Proposal for Environmental and Social Impact Assessment and

advertisement
AECOM
Rapor
3.0
DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI
3.1
Giriş
Çevre
3-1
Bu bölümde, ÇSED’in yürütülmesinde kullanılan geniş yaklaşım açıklanmakta ve bu ÇSED sürecinde izlenen
kilit aşamalar ortaya koyulmaktadır.
Bu bölümde, ÇSED sürecinde yapılan varsayımlara ilişkin bir bölüm de sunulmakta ve çalışmanın sınırları
tanımlanmaktadır.
3.2
Yöntemler
3.2.1
Genel Bakış
Bu raporun hedefi, temel çevresel bilgileri gözden geçirmek ve Projenin geliştirilmesi sırasında doğabilecek
potansiyel açıdan önemli çevresel etkileri tespit etmektir. Bu raporda, aşağıda görülebileceği gibi, genel etki
değerlendirme yaklaşımı kullanılmıştır.
Yöntemde, UFK Kılavuzları, Türk Çevre Kanunu ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Kılavuzlarında (Çevre
Yönetimi ve Değerlendirme Enstitüsü (ÇYDE), 2004) yer alan kılavuzlardan faydalanılmıştır.
Değerlendirme kriterlerinin tanımlanmasında bazı değişiklikler bulunsa bile, kullanılan yaklaşım, bütün kılavuz
boyunca ve bütün uzman konu alanları için niteleyici ve genel olarak benzer durumdadır.
Her konu için, önem değerlendirmesi yapılırken genel olarak mevcut veya temel çevresel koşullar veya
özelliklerden ve etkinin büyüklüğünden ya da Projenin sonucu olarak ortaya çıkacak mevcut temeldeki
değişikliklerden faydalanılmıştır. Ayrıca, önem değerlendirilirken, etki veya değişikliğin olasılığı da dikkate
alınmıştır.
Aşağıdaki tabloların yalnızca kılavuz niteliğinde olduğunu ve her bir değerlendirme bölümünün tamamlanması
sırasında profesyonel görüşlere başvurulduğunu dikkate alınız.
3.2.2
Alıcıların Hassasiyeti
Her konuda yer alan temel koşullara ilişkin hassasiyetler, güzergâh üzerinde veya yakınındaki mevcut
çevresel koşulların nispi önemine göre veya potansiyel açıdan gelişmelerden etkilenecek olan alıcıların
hassasiyetine göre belirlenmiştir.
Alıcıların hassasiyeti, önemi veya değerinin belirlenmesine ilişkin kriterler, genel olarak onaylanmış
kılavuzlara, yasal mevzuatlara, resmi belirlemelere ve/veya profesyonel görüşlere dayandırılmıştır. Tablo 3-1,
değerlendirmede kullanılan hassasiyet kriterlerinin genel tanımlarını sunmaktadır.
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM
Çevre
Rapor
3-2
Tablo 3-1 Hassasiyet Kriterleri
Tanım
Hassasiyet
Çok Yüksek
Alıcı, mevcut karakterini temel anlamda değiştirmeksizin değişiklikleri benimseme konusunda hemen
hiç yeterliğe sahip değilken, çok yüksek bir çevresel değere veya ulusal öneme sahiptir.
Yüksek
Alıcının yeterliği, mevcut karakterini temel anlamda değiştirmeksizin değişiklikleri benimseme
konusunda düşük iken, yüksek bir çevresel değere veya ulusal öneme sahiptir.
Orta
Alıcının kapasitesi, mevcut karakterini önemli ölçüde değiştirmeksizin değişiklikleri benimseme
konusunda orta düzeyde iken, bir miktar çevresel değere veya ulusal öneme sahiptir.
Düşük
Alıcı, karakterine zarar vermeksizin değişikliğe karşı hoşgörülü iken, düşük bir çevresel değere veya
yerel öneme sahiptir.
İhmal edilebilir
Alıcı, değişikliğe karşı dirençli ve düşük bir çevresel değere sahiptir.
