Euler Hermes Ekonomik Araştırmalar Haftalık İhracat Risk Görünümü 12 Kasım 2014 Haftanın Verisi %5.8 Ekim ayı ABD işsizlik oranı Manşetlerde Rusya & Ukrayna: Döviz kuru çalkantısı Rublenin değer kaybını durdurmaya yönelik bir haftalık cesur müdahalelerden sonra Rusya Merkez Bankası 10 Kasım’da koridor uygulamasını terk ederek serbest dalgalı kura geçildiğini ve finansal istikrarı bozacak sistematik bir tehdit olmadığı sürece döviz piyasasına müdahale etmeyeceğini açıkladı (bknz: Haftalık İhracat Risk Görünümü, 5 Kasım 2014 Raporu: Rusya: Para politikası müdahalesi rublenin düşüşünün önüne geçemeyebilir). Dahası, banka, kur üzerindeki spekülatif hareketleri önlemek için bankalara sağlanan ruble likiditesini sınırladı. Kısa dönemde, serbest dalgalanma rublenin hareketini daha az öngörülebilir kılarak kuru daha oynak hâle getirecek (geçen hafta görüldüğü gibi). Ancak, spekülatörler için artan belirsizlik ile, ruble piyasa koşullarında stabilize olacak. Serbest dalgalı kura geçiş merkez bankasının (şu anda 383 milyar Dolar gibi 10 aylık ithalatı karşılamaya yeterli rahat bir seviyede olan) 2013 yılı sonundan beri 86 milyar Dolar azalan döviz rezervlerinin erimesinin de önüne geçecek. Ukrayna’da resmi döviz rezervlerinin bir ayda %22 azalarak Ekim ayı sonunda 11,6 milyar Dolara (1 aylık ithalat karşılığı) gerilediği açıklamasından sonra Ukrayna Grivnası geçtiğimiz hafta ciddi bir düşüşe geçti (Dolar karşısında %22 değer kaybı). Dış likidite riski çok yüksek seyretmeye devam edecek. ABD: İstihdamda orta derecede büyüme devam ediyor Ekim ayı işsizlik raporu, +240 bin kişinin üzerinde istihdam beklentisine rağmen ,+214 bin kişilik istihdam yaratıldığını gösteriyor. Ancak, geçmiş iki ayın istihdam rakamları 31 bin kişi artacak şekilde revize edildi (önceki ayların istihdam rakamlarının yukarı doğru revize edilmesi artık sıradan bir hâle gelmiş durumda). Ne yazık ki, ücretlerde istihdama paralel bir artış olmadı ve ortalama haftalık gelir artışı enflasyonun sadece çok az üzerinde kaldı. İşsizlik, son 6,5 yılın en düşük seviyesi olan %5,8 seviyesine inmiş olsa da bunun önemli bir nedeni resesyonun bitişinden beri işgücüne katılım oranında -iş bulma ümidini yitirerek işgücü piyasasından çıkan kişilerden dolayı- düşüş olması. Yine de, istihdam bu yıl aylık ortalama +230 bin kişilik toparlanma dönemindeki en yüksek seviyeye çıkmış durumda. Benzer şekilde imalat dışı ISM endeksi istihdam endeksi 1,1 puanlık yüksek bir artışla 59,6 seviyesine çıkarak üçüncü kez rekor kırdı ve “genişleme” sınırı olan 50 seviyesinin çok üzerine çıkmış oldu. Genel endeks 0,5 puan gerilemiş olsa da 57,1 puanla güçlü seyretmeye devam ediyor. Verimlilik, 3.çeyrekte yıllıklandırılmış olarak %2 artışla beklentilerin üzerinde geldi. 2.çeyrek verimliliği ise 0,6 baz puan arttırılarak daha güçlü bir %2,9 olacak şekilde revize edildi. Euro Bölgesi: Parasal genişleme kapısı ciddi şekilde aralanıyor… Beklentiler doğrultusunda AMB faizlerle ilgili statükoyu koruyarak, refi oranını %0,05, mevduat oranını -%0,2 ve gecelik faiz oranını %0,3’te sabit tuttu. Ayrıca, banka, bilançosunu arttırma hedefine (1 trilyon Euroluk ek likidite) yönelik resmi bir açıklama yaparak, mevcut önlemlerin bu hedef doğrultusunda yeterli gelmemesi ve orta vadeli enflasyon beklentilerinin kötüleşmesi (mevcut rekor düşüklerden de) durumunda yeni önlemlerin alınabileceğini açıkladı. AMB risklerin aşağı yönlü eğiliminin farkında ve bu da büyük ihtimalle bu Cuma açıklanacak 3.