlıyorsa genel niteliktedir. Belirli alanlarda ve belirli
konulardaki ürünler sergileniyorsa, bunlar özel nitelikte, uzmanlaşmış sergilerdir.
Halkla ilişkiler etkinliği olarak sergilerin başarısı, sergiyi gezenlerin beğenilerine ve kendilerine sunulan urun ya da
hizmetlere, dolayısıyla örgüte bir yakınlık duyma oranıyla ölçülür.
Panolar
Halkla ilişkiler etkinliklerinde kullanılan panolar, tanıtma ve açıklama amacıyla hazırlanmış, üzerine yazı, resim, fotoğraf,
şema, grafiklerin yerleştirildiği ayaklıya da sabit duran tablo ya da levhalardır.
Fuarlar
Fuarlar alıcılarla satıcıların yüz yüze geldiği, ulusal ve uluslararası düzeyde oldukça yaygın olarak yapılan halkla ilişkiler
etkinliğidir. Ulusal fuarlarda firmayla urunu, uluslararası fuarlarda ülkeyle ürünleri ziyaretçilerin dikkatine sunulur. Bu
tür etkinliklerde amaç, izleyenlerin özelliklerini dikkate alarak, doğru iletiler vermek ve böylelikle örgütün amaçlarına
uygun tanıtımı gerçekleştirmektir. Uluslararası düzeyde, aynı konuda uzmanlaşmış geniş kitleleri bir araya
getirmesinden dolayı önemlidir. Fuarlar düzenlenirken zamanlamanın iyi yapılması büyük önem taşır. Fuarın
düzenleneceği yerdeki fuara ilgiyi azaltacak yoğun toplumsal olayların bulunduğu dönemler seçilmemelidir.
Festivaller
Festivalden beklenen düzenleyici kurum ya da kuruluşun yakından tanınmasını amaçlayan ses getirici etkinliklerdir.
Festivaller ulusal ve uluslararası olarak düzenlenebileceği gibi, bölgesel ölçekte de düzenlenebilir. Amaç, yoğun bir
iletişim ortamı yaratmaktır. Bu tür sunulan yapıtlar, olağanüstü özellikler taşımalıdır.
2
Festivaller, basın ve çeşitli yayınlar aracılığıyla duyurulacağından kurum yetkililerinin kendilerini anlatmak ve aynı
çevrede bulunan diğer yönetici ve yetkililer arasında iletişim kurmak ve var olan ilişkileri geliştirmek için halkla ilişkiler
bağlamında bulunmaz bir fırsattır.
Yarışmalar
Yarışmalar, değişik kitlesel oluşumların dikkatini kuruluş üzerine çekmek üzere düşünülmüş etkinliklerdendir. Katılanlar
arasında dereceye girenlere ödül verilmesi, yarışmaya olan ilgiyi artıracak ve yarışmanın ciddiyetini gösterecektir.
Yarışmalarda dikkat edilecek ilk koşul, bunların bir piyango niteliği taşımayıp, katılanların özel cabasını gerektirmesi,
ikinci koşul da yarışma konusunun bir üniversite sınavı niteliğini taşımamasıdır. Çünkü amaç; yarışmaya çok kişinin
katılmasını sağlamak, katılmak isteyenleri ürkütmek değil, onları desteklemektir.
Açılış-Yıl Dönümü Törenleri
Açılış ve yıl dönümü etkinlikleri kurumun kendisini ifade etmesi ve tanıtmasında önem taşımaktadır. Açılış; bir
kuruluşun ilk kez hizmete girişi dolayısıyla ya da bir ürünün ilk kez pazara sürülüşü nedeniyle yapılan bir halkla
ilişkiler etkinliğidir.