3.2.3
Etkinin Büyüklüğü
Olası etkilerin çevresel temel koşullar üzerindeki büyüklüğü, önerilen projenin mevcut esaslar üzerinde
yapacağı değişikliğin ölçeği ve derecesi, etkinin kalıcılığı ve tersine çevrilebilirliği göz önünde tutularak
tanımlanmış ve ilgili yasal mevzuatlar ya da karar verici standartlar veya kılavuzlar dikkate alınmıştır. Tablo 32’de etki büyüklüğüne ilişkin genel tanımlar sunulmaktadır.
Tablo 3-2 Etkinin Büyüklüğü
Büyüklük
Tanım
Yüksek
Temel koşulların kilit unsurlarında/özelliklerinde büyük değişiklik veya tam kayıp, temel
koşulun proje sonrası karakteri/yapısı temel olarak değişecektir.
Orta
Temel koşulların bir veya birden fazla kilit unsurlarında/özelliklerinde kayıp veya
değişiklik, temel koşulun proje sonrası karakteri/yapısı bariz bir şekilde değişecektir.
Düşük
Temel koşullarda küçük değişiklikler söz konusudur. Değişiklikten kaynaklanan
alterasyonlar olarak algılanabilir fakat temel koşulun altında yatan karakteri/yapısı proje
önceki durumla benzerlik gösterecek esasa etkisi yoktur.
İhmal edilebilir
Temel koşullarda küçük değişiklik söz konusudur. Değişiklik hemen hemen “hiç
yaşanmamış” gibi fark edilmeyecektir.
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM
3.2.4
Çevre
Rapor
3-3
Etkilerin Önemi
Önem değerlendirmesi yaklaşımı, alıcının çevre hassasiyetini ve değişiklik büyüklüğünü dikkate almıştır.
Tablo 3-3’de, bunun genel bir yaklaşım anlamına gelmediğine ve mutlak bir matris olarak görülmediğine dikkat
çekilmesine rağmen, önemin nasıl belirlendiğine ilişkin bir gösterge sunulmaktadır.
Tablo 3-3 Etkilerin Değerlendirilmesi
Büyüklük
Hassasiyet
Çok Yüksek
Yüksek
Orta
Düşük
İhmal edilebilir
Yüksek
Büyük
Büyük
Orta
Orta
Küçük
Orta
Büyük
Orta
Orta
Küçük
İhmal edilebilir
Düşük
Orta
Orta
Küçük
İhmal edilebilir
İhmal edilebilir
İhmal edilebilir
Küçük
Küçük
İhmal edilebilir
İhmal edilebilir
İhmal edilebilir
Önerilen projeden doğan olası etkilerin önemi, aşağıdaki gibi yedili ölçek kullanılarak ortaya koyulabilmektedir:







Büyük Ölçekli Olumsuzluk
Orta Ölçekli Olumsuzluk
Küçük Ölçekli Olumsuzluk
İhmal Edilebilir
Küçük Ölçekte Faydalı
Orta Ölçekte Faydalı
Büyük Ölçekte Faydalı
Küçük ya da İhmal edilebilir olarak öngörülen olası etkiler ‘Önemsiz’ olarak değerlendirilmektedir.
Orta ya da Büyük olarak değerlendirilen olası etkiler ise ‘Önemli’ olarak değerlendirilmektedir.
Değerlendirmenin bu aşamasında azaltma çalışmasının hesaba katıldığına dikkate alındığı göz önünde
bulundurulmalıdır. Böylelikle, önerilen etki azaltıcı önlemlerinin uygulanmasının ardından devam edecek olan
herhangi bir etki olarak tanımlanabilecek “kalıcı” etkiler de tespit edilmiş olmaktadır.
3.2.5
Proje Aşamaları
Olası etkiler, inşaat etkileri ve işletme ile ilgili (veya kalıcı) etkiler şeklinde proje aşamalarına göre iki ana türe
ayrılmıştır.
İnşaat etkileri, yalnızca inşaat aşamasında ortaya çıkan geçici, kısa dönemli etkilerdir. Buna, köprü ve yol
inşaatı ve erişim yolları, çalışma sahaları, kalacak yer ve inşaata malzeme temin etmek için açılan taş ocakları
gibi diğer geçici çalışmaların sonucunda ortaya çıkan etkiler de dâhildir.