çeyrek GSYH verileriyle doğrulanacak (Euler Hermes genel olarak yatay bir seyir bekliyor). Son AMB toplantısı, önlemlerin 2015 yılının ilk çeyreğinde hemen uygulamaya sokulacağını ama 2.çeyreğe sarkma riskinin de bulunduğu görüşümüzü destekliyor. Zira, 11 Aralık’ta gerçekleştirilecek TLTRO operasyonunun, hayal kırıklığı yaşatması bekleniyor (Eylül ayına benzer şekilde bankaların sadece %47’si katılmak istiyor). Teminatlı tahviller veya VDMK’ler de finansman boşluğunu doldurma bakımından yeterli değil. Yeni önlemler, şirket bonoları ve/veya ikincil piyasalardan devlet tahvili alımları (bir nevi APİ operasyonu) şeklinde olabilir. Devlet tahvilleri (6 trilyon Euro) ve şirket bonoları (1,3 milyar Euro) potansiyel pazarlar. www.eulerhermes.com.tr Zambiya: Artık güvenilir değil mi? Devlet Başkanı Michael Sata geçtiğimiz ay sonunda görevdeyken hayatını kaybetti. Anayasa’da bu duruma yönelik acil eylem planları olsa da –başkan vekilinin geçici olarak göreve gelmesi ve 90 gün içinde seçimlerin gerçekleştirilmesiSata’nın yerini kimin alacağı, başkan vekili Guy Scott’un yasaklı olmasından dolayı, meçhul. İktidardaki Yurtsever Cephe yeni parti liderini ve devlet başkanı adayını seçecek ama muhalefet partileri önümüzdeki seçimlerde yeni aday için zorlu bir test olacak. Ara dönemde, politika uygulamalarının genel olarak askıda kalması ve parti taraftarlarının kendi aralarında ve güvenlik güçleriyle çatışmalar yaşaması bekleniyor. Zambiya, Afrika’nın ikinci en büyük bakır üreticisi ve madencilik ihracat gelirlerinin yaklaşık %70’ini oluşturuyor. Üretimde bir azalma olmayabilir, ancak halihazırda zaten; vergi anlaşmazlıkları, telif ücretlerinin arttırılmasına dair planlar ve zayıf emtia fiyatları nedeniyle kesintiye uğramış olan yatırımlar politika doğrultusu belirginleşinceye kadar beklemede kalabilir. 2013 yılı sonuna kadarki 10 yılda gerçekleşen yıllık ortalama %7,8 olan büyüme düşebilir ama yine de yüksek seviyede kalacaktır. Mercekteki Ülkeler Amerika Arjantin: H�l� gölgelerde İthalat ve döviz kontrollerinin ithal sanayi ara malı kıtlığı yaratması ve yüksek enflasyonun (Eylül ayında %23,8) tüketimi sınırlaması nedeniyle ekonomi kötüleşmeye devam ediyor (Eylül ayında üretim yıllık %2,2 daha düşerek 13. ayda da azalmaya devam etti). Ayrıca, akbaba fonlarıyla yapılan uzlaşma görüşmelerinin belirsizliği (Ekonomi Bakanı Axel Kicilof’un son dönemde gelecek Ocak ayında RUFO hükmünün vadesinin dolmasıyla “anlaşmaya varılabileceği” açıklamasına rağmen) yatırımcı güvenini olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Son olarak Eylül ayında zirve yapan borsa (MERVAL) o dönemden beri %20 geriledi, pesonun göreceli istikrarı ise (yaklaşık 1 Dolar=8,5 ARS seviyesinde) rezervleri eritme pahasına merkez bankasının düzenli müdahaleleri sayesinde sağlanıyor. Bu çerçevede ve mevcut gizli siyasi gerilimlerin varlığında Euler Hermes, kısa vadede ödeyememe riskinin yüksek kalmasını bekliyor. Avrupa Baltık Ülkeleri: Rusya’ya ihracatın azalmasıyla büyüme yavaşlıyor. Baltık ülkelerinde 3.çeyrek büyümesinde yavaşlama oldu. Büyüme; Litvanya’da yıllık %2,7’ye (çeyreklik %0,4), Letonya’da %2,1’e (çeyreklik %0,4) ve Estonya’da %2,1’e (çeyreklik %0,2) geriledi. Avrupa’dan gelen talebin zayıf olmasına ek olarak Rusya ile ticaretin azalması büyümedeki yavaşlamanın ana nedeni. Estonya’nın Rusya’ya yaptığı nominal ihracat 3.çeyrekte yıllık %12 azaldı (1.