Çevre Politikası

Çevre Politikası
Avrupa Birliği’nin çevre politikasının temel amacı; sürdürülebilir ekonomik kalkınma
perspektifi çerçevesinde rekabetçi piyasa ekonomisi ile çevre kalitesinin iyileştirilmesinin
dengeli bir şekilde gerçekleştirilmesi ve küresel çevre problemlerine Topluluk dışı devletler ve
uluslararası örgütlerle ortak çözümler aranmasıdır.
1987 yılında yürürlüğe giren Avrupa Tek Senedi ile “Çevre ve Çevrenin Korunması” hususu,
Topluluğun yetki alanı içine açık bir şekilde dâhil edilmiş; Roma Antlaşması’na “Çevre”
başlığını taşıyan bir başlık eklenmesi öngörülmüş; böylelikle Avrupa Topluluğu’nun
kuruluşundan beri ilk kez, çevre sorunları Kurucu Antlaşmalar kapsamına alınmıştır. 1993
yılında yürürlüğe giren ve Avrupa entegrasyonu açısından bir dönüşümü ifade eden
Maastricht Antlaşması ile Çevre Politikası güçlendirilmiş; çevrenin korunması prensibi ilk kez
olarak açık bir şekilde Birlik hedeflerine dâhil edilmiş; Birliğe bir çevre politikası geliştirme
görevi atfedilmiştir.
AB çevre politikasının temel uygulama alanları; hava kirliliği, atık yönetimi, endüstriyel kirlilik
kontrolü ve risk yönetimi, suyun korunması ve yönetimi, doğanın ve doğal çeşitliliğin
korunması, toprağın korunması, sürdürülebilir kalkınma, iklim değişikliği, kimyasallar, sağlığın
korunması, biyoteknoloji, sivil savunma, gürültü kirliliği, üçüncü ülkelerle işbirliği olarak
sıralanmaktadır.
Avrupa Birliği’nin Çevre politikasındaki temel yasal dayanağı olan AT Antlaşması’nın 174 ila
176. maddeleri (eski 130r ila 130t) çerçevesinde Topluluğun çevre konusundaki amaçları ve
bu amaçlara ulaşabilmek için gerçekleştirilecek eylemlerin dayanacağı ilkeler sıralanmaktadır.
Avrupa Birliği’nde çevre politikasının oluşturulması ve koordinasyonundan sorumlu kurum
olarak ise, Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürlüğü belirlenmiştir. Merkezi Danimarka’da
(Kopenhag) bulunan, Türkiye’nin de üyesi bulunduğu Avrupa Çevre Ajansı ise, Topluluk çevre
mevzuatı kapsamındaki alanlarda yayınladığı raporlar aracılığıyla, kamuoyunun çevre ile ilgili
konularda doğru bilgiye düzenli biçimde ulaşabilmesini amaçlamaktadır.
Avrupa Birliği, 1973 yılından bu yana, Çevre alanındaki politikasının ve gündeminin
çerçevesini on yıllık bir dönemi kapsayan Çevre Eylem Planları dâhilinde çizmektedir.
Hâlihazırda yürürlükte olan “Çevre 2010: Geleceğimiz, Tercihimiz” başlıklı Altıncı Çevre Eylem
Planı (2000–2010), dört ana başlığı öncelikli hedef olarak belirlemiştir: Çevre ve Sağlık, Doğal
Kaynaklar ve Atıklar, İklim Değişikliği, Doğa ve Biyolojik Çeşitlilik.
Avrupa Birliği, çevrenin korunmasını teşvik etmek üzere; LIFE + (Çevre için Mali Araç),
Yapısal Fonlar, Uyum Fonu gibi destek mekanizmaları ve fonlar uygulamaktadır.