KE D Palyatif Bakım için Eksik bir Parçanın Tamamlanması: “Kamu-Üniversite-Endüstri İşbirliği” Prof. Dr. Bülent Gümüşel Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanı Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dekanı Ü Doç. Dr. Murat Gültekin 3. TÜKED Kongresi, 23-27 Mart 2016, Dalaman - Muğla KE D Palyatif Bakım (WHO) Nedir? Ü • Yaşamı tehdit eden hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan problemlerle karşılaşan hasta ve ailede; ağrının ve diğer problemlerin, erken tanılama ve kusursuz bir değerlendirme ile fiziksel, psikolojik, sosyal ve manevi gereksinimlerin karşılanması yoluyla acı çekmenin önlenmesi ve hafifletilmesine yönelik uygulamaların yer aldığı ve yaşam kalitesini geliştirmenin amaçlandığı bir yaklaşım • İnsan hakkı 2 KE D Palyatif Bakıma Genel Bakış AKTİF TEDAVİ PALYATİF TEDAVİ Ü KÜR / YAŞAM SÜRESİNİ UZATMA PALYATİF / HAYAT KALİTESİNİ ARTTIRMA Ö L Ü M Ö L Ü M Y A S 3 21. YÜZYıLDA PALYATIF BAKıM KE D HAWLEY PH, J PAIN & SYMPT MANAGE 2014; 47 (1): 2-5 Ü Palyatif Bakım’ın Modern Tanımı: •Hayatı tehdit eden hastalıklarda, hastalığın erken aşamasından itibaren yaşam süresini uzatmaya yönelik olan diğer tedavilerle birlikte uygulanabilen yaklaşım •Ciddi bir hastalığın yol açtığı semptomlara, ağrı ve strese yönelik yaklaşımlarla birlikte hastaya ekstra bir destek verilmesini kapsar Palyatif Bakım: Multidisipliner Çalışma Primer hekim KE D Algolog Radyasyon onkolog MEDİKAL Medikal onkolog Cerrah Diğer uzmanlar İnfüzyon ekibi Radyasyon hemşiresi Diğer HEMŞİRELİK Ü Onkoloji hemşiresi HASTA Fizyoterapist REHABİLİTASYON Meşguliyet terapisti ECZACILIK EV BAKIMI PSİKOSOSYAL Hemşire Bakıcı Klinik psikolog Sosyal hizmet uzmanı MANEVİ DESTEK UZMANLARI TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARI KE D Palyatif Bakım (Kanser) KANSERLİ HASTALAR (%95) Ü HASTA PROFİLİ KANSERLİ HASTALAR (%45) 6 KE D Bakanlığımızın Palyatif Bakım Yaklaşımı Ü – Önce kendi yaşadığı yerde bakım hizmeti – Kür şansı olan ya da olmayan – Sadece hastaları değil; yakınlarını da kapsayan – Teşhis ile başlayıp, ölümden sonra da devam eden – Akut/ Subakut/ Kronik – Fiziksel / Manevi (Dini-Psikososyal)/ Maddi 7 KE D Palyatif Bakım Hizmet Modelleri – Palyatif bakım yatan hasta servisleri • Akut, Subakut ve Kronik Ü – Palyatif bakım poliklinik hizmetleri – Palyatif bakım konsültasyon hizmeti – Evde bakım (home care) – Gündüz bakım üniteleri (day care) – Nursing Home (3. Basamak Huzurevi): ?? – Destekevi (Hospis): ?? 