İşletme ile ilgili etkiler ise, arazideki altyapıyla ilgili kalıcı altyapı ve yol işletmesinden kaynaklanan etkiler
(örneğin gürültü, hava kalitesi, drenaj sorunları ve yaşam alanlarının bölünmesi) gibi projenin bir sonucu
olarak meydana gelecek uzun vadeli etkilerdir.
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM
3.2.6
Rapor
Çevre
3-4
Etki Türleri
İnşaat çalışmaları ve ilerleme işlemlerine ilişkin doğrudan proje etkilerinin yanı sıra, başka türlü etki türleri de
ortaya çıkabilir. Bunlar aşağıda ele alınmaktadır.
Dolaylı ya da İkincil Etkiler: Bir faktöre etkide bulunan değişiklikler genellikle diğer alanlar için ikincil sonuçlar
içerebileceği için, su kalitesi ve ekoloji gibi konu alanları arasındaki karşılıklı ilişki, etkilerin her zaman tek
başına ele alınamayacakları anlamına gelmektedir. Bazı koşullarda, ikincil ya da dolaylı etkilerin, onları
tetikleyen değişikliklerden çok daha önemli olması mümkündür. İkincil ya da dolaylı etkilerin ortaya çıkma
potansiyelinin olduğu noktalarda, bu durum, Ön Değerlendirmede vurgulanmakta ve bu şekilde ele
alınmaktadır.
İlgili yerlerde, bu raporun her bir uzman bölümünde, belirli kaynaklar ve alıcılar üzerindeki Kümülatif ve
Kombinasyonlu Etkileri de tanımlanmaktadır.
3.2.7
Belirsizlikler ve Varsayımlar
Değerlendirme süreci, Projenin olası çevresel etkilerine dair bilgilere dayalı yararlı bir karar alma sürecine
yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Ancak özellikle de ilk aşamada, çevresel etkilerin gerçek ölçeği ve yapısı
konusunda bazı belirsizlikler de olacaktır. Bu belirsizlikler, değerlendirmenin yapıldığı sırada mevcut projeye
ilişkin ayrıntı ve bilgi düzeyi ve/veya öngörü sürecinin sınırları nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Varsayımların
yapıldığı noktalarda, varsa her bölümde bunlar da ortaya koyulmaktadır.
3.3
Düzenleyici Çerçeve
3.3.1
Genel Bakış
Geniş ölçekli projeler üzerine çevresel değerlendirmeler için bir dizi standart ve kılavuz mevcuttur. Bunlar,
Türk çevre kanunları, Ekvator Prensipleri (EP), Uluslararası Finans Kuruluşu (UFK) ve Avrupa İmar ve
Kalkınma Bankası (AİKB) tarafından sağlanmaktadır. Bu çalışmada baz alınan çevresel değerlendirme
yaklaşımı ve sözü edilen standartların belirlenmesinde, dikkat edilmesi gerekli önemli hususlardan biri de bu
Proje’nin resmi Türk Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecinden muaf tutulmuş olmasıdır. Bu nedenle
değerlendirme, gönüllü bir çalışmadır ve değerlendirmeyi yaparken en uygun olacağı düşünülen çevre
standartları tercih edilmiştir. Dolayısıyla, bu yaklaşımda, mümkün olan yerlerde yerel Türk standartları
kullanılırken, uygun noktalarda EP ve UFK kılavuzlarına da başvurulmaktadır.
Ayrıca, standartların seçimine dönük yaklaşımın benimsenmesinin nedeni, alternatif güzergâhların
belirlenmesi, istimlak/iskan sorunları dahil olmak üzere JV (Joint Venture)’nin projenin düzenlenmesi ve
tasarlanması üzerinde tam bir kontrole sahip olmaması veya gelecekteki arazi kullanımı imar planlarına dair
uzun vadeli olası etkiler konusunda sorumluluğa sahip olmamasıdır.
