HAS 5016 İş ve Sağlık İlişkisi alp ergör alp.ergor@deu.edu.tr – 412 4018 yücel demiral yucel.demiral@deu.edu.tr – 412 4019 Sağlık Tanımı SAĞLIK başa çıkma süreci birey TOPLUM Yaşam ve Sağlık İlişkisi Çalışma Yaşamı Yaşanan Çevre SAĞLIK Toplumsal Özellikler Bireysel Özellikler Çalışma Yaşamı ve Sağlık • Çalışanlar... Kimler? • Çalışma... Nerede? Nasıl? İş sağlığı bir toplum sağlığı sorunu mudur? Neden? Sık Ölümcül Sağlığı bozan Bu durumda: İS bir TS sorunudur! Kadın, Ev kadını Anne, tarım yaşlı Erkek, işçi, tarım baba, işsiz Kararsızlık etmeni! işsizlik Engelli Çocuk SAĞLIK Çalışan İş Sağlığı Tanımı İş sağlığı … işten kaynaklanan tüm risk etmenlerinin kontrol edilerek çalışanların bedensel, akılsal ve sosyal iyilik durumunu korumak, geliştirmek, iyileştirmek ve işin çalışana, çalışanların işlerine uyumlarını sağlamak … (ILO/WHO 1950) 155 ve 161 sayılı ILO Sözleşmelerine göre iş sağlığı tanımı: “Çalışanın çalışma ortamını, koşullarını, ilişkilerini ve çevresini kendisini güdüleyen bir çalışma yürütecek bir biçimde etkileyebildiği; sağlıklı ve güvenli bir üretim ortamının ürünü olan bedensel, ruhsal, toplumsal optimal (en uygun) iyilik halinde olmaktır”. Bir başka söylemle, “iş sağlığı”: Çalışanın durumunu ya da sağlığını ve güvenliğini olumsuz etkileyen tehlike ve riskler ile bu tehlike ve riskleri önlemek ya da çalışanları bunlardan korumak için örgütlenmiş iş sağlığı sistemi arasındaki ilişkilerin bileşkesidir. Çalışma Yaşamı ve Sağlık İlişkisi Çalışma Ortamı Çalışma Koşulları fiziksel Süre Çalışma İlişkileri kimyasal Ücret Örgütlenme biyolojik Vardiya İş güvencesi ergonomik Gece İstihdam biçimi psikososyal SAĞLIK Bireysel Özellikler Yaşanan Çevre • Çalışma yaşamında sağlık hizmetleri koruyucu özellik taşır • Çalışanın sağlığından sorumlu kişi çalışma yaşamının temel bileşenlerini sürekli olarak göz önünde tutmakla yükümlüdür – Çalışma ortamı – Çalışma koşulları – Çevresel ve bireysel etmenler – Çalışma ilişkileri Temel ilkeler Önleme ve koruma öncelikli Bütünsel Çok bilimli Sürekli Kapsayıcı Ücretsiz (işverenin finanse ettiği???) Gelişmeye açık İş Sağlığının Temel Özellikleri Çalışanlar Tüm çalışanlara yöneliktir Yaşanan ve çalışılan çevre (tüm yaşam alanları) birlikte değerlendirilir Temel araçlardan biri sürekli izlemdir Koruyucu hizmet ağırlıklı bütünsel bir yaklaşımdır Üretim sistemleri Çalışma ortamı Çalışma koşulları Çalışma alanları Ham madde, ara ürün, ürün ve atıklar Çevreleyen sistemler ARASINDAKİ İLİŞKİ ve ETKİLEŞİMLERİ İRDELER, DEĞERLENDİRİR, GİRİŞİM YAPAR Kuramsal olarak Çalışma yaşamından kaynaklanan sağlık sorunları: “TÜMÜYLE ÖNLENEBİLİR” – İstem – İşbirliği - eşgüdüm – Girişim – İzlem Tartışma: Çalıştığınız ya da eğitim aldığınız yerde “çalışanların sağlığını” etkileyeceğini düşündüğünüz etmenleri sıralayınız. Bu etmenleri gruplayınız. TEŞEKKÜRLER - BAŞARILAR