GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ DIŞ TİCARET, ŞİRKET VE ESNAF GEÇİCİ İDARİ VERİLERİ Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, Eylül ayı ihracatımız 11 milyar 660 milyon dolar, ithalatımız ise 15 milyar 380 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. TİM tarafından, 1 Ekim 2015 tarihinde kamuoyuna açıklanan birlik onay koduna tabi ihracatımız Eylül ayında 10 milyar 613 milyon dolar olarak açıklanmış olup, geriye kalan ihracat verileri ise birlik onay koduna tabi olmayan (İşlenmemiş kıymetli maden ihracatı, bedelsiz ihracat, deniz ve hava taşıtlarına yapılacak teslimat kapsamında ihracat vb.) kayıtları kapsamaktadır. 2014 ve 2015 yıllarına ait Ağustos dönemine ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Eylül aylarına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK’in resmi internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır. A. DIŞ TİCARET VERİLERİ I. Genel İhracat ve İthalat Eylül ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 12,87 oranında, ithalat ise % 25,29 oranında azalmıştır. 2015 yılının Eylül ayında geçen yılın aynı ayına göre; İhracat, % 12,87 azalarak 11 milyar 660 milyon dolar, İthalat, % 25,29 azalarak 15 milyar 380 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, % 20,40 azalarak 27 milyar 40 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 48,37 azalarak 3 milyar 720 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Eylül ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 75,8 olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 yılının Eylül ayında % 65,0 iken, 2015 yılının Eylül ayında % 75,8 olarak gerçekleşmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 1 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ Tablo 1: Dış Ticaret Verileri, 2014-2015 (Milyon Dolar) Ocak-Ağustos Dış Ticaret İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi İhr./ İth. Karşılama Oranı (%) 2014 2015 104.799 159.224 95.674 140.916 264.022 -54.425 65,8 236.590 -45.242 67,9 Eylül Değişim (%) 2014 2015 -8,71 -11,50 13.382 20.586 11.660 15.380 -10,39 -16,87 33.968 -7.204 65,0 27.040 -3.720 75,8 Ocak-Eylül Değişim (%) Değişim (%) 2014 2015 -12,87 -25,29 118.181 179.810 107.334 156.296 -9,18 -13,08 -20,40 -48,37 297.991 -61.629 65,7 263.630 -48.962 68,7 -11,53 -20,55 Grafik 1: Aylara Göre Dış Ticaret Verileri 2 Son 12 aylık dönemde, • İhracat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 7,13 oranında azalış ile 144 milyar 562 milyon dolar olarak gerçekleşmiş iken, ithalat % 10,33 oranındaki azalış ile 218 milyar 653 milyon dolar olmuştur. • Bir önceki yılın aynı döneminde ise dış ticaret hacmi % 9,08 oranında azalarak 365 milyar 215 milyon dolar, dış ticaret açığı ise % 16,22 oranında azalarak 72 milyar 91 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %67,0 olmuştur. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ II. Geniş Ekonomik Grupların (GEG) Sınıflamasına Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat “Hammadde (Ara mallar)” grubundan yapılmıştır. 2015 yılı Eylül ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat “Hammadde (Ara mallar)” (5 milyar 490 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla “Tüketim malları” (4 milyar 788 milyon dolar) ve “Yatırım (Sermaye) malları” (1 milyar 282 milyon dolar) grupları takip etmiştir. Tablo 2: GEG Sınıflamasına Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 Sektör adı Yatırım (sermaye) malları Hammadde (ara mallar) Tüketim malları Diğer Toplam Ocak-Ağustos Değişim 2014 2015 (%) 10.607 9.879 -6,86 51.624 47.062 -8,84 41.814 38.268 -8,48 754 465 -38,32 104.799 95.674 -8,71 Eylül 2014 2015 1.383 6.097 5.822 80 1.282 5.490 4.788 100 13.382 11.660 Ocak-Eylül Değişim (%) -7,31 -9,95 -17,76 25,55 -12,87 2014 2015 11.990 57.721 47.636 834 11.161 52.553 43.056 564 118.181 107.334 Değişim (%) -6,91 -8,95 -9,61 -32,22 -9,18 En fazla ithalat “Hammadde (Ara mallar)” grubundan yapılmıştır. 