AECOM, Türk çevre kanunlarını ve mevzuatlarını, Ekvator Prensipleri ve önerilen projeye uyan UFK
Kılavuzlarını inceleyip tanımlamıştır. Düzenleyici çerçeve ve kılavuz incelemesi, endüstriyle ilgili standartlara,
hava emisyonlarına ve kalitesine, su kalitesine, toprağa, gürültüye, tehlikeli kimyasallara, katı atıklara, tehlikeli
atık ve genel izin/lisans meselelerine ilişkin konuları içerirken, sadece bunlarla sınırlı kalmamaktadır.
3.3.2
İlgili Ulusal Mevzuat
11 Ağustos 1983 tarih ve 18132 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 13 Mayıs 2006 tarih ve 26167 Sayılı
Resmi Gazete’de (5491 Sayılı Kanun) değiştirilen Çevre Kanunu (2872 Sayılı Kanun), sanayi ve altyapı
projelerinin düzenlenmesi ve çevreye olan olası etkileri konusunda yasal bir çerçeve çizmektedir.
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM
Rapor
Çevre
3-5
Çevre Kanunu, bir dizi Yönetmelik yayımlanması için yetki vermiştir. Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz
Köprüsü dahil) Projesi ile ilgili olanlar ise, aşağıdaki inşaat ve işletme dönemlerini içermektedir:



























Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği, 6 Haziran 2008 tarih ve 26898 Sayılı Resmi
Gazete;
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 3 Temmuz 2009 tarih ve 27277 Sayılı Resmi
Gazete;
Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği, 4 Nisan 2009 tarihli ve 27190 Sayılı Resmi Gazete;
Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 13 Ocak 2005 tarih ve 25699 Sayılı
Resmi Gazete;
Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına ilişkin Yönetmelik, 12 Kasım 2008 tarih ve 27052
Sayılı Resmi Gazete;
Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik, 25 Nisan 2012 tarih ve 28274 Sayılı Resmi
Gazete;
Kimyasalların Envanteri ve Kontrolü Hakkında Yönetmelik; 26 Aralık 2008 tarih ve 27092 Sayılı Resmi
Gazete;
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler
Hakkında Tüzük; 24 Aralık 1973 tarih ve 14752 Sayılı Resmi Gazete
Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik, 8 Haziran 2010
tarih ve 27605 Sayılı Resmi Gazete;
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 Sayılı Resmi Gazete ve 30 Mart 2010
tarihli ve 27537 Sayılı Resmi Gazete’de değiştirilmiştir;
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, 4 Haziran 2010 tarih ve 27601 Sayılı
Resmi Gazete;
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik, 5 Temmuz 2008 tarih ve 26927 Sayılı Resmi
Gazete;
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 14 Mart 2005 tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazete;
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 14 Mart 1991 tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete;
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, 30 Temmuz 2008 tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazete;
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği, 31 Ağustos 2004 tarih ve 25569 Sayılı Resmi
Gazete;
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 22 Temmuz 2005 tarih ve 25883 Sayılı Resmi Gazete;
Katı Atık Kontrolü Yönetmeliği, 26 Mart 2010 tarih ve 27533 Sayılı Resmi Gazete;
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, 24 Haziran 2007 tarih ve 26562 Sayılı Resmi Gazete;
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, 18 Mart 2004 tarih ve 25406 Sayılı
Resmi Gazete;
Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği, 17 Haziran 2011 tarih ve 27967 Sayılı Resmi Gazete;
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği, 25 Kasım 2006 tarih ve 26357 Sayılı Resmi
Gazete;
Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği, 23 Ocak
2010 tarih ve 27471 Sayılı Resmi Gazete;
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik, 10 Ağustos 2005 tarih ve 25902 Sayılı Resmi
Gazete;
Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik, 29 Nisan 2009 tarih ve
27214 Sayılı Resmi Gazete;
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, 17 Temmuz 2008 tarihli ve 27214 Sayılı Resmi Gazete;
ve
Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelik, 12 Kasım 2010 tarih ve 27757
Sayılı Resmi Gazete.