-3. çeyrek arası -%9). Letonya’nın ihracatı ise 2.çeyrekte yıllık %15,1 geriledi (yılın ilk yarısında -%6,5). Litvanya’nın Rusya’ya yaptığı yerli ürün ihracatı da 1.-3. çeyrekler arasında yıllık %12,8 azaldı. Ancak, bu ülkenin Rusya’ya toplam ihracat (Litvanya dışı ürünlerin toplam yeniden ihracat içindeki payının %88 gibi yüksek bir rakam olması nedeniyle) aynı dönemde yıllık %9,1 arttı. Litvanya üzerinden yeniden ihraç edilen bu ürünlerin arasında en çok artış gösterenler; makine ve teçhizat, optik ve hassasiyet ölçümlerine yönelik cihazlar ve ilaç oldu. Euler Hermes, 2014 yılında Litvanya, Letonya ve Estonya’da büyümenin sırasıyla %3, %2,3 ve %1,5 olmasını bekliyor. Afrika ve Orta Doğu Güney Afrika: Politika değişikliği Hazine 2014 yılı GSYH büyümesi tahminini %1,4’e çekti (Euler Hermes’in %1,5’lik tahminine çok daha yakın). Bu da 2009 yılındaki resesyondan bu yana en düşük büyüme demek. Moody’s de yatırım ortamının kötüleşmesi ve dış sermayeye bağımlılığın artması nedeniyle kısmen bu durumu yansıtacak şekilde ülke notunu biraz düşürerek Baa2’ye çekti. Ancak, ülke görünümünü negatiften istikrarlıya çevirdi. İhtiyatlı kamu maliyesi devam ediyor. Harcamalarda kesintiler ve vergilerde artışlardan dolayı orta vadeli bütçe projeksiyonu, bütçe açığının %4’ten 2017 yılında %2,5’e kadar gerilemesini öngörüyor. Son dönemde açıklanan özelleştirme planları bu hedefte yardımcı olabilir ve elektrik üreticisi Eskom için finansman yaratarak elektrik kesintilerinin azalmasını sağlayabilir. Esas olmayan varlıkların satışı görüşülmüş olsa da bunun ANC üçlü birliğinin (işçi sendikaları da dahil) tamamı tarafından kabul edileceği meçhul. www.eulerhermes.com.tr Asya Pasifik Çin: Dış ticaret büyümenin sürükleyicisi olmaya devam ediyor Son veriler genel ekonomik görünümün hâlâ kırılgan olduğuna ve dış ticaretin büyümenin ana sürükleyicisi olmaya devam ettiğine işaret ediyor. İhracat ve ithalat Eylül ayında sırasıyla yıllık %11,6 ve %4,6 arttı ve ihracat fazlası yüksek kalmaya devam etti (45,4 milyar Dolar). Ancak, yakın dönemde yayınlanan diğer verilerde de olduğu gibi, ticaret verileri fazladan faturalama problemlerini de içeriyor olabilir çünkü Çin’de yayınlanan veriler ile ticaret ortaklarından, özellikle; Hong Kong, Tayvan (Çin ihracat verileri) ve Güney Kore’de (ithalat verileri) yayınlanan veriler birbirini tutmuyor. Bu ülkeler dışarıda bırakıldığında Çin ticaret verileri ihracatta -artan dış talebi yansıtan- bir artış olduğuna işaret ediyor. Yurtiçi cephesinde, yavaşlamaya devam eden ithalat talepteki durgunluğu gösteriyor. Zayıf emtia fiyatlarını yansıtacak şekilde ikinci ay üst üste düşük seviyede gelen enflasyon da fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskının göstergesi. Bu çerçevede, merkez bankasının yakın dönemde para politikasında daha fazla gevşemeye gitmesini bekliyoruz. Takvim / Neleri Takipte Olacağız? 13 Kasım – ABD Eylül ayı JOLTS anketi 13 Kasım – AMB profesyonel tahminciler anketi 13 Kasım – Çin Ekim ayı sanayi üretimi 13 Kasım – Fransa ve Almanya Ekim ayı TÜFE 13 Kasım – Japonya Eylül ayı kapasite kullanım oranı 13 Kasım – Güney Afrika Eylül ayı madencilik üretimi 14 Kasım – ABD Ekim ayı perakende satışları 14 Kasım – AB & Euro Bölgesi 3.çeyrek GSYH (ilk tahmin) 16 Kasım – İsrail 3.çeyrek GSYH 17 Kasım – Japonya 3.