Yazılı ve Basılı Araçlar
Broşürler
Kuruluşların çalışmalarını duyurmak amacıyla hazırlanan broşürlerdeki ürün ya da hizmet haberleri, kuruluşla ilgili
gazete ve dergilerde çıkan/sıkıştırılan haberlerden daha etkilidir. Broşür, genellikle 8-16 sayfalı, çok bilgi içeren, farklı
boyutta ve farklı katlama biçimleriyle, çekici tasarımlarıyla çoğu kez parlak kâğıda renkli olarak basılan bir tanıtım
aracıdır. Abartısız ve doğru bilgiler vermesi gereken broşürlerin en çarpıcı yanı ön ve arka kapağıdır. Broşürde haberin
nasıl yer alacağı görsel malzemelerin nasıl kullanılacağının denetimi halkla ilişkiler sorumlusuna aittir.
Kitapçıklar
Halkla ilişkiler etkinlikleri çerçevesinde değerlendirilen kitapçıklar, işlevleri açısından broşürlerden ayrı tutulmazlar;
yine personel politikalarını duyurmak, çalışanları çeşitli konularda bilgilendirmek ve eğitmek, kuruluşun tanıtımını
yapmak, saygınlığını artırmak gibi amaçlara yönelik olarak hazırlanırlar.
Kitapçıklar, kesin bir sayfa sayısı belirtilemese de, genellikle 16 sayfayı aşan yayımlardır. Kitapçıkları broşürlerden ayıran
temel özellik sayfa sayısının fazla, ağırlığın fotoğraf ve resimlerden çok yazıda olmasıdır. Halkla ilişkiler uzmanları, iletişim
sürecinde kitapçık, bülten ve gazete gibi yazılı araçlardan faydalanır.
Doğru ve güvenilir bilgiler içeren broşür ve kitapçıklar, ilgili kitleye ister postayla ulaştırılır, ister düzenlenen bir program
ya da etkinlikte katılanlara sunulur.
Bültenler
Bültenler, kuruluş içine ya da dışına yönelik olarak hazırlanabilen basılı iletişim araçlarındandır. Geniş kitleye ulaşma
olanağı bulunan bültenler, kuruluşa ilişkin haberleri kuruluş çalışanlarına ya da kuruluş dışındaki ilgili kişi ya da kurumlara
(müşteriler, bayiler, dağıtımcılar, ortaklar, hükumet, kamu görevlileri, yerel yönetimler vb.) kesintisiz biçimde ulaştırmayı
amaçlar; on beş günlük, aylık, iki aylık olarak belirli bir takvime bağlanarak yayımlanır. Bir kitap düzeninde hazırlanan
bültenlerde, çekici, renkli bir kapak, içindekileri gösteren bir bölüm ve örgüte ilişkin haber, resim, fotoğraflar ve iletilerin
yer aldığı anlatımlar bulunmaktadır.
Dağıtılan bültenler kuruluşun görüntüsü ve kimliği açısından önemli bir etki yaratacağından halkla ilişkiler amaçlarına en
uygun iletişim araçları arasında konumlandırılabilir.
Gazeteler
Gazeteler, bültenler gibi hem kuruluş çalışanlarıyla hem de kuruluşun ilişkili bulunduğu kurum ya da müşterilerle ilişkileri
geliştirmek amacıyla kullanılan çok yaygın halkla ilişkiler aracıdır. Haftalık, on beş günlük, aylık ya da iki aylık sureli
yayınlar biçiminde yayımlanabilir ve ücretsiz olarak dağıtılır. Bu türden yayınların iki yararı var: Birincisi; teknik
sorumlulardan birim yöneticilerine, sekreterlere, yardımcı elemanlara kadar kuruluşun çalışanlarının müşterilere ya da
kuruluşla ilişkili olanlara tanıtılması, ikincisi; bir yandan, içeride, çalışanların kendilerini gazetede görmekten hoşnut
kalmaları, diğer yandan, dışarıda, müşterilerin ya da kuruluşla ilişkide bulunanların telefonda seslerini duydukları ama
karşılaşmadıkları için yüzlerini göremedikleri muhataplarını orada görmekten memnun olmaları.
3
Kuruluşların çıkardığı gazeteler, öyleyse; acık, anlaşılırdır ve dürüst bir bicimde hedef kitlelerine bilgi aktaran halkla
ilişkiler aracıdır.