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM
3.3.3
Rapor
Çevre
3-6
Türkiye’nin Benimsemiş Olduğu Uluslararası Sözleşmeler
Türkiye, Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz Köprüsü dahil) Projesi’nde ilgili olduğu dizi bölgesel ve
uluslararası sözleşmeye taraftır. Proje ile ilgili olan sözleşmeler aşağıdaki gibi listelenmiştir:






3.3.4
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, 29 Ağustos 1996 tarih ve 4177 Sayılı Kanun ile onaylanmış, 27 Aralık
1996 tarih ve 22860 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 1997’de tasdik edilmiştir;
Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme
(CITES), 20 Haziran 1996 tarih ve 22672 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 1996’da tasdik
edilmiştir;
Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (Bern), 20 Şubat 1984 tarih ve
18318 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 1984’te tasdik edilmiştir.
Özellikle Su Kuşları Yaşam Ortamı olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında
Sözleşme (Ramsar Sözleşmesi), 17 Mayıs 1994 tarih ve 21937 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış
ve 1994’te tasdik edilmiştir;
Kuşların Himayesine Dair Milletlerarası Sözleşme, 17 Aralık 1966 tarih ve 12480 Sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanmış ve 1967’de tasdik edilmiştir; ve
Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme, 14 Şubat 1983 tarih ve 17959 Sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Dünya Bankası/UFK İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre Kılavuzları
Proje, UFK kılavuzlarına, performans standartlarına ve ilgili kılavuz notlarına göre değerlendirilmektedir.
Kılavuzlar



UFK Genel İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre Kılavuzları (2007);
Geçiş Ücretli Yollar için İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre Kılavuzları (2007) ve
İnşaat Malzemesi Çıkarma İşlemleri için İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre Kılavuz İlkeleri (2007).
Geçiş ücretli yollara ilişkin UFK İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre Kılavuzları (İSGÇ) Kılavuzları, ücretli yol
projelerinin yapımı ve işletilmesiyle ilgili çevresel hususları tanımlamaktadır. Yolların yapımı ve işletilmesine
ilişkin çevresel hususlar; yaşam alanı değişikliği ve parçalanmasını, sel sularını, atıkları, gürültüyü, hava
emisyonlarını ve atık suları içermektedir. Ayrıca, inşaat sürecinde taş ocakları kullanılacağı için, Projede
İnşaat Malzemesi Çıkarılmasına ilişkin İSGÇ Kılavuzları da kullanılacaktır. Taş ocaklarıyla ilgili çevresel
hususlar ise, hava emisyonlarını, gürültüyü, titreşimleri, suyu, atıkları ve arazi kullanım değişikliklerini
içermektedir. Dahası, bu endüstri sektörü İSGÇ kılavuzları, genel İSGÇ hususlarına dair kullanıcılara kılavuz
sunan Genel İSGÇ Kılavuzları belgesiyle birlikte kullanılacak şekilde tasarlanmıştır. Dolayısıyla, Projede
Genel İSGÇ Kılavuzları da kullanılacaktır.
Performans Standartları

Sosyal ve Çevresel Sürdürülebilirlik hakkında UFK Performans Standartları (2012),
o Performans Standardı 1 – Çevresel ve Sosyal Risk ve Etkilerin Değerlendirilmesi ve Yönetimi
o Performans Standardı 2 – İş ve Çalışma Koşulları
o Performans Standardı 3 –Kaynak Verimliliği ve Kirliliğin Önlenmesi
o Performans Standardı 4 - Toplum Sağlığı, Güvenliği ve Emniyeti
o Performans Standardı 5 - Arazi Alımları ve Yeniden Yerleştirme
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM
Rapor
Çevre
3-7
Performans Standardı 6 - Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Canlı Doğal Kaynakların
Sürdürülebilir Yönetimi
o Performans Standardı 7 – Yerli Halk
o Performans Standardı 8 – Kültürel Miras
UFK Kılavuz Notları: Sosyal ve Çevresel Sürdürülebilirlik üzerine Performans Standartları (2007).
o

Bu çalışmada, UFK Performans Standartları ve ilgili kılavuz notları izlenmiştir. Uygun olan yerlerde 2 ve 8
arasındaki Performans Standartlarına ilişkin kılavuz notlarına başvurulmuştur. 5 ve 7 numaralı Performans
Standartları ise, bu Projede kullanılmayacaktır.