çeyrek GSYH 17 Kasım – Euro Bölgesi Eylül ayı ticaret dengesi 18 Kasım – Almanya Kasım ayı ZEW anketi 19 Kasım – Euro Bölgesi Eylül ayı cari işlemler 19 Kasım – İngiltere merkez bankası toplantı notları www.eulerhermes.com.tr Feragatname Bu değerlendirmeler her zaman aşağıdaki feragatnameye tabidir. Bu materyal, bir Allianz şirketi olan Euler Hermes SA tarafından yayınlanmıştır ve sadece bilgilendirme amaçlıdır, tavsiye amaçlı değerlendirilmemelidir. Bu bilginin alıcıları kendi bağımsız değerlendirmelerini yapmalıdır ve sadece bu bilgilere dayanarak harekete geçmemelidir. Bu materyal, bizim onayımız olmaksızın çoğaltılmamalı ve hiçbir belgeye eklenmemelidir. Yasaklanmış olabileceği hiçbir yargı alanında dağıtımına kalkışılmamalıdır. Bu bilginin güvenilirliği bağımsız olarak Euler Hermes tarafından doğrulanmamıştır ve bilginin doğruluğu ile tamamlığı hakkında Euler Hermes hiçbir şekilde (söyleyerek veya ima yoluyla) temsil veya garantide bulunmamakta, bu bilgiye güvenmek ve onu kullanmak aracılığıyla doğabilecek hiçbir sorumluluk ve yükümlülüğü kabul etmemektedir. Aksi belirtilmedikçe, sadece Euler Hermes Finans Departmanı’nın tüm görüş ve tahminleri bu tarihten itibaren hiçbir bildirim olmaksızın değiştirilebilir. Euler Hermes SA, Fransa Mali Pazar Yetkilisi tarafından yetkilendirilmiş ve düzenlenmiştir. Bu değerlendirmeler aşağıdaki feragatnameye tabidir. Geleceğe Dair İfadelerle İlgili Temkin Notu: Burada yer alan ifadelerin bazıları gelecekle ilgili beklentiler ve yönetimin mevcut görüş ve varsayımlarına dayalı ileriye dönük ifadeler olabilir. Bu ifadeler bilinen ve bilinmeyen riskler içerdiğinden bu durum, gerçek sonuçların, performansın veya olayların, bu ifadelerde belirtilen veya ima edilenden farklı olmasına yol açabilir. Metin içeriği gereği ileriye yönelik ifadelerin yanı sıra, “olabilir”, “olacaktır”, “olmalıdır”, “beklenmektedir”, “planlanmaktadır”, “amaçlanmaktadır”, “beklemektedir”, “inanmaktadır”, “tahmin etmektedir”, “öngörmektedir” veya “devam etmektedir” gibi kelimeler ileriye yönelik ifadelere örnek teşkil etmektedir. Gerçek sonuçların, performansın veya olayların, bu ifadelerde belirtilenden farklı olmasına yol açan sebepler, bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla şöyle sıralanabilir: (i) genel ekonomik koşullar özellikle de Allianz SE’nin temel iş kolundaki ve ana pazarlarındaki ekonomik koşullar, (ii) gelişmekte olan piyasalar da dahil olmak üzere finans piyasalarının performansı, (iii) sigortalı zarar olaylarının ciddiyeti ve sıklığı, (iv) hastalık ve ölüm oranları ve trendleri, (v) kalıcılık seviyeleri, (vi) kredi temerrütlerinin boyutu (vii) faiz oranları, (viii) Euro-Dolar paritesi de dahil olmak üzere döviz kurları, (ix) değişen rekabet düzeyleri, (x) para yığılması ve Avrupa Para Birliği de dahil olmak üzere kanun ve yönetmeliklerdeki değişiklikler, (xi) Merkez Bankalarının ve/veya yabancı hükümetlerin politikalarındaki değişiklikler, (xii) şirket alımlarının etkileri ve ilgili birleşme konuları, (xiii) yeniden yapılanma önlemleri ve (xiv) genel rekabet faktörleri (her durum için yerel, bölgesel, ulusal ve/veya global bazda). Bu faktörlerin çoğunun terörist faaliyetlerin sonucunda meydana gelmesi veya kuvvetlenmesi daha muhtemeldir. Burada bahsi geçen konular zaman zaman Allianz SE’nin ABD Menkul Kıymetler ve Borsalar Komisyonu’na sunduğu dosyalarda açıklanan riskleri ve belirsizlikleri de içerebilir. Grup, burada yer alan geleceğe dair bilgilerin güncellenmesi konusunda hiçbir yükümlülük üstlenmemektedir. www.eulerhermes.com.tr