Dergiler
Halkla ilişkilerde kullanılan dergiler, diğer basılı araçlar gibi, kuruluşların etkinliklerini hedef kitlelere aktarmada çok sık
başvurulan, ancak gazetelere göre daha geniş zaman dilimlerinde hazırlanan yayın türüdür.
Dergiler konuları açısından da, yayım dönemleri bakımından da çeşitlilik gösterirler. Hedef kitleye uygun olarak
hazırlanan dergiler, haftalık, on beş günlük, aylık dönemlerde çıkarılabileceği gibi, çocuklara, gençlere, kadınlara, çeşitli
meslek dallarına yönelik kültürel ya da eğlendirici içerikler taşıyabilirler.
Yıllıklar
Yıllıklar, kuruluşun yıllık çalışmalarını kronolojik sırayla özetleyen, bu çalışmalar hakkında bilgi veren kitaplardır. Bu
kitaplar kuruluş hakkında bilgi edinmek isteyen kişileri aydınlatıcı her turlu bilgiyi kapsarlar.
Yıllıklar, günümüzde özellikle kurumların web sayfaları yoluyla daha kolay ulaşılabilen ve kurumun bir yıllık
uygulamalarını özetleyen iletişim araçlarıdır.
Raporlar (Tutanaklar)
Kuruluşlar, urun ve hizmet kapsamında yıl boyunca yapılan etkinlikleri ve geleceğe ilişkin projelerini kamuoyuna ve hedef
kitlelere ayrıntılarıyla duyurmak ve onların değerlendirmelerine sunmak amacıyla yıllık raporlar hazırlarlar. Yıllık raporlar,
örgütün bilançoları, denetim raporları, çıkardığı ürünler ve sunduğu hizmetler, örgütün hisse senedi hareketleri,
projelerini gerçekleştirme olanakları, gösterdiği gelişmeler, personelle ilgili bilgiler karşılaşılan sorunlar ve bulunan
çözüm yolları, ödediği vergiler, reklam, pazarlama ve halkla ilişkiler etkinlikleri, harcamalar gibi bilgileri içerir.
Yıllık raporlar, biçimsel acıdan broşür ya da kitapçık boyutlarında olabileceği gibi, gazete boyutu taşıyanlarımda vardır.
Mektuplar
Mektuplar, kişilerarası iletişimde ve daha çok bireysel düzlemde tek kişiye yönelik olarak kullanılan etkin bir yazılı iletişim
aracıdır.
Afiş ve Pankartlar Halkla ilişkiler etkinliklerinde genellikle belirgin olan hedef kitle, afiş ve pankart kapsamında
belirsizdir. Tanınmayan geniş kitlelere iletinin ulaştırılması amacıyla hazırlanan afiş ve pankartlar, alıcı kitlelerin sürekli
devinim durumunda olduğu genel alanlara asılır ya da yapıştırılır. Durmayı gerektirmeyen, bir an göz atmayla iletinin
alınmasını sağlayan afiş ve pankartlar, kısa yazı-sloganlar ve çarpıcı resim-grafiklerle bezenmelidir.
Diğer Yazılı Araçlar
Halkla ilişkiler etkinlikleri kapsamında rozet, pul, damga, kartvizit, bayram kartları, başlıklı kâğıt, gibi araçlar kuruluşun
kimliğini olumlu yönde etkileyeceklerdir.
4
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Yüz yüze iletişimle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a) Halkla ilişkiler uygulamalarında yüz yüze ilişkiler kurarak, belirli bir konuyu anlatmak ve grubu olumlu düşünce ve eyleme
yöneltmek amaçlanır.
b) Yüz yüze iletişimde konuşma, inandırıcılık yeteneği, duruş ve görünüş, giyim biçimleri başarılı sonuçlara neden olur.
c) İki kişinin yüz yüze iletişimde bulunması sonucu, düşük düzeyde geri bildirimin ortaya çıktığı görülür.
d) Yüz yüze ilişkiler, mesajı iletmek için doğrudan iletişim çabalarıdır.
e) Yüz yüze iletişimde, ilişki kurulan grubu olumlu düşünce ve eyleme yöneltmek amaçlanır.
2. Aşağıdakilerden hangisi yüz yüze ya da kitlesel iletişim uygulamaları arasında yer almaz?
a) Panel
b) Toplantı
c) Sergi
d) Mektup
e) Festival
3. “Hedef kitlenin ya da halkın ilgilendiği konu ya da konularla ilgili olarak, uzmanların ya da yetkililerin kendi aralarında düzenlediği
bir toplantı turu” ifadesi aşağıdaki kavramlardan hangisini açıklar?
a) Sempozyum
b) Seminer
c) Konferans
d) Panel
e) Toplantı
4. Aşağıdaki kavramlardan hangisi genellikle birkaç gün ya da birkaç oturum olan toplantıları ifade eder
a) Festival
b) Sergi
c) Seminer
d) Panel
e) Konferans
5. Aşağıdakilerden hangisi halkla ilişkiler uzmanının mesajını “görüşme” yoluyla aktarırken dikkat etmesi gerekenlerden biri değildir?
a) Konuşurken sabırlı, nazik ve güler yüzlü olmalıdır.
b) Karşısındaki insanın eğitim ve statüsüne göre bir davranış içine girmelidir.
c) Karşısındaki kişi üzerinde olumlu bir kimlik yaratmalıdır.
d) Konuşurken karmaşık anlatımlardan uzak, sade ve anlaşılır bir dil kullanmalıdır.
e) Toplumsal statüye göre görüşme yapmalı ya da görüşmeden vazgeçerek başka iletişim yöntemleri belirlemelidir.
6. Aşağıdakilerden hangisi yazılı ve basılı araçlardan biri değildir?
a) Broşür
b) Bülten
c) Gazete
d) Sergi
e) Kitapçık
7. Aşağıdakilerden hangisi surelerine göre nitelendirilen sergi türlerinden biri değildir?
5
a) Gezici sergi
b) Haftalık sergi
c) Geçici sergi
d) Sürekli sergi
e) Uluslararası sergi
8. Aşağıdakilerden hangisi değişik kitlesel oluşumların dikkatini kuruluş üzerine çekmek üzere düşünülmüş etkinliktir?
a) Yarışma
b) Gazete
c) Broşür
d) Kitapçık
e) Mektup
9. Aşağıdakilerden hangisi halkla ilişkiler etkinliklerinden fuarlar için söz konusu değildir?
a) Fuarda yer alaca stant aylar öncesinden bir ekip tarafından planlanmaya başlanmalıdır.
b) Stant hazırlanırken alıcıların ya da izleyicilerin beğenileri göz önüne alınmalıdır.
c) Standın dış görünüşünün ilgi çekici olmasına dikkat edilmelidir.
d) Standa gelecek ziyaretçiler için küçük broşürler ya da armağanlar hazırlanmalı, böylece ziyaretçilerin kuruma yakınlaşması
sağlanmalıdır.
e) Standın kurulumu diğer kuruluşlardan sonra yapılarak, diğer organizasyonlarla benzer şeyleri yapma kaygısı ortadan
kaldırılabilir.
10. Aşağıdakilerden hangisi halkla ilişkiler araçlarından dergilerin özelliklerinden biri değildir?
a) Bol fotoğraflı röportajlara ve uzun ve sıkıcı olmayan yazılara yer verilmelidir.
b) Dergilerde çekiciliği artırmak için kuruluş haberlerinden uzak durulmalıdır.
c) Dergilerin konu acısından ve yayım dönemleri açısında çeşitlilik arz ettiği unutulmamalıdır.
d) Dergiler gazetelerden daha geniş zamanda yayımlanan yayın türüdür.
e) Her derginin son kısmında kuruluşla ilgili bilgilendirici iletiler yer almalıdır.
6