3.3.5
Ekvator Prensipleri
Proje, uygun olan yerlerde Ekvator Prensiplerine göre değerlendirilecektir. “Ekvator Prensipleri”, projenin
finansmanında sosyal ve çevresel risklerin belirlenmesi, değerlendirmesi ve yönetilmesi için finansal ve
endüstriyel bir ölçüt sunmaktadır. Proje, toplamda 10 milyon ABD Doları veya üstündeki toplam proje yatırım
bedeline sahip bütün yeni proje finansmanlarında tüm dünyada ve bütün endüstriyel sektörlerde
uygulanmaktadır.
Ekvator Prensipleri, genel olarak UFK’nın Çevresel ve Sosyal Güvenlik Politikalarına dayanmaktadır. Ekvator
Prensipleri Finansal Kuruluşları (EPFK) tarafından kabul edilen Ekvator Prensipleri (2006) aşağıda
sıralanmıştır:
Prensip 1: İnceleme ve Sınıflandırma
Proje, Uluslararası Finans Kurumu’nun (UFK) çevresel ve sosyal tasnif kriterleri çerçevesinde muhtemel etki
ve risklerinin büyüklüğü esas alınarak sınırlandırılır.
Prensip 2: Sosyal ve Çevresel Değerlendirme
Projenin ilgili sosyal ve çevresel etki ve risklerinin ele alınmasına yönelik olarak bir Sosyal ve Çevresel
Değerlendirme hazırlanır. Değerlendirme içerisine, aynı zamanda, projenin mahiyet ve ölçeği açısından
anlamlı ve uygun azaltıcı ve yönetim önlemleri teklif edilmelidir.
Prensip 3: İlgili Sosyal ve Çevresel Standartlar
Sosyal ve Çevresel Değerlendirme içerisinde, proje açısından geçerlilik arz eden UFK Performans
Standartları ile ilgili UFK Sektöre Özel ÇSE Kılavuz İlkelerine atıfta bulunulur.
Prensip 4: Eylem Planı ve Yönetim Sistemi
Eylem Planı içerisinde azaltıcı önlemlerin tatbiki için ihtiyaç duyulan eylemler, düzeltici eylemler ve Sosyal ve
Çevresel Değerlendirme içerisinde tespit edilip tanımlanan etki ve risklerin yönetimi açısından gereklilik arz
eden takip ve denetleme önlemleri açıklanmakta ve önceliklendirilmektedir. Kredi Alanlar söz konusu etkilerin,
risklerin yönetiminin ve ev sahibi ülkenin ilgili meri sosyal ve çevresel kanun ve yönetmelikleri ile Eylem Planı
içerisinde tanımlanan, ilgili UFK Performans Standartlarının gerekliliklerine ve ÇSE Kılavuz İlkelerine riayet
için gerekli düzeltici eylemlerin ele alındığı bir Sosyal ve Çevresel Yönetim Sistemi oluşturur.
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM
Rapor
Çevre
3-8
Prensip 5: Danışma ve Bilgi Paylaşımı
Projeden etkilenen topluluklarla yapılandırılmış ve kültürel olarak uygun bir biçimde istişare gerçekleştirilir.
Etkilenen topluluklar üzerinde ciddi olumsuz etkileri olan projelerde, süreç bu topluluklarla serbestçe, öncelikli
ve bilgilendirilmiş biçimde istişareyi temin eder.
Prensip 6: Şikayet Mekanizması
Şikayet mekanizması kredi alanın, projeden etkilenen topluluklar içerisindeki kişi ya da gruplarca dile getirilen,
projenin sosyal ve çevresel performansı hakkındaki kaygı ve şikayetlerinin alınmasına ve çözümlenmesine
olanak sağlar.