2015 yılı Eylül ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ithalat incelendiğinde; en çok ithalat “Hammadde (Ara mallar)” (10 milyar 551 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla “Yatırım (Sermaye) malları” (2 milyar 774 milyon dolar) ve “Tüketim malları” (2 milyar 30 milyon dolar) grupları takip etmiştir. Tablo 3: GEG Sınıflamasına Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 Sektör adı Yatırım (sermaye) malları Hammadde (ara mallar) Tüketim malları Diğer Toplam Ocak-Ağustos Değişim 2014 2015 (%) 23.368 23.229 -0,59 116.590 98.098 -15,86 18.951 19.280 1,74 315 309 -1,73 159.224 140.916 -11,50 Eylül 2014 2015 2.964 15.140 2.447 35 2.774 10.551 2.030 25 20.586 15.380 Ocak-Eylül Değişim (%) -6,41 -30,31 -17,04 -29,31 -25,29 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 2014 2015 26.332 131.730 21.399 349 26.003 108.648 21.310 335 179.810 156.296 Değişim (%) -1,25 -17,52 -0,41 -4,49 -13,08 3 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ III. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan fasıl “Motorlu kara taşıtları” olmuştur. 2015 yılı Eylül ayında en çok ihraç edilen “Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ve diğer” faslını (1 milyar 571 milyon dolar), “Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar” (995 milyon dolar) ve “Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları ” (988 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi; Tablo 4: Fasıl Verilerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ocak-Ağustos Fasıl Açıklaması 2014 Motorlu kara taşıtları Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler Örme giyim eşyası ve aksesuarı Elektrikli makina ve cihazlar Diğer Toplam 12.045 5.505 9.087 6.752 6.216 65.194 104.799 Eylül Ocak-Eylül 2015 2014 2015 11.001 8.527 8.136 5.827 5.298 56.885 95.674 1.574 608 1.174 892 857 8.277 13.382 1.571 995 988 741 689 6.676 11.660 2014 13.620 6.113 10.260 7.644 7.073 73.471 118.181 2015 12.573 9.522 9.125 6.568 5.987 63.559 107.334 En fazla ithalat yapılan fasıl “Mineral yakıtlar, mineral yağlar” olmuştur. 4 2015 yılı Eylül ayında en çok ithal edilen “Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları” faslını (2 milyar 892 milyon dolar), “Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları” (1 milyar 878 milyon dolar) ve “Elektrikli makina ve cihazlar, aksam ve parçaları” (1 milyar 305 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi; Tablo 5: Fasıl Verilerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ocak-Ağustos Fasıl Açıklaması 2014 Mineral yakıtlar,mineral yağlar Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler Elektrikli makina ve cihazlar Motorlu kara taşıtları Demir ve çelik Diğer Toplam 36.999 18.338 11.559 9.610 11.754 70.964 159.224 2015 26.479 16.920 11.544 11.601 10.401 63.971 140.916 Eylül Ocak-Eylül 2014 2015 4.745 2.267 1.535 1.287 1.509 9.243 20.586 2.892 1.878 1.305 1.291 1.075 6.939 15.380 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 2014 41.744 20.605 13.094 10.897 13.263 80.207 179.810 2015 29.370 18.798 12.848 12.892 11.476 70.912 156.296 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ IV. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere ve Irak olmuştur. 2015 yılı Eylül ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya (1 milyar 136 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (957 milyon dolar) ve Irak (608 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ihracat yapılan ülkeler; Tablo 6: Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ocak-Ağustos Ülke Adı Almanya İngiltere Irak İtalya ABD Diğer Toplam 2014 15.147 9.903 10.888 7.141 6.342 55.378 104.799 2015 8.642 7.004 5.813 4.354 4.225 65.636 95.674 Eylül Değişim (%) -42,95 -29,27 -46,61 -39,03 -33,37 18,52 -8,71 2014 1.290 899 911 578 568 9.136 13.382 2015 1.136 957 608 584 544 7.831 11.660 Ocak-Eylül Değişim (%) -11,96 6,37 -33,33 1,00 -4,24 -14,26 -12,87 Grafik 2: İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 2014 2015 16.437 10.803 11.799 7.719 6.910 64.513 118.181 9.777 7.961 6.421 4.938 4.769 73.468 107.334 Değişim (%) -40,52 -26,31 -45,58 -36,03 -30,98 13,88 -9,18 5 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Almanya ve Rusya olmuştur. 