elektronđk ortamda kataloglama: marc

ELEKTRONĐK ORTAMDA
KATALOGLAMA: MARC
Yrd. Doç.Dr. Özlem (Gökkurt)
Bayram
ozlembayr@gmail.com
ELEKTRONĐK ORTAMDA
KATALOGLAMA: GĐRĐŞ
Geleneksel
kataloglama
Basılı kataloglama
Kart kataloglama: 1900ler
COM(Computer output on Microform 1960
Yerden kazanç amacıyla; kayıtlar birden çok
kopyalama çok kullanışlı değil
Elektronik
kataloglama (OPAC):1960
ELEKTRONĐK ORTAMDA
KATALOGLAMA
Kart katalog
OPAC
Üretim : istendiğinde ekleme, Bir defada tüm bibliyografik
çıkarma
kayıt girişi
Kayıtlar alfabetik dizim
Entegre /bileşik
(birden çok çekmecede)
Otomatik dizin
Entegre/Bileşik: Tüm kayıtlar
Anında güncelleme (Otorite
birarada
kayıtta yenileme yeterli)
Zaman kaybı
Erişim esnek: Đhtiyaç
duyulduğu kadar
Günceleme: Eski kayıtlara
Anında ve her yerden erişim
ekleme, çıkarma
Metodolojik Tarama
Erişim
&Sorgulama , kapsamlı içerik
Evrensel paylaşım/Standart
Z39.50
Neden Kataloglama?
Kart katalog ya da OPAC
Amaç değişti mi ?
Neden Kataloglama?
Cutter Đlkeleri (1904)
Başlık
Yazar
Konu
Belirli bir yazara
Belirli bir konu
Belirli bir literatüre ilişkin mevcut materyal topluluğunu
gösterme
Envanter/Bibliyografik denetim
Erişim
ISBD (International Standard
Bibliographic Description)
Üç temel amaç:
Đçerik ve biçimde standartlaşma
Veri alanlarının her dilde tanımlanıp
paylaşılabilmesi
Bibliyografik verinin otomasyona
aktarılmasına destek olma
ISBD (International Standard
Bibliographic Description)
ISBD neyi standartlaştırır ?
Niteleme alanlarını
Nitelemede kullanılan veri içeriklerinin sırasını
belirleme
Veri içerikleri arasında imla ve yazımla ilgili
işaretleri tanımlama
Hatırlatma: ISBD Erişim uçları (giriş ögesi) ile
ilgilenmez ! Bu amaç AACR MARC yapısında
yer alır .
ISBD (International Standard
Bibliographic Description)
ISBD Alanları:
1. Başlık ve sorumluluk bildirimi
2. Baskı bilgisi
3. Materyal özel ayrıntıları
4. Yayım ve dağıtım alanı
5. Fiziksel niteleme
6. Seri/Dizi kaydı
7. Notlar
8. Standart numara ve terimler
ELEKTRONĐK ORTAMDA
KATALOGLAMA
Terminoloji
Bibliyografik kayıt
Katalog kaydı
Başlık
Giriş
MARC temelli terimler
Tag: Üç karakterden oluşan makinece okunabilir giriş
kodlarıdır.
Indikatör(gösterge): iki karakterden oluşur ve tag takip
eder ve giriş ögesinin konumunu belirtir.
Alt alan kodu: Giriş ögesi ile ilişkili ve ögenin
konumunu belirleyen iki karakterden oluşan öge,
ELEKTRONĐK ORTAMDA
KATALOGLAMA
Genel Bölümler:
Kullanıcı Erişimi : Kullanıcı arayüzü
Yer dizini
Otorite dizini
Tekbiçim giriş ve erişim
Farklı tanımlar için katalogda kullanılan
biçim
ELEKTRONĐK ORTAMDA
KATALOGLAMA
Bibliyografik kayıtların temsil edildiği ortamlar:
7.5 x12.5 katalog fişi
MARC kaydı (OPAC kaydı)
MARC 21:United States MARC
UNIMARC: Universal MARC
Metadata kaydı:
SGML (Standard Generalized Marcup Language)
DTD (Document Type Definition)
TEI (Test Encoding Đnitiative)
HTML(Hypertext Marcup Language)
EAD (Encoding Archival Description)
MARC DTD
XML(Extensible MArcup Language)
ELEKTRONĐK ORTAMDA
KATALOGLAMA
MARC 21
Yapılandırılan Veri Tipleri:
1.
2.
3.
4.
5.
Bibliyografik bilgi (Niteleme bilgisi)
Otorite bilgisi
Envanter/Bibliyografik denetime ilişkin bilgisi
Sosyo-kültürel kimlik bilgisi
Sınıflandırmaya ilişkin bilgi