Prensip 7: Bağımsız İnceleme
A Kategorisi içerisinde sınıflandırılan tüm projeler ile icabında B Kategorisi içerisinde sınıflandırılan projelerde,
Değerlendirme, Eylem Planı ve istişare süreci dokümanları, Ekvator Prensipleri Finansal Kuruluşları
(EPFI)’nın durum tespitine yardımcı olunması ve Ekvator Prensiplerine riayet edilip edilmediğinin
değerlendirilmesi doğrultusunda kredi alan ile doğrudan ilişkili olmayan, bağımsız bir sosyal ya da çevresel
uzman tarafından incelemeden geçirilir.
Prensip 8: Şartlar
Kategori A ve B sınıfındaki projelerde; kredi alan, finansman belgeleri içerisinde; a) tüm esaslı veçhelerden, ev
sahibi ülkenin tüm ilgili sosyal ve çevresel kanun, yönetmelik ve ruhsatlarına riayet edeceğini, b) projenin
inşaatı ve işletmesi süresince, tüm esaslı veçhelerden, Eylem Planına riayet edeceğini, c) EPFI’lar ile
kararlaştırılmış bir formatta periyodik olarak rapor sunacağını, d) tesislerini, ilgili durumlarda ve icabında,
mutabık kalınmış hizmetten alma planı dahilinde hizmetten alacağını taahhüt eder.
Prensip 9: Bağımsız Takip ve Raporlama
A Kategorisi içerisinde sınıflandırılan tüm projeler ile icabında B Kategorisi içerisinde sınıflandırılan projelerde;
kredinin ömrü süresince devamlı takip ve raporlamanın temini amacıyla EPFK’lar bağımsız bir çevre ve/veya
sosyal uzmanın görevlendirilmesini şart koşar ya da kredi alanın,, EPFK ile paylaşılacak takip bilgilerinin
kontrol ve teyit edilmesi amacıyla uygun vasıf ve deneyimi haiz harici uzmanlar tutmasını gerekli kılar.
Prensip 10: EPFK Raporlaması
Ekvator Prensiplerini kabul eden her bir EPFK, uygun gizlilik hususlarını da göz önünde bulundurarak, Ekvator
Prensipleri uygulama süreçleri ve deneyimi hakkında, en az yılda bir kez olmak üzere, kamuoyuna
raporlamada bulunmayı taahhüt eder.
Yukarıdaki bölümlerde belirtildiği üzere, Projenin çevresel değerlendirmesi sırasında, tarafımızca, mümkün
olduğu hallerde, yerel Türk standartları kullanılacak olmakla birlikte, bunlar uygun durumlarda Ekvator
Prensipleri (EP) ve UFK kılavuz ilkeleri dahilinde bildirilecektir.
3.3.6
Ekvator Prensipleri III
Yakın bir zamanda Ekvator Prensiplerinin (EP III) üçüncü versiyonunun yayımlanıp 4 Temmuz 2013 tarihinden
itibaren yürürlüğe girdiğine de dikkat etmek gerekmektedir. EP III, 1 Ocak 2014’ten itibaren bütün yeni
işlemlerde uygulanacağı için, bu Projeyi doğrudan etkilememektedir.
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM
Rapor
Çevre
3-9
Çalışmanın Sınırları
3.4
ICA’dan alınan bilgilere göre ve yukarıda belirtildiği gibi, güzergâh KGM tarafından belirlenmiş olup, teknik ve
diğer hususlara ilişkin ayrıntılar dışında, ICA’nın alternatiflerin şekillendirilmesi veya dikkate almasına dair
doğrudan bir etkisi olmamıştır. Ayrıca, ÇSED çalışması, aşağıda belirtilen sınırları, istisnaları ve varsayımları
da üstlenmiştir:



AECOM, Projeye ilişkin kanuni ve politik hususları değerlendirmeye almamıştır.
Hedeflenen ekolojik temel araştırmaları, Mart ve Nisan 2013’te tamamlanmıştır.
Bu proje, resmi ÇED sürecinden muaf tutulduğu için, AECOM, bu ÇSED’in hazırlanması sırasında
hiçbir devlet veya belediye kurumundan resmi görüş talep etmemiştir.
ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
Download