2015 yılı Eylül ayında en fazla ithalat yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti (1 milyar 968 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 607 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (1 milyar 423 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ithalat yapılan ülkeler; Tablo 7: Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No 1 2 3 4 5 Ocak-Ağustos Ülke Adı Çin Almanya Rusya Federasyonu ABD İtalya Diğer Toplam 2014 2015 24.918 22.369 25.289 12.728 12.056 61.864 159.224 16.467 14.161 14.398 7.608 7.172 81.110 140.916 Eylül Değişim (%) -33,92 -36,69 -43,06 -40,23 -40,51 31,11 -11,50 2014 2.317 1.856 2.025 1.070 887 12.431 20.586 2015 1.968 1.607 1.423 1.025 701 8.656 15.380 Ocak-Eylül Değişim (%) -15,06 -13,45 -29,74 -4,27 -20,99 -30,36 -25,29 2014 2015 27.235 24.226 27.313 13.798 12.943 74.295 179.810 18.435 15.768 15.821 8.632 7.872 89.768 156.296 Değişim (%) -32,31 -34,91 -42,08 -37,44 -39,18 20,83 -13,08 Grafik 3: İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları 6 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ V. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2015 yılı Eylül ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur. 2015 yılı Eylül ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat “Deniz Yolu” (6 milyar 206 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “Kara Yolu” (3 milyar 707 milyon dolar) ve “Hava Yolu” ulaşımı (1 milyar 535 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 4: Taşıma Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar ve postayla göndermeyi içermektedir. 7 2015 yılı Eylül ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat “Deniz Yolu” (9 milyar 929 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “Kara Yolu” (2 milyar 558 milyon dolar) ve “Hava Yolu” ulaşımı (1 milyar 377 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 5: Taşıma Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar ve postayla göndermeyi içermektedir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ VI. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2015 yılı Eylül ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat “Mal Mukabili Ödeme” (7 milyar 968 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “Vesaik Mukabili Ödeme” (1 milyar 682 milyon dolar) ve “Peşin Ödeme” (1 milyar 41 milyon dolar) takip etmiştir. 2015 yılı Eylül ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat “Peşin Ödeme” (6 milyar 818 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “Mal Mukabili Ödeme” (5 milyar 272 milyon dolar) ve “Akreditif Ödeme” (946 milyon dolar) takip etmektedir. Tablo 8: Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat (Milyon Dolar) İHRACAT Ödeme Şekli Ocak-Ağustos 2014 Mal mukabili ödeme Peşin ödeme Vesaik mukabili ödeme Vadeli akreditif Bedelsiz Özel takas Akreditif Diğer* TOPLAM 69.142 9.355 15.909 1.689 1.101 13 7.383 207 104.799 Eylül İTHALAT Ocak-Eylül 2014 2015 Ocak-Ağustos 2015 2014 2015 2014 2015 62.878 9.446 13.834 1.363 989 5 6.965 194 95.674 8.841 1.336 2.091 189 118 2 780 25 13.382 7.968 77.983 70.846 46.670 43.054 1.041 10.691 10.487 77.859 67.631 1.682 17.999 15.516 10.073 7.614 172 1.878 1.535 7.106 6.483 96 1.220 1.086 4.246 4.655 0 15 5 24 12 678 8.163 7.643 12.442 10.825 23 232 216 804 642 11.660 118.181 107.334 159.224 140.916 Eylül 2014 4.025 11.256 1.260 882 495 2 2.588 78 20.586 Ocak-Eylül 2015 2014 2015 5.272 50.696 48.327 6.818 89.115 74.449 704 11.333 8.318 871 7.987 7.354 713 4.741 5.368 1 27 12 946 15.030 11.771 55 881 697 15.380 179.810 156.296 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER 2015 yılı Eylül ayında 6,6 Milyar TL vergi Gümrük İdarelerince tahsil edildi. Gümrük İdareleri tarafından 2015 yılı Ağustos ayında 6 milyar 848 milyon TL, Eylül ayında 6 milyar 599 milyon TL vergi tahsil edilmiştir. 2015 yılı Eylül ayında Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler bir önceki aya göre % 3,64 azalış göstermiştir. 