8 KE D Palyatif Bakım Ü • Her yıl 58 milyon insan ölüyor • Dünyada her yıl 7.9 milyon insan kanser nedeniyle ölüyor (tüm ölümlerin %13’ü) • Yaklaşık 100 milyonun insanın palyatif bakıma ihtiyacı var Semptom Ağrı KE D Neden Palyatif Bakım ? % 84 69 66 57 52 51 50 50 49 41 38 36 28 28 24 Ü Yorgunluk Anoreksi Ağızda kuruma Konstipasyon Çabuk doyma hissi Dispne >10% kilo kaybı Uyku problemleri Depresyon Öksürük Bulantı Ödem Tad değişikliği Anksiyete Semptom Kusma Konfüzyon Baş dönmesi Dispepsi Disfaji Geğirme Karın şişliği Hafıza problemleri Sedasyon Hıçkırık Kaşıntı Diyare Tremor Bayılma % 23 21 19 19 18 18 18 12 10 9 9 6 5 3 Kliniğe yatan hastaların %80’i Polikliniğe başvuran hastaların %50’si Palyatif bakıma ihtiyaç duymaktadır Ruçan Uslu ve ark., Ege Üniv. 10 KE D Türkiye’de Palyatif Bakım (Mevcut Durum) Ü • Yıllarca üzerinde durulmamış • Kültürel/ İnsan Kaynakları/ Hekimlerin farkındalığı (Geleneksel Türk Aile Yapısı) • Sınırlı sayıda palyatif bakım tedavisi merkezi • Ağrı merkezi sayısı yüksek ancak çoğu büyük şehirlerde yerleşik 11 KE D Türkiye’de Palyatif Bakım Ü B2 – Palya-Türk Projesi 12 KE D Türkiye’de Palyatif Bakım Hospis Ü Palyatif Bakım Merkezi En sıklıkla: AĞRI 13 Ü KE D Türkiye’de Opioid Kullanımı Ü KE D Türkiye’de Morfin Kullanımı KE D Morfin Tablet Üretilme Girişimi • Kanser Dairesi, TİTCK, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, İLKO İlaç ile 2013 yılında ilk toplantı • İşbirliği ile yerli morfin tabletlerin üretimi İlaç Özellik Oral, Hızlı Salınım Morfin MIR 30 mg Oral, Hızlı Salınım Morfin MCR 15 mg Oral, Yavaş Salınım Morfin MCR 30 mg Oral, Yavaş Salınım Morfin MCR 60 mg Oral, Yavaş Salınım Morfin MCR 100 mg Oral, Yavaş Salınım Ü Morfin MIR 15 mg KE D Hacettepe Üniversitesi – İlko İlaç Protokolü Ü • 2013 yılında: “Morfin tabletlerin geliştirilmesi, üretilmesi ve ruhsatlandırılmasında” işbirliği yapılmasına ilişkin protokol imzalandı. • Sosyal Sorumluluk Projesi 17 KE D Yerli Morfin Tabletlerin Geliştirilmesi Ü • Bolvadin Afyon Alkaloidleri Fabrikası Morfin etken maddesi (pharmaceutical grade) KE D Yerli Morfin Tabletlerin Geliştirilmesi • Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi – İlko Ar-Ge Merkezi işbirliği ile ön-formülasyon ve formülasyon geliştirilmesi Ü • BE çalışmaları için “Referans Ürünün” TEB’den getirilmesi • BE çalışmalarının tamamlanması KE D Yerli Morfin Tabletlerin Geliştirilmesi • 9 ay içerisinde çalışmaların tamamlanması • Ruhsat başvuru dosyasının TİTCK sunumu Ü • 16 Aralık 2014 tarihinde Morfia 15 ve 30 mg/30 Tb ruhsatlandırılması KE D Sağlık Bakanlığı THSK Teşvik Ödülü Ü Eczacılık Fakültemiz ve İLKO İlaç “Hemen Salım Sağlayan ve Kontrollü Salım Sağlayan Morfin Sülfat Tabletlerin Formülasyonlarının Türkiye’ de Geliştirilip Ruhsatlandırılması” (1 Nisan 2015) Ü KE D 22 Şubat 2016 da SGK Geri Ödeme Listesine girdi KE D Yapılacaklar Ü 1. SB tarafından alınıp Palyatif Merkezlerde kullanılması 2. Kırmızı reçete ile ilgili düzenlemeler 3. Kontrollü salım tabletlerinin ruhsatlanması ve geri ödemeye alınması 4. TTS formunun geliştirilmesi 5. Bolvadin Alkaloid fabrikasının ürettikleri üzerinden yeni ürünler (Oksikodon vb) Ü KE D Türkiye’de Palyatif Bakım: Hızla Gelişiyor 24 Ü KE D Türkiye’de Palyatif Bakım KE D Ü Teşekkür ederiz.