Örgüt Kuramı & Yönetim Fonksiyonları Doç. Dr. Serkan ADA YÖNETİM FONKSİYONLARI: YÖNELTME Davranış – Motivasyon – İletişim YÖNETİM FONKSİYONLARI: DENETİM YÖNETİM FONKSİYONLARI: YÖNELTME Yöneltme Fonksiyonu Yöneltme, çalışanların rasyonel ve verimli bir biçimde çalışmalarını sağlamaya ve motive ederek amaçlara ulaşmaya sevk etmeye ilişkin yönetim fonksiyonudur. Bireysel-Örgütsel Davranış Davranış, bireylerin eylemiyken; Örgütsel Davranış, bireylerin işteki eylemlerinin incelenmesidir. Bireysel-Örgütsel Davranış Örgütsel Davranışların Amaçları Davranışı açıklamak Davranışı tahmin etmek Davranışı etkilemektir. Çalışan Davranışları • Çalışan üretkenliği, hem iş etkinliğinin hem de iş verimliliğinin performans ölçütüdür. • Devamsızlık, işe gelmeyi aksatmaktır. • İş gücü devri, çalışanın bir örgütten gönüllü ya da gönülsüz olarak kalıcı bir şekilde ayrılmasıdır. • Örgütsel vatandaşlık davranışı, çalışanın resmi iş tanımına dahil olmayan ancak örgütün işlevlerini etkin bir biçimde yerine getirmesine yardımcı olan isteğe bağlı davranıştır. (yardımcı olmak, gönüllü olmak) • İş yerinde uygunsuz davranış, örgüte ve örgütte çalışan bireylere zarar verme potansiyeli taşıyan ve bilinçli olarak sergilenen her türlü davranıştır. (müzik dinlemek, sözlü saldırı, mobbing vb). Tutum ve Çalışanın Tutumları • Tutum; insanlara dair olumlu ya da olumsuz değerlendirmelerdir. • İş tatmini, bir çalışanın işine karşı genel tutumudur. • İşe bağlılık, kişinin işiyle özdeşleşme, aktif olarak işine katılma ve kendilik değeri için performansın önemli olduğunu düşünme derecesidir. • Örgütsel bağlılık, çalışanın örgüte; sadakat, kendini özdeşleştirme ve katılım açısından uyum sağlamasıdır. • Çalışan bağlılığı, çalışanın işine bağlılığı, işinden memnuniyeti ve işi için duyduğu çoşkuyu ifade eder. Motivasyon Motivasyon, belirli bir amaca ulaşamaya yönelik olarak enerji, istikamet ve kararlılık içeren kişisel çabaların ortaya konduğu süreçtir. Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi McGregor’un X Teorisi ve Y Teorisi • X teorisi varsayımları: – – – – çalışanlar iş yapmayı sevmez, tembeldir, sorumluluktan kaçınır ve çalıştırılması için zorlanması gerekir. • Y teorisi varsayımları: – – – – çalışanlar yaratıcıdır, işten keyif alır, Sorumluluk almayı sever ve kendilerini yönetebilir. Hersberg’in Çift Faktör Teorisi • Hijyen faktörler, iş tatminsizliğini ortadan kaldıran fakat motive etmeyen faktörlerdir. • Motive ediciler, iş tatminini ve motivasyonu artıran faktörlerdir. Diğer Teoriler • Eşitlik teorisi, çalışanın, bir iş için ortaya koyduğu girdi-çıktı oranını diğerlerinin girdi-çıktı oranıyla karşılaştırarak eşitsizliği düzelttiğini ileri süren teoridir. • Beklenti teorisi, bireyin eylemi karşılığında ulaşacağı sonuç ve bu sonucun kendisi açısından çekiciliğine dayalı olarak belirli davranışları gösterme eğilimine gireceğini belirten teoridir. İletişim • En kısa tarifiyle karşılıklı bilgi aktarımıdır. • Bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma sürecidir. İletişim Engelleri İletişim Engelleri: Kişinin kendinden yada karşıdaki kişiden kaynaklanan iletişim kurmayı engelleyen bazı tutum ve davranışları iletişimin kopmasına ve yanlış anlamalara neden olabilmektedir. İletişim Engelleri Kişisel Faktörler: Amaçlar, değer yargıları, alışkanlıklar, kişilik yapısındaki farklılıklar, kültür düzeyi, içinde bulunulan duygusal ortam, zevk ve tutumlar, ahlak ölçütleri, yaşam standardı, eğitim, önyargılar, vb. İletişim Engelleri Fiziksel Faktörler İletişim ortamında ve çevrede oluşan olumsuz ses ve ışık değişmeleri, bozuk telaffuz, okunaklı olmayan yazılar, kitlesel iletişimdeki mekanik bozulmalar, vb. Fizyolojik Faktörler İşitme, görme, konuşma bozuklukları, zihinsel engeller, açlık, yorgunluk, vb. İletişim Engelleri Teknolojik Faktörler: Teknolojinin çok hızlı gelişmesi sonucu, sosyal hayatımıza çok önemli yer alan TV, bilgisayar ve internetin yaygınlaşması da artık iletişim şekillerimizi değiştirmiştir. İletişim Engelleri Zaman Faktörü • İletişim sürecinin belli bir süre içinde gerçekleşmesinin gerekliliği hem alıcı hem de gönderici üzerinde bir baskı oluşturur. • Bu baskı sonucunda, – kişiler mesajı kısa tutmak zorunda kalabilirler. – heyecan, stres vb. nedenlerle mesajı doğru iletilemeyebilir. YÖNETİM FONKSİYONLARI: DENETİM Denetim • Denetim, faaliyetlerin planlandığı gibi başarıldığını ortaya koymak için izlenmesi ve varsa önemli sapmaların düzeltilmesini içeren yönetim işlevidir. SapmaNeden? Ulaşılmak İstenen Miktar “Standart” Gerçekleşen Miktar “Fiili Sonuçlar” Performans Nedir? Şimdi neredeyiz? Nerede olmalıyız? Daha ne kadar iyi olabilirdik? Performans Yönetimi “Ölçemezseniz, yönetemezsiniz.” Peter Drucker Performans Yönetimi Performans Yönetimi Performans Yönetimi