2015 yılı Ağustos ayında tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı % 17,99 olarak gerçekleşmiştir. Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 8 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ C. ŞİRKET VERİLERİ Tablo 9: 2015 Yılı Eylül Ayında Kurulan Şirket Sayıları Türü Sayısı Limited Şirket Ticari İşletme Şube Anonim Şirket Kooperatif Komandit Şirket TOPLAM 3.722 2.726 1.651 938 69 1 9.107 2015 yılı Eylül ayında 3.722 Limited Şirket, 2.726 Ticari İşletme, 1.651 Şube, 938 Anonim Şirket, 69 Kooperatif ve 1 adet Komandit Şirket kurulmuştur. Tablo 10: 2015 Yılı Eylül Ayında Kurulan Tek Kişilik Şirketlerin Sayısı Alt Türü TEK KİŞİLİK LİMİTED ŞİRKET TEK KİŞİLİK ANONİM ŞİRKET TOPLAM Sayısı 2.292 573 2.865 2015 yılı Eylül ayında 2.292 tek kişilik Limited Şirket ve 573 tek kişilik Anonim Şirket kurulmuştur. Grafik 6: 2015 Yılı Eylül Ayında Terkin Olan ve Tasfiyeye Giren Firma Sayıları Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü 9 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ D. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ Tablo 11: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları Esnaf ve Sanatkarlar Kadın Erkek Toplam Esnaf ve Sanatkâr İşyeri Sayısı Sayı 225.580 1.363.532 1.589.112 1.712.411 Türkiye genelinde toplam 1.589.112 esnaf ve sanatkâr bulunmaktadır. Bu esnaf ve sanatkârların işletmekte olduğu toplam işyeri sayısı 1.712.411’dir. Tablo 12: 2015 Yılı Eylül Ayında Esnaf ve Sanatkâr İşletmeleri Tescil-Terkin Sayıları Ocak-Ağustos İşlem Tescil (Açılış) Terkin (Kapanış) Eylül Değişim (%) 2014 2015 135.477 64.371 138.882 66.603 Ocak-Eylül Değişim (%) 2014 2015 16.072 6.652 11.435 5.301 2,51% 3,47% -28,85% -20,31% 2014 2015 151.549 71.023 150.317 71.904 Değişim (%) -0,81% 1,24% 10 2015 yılı Eylül ayında Türkiye genelinde toplam 11.435 tane esnaf ve sanatkâr işletmesi kurulmuş, 5.301 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. 2015 yılı Eylül ayındaki tescil ve terkin durumlarına baktığımızda Eylül 2014’e göre daha az tescil ve daha fazla terkin yapıldığı görülmektedir. Eylül 2015’de bir önceki yılın aynı dönemine göre daha az esnaf işletmesi açılmış, daha az esnaf işletmesi kapanmıştır. Eylül 2014’de Türkiye genelinde toplam 16.072 esnaf ve sanatkâr işletmesi açılmış, 6.652 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır. Tablo 13: En Fazla Artış Gösteren 5 Meslek (Artış Sayıları) Ocak-Ağustos Meslek Servis Aracı İşletmeciliği Kadın ve Erkek Kuaförlüğü Bakkallık, Bayilik, Büfecilik Lokantacılık (Kebap, Köfte, Döner ve her türlü yemek) Minibüsçülük Eylül Ocak-Eylül 2014 4.544 3.421 4.175 2015 4.471 3.533 4.682 2014 930 432 405 2015 664 351 309 2014 5.474 3.853 4.580 2015 5.135 3.884 4.991 2.703 3.011 322 264 3.025 3.275 1.333 1.667 573 187 1.906 1.854 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ 2015 yılı Eylül ayında sayısı en fazla artan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre en fazla artış gösteren meslek Servis Aracı İşletmeciliği mesleğidir. Tablo 14: En Fazla Azalış Gösteren 5 Meslek (Azalış Sayıları) Ocak-Ağustos Meslek Şoförlük Motorsuz Taşıt Aracı Nakliyeciliği Soba, Kazan ve Benzeri İmal, Satış ve Tamirciliği Plak, Bant, Video, VCD, DVD Kayıt, Kiralama ve Satıcılığı Hızarcılık ve Bıçkıcılık Eylül Ocak-Eylül 2014 -736 -40 2015 -918 -37 2014 -74 -4 2015 -74 -7 2014 -810 -44 2015 -992 -44 -24 5 1 -6 -23 -1 -80 -78 -13 -5 -93 -83 -47 -39 8 -5 -39 -44 2015 yılı Eylül ayında sayısı en çok azalan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre Eylül 2015’de en fazla azalış gösteren meslek Şoförlüktür. 2014 yılının aynı döneminde de bu meslek erbabının sayısının azaldığı görülmektedir. 11 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EYLÜL AYI VERİ BÜLTENİ YASAL UYARI Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı Gümrük ve Ticaret Bakanlığına aittir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı veya yorumlanması sonucunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığına hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir. 12 Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü