LİMİT VE SÜREKLİLİK Bir Değişkenin Bir Reel Sayıya Yakınsaması x gibi bir değişken, bir a reel sayısının çok yakınında değerler alıyorsa x değişkeni a reel sayısına yakınsıyor denir ve x → a ile gösterilir. Örneğin; x 2,9 2,99 2,999 2,9999 3,0000001 3,000001 3,00001 3,0001 Yukarıdaki tabloda x değişkeninin aldığı değerlerin 3 etrafında ve 3 e çok yakın değerler olduğu görülüyor. Bu nedenle x değişkeni 3 e yakınsıyor denir ve x → 3 ile gösterilir. Bir a reel sayısına soldan yaklaşma; değişkenin a reel sayısından küçük ama a ya çok yakın değerler aldığı anlamındadır ve – x → a ile gösterilir. Bir a reel sayısına sağdan yaklaşma; değişkenin a reel sayısından büyük ama a ya çok yakın değerler aldığı anlamındadır ve + x → a ile gösterilir. çözüm kavrama sorusu x – 2,00001 – 2,0001 – 1,99999 – 1,9999 Tabloda x in aldığı değerlerin – 2 sayısı etrafında olduğu görülüyor. x değişkeni – 2 reel sayısına yakınsar. Cevap: x → – 2 – 1,999 Yukarıdaki tabloya göre, x hangi reel sayıya yakınsar bulunuz? çözüm kavrama sorusu – x → 0 olduğuna göre, x in alabileceği değerlere örnek veriniz. Sıfıra soldan yaklaşıldığında x < 0 olmalıdır. – 0,00001 sıfıra çok yakın ama sıfırdan küçük bir sayı olduğundan x değişkeni bu değeri alabilir. Cevap: – 0,00001 çözüm kavrama sorusu + x → 5 olduğuna göre, x in alabileceği değerlere örnek veriniz. 5 e sağdan yaklaşıldığında x > 5 olmalıdır. 5,00001 sayısı 5 e çok yakın ama 5 ten büyük bir sayı olduğundan x değişkeni bu değeri alabilir. Cevap: 5,00001 2 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 + x 4,999 4,9999 4,9999 5,0001 x → 2 olduğuna göre, x değişkenin aldığı değerlerden biri aşağıdakilerden hangisi olabilir? 5,001 A) 1,99999 Yukarıdaki x in değer tablosuna göre, x aşağıdaki sayılardan hangisine yakınsar? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 B) 1,9990 C) 1,9900 D) 2,00001 E) 3 E) 7 soru 2 soru 6 – y – 3,99999 – 3,9999 – 3,999 – 3,99 x → 1 olduğuna göre, x değişkenin aldığı değerlerden biri aşağıdakilerden hangisi olabilir? – 3,9 A) 2 Yukarıdaki y nin değer tablosuna göre, y aşağıdaki sayılardan hangisine yakınsar? B) – 3 C) – 4 D) – 5 soru 3 x 6,0000001 6,000001 6,00001 6,0001 B) 7 C) 8 D) 1,001 E) 0,9999 D) 9 soru 7 + x → – 2 olduğuna göre, x değişkenin aldığı değerlerden biri aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) – 1,9999 Yukarıdaki x in değer tablosuna göre, x aşağıdaki sayılardan hangisine yakınsar? A) 6 C) 1,0001 E) – 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) – 2 B) 1,00001 B) – 2,00001 C) – 2,0001 D) – 2,001 E) – 2,01 E) 10 soru 4 soru 8 – x → – 5 olduğuna göre, x değişkenin aldığı değerlerden biri aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) – 6 B) – 5,00001 C) – 4,99999 D) – 4,9999 E) – 4,999 Yukarıdaki sayı doğrusunda verilenlere göre, a tamsayısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 1 – C B) 2 2 – C C) 3 D) 4 3 – A E) 5 4 – D 5 – D 3 6 – E 7 – A 8 – B Limit ve Süreklilik Soldan ve Sağdan Limit: x değerleri a dan küçük değerlerle artarak(soldan) a ya yaklaşırken, f(x) değerleride bir L1 sayısına yaklaşıyorsa; L1 reel sayısına f fonksiyonunun a noktasındaki soldan limiti denir ve lim f(x) = L1 biçiminde gösterilir. x→a − Yandaki grafikte görüldüğü gibi x değişkeni a reel sayısına soldan yaklaşırken f(x) değerleri L1 sayısının etrafında yer aldığından lim f(x) = L1 dir. x→a − x değerleri a dan büyük değerlerle azalarak(sağdan) a ya yaklaşırken, f(x) değerleride L2 sayısına yaklaşıyorsa; L2 reel sayısına f fonksiyonunun a noktasındaki sağdan limiti denir ve lim f(x) = L 2 ile gösterilir. x →a + Yandaki grafikte görüldüğü gibi x değişkeni a reel sayısına sağdan yaklaşırken f(x) değerleri L2 sayısının etrafında yer aldığından lim f(x) = L 2 dir. x →a + çözüm kavrama sorusu Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) limitinin değerini x → 2− bulunuz. Grafikte görüldüğü gibi, x değerleri artarak 2 ye yaklaşırken f(x) değerleri 3 ün etrafında yer aldığından, lim f(x) = 3 tür. x→2 − Cevap: 3 çözüm kavrama sorusu Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) limitinin değerini x → 3+ bulunuz. Grafikte görüldüğü gibi, x değerleri azalarak 3 e yaklaşırken f(x) değerleri 1 in etrafında yer aldığından, lim f(x) 1 dir. x →3 Cevap: 1 4 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 B) 4 lim f ( x ) limitinin değeri Yukarıda verilen grafiğe göre, kaçtır? A) 5 x → 3− C) 3 D) 2 Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) = b olduğuna göre, x →1+ b kaçtır? E) 1 A) 0 soru 2 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 lim f ( x ) limitinin değeri Yukarıda verilen grafiğe göre, kaçtır? A) 1 B) 2 soru 6 + x →1 C) 3 D) 4 E) 5 soru 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B) 7 Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) = 2 ve x → 3− lim g(x) = 3 olduğuna göre, a+b toplamı kaçtır? x → 4+ B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Yukarıda verilen grafiğe göre, mının sonucu kaçtır? A) 6 A) 1 lim f ( x ) + lim f ( x ) topla- x →1− x →1+ C) 8 D) 9 soru 7 E) 10 soru 4 Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f(x) = 2 ve x → 3− Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) = a olduğuna göre, x → 2− a kaçtır? A) 1 1 – D B) 2 C) 3 2 – C D) 4 3 – A lim g(x) = 3 olduğuna göre, a – b farkının sonucu kaçtır? x → 4+ A) –1 E) 5 4 – A 5 B) 0 5 – B C) 1 D) 2 6 – E E) 3 7 – A Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu Yukarıda grafiği verilen y=f(x) parçalı fonksiyonunda lim f ( x ) ve lim f ( x ) ifadelerinin değerlerini bulunuz. x → 4− Grafikte görüldüğü gibi, x değerleri artarak 4 e yaklaşırken f(x) değerleri 1 in etrafında yer aldığından, lim f(x) = 1 dir. x → 4+ x→4 − – (4 , 4 ten küçük ama 4 e çok yakın bir değer) + (4 , 4 ten büyük ama 4 e çok yakın bir değer) Grafikte görüldüğü gibi, x değerleri azalarak 4 e yaklaşırken f(x) değerleri 2 in etrafında yer aldığından, lim f(x) = 2 dir. x →4 + Cevap: lim f(x)=1 ve lim f(x)=2 x→4− çözüm kavrama sorusu y=f(x) y 3 2 Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) , − x →−1 y=f(x) y f(x) ler 3 ün etrafýnda 3 2 3 2 f(x) ler 2 nin x 1 0 + x →−1 lim f(x) = 3 x → 0+ – 1 x 0 lim f(x) = 2 x→−1− (1 , 1 den küçük ama 1 e çok yakın bir değer) etrafýnda 3 2 1 e saðdan yaklaþýyor 1 e soldan yaklaþýyor lim f ( x ) , lim f ( x ) , lim f ( x ) , limitlerini araştırınız. x → 0− x→4+ x→−1+ + (1 , 1 den büyük ama 1 e çok yakın bir değer) – (0 , 0 dan küçük ama 0 a çok yakın bir değer) + (0 , 0 dan büyük ama 0 a çok yakın bir değer) lim f(x) = x→0 6 − 3 2 lim f(x) = x →0 + 3 2 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 4 B) 5 Yukarıda verilen grafiğe göre, lamı kaçtır? lim f(x) + lim+ f(x) toplamı Yukarıda verilen grafiğe göre, kaçtır? A) 4 x ® 2- C) 6 x®2 A) 0 D) 7 B) 1 lim f ( x ) + lim f ( x ) top- x →−1+ x →−1− C) 2 D) 3 E) 4 soru 5 E) 8 soru 2 Yukarıda verilen grafiğe göre, mı kaçtır? A) 0 B) 1 lim f ( x ) + lim f ( x ) topla- x →3 − C) 2 x →3 + D) 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI E) 4 Yukarıda verilen grafiğe göre, I) lim f(x) = 3 II) lim f(x) = 3 III) lim f(x) = 2 IV) lim f(x) = 4 x →1+ x→1− x →3 + x→3 − ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I, II, III, IV B) Yalnız I, II, III D) Yalnız I ve II C) Yalnız I ve II E) Yalnız III ve IV soru 6 soru 3 Yukarıda verilen grafiğe göre, I) lim f(x) = 2 x→−2 − III) lim f(x) = 1 Yukarıda verilen grafiğe göre, kaçtır? A) 8 B) 6 C) 4 x→1− lim f ( x ) − lim f ( x ) farkı x →1− x →1+ D) 2 II) lim f(x) = 1 x→−2 + IV) lim f(x) = 2 x →1+ ifadelerinden hangisi veya hangileri yanlıştır? A) Yalnız I E) 0 B) Yalnız II D) II ve III 1 – B 2 – E 3 – E 4 – D 7 C) I ve IV E) III ve IV 5 – A 6 – C Limit ve Süreklilik Bir f(x) fonksiyonunun x → a için soldan ve sağdan limitleri birbirine eşit ise f(x) in a noktasında limiti vardır. Yani, = lim f(x) L= 1 , lim f(x) L 2 ve L1=L2=L ise lim f(x) = L dir. x→a − x→a + x →a Eğer L1≠L2 ise yani sağdan ve soldan limit değerleri farklı ise f(x) in x → a için limiti yoktur. lim f(x) = c x→a − lim f(x) = c x →a + f(a)=c lim = f(x) x→a − lim = f(x) c olduğundan, x→a + lim f(x) = c dir. x →a lim = f(x) lim f(x) = c x→a − lim f(x) = c x →a + f(a)=b x→a − lim = f(x) c olduğundan, x→a + lim f(x) = c dir. x →a Uyarı: lim f(x) ≠ f(a) olmasına x →a rağmen lim f(x) = c dir. x →a x→a − lim f(x) = c x →a x→a lim = f(x) c olduğundan, x→a + − x →a + lim = f(x) lim f(x) = c f(a) tanımsız lim f(x) = c dir. Uyarı: x=a için f(x) in tanımsız olması lim f(x) = c olmasına etki etmez. x →a lim f(x) = b x→a − lim f(x) = c x →a + f(a)=c lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan, + x→a − x→a lim f(x) değeri yoktur. x →a lim f(x) = b x→a − lim f(x) = c x →a + f(a)=d 8 lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan, + x→a − x→a lim f(x) değeri yoktur. x →a Limit ve Süreklilik soru 1 soru 4 Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) değeri kaçtır? Yukarıda verilen grafiğe göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri doğrudur? x→2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 I) lim f(x) = 1 II) x→−1− III) lim f(x) yoktur lim f(x) = 2 x→−1+ IV) lim f(x) = 2 x→−1 x→−1 A) Yalnız I B) Yalnız II D) I, II ve III soru 2 E) III ve IV soru 5 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) değeri kaçtır? x →1 B) 2 C) 3 A) 1 C) Yalnız III D) 4 Yukarıda verilen grafiğe göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri yanlıştır? I) lim f(x) = 1 II) lim f(x) = 2 x →2 + x→2 − E) 5 III) f(2)=3 IV) lim f(x) = 3 x →2 A) Yalnız I B) Yalnız II D) Yalnız IV soru 3 C) Yalnız III E) I ve IV soru 6 Yukarıda verilen grafiğe göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri yanlıştır? I) lim f(x) = 1 x→1− Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) değeri kaçtır? x →3 A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 III) f(1) tanımsızdır. E) 4 A) Yalnız I II) lim f(x) = 1 x →1+ IV) lim f(x) yoktur x →1 B) Yalnız II D) II ve III 1 – B 2 – A 3 – E 4 – D 9 C) Yalnız III E) I ve IV 5 – D 6 – B Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu Yukarıda verilen grafiğe göre, lim f ( x ) ve lim f ( x ) de- lim f(x) = lim f(x) olduğundan lim f(x) = 1 x →1 x →−2 x→−2 − ğerlerini bulunuz. x→−2 + x→−2 lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan lim f(x) yoktur. x→−1− x→−1+ x →1 Cevap: lim f(x)=1, lim f(x) yok x→− 2 x→1 çözüm kavrama sorusu Yukarıda grafiği verilen y=f(x) fonksiyonunun x in –4, –3, –2, –1, 0, 1, 2 değerleri için limitlerini araştırınız. Yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi x=–4 ve x=1 noktalarında fonksiyon (sıçrama yaptığı için) sağdan ve soldan limitleri farklı dolayısıyla bu noktalarda limitleri yoktur. lim f(x) = 3 , lim+ f(x) = 1 x ®1- lim f(x) ¹ lim+ f(x) x ®1- x ®1 x ®1 olduğundan lim f(x) yoktur. x ®1 = lim f(x) 2,= lim f(x) 1 x→−4 + x→−4 − lim f(x) ≠ lim f(x) x→−4 − olduğundan lim f(x) yoktur. x→−4 = lim f(x) x→−3 − = lim f(x) x→−2 − = lim f(x) x→−1− lim = f(x) x→0 − lim = f(x) x→2 − 10 = lim f(x) 1 = lim f(x) 1 = lim f(x) 3 = lim f(x) 3 = lim f(x) 3 = lim f(x) 3 x→−3 + x→−2 + x→−1+ x→−3 x→−2 x→−1 lim = f(x) 3 = lim f(x) 3 lim = f(x) 2 = lim f(x) 2 x→0 + x→2 + x→0 x→2 x→−4 + Limit ve Süreklilik soru 1 soru 3 Yukarıda verilen y=f(x) fonksiyonunun grafiğine göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) lim f(x) = −2 B) lim f(x) = 1 x→0 − x→0 + Yukarıda verilen y=f(x) fonksiyonunun grafiğine göre, aşağı= C) lim f(x) 1= D) lim f(x) 2 daki ifadelerden kaç tanesi doğrudur? + − lim f(x) = −4 x→−2 II) − x→−2 x→4 − IV) lim f(x) = 2 V) lim f(x) ve lim f(x) yoktur VI) lim f(x) = 2 x→−2 A) 2 x→3 E) lim f(x) = 0 + III) lim f(x) = −4 x→3 + x→3 lim f(x) = 2 x→3 − x →0 x→3 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 soru 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI I) soru 4 lim f(x) = 3 olduğuna göre, f(x) fonksiyonunun grafiği aşa- x →1 ğıdakilerden hangisi olabilir? Yukarıda verilen y=f(x) fonksiyonunun grafiğine göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) lim f(x) 0= B) lim f(x) 2 x→−3 − x→−2 − −2 C) lim f(x) = D) lim f(x) = 4 x→0 x→0 − E) lim f(x) = 2 x→2 1 – D 2 – D 3 – E 11 4 – B Limit ve Süreklilik Polinom Fonksiyonların Limitleri n n–1 f(x)=anx +an–1x +...+aa şeklindeki fonksiyonlara polinom fonksiyon denir ve bütün reel sayılar için tanımlıdır. Yani, bu biçimdeki fonksiyonları tanımsız yapan değerler yoktur ve grafikleri kesintisiz bir eğri şeklindedir. Grafikleri kesintisiz olduğundan dolayı bu fonksiyonlarda herhangi bir noktada limit alınırken sağdan ve soldan limite bakmaya gerek yoktur. Sadece fonksiyonun o noktadaki değerinin bulunması yeterlidir. lim f(x) = f(a) dır. x →a çözüm kavrama sorusu lim f(x) = f(a) olduğundan, f(x)=3x+1 olduğuna göre, lim f ( x ) in sonucunu bulunuz. x →1 x®a lim f(x)= lim(3x + 1)= 3.1+ 1= 4 x→1 x→1 Cevap: 4 çözüm kavrama sorusu 2 lim f(x) = f(a) olduğundan, f(x)=x – x – 6 olduğuna göre, lim f ( x ) in sonucunu bulux→4 nuz. x®a lim f(x) = lim(x 2 − x − 6) = 4 2 − 4 − 6 = 6 x→4 x→4 Cevap: 6 çözüm kavrama sorusu lim f(x) = f(a) lim ( x 3 − 1) limitinin sonucunu bulunuz. x®a x →−1 lim (x 3 − 1) =− ( 1)3 − 1=−2 x→−1 Cevap: –2 çözüm kavrama sorusu lim ( 2 x − 1) = 7 olduğuna göre, a kaçtır bulunuz. lim f(x) = f(a) x→a x®a lim(2x − 1)= 2a − 1= 7 ⇒ a = 4 x→a Cevap: 4 12 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 f(x)=5x olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değeri kaçtır? lim ( x 3 − x ) limitinin değeri kaçtır? x→2 A) 1 B) 5 x→2 C) 10 D) 15 E) 20 A) 3 soru 2 C) 5 D) 6 E) 7 soru 6 lim ( 2 x + 7 ) limitinin değeri kaçtır? lim ( − x 3 − x − 10 ) limitinin değeri kaçtır? x →1 B) 9 C) 10 x →−2 D) 11 E) 12 A) –6 B) –4 C) –2 D) 0 E) 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 8 B) 4 soru 3 soru 7 lim (5x +1) = 21 olduğuna göre, a kaçtır? lim ( x 2 + x ) limitinin değeri kaçtır? x →a x →3 A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 A) 4 E) 13 soru 4 lim ( 2 x 2 − x + 1) limitinin değeri kaçtır? 1 – C C) 6 D) 7 E) 8 D) 4 E) 5 soru 8 lim (x 2 − a) = 4 olduğuna göre, a kaçtır? x →−1 A) 4 B) 5 B) 5 2 – B C) 6 x →3 D) 7 3 – D A) 1 E) 8 4 – A B) 2 5 – D 13 C) 3 6 – D 7 – A 8 – E Limit ve Süreklilik f(x) , g(x) h(x) , logk(x) biçimindeki kesirli, köklü ve logaritmik fonksiyonların tanımlı olduğu yerler sırasıyla g(x)≠0, h(x)≥0 ve k(x)>0 f(x) f(a) = , lim h(x) şartını sağlayan aralıklardır. Bu aralıklardaki a reel sayıları için= limit lim x→a g(x) g(a) x→a h(a)= ve lim log k(x) log k(a) x→a biçiminde hesaplanır. Bu aralıklar dışında fonksiyonların tanımsız olduğu yerlerde ise sağdan ve soldan limit incelemesi yapılmalıdır. İlerleyen bölümlerde bu noktalardaki limitler ayrıca incelenecektir. çözüm kavrama sorusu x=1 için x+1≠0 olduğundan, x+2 limitinin değerini bulunuz. x →1 x + 1 lim lim f(x) = f(a) dır. x®a x + 2 1+ 2 3 lim = = x + 1 1+ 1 2 x →1 Cevap: çözüm kavrama sorusu lim x→3 3 2 x=3 için 12–x≥0 olduğundan, 12 − x limitinin değerini bulunuz. lim f(x) = f(a) dır. x®a lim 12 − x = x→3 12 − 3= 9= 3 Cevap: 3 çözüm kavrama sorusu 2 x=3 için x +1>0 olduğundan, lim log ( x 2 + 1) limitinin değerini bulunuz. x →3 lim f(x) = f(a) dır. x®a lim log (x 2 + = 1) log(32 + = 1) log= 10 1 x→3 Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu lim x→2 x+1 limitinin değerini bulunuz. x−2 x +1 2 +1 3 lim = = x −2 2−2 0 x→2 tanımsız bir ifade ile karşılaştığımızdan x → 2 için sağdan ve soldan limite bakılmalıdır. 14 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x→2 soru 5 x+1 limitinin değeri kaçtır? x+3 1 A) 5 2 B) 5 lim log3 ( 7 x + 2 ) limitinin değeri kaçtır? x →1 3 C) 5 4 D) 5 A) 1 x−5 2 x +1 A) 0 lim B) 1 C) 2 D) 3 A) 1 E) 4 B) 3 C) 4 B) 2 A) 1 x+1 limitinin reel sayı olmaması için a reel sayısı ax−7 şağıdakilerden hangisi olmalıdır? lim D) 5 E) 6 B) 3 C) 4 D) 5 E) 7 soru 8 x+3 limitinin değeri kaçtır? 2x − 1 B) 2 C) 3 lim x→a 7 − x limitinin reel sayı olmaması için a reel sayısı aşağıdakilerden hangisi olabilir? D) 4 E) 5 A) 3 1 – C E) 5 x→a soru 4 lim C) 3 soru 7 A) 2 x →1 D) 4 x →e x 2 + 16 limitinin değeri kaçtır? A) 2 E) 5 lim ln( x 3 ) limitinin değeri kaçtır? limitinin değeri kaçtır? soru 3 x →3 D) 4 soru 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI lim C) 3 E) 1 soru 2 x→5 B) 2 2 – A 3 – D 4 – B B) 4 5 – B 15 C) 5 6 – C D) 6 7 – E E) 8 8 – E Limit ve Süreklilik Parçalı Fonksiyonların Limitleri f(x)= g(x) , x<a h(x) , x≥a biçimindeki parçalı fonksiyonlarda fonksiyonun kritik noktası x=a dır. Parçalı fonksiyonların grafikleri incelendiğinde kritik noktalarında kesintiler (sıçramalar) olabildiği görülür. Bundan dolayı kritik noktalarda sağdan ve soldan limit incelemesi yapılması gerekir. Kritik nokta dışındaki limit incelemelerinde ise uygun olan fonksiyon seçilerek (g(x) veya h(x)) limit alınmaya çalışılır. Not: Parçalı fonksiyonlarda limit incelemesi yapmak için grafik çizilmesi şart değildir. çözüm kavrama sorusu + f(x)= x+2 , x≥1 x–1 , x<1 x→1 da x>1 olduğundan uygun fonksiyon x+2 dir. lim (x + 2) = 1+ 2 = 3 , x→1+ lim (x − 1) = 1− 1= 0 x→1− – x→1 da x<1 olduğundan uygun fonksiyon x – 1 dir. lim f ( x ) ifadesini inceleyiniz. lim (x + 2) = 1+ 2 = 3 , x →1 x→1+ lim (x − 1) = 1− 1= 0 x→1− lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan, lim f(x) yoktur. x→1− x→1+ x →1 Cevap: limit yoktur. çözüm kavrama sorusu + f(x)= 3x–1 , x≥2 x+3 , x<2 x→2 da x>2 olduğundan uygun fonksiyon 3x – 1 dir. lim (3x − 1) = 3.2 − 1= 6 − 1= 5 x→2 + – x→2 da x<2 olduğundan uygun fonksiyon x+3 dür. lim f ( x ) ifadesini inceleyiniz. lim (x + 3) = 2 + 3 = 5 x→2 x→2 − lim = f(x) x→2 − Cevap: 5 x>0 x=0 kritik nokta olduğundan lim f(x) için sağdan ve soldan , x=0 limit incelemesi yapmak gerekir. 2x–1 , x<0 2 x +1 , f(x)= 4 x®0 lim f(x) = lim+ (x 2 + 1) = 02 + 1 = 1 x ® 0+ x®0 lim- f(x) = lim- (2x - 1) = 2.0 - 1 = -1 lim f(x) , lim f(x) ve lim f(x) limitlerini inceleyiniz. x®2 x →2 çözüm kavrama sorusu x®0 lim = f(x) 5 olduğundan, lim f(x) = 5 x→2 + x®0 x ®-1 x®0 lim+ f(x) ¹ lim- f(x) olduğundan, lim f(x) yoktur. x®0 x®0 x®0 x=2 kritik nokta olmadığından, (2>0 olduğundan) lim f(x) = lim(x 2 + 1) = 22 + 1 = 5 x®2 x®2 x=–1 kritik nokta olmadığından, (–1<0 olduğundan) lim f(x) = lim (2x - 1) = 2(-1) - 1 = -3 x ®-1 16 x ®-1 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 x+5 , f(x)= 5x+1 , x>1 x≤1 C) 6 D) 7 E) 8 A) 1 soru 2 B) 2 x 2 , f(x)= x < –1 D) 6 E) limit yoktur B) –2 C) –1 D) 1 E) 2 soru 3 3x+1 , f(x)= 5 , x+3 , A) –12 x>1 C) –8 2 x=1 x<1 D) –6 E) –4 x +3 , x≥2 x+1 , x<2 olduğuna göre, lim f ( x ) + lim f ( x ) toplamı kaçtır? x→4 A) 19 D) 4 x≤2 B) –10 f(x)= x →1 C) 3 3x–1 , soru 7 olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değeri kaçtır? B) 2 x>2 x →−3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) limit yoktur 2x+1 , olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değeri kaçtır? x →−1 x →0 B) 20 C) 21 D) 22 E) 23 E) limit yoktur soru 4 soru 8 f(x)= 2x+5 , x 2 , 2 x > –2 f(x)= x ≤ –2 olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değeri kaçtır? olduğuna göre, kaçtır? x →−2 B) –1 C) 0 D) 1 2 – A 3 – D x +1 , x≥0 1–x , x<0 lim f ( x ) + lim f ( x ) + lim f ( x ) x→0 x →−1 x →1 toplamı E) limit yoktur A) 5 1 – C C) 5 x ≥ –1 2x , olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değeri kaçtır? A) –2 x<1 soru 6 f(x)= A) 1 x −4 , x≥1 x →−3 x →1 B) 5 2 olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değeri kaçtır? olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değeri kaçtır? A) 4 3x–1 , f(x)= 4 – E B) 6 5 – C 17 C) 7 6 – B D) 8 7 – B E) 9 8 – A Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu f(x)= ax+1 , x≥1 3x , x<1 2≥1 olduğundan, x → 2 için uygun fonksiyon f(x)=ax+1 dir. lim f(x)= lim(ax + 1)= 2a + 1= 17 ⇒ a= 8 x→2 fonksiyonu veriliyor. lim f(x) = 17 olduğuna göre, a kaçtır, x →2 bulunuz. x→2 Cevap: 8 çözüm kavrama sorusu 3 f(x)= fonksiyonu veriliyor. bulunuz. x –1 , x > –1 bx x ≤ –1 , –3≤ –1 olduğundan, x → –3 için uygun fonksiyon f(x)=bx dir. lim f(x) =lim (bx) = 9 ⇒ b= −3b = −3 x→−3 lim f(x) = 9 olduğuna göre, b kaçtır, x→−3 x → −3 Cevap: –3 çözüm kavrama sorusu + f(x)= 2x+a , x≥3 bx+4 , x<3 x→3 için uygun fonksiyon 2x+a lim f(x) = x→3 + lim (2x + a) = 2.3 + a = 10 ⇒ a = 4 x→3 + – x→3 için uygun fonksiyon bx+4 fonksiyonu veriliyor. lim f(x) = 10 olduğuna göre, 2a+b toplamı kaçtır, bulunuz. lim f(x) = → x→3 − lim (bx + 4) = b.3 + 4 = 10 ⇒ b = 2 x→3 − 2a+b=2.4+2=10 Cevap: 10 çözüm kavrama sorusu x+a , x > –2 1 , x=–2 f(x)= –x–a , lim f(x) limitinin olmaması için x→−2 lim f(x) ≠ lim f(x) olmalıdır. + x→−2 − x→−2 + x→–2 için uygun fonksiyon x+a lim f(x) = lim (x + a) =−2 + a x < –2 x→−2 + x→−2 + – fonksiyonu veriliyor. lim f(x) limiti olmadığına göre, x→–2 için uygun fonksiyon –x–a x →−2 lim f(x) = lim ( − x − a) = 2 − a a hangi değeri alamaz, bulunuz. x→−2 − x→−2 − –2+a=2–a ⇒ 2a=4 ⇒ a=2 olması durumunda limitin sonucu olurdu. Bundan dolayı a ≠ 2 olmalı. Cevap: a ≠ 2 18 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 f(x)= mx–1 , x≥2 3x+1 , x<2 f(x)= 2m+x , x≥4 3x , x<4 fonksiyonu veriliyor, lim f ( x ) = 14 olduğuna göre, m kaçtır? fonksiyonu veriliyor, lim f ( x ) = 12 olduğuna göre, m kaçtır? A) 2 A) 1 x →3 B) 3 C) 4 D) 5 x→4 E) 6 soru 2 2 x +x , x>3 2 f(x)= x≤3 x –n , fonksiyonu veriliyor, lim f ( x ) = 3 olduğuna göre, n kaçtır? D) 4 E) 5 B) –1 C) 0 D) 1 tinin değeri kaçtır? E) 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) – 3 soru 3 f(x)= mx , x>1 2 , x=1 nx , x<1 ax+a–2 , x<2 x→2 B) – 2 C) – 1 2x+a , 5 , x>1 x=1 x<1 x →1 A) 4 D) 0 E) 1 fonksiyonu veriliyor, lim f ( x ) = −1 olduğuna göre, b kaçtır? x→2 C) –1 D) 0 soru 7 2ax+b , na göre, m+n toplamı kaçtır? B) –2 x≥2 f(x)= fonksiyonu veriliyor, lim f ( x ) = 2 ve lim f ( x ) = −2 olduğux →−2 3x+b , fonksiyonu veriliyor, lim f ( x ) = 7 olduğuna göre, 2b–a limi- x →1 A) –3 C) 3 soru 6 f(x)= A) –2 B) 2 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 E) 1 soru 4 soru 8 f(x)= (m+n)x , x>0 (m–n)x x≤0 , f(x)= 5x , x ≥ –1 ax+4 , x < –1 fonksiyonu veriliyor, lim f ( x ) = 7 ve lim f ( x ) = 3 olduğuna fonksiyonu veriliyor, lim f ( x ) limiti olmadığına göre, a aşa- göre, m.n çarpımı kaçtır? ğıdakilerden hangisi olamaz? x →1 A) 6 1 – D B) 7 C) 8 2 – A x →−1 x →−1 D) 9 3 – B A) 8 E) 10 4 – E B) 9 5 – D 19 C) 10 6 – C D) 11 7 – B E) 12 8 – B Limit ve Süreklilik Mutlak Değerli Fonksiyonların Limitleri Mutlak değerli fonksiyonların kritik noktası ifadeyi 0 yapan değerlerdir. Kritik noktalarda limit araştırılırken sağdan ve soldan limit incelemesi yapılmalıdır. Kritik olmayan noktalarda ise limit değeri fonksiyonu o noktadaki değerdir. Yani lim f(x) = f(a) dir. x →a çözüm kavrama sorusu |x–1|=0 ⇒ x=1 kritik nokta 3 kritik nokta olmadığından, lim x − 1 limitinin değerini bulunuz. x→3 lim x − 1 = 3 − 1 = 2 = 2 x→3 Cevap: 2 çözüm kavrama sorusu |x–2|=0 ⇒ x=2 kritik nokta olduğundan, f(x)=|x–2| olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değerini bux→2 lunuz. f(x)= , x≥2 –x+2 , x<2 x–2 biçiminde parçalı fonksiyon olarak yazarız. lim (x − 2) = 2 − 2 = 0 lim f(x) = lim+ f(x) olduğundan, x→2 lim ( − x + 2) =−2 + 2 =0 x→2− − x→2 x→2 + lim x − 2 = 0 x→2 Cevap: 0 çözüm kavrama sorusu |x–2|=0 ⇒ x=2 kritik nokta olduğundan, f(x)=|x–2|+x olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değerini x→2 araştırınız. f(x)= x–2+x , x≥2 –x+2+x , x<2 ⇒ 2x – 2 , x ≥ 2 f(x)= 2 , x<2 lim (2x − 2)= 2.2 − 2= 2 x→2 + lim− f(x) = lim+ f(x) olduğundan, x→2 lim 2 = 2 x→2 − x→2 lim f(x) = 2 olur. x→2 çözüm kavrama sorusu f :R − {3} → R, f(x) =+ 3 Cevap: 2 |x–3|=0 ⇒ x=3 kritik nokta olduğundan, 1 x−3 3+ , x≥3 x−3 ⇒ f(x)= f(x)= −(x − 3) , x < 3 3+ x−3 x−3 x−3 olduğuna göre, lim f ( x ) limitinin değerini araştırınız. x →3 4 , x≥3 2 , x<3 –1 lim f(x) = 4 + x→3 lim f(x) ≠ lim+ f(x) olduğundan, x→3 lim f(x) = 2 x→3− − x→3 limit yoktur. 20 Cevap: limit yoktur Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 lim 2 x − 2 limitinin değeri kaçtır? lim 3 x − 6 limitinin varsa değerini bulunuz? x→4 A) 2 B) 4 C) 6 x→2 D) 8 E) 10 A) 4 soru 2 C) 2 D) 1 E) 0 soru 6 lim 5 x − 1 limitinin değeri kaçtır? B) 26 C) 27 x f(x) = x f :R − {0} → R, x→5 A) 24 B) 3 D) 28 E) 29 olmak üzere, lim f ( x ) değerini varsa bulunuz? x → 0− KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) –2 soru 3 lim x − 1 limitinin değeri kaçtır? B) 0 C) 1 D) 2 E) 3 C) 0 D) 1 E) 2 soru 7 f :R − {1} → R, x →1+ A) –1 B) –1 f(x) = x −1 +x x −1 olmak üzere, lim f ( x ) değerini varsa bulunuz? x →1 A) limit yoktur soru 4 lim x − 3 limitinin değeri kaçtır? 1 – C C) 2 D) 3 E) 4 soru 7 lim x − 1 + x limitinin değerini varsa bulunuz? x → 3− A) –3 B) 1 x →1 B) –2 2 – A C) –1 D) 0 3 – B E) 1 A) –1 4 – D 5 – E 21 B) 0 C) 1 6 – B D) 2 7 – A E) limit yoktur 8 – C Limit ve Süreklilik Genişletilmiş Gerçek Sayılar Kümesinde Limit Herhangi bir x değişkeni sürekli artan değerler alıyorsa x → ∞, x değişkeni sürekli azalan değerler alıyorsa x → – ∞ ile ifade edilir. – ∞ ile + ∞ kavramlarının reel (gerçek) sayılar kümesine eklemesiyle oluşan R ∪ {– ∞, + ∞} kümesine genişletilmiş gerçek sayılar kümesi denir. Limit hesaplamalarında x değişkeni bir a noktasına yaklaşırken f(x) fonksiyonun aldığı değerler sürekli artar veya sürekli azalır. Bu durumda lim f(x) = +∞ veya lim f(x) = −∞ dur. x →a x→a Uyarı g(a)=0 olmak üzere lim x →a f(x) ifadesinde soldan ve sağdan limit incelemesi yapılmalıdır. g(x) çözüm kavrama sorusu lim x→0 1 , x lim x→0 − 1 x ve lim x→0 1 limitlerinin değerini araştıx Yandaki grafikten görüldüğü gibi rınız. lim x→0 + 1 1 = +∞, lim = −∞ x x→0 − x 1 1 ≠ lim xlim →0 − x x→0 + x olduğundan lim x →0 1 limiti yoktur. x Cevap: limit yoktur çözüm kavrama sorusu lim x →1+ 3 , x −1 lim x →1− Yandaki grafiktende görüldüğü gibi, 3 3 lim = +∞ , lim = −∞ x→1+ x − 1 x→1− x − 1 3 3 ve lim limitlerini araştıx →1 x − 1 x −1 rınız. lim f(x) ≠ lim f(x) x→1+ x→1− olduğundan lim f(x) yoktur. x →1 22 Cevap: limit yoktur Limit ve Süreklilik soru 1 lim x →0 + soru 5 5 limitinin değerini bulunuz? x A) –∞ B) 0 C) 1 lim x→5 D) 5 E) ∞ x→0 − B) –∞ C) 1 D) 2 E) 6 D) ∞ E) 1 soru 6 3 limitinin değerini bulunuz? x B) –1 C) 0 lim x→2 D) 1 E) ∞ + 1 limitinin değerini bulunuz? 2− x A) –1 B) 0 C) –∞ KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) –∞ 6 limitinin değerini bulunuz? (x − 5) A) ∞ soru 2 lim + soru 3 lim x →1− soru 7 4 limitinin değerini bulunuz? x −1 A) ∞ B) 2 C) 1 lim x→4 D) 0 A) 4 E) –∞ soru 4 lim x → 3+ A) –∞ 1 – E 10 limitinin varsa değerini bulunuz? x−4 B) 2 C) 1 D) 0 E) limit yoktur soru 8 5 limitinin değerini bulunuz? x−3 B) ∞ 2 – A C) –1 lim x→6 D) 0 3 – E E) 1 4 – B 23 1 limitinin varsa değerini bulunuz? 6−x A) limit yoktur B) –∞ 5 – A 6 – C C) ∞ D) 0 7 – E E) 1 8 – A Limit ve Süreklilik lim x®a f(x) ifasinde x=a değeri, g(x)=0 denkleminin çift katlı bir kökü ise aşağıda belirtilen durumlar geçerlidir. g(x) lim f(x) = lim f(x) = ∞ x→a − x→a + lim f(x) = lim f(x) = −∞ x→a − x→a çözüm kavrama sorusu 1 olduğuna göre, (x - 1)2 lim f(x) , x ®1+ lim f(x) ve lim f(x) limitlerini araştırınız. x ®1- x→a + lim f(x) = −∞ lim f(x) = ∞ x→a f(x) = x ®1 Yukarıdaki grafiktende görüldüğü gibi 1 1 lim = ¥ , lim=¥ x ®1+ (x - 1)2 x ®1 (x - 1)2 lim x ®1- 1 1 = lim olduğundan (x - 1)2 x ®1+ (x - 1)2 1 lim x ®1 (x - 1)2 2 olduğuna göre, (x - 3)2 lim f ( x ) , x → 3+ lim f ( x ) ve x → 3− Cevap: ∞ çözüm kavrama sorusu f(x) = - =¥ lim f ( x ) limitlerini araştırı- x→3 nız. Yukarıdaki grafiktende görüldüğü gibi 2 2 lim = -¥ , lim- = -¥ x ® 3+ (x - 3)2 x®3 (x - 3)2 lim - x ® 3+ lim - x®3 24 2 2 = lim olduğundan (x - 3)2 x ® 3- (x - 3)2 2 = -¥ (x - 3)2 Cevap: –∞ Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 1 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? (x - 2)2 lim x ® 2+ A) – ∞ B) –2 C) 0 D) 2 E) ∞ A) – 7 soru 2 lim x ®1+ limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? B) –1 C) 0 D) ∞ E) – ∞ soru 6 1 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? (1- x)2 B) –1 C) 0 D) 1 lim x ®-3+ E) ∞ 1 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? (x + 3)4 A) ∞ B) 3 C) –3 D) –1 E) – ∞ KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) – ∞ 7 lim x ®1 (x - 1)2 soru 3 lim x ®-1- soru 7 3 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? (x + 1)2 A) ∞ B) – ∞ C) –3 D) –1 æç lim ç- çç x ® 2+ è E) 0 A) ∞ soru 4 lim - x®4 A) – 4 5 ö÷÷ ÷ limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? (x - 2)2 ø÷ B) – ∞ D) –2 E) 0 soru 8 çæ lim ç- 1 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? (x - 4)2 B) 0 C) – ∞ D) ∞ çè x ®10 + ç ö 1 ÷÷÷ limitinin değeri aşağıdakilerden hangi(10 - x)6 ÷ø sidir? E) 4 A) ∞ 1 – E C) –5 2 – E 3 – A 4 – C B) –10 5 – D 25 C) –1 6 – A D) 10 7 – B E) – ∞ 8 – E Limit ve Süreklilik x → a iken f fonksiyonunun ∞ veya –∞ a doğru sürekli artan veya sürekli azalan değerler aldığı limit işlemlerinde grafik çizmek şart değildir. Örneğin; lim 1 x→1 x − 1 + – limit işleminde x → 1 için (sağdan limit) ve x → 1 için (soldan limit) limitlere bakmak gerekir 1 + (x → 1 sağdan yaklaşmak 1 e çok yakın ama 1 den büyük değerler almak demektir, örnek olarak x=1,00001 yazılabilir.) x −1 1 1 1 1 =∞ = lim = paydadaki sayı değeri küçüldükçe limitin değeri ∞ doğru gideceğinden lim x→1+ x − 1 x→1+ x − 1 (1,00001) − 1 0,00001 lim x→1+ (kolaylık olsun diye pozitif 0 diyebiliriz.) 1 – lim (x → 1 soldan yaklaşmak 1 e çok yakın ama 1 den küçük değerler almak demektir, örnek olarak x=0,99999 yazılabilir.) − x −1 x→1 1 1 1 1 = −∞ = lim = paydadaki sayı değeri büyüdükçe limitin değeri –∞ doğru gideceğinden lim 0,00001 x→1− x − 1 x→1− x − 1 0,99999 − 1 − (kolaylık olsun diye negatif 0 diyebiliriz.) çözüm kavrama sorusu lim x → 2+ + x → 2 olduğundan x=2,00001 alalım. x limitinin değerini bulunuz. x−2 x 2,00001 = =∞ −2 x − 2 2,00001 + 0,00001 → kolaylık olsun diye pozitif 0 diyebiliriz. (0 ) Cevap: ∞ lim x→2 + çözüm kavrama sorusu lim x → 2− – x → 2 olduğundan x=1,99999 alalım. x limitinin değerini bulunuz. x−2 x 1,99999 = = −∞ x − 2 1 ,99999 − 2 – –0,00001 → kolaylık olsun diye negatif 0 diyebiliriz. (0 ) Cevap: –∞ lim x→2 − çözüm kavrama sorusu lim x→3 5 limitinin değerini araştırınız. 3−x lim f(x) ve lim f(x) incelemesi yapılmalıdır. x →3 + x→3 − + x → 3 için x=3,00001 alalım. 5 5 5 = = = −∞ 3 − x 3 − 3,00001 − 0,00001 lim x→3 + – negatif 0 (0 ) – x→3 için x=2,99999 alalım. lim x→3 − 5 5 5 = = =∞ 3 − x 3 − 2,99999 0,00001 + pozitif 0 (0 ) lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan limit yoktur. x→3 + Cevap: limit yoktur. x→3 − çözüm kavrama sorusu lim x+1 x →1 ( x − 1)2 + x → 1 için x=1,00001 alalım. limitinin değerini bulunuz. lim + x→1 x +1 2 (x − 1) = 1,00001+ 1 2 (1,00001− 1) = 2,00001 2 (0,00001) =∞ + pozitif 0 (0 ) – x → 1 için x=0,99999 alalım. lim x→1− x +1 (x − 1)2 = 0,99999 + 1 (0,99999 − 1)2 = 1,99999 2 ( −0,00001) =∞ + pozitif 0 (0 ) lim f(x) = lim f(x) = ∞ olduğundan lim f(x) = ∞ x→1− 26 x→1+ x→1 Cevap: ∞ Limit ve Süreklilik soru 1 lim x →0 + soru 5 x+1 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? x A) –∞ B) –1 C) 0 D) 1 − x →1 E) ∞ A) –∞ soru 2 lim x →1+ B) –1 B) –∞ C) –1 D) –2 lim x→3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI x limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? 2− x A) –2 B) –1 C) –∞ D) ∞ B) 1 1− x lim ( x − 4 )2 gisidir? x→4 E) 0 soru 4 x→0 A) ∞ + B) 1 D) 1 E) limit yoktur limitinin değeri varsa aşağıdakilerden han- C) –1 D) –∞ E) limit yoktur soru 8 x −1 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? x B) 1 C) 0 D) –∞ lim x+4 ( 3 + x )2 gisidir? x →−3 E) –1 A) ∞ 1 – E C) 0 soru 7 A) ∞ lim E) ∞ dir? E) –3 soru 3 lim D) 1 x+3 limitinin değeri varsa aşağıdakilerden hangisix−3 A) ∞ x → 2+ C) 0 soru 6 3x limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? x −1 A) ∞ x−7 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? 1− x lim 2 – A 3 – C 4 – D B) 2 5 – A 27 limitinin değeri varsa aşağıdakilerden han- C) –1 6 – E D) –∞ 7 – D E) limit yoktur 8 – A Limit ve Süreklilik Limit hesaplamalarında bazen x değişkeni sürekli artarken veya sürekli azalırken fonksiyonun aldığı değerler herhangi bir a sayısına yakınsar. Bu durumda lim f(x) = a veya lim f(x) = a dır. x→−∞ x →∞ Sonsuz kavramı ile ilgili bazı özellikler aşağıdadır. c ∈ R olmak üzere, c+(+∞)=+∞ (Sürekli artan bir değişkene c sayısı eklenirse yine sürekli artan bir değişken olur) c+(–∞)=–∞ (Sürekli azalan bir değişkene c sayısı eklenirse yine sürekli azalan bir değişken olur) c > 0 olmak üzere c.(+∞)=+∞ c.(–∞)=–∞ c.(+∞)=–∞ c.(–∞)=+∞ c < 0 olmak üzere ∞+∞=∞ (Sürekli artan bir değişkene, sürekli artan bir değişken eklenirse yine sürekli artan bir değişken olur) –∞+(–∞)=–∞ (Sürekli azalan bir değişkene sürekli azalan bir değişken eklenirse sürekli azalan bir değişken olur) ∞.∞=∞ , (–∞).(–∞)=∞ ve (+∞).(–∞)=– ∞ dur. çözüm kavrama sorusu lim ( x + 3 ) limitinin değerini araştırınız. lim (x + 3) =∞ + 3 =∞ x→∞ x →∞ Cevap: ∞ çözüm kavrama sorusu lim ( 2 − x ) limitinin değerini araştırınız. lim (2 − x) = 2 − ∞ = −∞ x→∞ x →∞ Cevap: –∞ çözüm kavrama sorusu lim (5x) = 5.( −∞ ) = −∞ lim ( 5 x ) limitinin değerini araştırınız. x→−∞ x →−∞ Cevap: –∞ çözüm kavrama sorusu lim ( x 2 ) limitinin değerini araştırınız. lim (x 2 ) = lim x.x = ( −∞ ).( −∞ ) = ∞ x→−∞ x →−∞ x→−∞ Cevap: ∞ 28 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 lim ( x + 1) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? lim ( −3 x ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? x →∞ A) –∞ B) –1 C) 0 D) ∞ x →−∞ E) 1 A) 1 soru 2 C) ∞ D) –1 E) –∞ soru 6 lim ( 10 − x ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? lim ( 7 − 5 x ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? x →∞ B) 0 C) 1 D) –∞ x →∞ E) ∞ A) ∞ B) –∞ C) –2 D) –1 E) 0 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) –1 B) 0 soru 3 soru 7 lim ( x − 3 ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? lim ( x 2 ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? x →−∞ A) –∞ x →−∞ B) –1 C) 0 D) 1 E) ∞ A) –∞ soru 4 lim ( 1 − x ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? 1 – D C) ∞ D) –2 E) 0 soru 8 lim ( x 3 ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? x →−∞ A) ∞ B) 2 x →−∞ B) 1 2 – D C) 0 D) –∞ 3 – A E) –1 A) 1 4 – A B) 0 5 – C 29 C) ∞ 6 – B D) –∞ 7 – C E) –1 8 – D Limit ve Süreklilik n f(x)=anx +an-1x n – 1 +.....+a1x+a0 biçimindeki polinom fonksiyonlar için terimin limitini almak yeterlidir. lim f(x) = lim an x x ®±¥ lim f(x) limiti hesaplanırken sadece en büyük dereceli x ®±¥ n x ®±¥ çözüm kavrama sorusu lim ( x 2 + x ) limitinin değerini araştırınız. 1 lim (x 2 + x) = lim x 2 1+ = lim x 2 = ∞ x→∞ x x→∞ x →∞ x→∞ veya ↓ x → ∞ için 0'a yakınsar lim (x 2 + x) = lim x 2 = (¥)2 = ¥ biçiminde limiti bulabiliriz. x ®¥ x ®¥ Cevap: ∞ çözüm kavrama sorusu lim (4x 3 - x 2 + 1) = lim 4x 3 = 4(¥)3 = ¥ veya lim ( 4 x 3 − x 2 + 1) limitinin değerini araştırınız. x ®¥ x →∞ x ®¥ x2 1 lim (4x 3 −= x 2 + 1) lim x 3 4 − 3 + 3 x→∞ x→∞ x x 1 1 = lim x 3 4 − + 3 x→∞ x x ↓ ↓ x → ∞ için 0 ve 0 ∞ lim 4x 3 = 4.(∞ )3 = = x→∞ Cevap: ∞ çözüm kavrama sorusu lim (x 3 + x 2 + 1) = lim x 3 = (-¥)3 = -¥ veya lim ( x 3 + x 2 + 1) limitinin değerini araştırınız. x ®-¥ x →−∞ lim (x 3 += x 2 + 1) x→−∞ x ®¥ x2 1 lim x 3 1+ 3 + 3 x→−∞ x x 1 1 = lim x 3 1+ + 3 x→−∞ x x ↓ ↓ x → –∞ için 0 ve 0 lim x 3 = ( −∞ )3 = −∞ = x→−∞ Cevap: –∞ çözüm kavrama sorusu lim (-2x 3 + x) = lim - 2x 3 = -2(-¥)3 = ¥ lim ( −2 x 3 + x ) limitinin değerini araştırınız. x ®-¥ x →−∞ x ®-¥ Cevap: ∞ 30 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 lim ( 3 x 2 + x ) limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? lim ( 2 x 2 − 4 x ) limitinin değeri aşağıdakilerden hangi- x →∞ A) –1 B) 0 C) 1 D) –∞ x →−∞ sidir? E) ∞ A) ∞ soru 2 B) 2 lim ( −5 x 2 + 3 x ) limitinin değeri aşağıdakilerden hangi- sidir? sidir? C) –∞ D) –1 E) –2 A) –2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B) 1 soru 3 lim ( − x 3 − x − 1) limitinin değeri aşağıdakilerden hangi- sidir? sidir? C) –1 D) 0 E) ∞ A) ∞ soru 4 D) ∞ E) 1 B) 0 C) –1 D) –2 E) –∞ soru 8 lim ( 7 x 3 − 8 x + 10 ) limitinin değeri aşağıdakilerden han- lim ( x 7 + x 3 − x ) limitinin değeri aşağıdakilerden hangi- x →∞ x →−∞ gisidir? 1 – E C) –∞ lim ( x 7 + x 3 − x ) limitinin değeri aşağıdakilerden hangi- x →−∞ B) –2 B) –1 soru 7 x →∞ A) –∞ E) –∞ lim ( x 2 − 6 x + 5 ) limitinin değeri aşağıdakilerden hangi- x →−∞ A) –∞ D) 0 soru 6 x →∞ A) ∞ C) 1 sidir? B) ∞ 2 – C C) 0 D) 1 3 – A E) –1 A) –∞ 4 – B 5 – A 31 B) –1 C) ∞ 6 – D D) 1 7 – E E) 2 8 – A Limit ve Süreklilik lim a x biçimindeki limitleri hesaplamak için aşağıdaki örnekleri inceleyelim. x ®±¥ a>1 ise örneğin a=2 alalım. olduğundan, olduğundan, a > 1 ise lim a x = ¥ x ®¥ 0 < a < 1 ise lim a x = 0 x ®¥ x ®-¥ 1 1 = = 0 olduğundan, a¥ ¥ lim a x = a-¥ = 0<a<1 için 1 alalım. 2 lim a x = a-¥ = a>1 için 0<a<1 ise örneğin a = x ®-¥ a > 1 ise 1 1 = = ¥ olduğundan, a ¥ 0+ lim a x = 0 x ®-¥ 0 < a < 1 ise lim a x = ¥ x ®-¥ x=logax biçimindeki limitleri hesaplamak için y=logax fonksiyonunun aşağıdaki grafiklerini dikkatle inceleyelim. çözüm kavrama sorusu lim 3 x ve lim 3 x ifadelerinin değerlerini bulunuz. x →∞ a > 1 için lim a x = ∞ olduğundan, x →∞ x →−∞ lim 3 x = 3 ∞ = ∞ x →∞ a > 1 için lim a x = 0 olduğundan, x→−∞ x lim 3= 3 −∞= x→−∞ 1 1 = = 0 3∞ ∞ Cevap: ∞ ve 0 çözüm kavrama sorusu 1 lim x →∞ 2 x 1 ve lim x →−∞ 2 x 0 < a < 1 için lim a x = 0 olduğundan, ifadelerinin değerlerini bulunuz. x →∞ ∞ x 1 1 lim = = 0 x →∞ 2 2 0 < a < 1 için lim a x = ∞ olduğundan, x→−∞ x 1 1 lim = x→−∞ 2 2 −∞ = 2∞ = ∞ Cevap: 0 ve ∞ 32 Limit ve Süreklilik soru 1 I) II) soru 5 lim 7x = ¥ x ®¥ lim 7x = 0 lim (log5 x ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? æ 1öx lim çç ÷÷÷ = 0 x ®¥ ç è7ø III) x → 0+ A) ∞ æ 1öx lim çç ÷÷÷ = ¥ x ®-¥ ç è 7ø Yukarıdaki limit işlemlerinden hangisi yada hangileri doğrudur? x ®-¥ A) Yalnız I B) Yalnız II B) 1 C) 0 D) –1 E) –∞ IV) C) I ve II D) I, II, III E) I, II, III, IV soru 2 soru 6 lim (log 1 x ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? lim 4 x limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? x → 0+ x →−∞ B) 0 C) 1 D) 2 A) –∞ E) ∞ B) –1 C) 0 D) 1 E) ∞ KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) –∞ 3 soru 3 5 lim x →∞ 7 soru 7 x lim (log x ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? A) 0 B) 1 C) 5 D) 7 x →∞ A) –∞ E) ∞ soru 4 D) 1 E) 0 lim (log 1 x ) limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? x 1 – E C) ∞ soru 8 2 lim limitinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir? x →−∞ 3 A) –∞ B) –1 B) –3 2 – B C) 0 D) ∞ 3 – A x →∞ A) –1 E) 1 4 – D 5 – E 33 7 B) –∞ C) 0 6 – E D) 1 7 – C E) ∞ 8 – B Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu lim x→e − 1 limitinin değerini bulunuz. 1 − ln x x e e = = =∞ 1− ln x 1− 1− 0 + 1 e yakın ama 1 den küçük bir değer – (1 , 1 e çok yakın ama 1 den küçük bir değerdir.) + (0 , 0 a çok yakın ama 0 dan büyük bir değerdir.) lim x→e − çözüm kavrama sorusu lim x → 0− 1 ex − 1 Cevap: ∞ limitinin değerini bulunuz. lim x→0 − 1 1 1 1 = − = = = −∞ e x − 1 e0 − 1 1− − 1 0 − – (0 , 0 a çok yakın ama sıfırdan küçük bir değerdir.) – (1 , 1 e çok yakın ama 1 den küçük bir değerdir.) Cevap: –∞ çözüm kavrama sorusu 1 1 1 x−2 limitinin değerini bulunuz. lim + 3 x→2 1 1 ∞ 1 x−2 1 2+ −2 1 0 + 1 lim = = = = 0 3 3 3 x→2 + 3 + (2 , 2 ye çok yakın ama 2 den büyük bir değerdir.) + (0 , 0 a çok yakın ama 0 dan büyük bir değerdir.) Cevap: 0 çözüm kavrama sorusu 5 5 lim 3 x − 1 limitinin değerini bulunuz. 5 − 5 − 1 3 1 −= 1 3 0 = 3 −∞ = lim 3 x−= x →1− x→1− 1 1 = = 0 3∞ ∞ – (1 , 1 e çok yakın ama 1 den küçük bir değerdir.) – (0 , 0 a çok yakın ama 0 dan küçük bir değerdir.) 34 Cevap: 0 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x→e + soru 5 5 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? 1 − ln x A) –5 B) –1 C) –∞ D) 1 1 1 x −1 lim limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? − 2 x →1 1 1 A) ∞ B) 2 C) D) – E) –∞ 2 2 E) ∞ soru 2 lim x → e− soru 6 x limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? 3ln x − 3 B) ∞ C) –1 D) –3 E) –∞ A) 1 B) 0 C) –1 D) 5 E) ∞ KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 1 1 1 x−3 lim limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? x → 3+ 5 soru 3 lim x→0 + soru 7 1 x e −1 A) e 1 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? lim 10 x − 2 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? x → 2+ B) 2 C) 1 D) ∞ E) –∞ A) –∞ soru 4 lim x → 0− A) ∞ 1 – C B) –1 C) 0 D) ∞ E) 10 soru 8 3 x 2e − 2 1 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? lim 8 x − 5 limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? x → 5− B) 1 2 – E C) 0 D) –1 3 – D E) –∞ A) 8 4 – E B) 5 – A 35 1 8 C) 0 6 – B D) 1 7 – D E) ∞ 8 – C Limit ve Süreklilik Trigonometrik Fonksiyonların Limitleri a∈R olmak üzere, lim sin x = sina ve lim cos x = cos a dır. Yani lim sin x veya lim cos x limitlerini bulmak için x=a değerini x®a x®a x®a x®a sinüs ve kosinüs fonksiyonlarında yerine koymak yeterlidir. a∈R ve cosa≠0 olmak üzere, lim tan x x®a tana a∈R ve sina≠0 olmak üzere, lim cot x = cot a dır. x®a çözüm kavrama sorusu lim sin x = sina ve lim cos x = cos a olduğundan, lim (sin x + cos x ) limitinin değerini bulunuz. x→ π 3 x®a x®a lim (sin x + cos x)= sin π x→ 3 π π + cos = 3 3 3 1 + = 2 2 3 +1 2 3 +1 2 Cevap: çözüm kavrama sorusu lim (tan x − cos x ) limitinin değerini bulunuz. x→ lim (tan x − cos x) = ta n π 4 π x→ 4 π π 2 2− 2 1− − cos = = 4 4 2 2 Cevap: lim (cot x + sin x ) limitinin değerini bulunuz. lim (cot x + sin x) = cot π 6 x→ π 6 π π 1 + sin = 3 + 6 6 2 Cevap: 3π x→ 4 3+ 1 2 çözüm kavrama sorusu lim 2 2 çözüm kavrama sorusu x→ 2− cos x limitinin değerini bulunuz. tan x − 1 lim 3π x→ 4 3π 2 − cos 4 2 = = 3π − 1 −1− 1 tan 4 2 4 Cevap: 36 2 4 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 lim (cos x + sin x ) limitinin değeri aşağıdakilerden hangi- lim ( 3 cot x − 1) limitinin değeri aşağıdakilerden hangi- x →0 x→ sidir? π 3 sidir? A) 1 B) 0 C) –1 D) –2 E) –3 3 2 A) soru 2 3π 2 C) 1 D) 2 E) 3 lim 1 + sin x limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? 1 − cos x A) 2 B) 3 2 C) 1 D) 1 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B) 0 soru 3 x →π E) 0 3 3 B) 3 2 C) 2 2 D) 1 2 E) 1 soru 7 lim π 2 cot x limitinin değeri aşağıdakilerden hangisin x + cos x sidir? E) 0 B) − 1 2 C) 0 D) 1 2 E) 1 soru 8 lim (sin x − cos x ) limitinin değeri aşağıdakilerden han- lim 11 π 6 x→ gisidir? 3π 2 1 − sin x limitinin değeri aşağıdakilerden hangisicos x − 1 dir? −1− 3 2 B) D) 1 – A 2 2 A) x→ soru 4 A) D) 1 − sin x limitinin değeri aşağıdakilerden hangisidir? tan x A) − 1 x→ 3 3 C) lim π x→ 6 dir? A) –1 1 2 soru 6 lim ( 1 + sin x ) limitinin değeri aşağıdakilerden hangisix→ B) 1− 3 2 C) 3 2 2 – B E) 3 – D 3 −1 2 A) 0 B) –1 C) –2 D) –3 E) –4 1 2 4 – A 5 – E 37 6 – B 7 – C 8 – C Limit ve Süreklilik Yanda verilen y=sinx grafiğinde görüldüğü + – gibi, x→0 ve x→0 için limsinx limitinin değerleri, lim sin x = 0- ve x →0 + Yanda verilen y=cotx grafiğinde görüldüğü + – gibi x→0 ve x→0 için limcotx limitinin değerleri; lim cot x = -¥ ve x ® 0- lim cot x = ¥ x ® 0+ p 2 çözüm kavrama sorusu lim p 2 x® x® 2 lim+ cos x = 0- x® Yanda verilen y=tanx grafiğinde görüldüğü gibi, pp+ ve x ® 2 2 için limtanx limitinin de ğerleri, lim- tan x = ¥ p ve x® 2 lim+ tan x = ¥ p+ pve x ® 2 2 limcosx limitinin değerleri; lim- cos x = 0+ p ve x® x® lim+ sin x = 0+ x®0 x ® 0- Yanda verilen y=cosx grafiğinde görüldüğü gibi, cos x limitinin değerini bulunuz. x lim x →0 + cos x cos 0 1 = = + =∞ x 0+ 0 Cevap: ∞ çözüm kavrama sorusu lim cos ecx limitinin değerini bulunuz. lim cos ecx = lim x → 0− x→0 − x→0 − 1 1 1 = = = −∞ sin x sin0 − 0 − Cevap: – ∞ çözüm kavrama sorusu lim x→ π 2 − x limitinin değerini bulunuz. cos x x lim = π − cos x x→ 2 π 2 π 2 = =∞ π − 0+ cos 2 Cevap: ∞ çözüm kavrama sorusu lim x → 0+ x+1 limitinin değerini bulunuz. cot x lim x →0 + x +1 0 +1 1 = = = 0 cot x cot 0 + ∞ Cevap: 0 38 Limit ve Süreklilik soru 1 I) soru 5 lim+ cos x = 0 lim sin x = 0 x® II) p 2 lim - tan x = -¥ x ®- x ® 0- V) III) IV) lim cos ecx limitinin değeri kaçtır? p 2 x → 0+ lim cot x = -¥ x ® 0- A) ∞ B) –1 C) 0 D) 1 E) –∞ D) –∞ E) –1 D) –1 E) –∞ lim+ cot x = ¥ x®0 Yukarıdaki limitlerden kaç tanesi doğrudur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 soru 2 soru 6 lim sin x limitinin değeri kaçtır? lim x → 0+ x → 0− B) 1 C) 1 2 D) ∞ E) –∞ KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 0 soru 3 lim x→ 3π− 2 A) ∞ B) 1 B) –1 C) 0 lim D) 1 π+ x→ 2 E) ∞ soru 4 B) 0 C) ∞ soru 8 lim cot x limitinin değeri kaçtır? lim x → 0− 1 – D 1 2 x limitinin değeri kaçtır? tan x A) 1 A) –1 C) soru 7 tan x limitinin değeri kaçtır? A) –∞ cos x limitinin değeri kaçtır? x x→0 B) – 1 2 2 – A C) –∞ D) 0 − x+2 limitinin değeri kaçtır? sin x E) 1 A) –∞ 3 – E 4 – C 5 – A 39 B) –1 C) 0 6 – D D) 7 – B 1 2 E) 1 8 – A Limit ve Süreklilik 0 Belirsizlik Durumları 0 0 0 – a 0 lim x →a 0 Yandaki bölme işleminde a reel sayısı hakkında kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Bundan dolayı işlemi 0 0 bir belirsizliktir. Limitte belirsizliği ile karşılaşıldığında limitin olmadığı anlamına gelmez. Belirsizlikleri kaldırmanın 0 yöntemleri vardır. P(x) 0 = ise P(x) ve Q(x) ifadeleri çarpanlarına ayrılarak, pay ve paydayı 0 yapan çarpanlar sadeleştirilip limit kaldırılabilir. Q(x) 0 çözüm kavrama sorusu x2 − 1 limitinin değerini bulunuz. x →1 x − 1 x 2 − 1 12 − 1 0 belirsizliği vardır. lim = = x→1 x − 1 1− 1 0 lim Belirsizliği kaldırmak için payı çarpanlarına ayırıyoruz. (x − 1) (x + 1) x2 −1 = lim(x + 1) = 1+ 1= 2 = lim x→1 x − 1 x→1 x→1 (x − 1) lim Cevap: 2 çözüm kavrama sorusu lim x→2 4x − 8 x2 − 4 4x − 8 4.2 − 8 0 belirsizliği vardır. = lim = x 2 − 4 22 − 4 0 limitinin değerini bulunuz. x→2 Belirsizliği kaldırmak için pay ve paydayı çarpanlarına ayırıyoruz. lim x→2 4x − 8 2 x −4 = lim x→2 4 (x − 2) 4 4 4 = lim = = = 1 (x − 2) (x + 2) x→2 x + 2 2 + 2 4 Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu lim x→0 x2 − x x2 + x x 2 − x 02 − 0 0 belirsizliği vardır. lim = = x→0 x 2 + x 02 + 0 0 limitinin değerini bulunuz. Belirsizliği kaldırmak için pay ve paydayı çarpanlarına ayırıyoruz. lim x→0 x2 − x 2 x +x = lim x→0 x (x − 1) x (x + 1) = lim x→0 x −1 0 −1 = = −1 x +1 0 +1 Cevap: –1 çözüm kavrama sorusu lim x2 − 4 x + 3 x →1 x 2 − 3x + 2 x 2 − 4x + 3 12 − 4.1+ 3 0 belirsizliği vardır. lim = = x→1 x 2 − 3x + 2 12 − 3.1+ 2 0 limitinin değerini bulunuz. Belirsizliği kaldırmak için pay ve paydayı çarpanlarına ayırıyoruz. lim x 2 − 4x + 3 x→1 x 2 − 3x + 2 = lim x→1 (x − 1) (x − 3) x − 3 1− 3 = lim = = 2 (x − 1) (x − 2) x→1 x − 2 1− 2 Cevap: 2 40 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 x2 − x limitinin değeri kaçtır? x →1 x − 1 A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 A) 2 E) 4 x2 + 3 x limitinin değeri kaçtır? x A) 3 x→0 B) 2 C) 1 lim D) 0 E) –1 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 B) –1 x2 − 3 x + 2 lim A) − E) –2 C) 0 D) 1 E) 5 limitinin değeri kaçtır? x2 − x − 2 1 5 B) − 1 2 C) 0 D) 1 2 E) 1 3 soru 8 x 2 − 16 limitinin değeri kaçtır? x → 4 3 x − 12 lim 1 – B D) –1 soru 7 x→2 soru 4 A) 0 C) 0 x2 − 7 x + 6 limitinin değeri kaçtır? x −1 A) –5 x2 − x limitinin değeri kaçtır? x A) –2 B) 1 x →1 soru 3 lim limitinin değeri kaçtır? soru 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI x →0 x2 − 9 x →−3 soru 2 lim 6 x + 18 lim lim B) 2 2 – A C) 5 3 x→5 D) 3 – B x 2 − 3 x − 10 lim 7 3 E) 8 3 A) 4 – E x2 − 6 x + 5 9 4 5 – D 41 B) limitinin değeri kaçtır? 7 4 C) 6 – A 5 4 D) 7 – E 3 4 E) 1 4 8 – B Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu lim x3 + x2 − 2 x x3 − x x →1 x 3 + x 2 − 2x 13 + 12 − 2.1 0 belirsizliği vardır. lim = = x→1 0 x3 − x 13 − 1 limitinin değerini bulunuz. Pay ve paydayı çarpanlarına ayıralım. x (x + 2)(x − 1) x 3 + x 2 − 2x x(x 2 + x − 2) lim lim lim = = 3 x→1 x→1 x(x 2 − 1) x→1 x (x + 1)(x − 1) x −x x + 2 1+ 2 3 lim = = x + 1 1+ 1 2 x→1 Cevap: çözüm kavrama sorusu lim y→2 y3 − 8 2 y −4 3 2 y3 − 8 23 − 8 0 belirsizliği vardır. lim = = y 2 − 4 22 − 4 0 limitinin değerini bulunuz. y→2 Pay ve paydayı çarpanlarına ayıralım. lim y→2 = y3 − 8 2 y −4 = lim y→2 (y − 2) (y 2 + 2y + 4) (y − 2) (y + 2) y 2 + 2y + 4 y→2 y+2 = lim 2 2 + 2.2 + 4 12 = = 3 2+2 4 Cevap: 3 çözüm kavrama sorusu lim y→x x 2 − 2 xy + y 2 x2 − y2 x 2 − 2xy + y 2 x 2 − 2x.x + x 2 0 lim = = belirsizliği vardır. y→x 0 x 2 − y2 x2 − x2 limitinin değerini bulunuz. Pay ve paydayı çarpanlarına ayıralım. lim y→x = x 2 − 2xy + y 2 x 2 − y2 = lim y→x (x − y) (x − y) (x − y) (x + y) = lim y→x x−y x+y x−x 0 = = 0 x + x 2x Cevap: 0 çözüm kavrama sorusu x2 − a = b ve a ve b gerçek sayılar olduğuna göre, x →2 x − 2 a kaçtır, bulunuz. x 2 − a 4 − a 4 − a ifadesi ile karşılaşıyoruz. = = x→2 x − 2 2−2 0 lim lim Paydanın 0 olduğu durumda limitin gerçek sayı çıkması için 0 belirsizliği olmalıdır. Bundan dolayı, pay kısmıda 0 a eşit0 lendiğinde, 4–a=0 ⇒ a=4 bulunur. Cevap: 4 42 Limit ve Süreklilik soru 1 lim soru 5 x3 − x2 x →1 x 4 −x 2 A) − 1 limitinin değeri kaçtır? lim y→x B) − 1 2 C) 0 1 2 D) E) 1 A) soru 2 2 x→0 x3 y2 x2 x 2 limitinin değeri kaçtır? B) 3x 2 C) x D) 5x 2 7x 2 E) soru 6 x3 − 3 x2 + 2 x lim y3 x − 2x a 2 − 2 ab + b 2 lim a 2 + ab − 2b 2 a →b B) –2 C) –3 D) –4 E) –5 A) 2b limitinin değeri kaçtır? B) b C) 0 D) 1 E) –b KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) –1 limitinin değeri kaçtır? soru 3 soru 7 a2 − 4 lim 2 a→ 2 a − 5a + 6 A) –4 x3 − m =n x→3 x − 3 limitinin değeri kaçtır? B) –1 C) 0 lim D) 1 A) 20 E) 4 soru 4 lim n2 − 3 n 3 n→ 3 n − 27 A) − 1 9 1 – D ve m, n ∈ R olduğuna göre, m kaçtır? B) 21 C) 23 D) 25 E) 27 soru 8 x 2 + ax + 3 =b x →1 x −1 limitinin değeri kaçtır? B) − 1 3 2 – A C) 0 lim D) 3 – A 1 6 E) A) –6 1 9 4 – E 5 – B 43 ve a, b ∈ R olduğuna göre, a kaçtır? B) –4 C) –1 6 – C D) 0 7 – E E) 1 8 – B Limit ve Süreklilik Pay veya paydasında óg(x)±c.(c∈R) gibi ifadeler bulunan limit işlemlerinde hem pay hemde payda ifadenin eşleniği ile çarpılır. 2 2 Böylelikle (x –a ) biçiminde iki kare farkı özdeşliği kullanarak kare köklü ifadeyi kök dışına alabiliriz. 3 3 3 f(x) ± c , c∈R gibi ifadeler içeren limit işlemlerinde ise değişken dönüşümü yapılarak küp farkı (x – a ) veya küpler toplamı 3 3 (x + a ) özdeşlikleri ile kök içerisindeki ifadeler kök dışına çıkartılır. çözüm kavrama sorusu x +1−1 limitinin değerini bulunuz. x lim x→0 x +1 −1 lim = x 0 + 1 − 1 0 belirsizliği vardır. = 0 0 x→0 Çarpanlara ayırma bu tip sorularda zor olduğu için pay ve payda (óx+1+1) yani eşleniği ile çarpılır. lim ( x x→0 lim x→0 = ).( ) = lim ( x +1 −1 x + 1− 1 x. ( x + 1 + 1) x +1 ) −1 2 x +1 +1 x +1 +1 x→0 x. ( x + 1 + 1) x = lim x . ( x + 1 + 1) x→0 = lim x→0 1 ( x + 1 + 1) 1 1 = 0 +1 +1 2 Cevap: çözüm kavrama sorusu x2 + 8 − 3 limitinin değerini bulunuz. x −1 lim x →1 1 2 x2 + 8 − 3 = x −1 lim x→1 1+ 8 − 3 0 belirsizliği vardır. = 1− 1 0 Çarpanlara ayırma bu tip sorularda zor olduğu için pay ve payda ( x 2 + 8 + 3 ) yani eşleniği ile çarpılır. x2 + 8 − 3 . x −1 lim x→1 lim x→1 x2 + 8 + 3 x2 + 8 + 3 x2 + 8 − 9 ( x − 1). x 2 + 8 + 3 = lim x→1 = lim x→1 (x − 1) (x + 1) (x − 1) . x 2 + 8 + 3 = lim x→1 ( x2 + 8 (x − 1). ( ) 2 − 32 x2 + 8 + 3 ) x2 −1 (x − 1). x 2 + 8 + 3 = lim x→1 (x + 1) x2 + 8 + 3 1+ 1 2 1 = = 1+ 8 + 3 6 3 = Cevap: çözüm kavrama sorusu lim x →1 3 1 3 3 x −1 lim = x→1 x − 1 x −1 limitinin değerini bulunuz. x −1 3 1 −1 0 belirsizliği vardır. = 1− 1 0 Çarpanlara ayırmak zor olduğu için ñx=t dönüşümü yapalım. 3 3 ñx=t ise x=t ve x → 1 için t → 1 dir. 3 3 (t − 1) x −1 t −1 lim= lim = lim x − 1 t→1 t 3 − 1 t→1 (t − 1) (t 2 + t + 1) x→1 lim t→1 t 2 44 1 1 1 = = + t + 1 1+ 1+ 1 3 Cevap: 1 3 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x→0 soru 5 x+9 −3 limitinin değeri kaçtır? x 1 2 A) 1 3 B) C) 1 4 D) 1 5 E) 1 6 A) soru 2 lim x→0 1 4 x x+4 −2 limitinin değeri kaçtır? C) 3 D) 2 E) 1 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) − soru 3 A) x + 25 − 5 limitinin değeri kaçtır? x 1 20 x→0 A) 1 16 1 – E C) 1 8 D) 1 10 E) 1 12 B) 1 15 C) 1 10 lim D) 1 5 E) 1 3 4 B) − 1 4 C) 1 4 D) 3 4 E) 5 4 E) − 1 4 soru 7 x →1 A) soru 4 lim 1 6 x2 + 7 − 4 limitinin değeri kaçtır? x−3 lim x→3 B) 4 lim B) soru 6 A) 5 x→0 x+2 −2 limitinin değeri kaçtır? x−2 lim x→2 x −1 limitinin değeri kaçtır? x −1 1 2 B) 0 C) − 1 2 D) − 1 3 soru 8 x 2 + 16 − 4 x 2 B) lim limitinin değeri kaçtır? 1 8 2 – B C) 1 4 D) 3 – C x→8 3 1 2 E) − x−8 x −2 A) 8 1 2 4 – B B) 10 5 – A 45 limitinin değeri kaçtır? C) 12 6 – D D) 14 7 – A E) 16 8 – C Limit ve Süreklilik 0 sin x belirsizliği ile karşılaştığımız örnek türlerinden biride lim dir. x →a x 0 Bu tür örneklerde, lim f(x) = 0 olmak üzere lim x →a x →a sin f(x) = 1 eşitliğini kullanırız. f(x) çözüm kavrama sorusu lim x →0 sin x limitinin değerini bulunuz. x sin x sin0 0 belirsizliği vardır. lim = = x 0 0 sin f(x) = 1 eşitliğinden, lim x →a f(x) x →0 lim x →0 sin x =1 x Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu lim x→2 sin( x − 2 ) x−2 sin(x − 2) sin0 0 belirsizliği vardır. = = x −2 0 0 sin f(x) = 1 eşitliğinden, lim x →a f(x) lim limitinin değerini bulunuz. x→2 lim x→2 sin(x − 2) =1 x −2 Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu lim x →0 sin3 x limitinin değerini bulunuz. 2x lim x →0 sin 3x sin0 0 belirsizliği vardır. = = 2x 0 0 Pay ve paydayı 3 ile çarpalım. lim x®0 sin 3x . 3 sin 3x . 3 3 3 = lim = 1. = 2x 3 x ® 0 2 2 3x 2 1 Cevap: 3 2 Cevap: 5 3 Açıklama sinax a sinax a eşitliklerini kullanabiliriz. = = lim ve lim x→0 bx x→0 sinbx b b çözüm kavrama sorusu lim x →0 sin5 x limitinin değerini bulunuz. sin3 x sin 5x sin0 0 belirsizliği vardır. = = sin 3x sin0 0 5x 3x Payı ile paydayı ile çarpalım. 5x 3x 1 5x sin 5x . sin 5x. 5x 5x 5 5x lim 5x = = = lim lim 3x x→0 x→0 sin 3x x→0 3 x 3 .3x sin 3x. 3x 3x lim x→0 1 46 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x →0 soru 5 sin3 x limitinin değeri kaçtır? 3x A) 3 B) 2 C) 1 lim x→3 D) 0 E) –1 lim limitinin değeri kaçtır? B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 D) 2 E) 1 D) 4 E) 5 soru 6 sinkx limitinin değeri kaçtır? kx B) 1 C) 2 lim x →1 D) 3 E) 4 sin( 5 x x A) 5 5) 1 limitinin değeri kaçtır? B) 4 C) 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) k x−3 A) 5 soru 2 x →0 sin( x − 3 ) soru 3 lim x →0 soru 7 sin 2 x limitinin değeri kaçtır? x A) 0 B) 1 C) 2 lim x →0 D) 3 E) 4 A) 1 soru 4 lim x →0 A) 0 1 – C sin8 x limitinin değeri kaçtır? sin 4 x B) 2 C) 3 soru 8 sin6 x limitinin değeri kaçtır? 2x B) 1 2 – B C) 2 lim x →0 D) 3 3 – C E) 4 sinkx = 5 olduğuna göre, k kaçtır? sin2x A) 1 4 – D B) 5 5 – E 47 C) 7 6 – A D) 8 7 – B E) 10 8 – E Limit ve Süreklilik sinax tanax tanax sinax sinax 1 a cos ax lim = . lim = = lim lim lim biçimindeki limitlerde; = olduğundan, x→0 bx x→0 bx.cos ax x→0 bx x→0 bx x→0 bx ax b cos a b lim x→0 lim x→0 tanax a = bx b 1 eşitliği vardır. sinax sinax sinax sinax a . cosbx = lim = lim lim biçimindeki limitlerde; = b olduğundan, x→0 tanbx x→0 sinbx x→0 sinbx tanbx 1 a cosbx b lim x→0 sinax a = tanbx b eşitliği vardır. sinax tanax tanax 1 a cos ax lim sinax . lim = = lim lim biçimindeki limitlerde; = olduğundan, x→0 sinbx x→0 sinbx x→0 sinbx x→0 sinbx cosbx b a b lim x→0 lim x→0 tanax a = sinbx b 1 eşitliği vardır. sinax tanax tanax cosbx sinax cosbx a cos ax lim sinax . . lim lim = = lim = biçimindeki limitlerde; = olduğundan, x→0 tanbx x→0 sinbx x→0 cos ax sinbx x→0 sinbx tanbx ax b cos a 1 cosbx b lim x→0 tanax a = tanbx b eşitliği vardır. çözüm kavrama sorusu lim x→0 tan3 x limitinin değerini bulunuz. 7x lim tanax a eşitliğinden, = bx b lim tan 3x 3 = 7x 7 x→0 x →0 Cevap: çözüm kavrama sorusu lim x →0 3 7 sin8 x limitinin değerini bulunuz. tan 4 x lim sinax a eşitliğinden, = tanbx b lim sin8x 8 = = 2 tan4x 4 x→0 x →0 Cevap: 2 çözüm kavrama sorusu lim x→0 tan x limitinin değerini bulunuz. sin 2 x lim tanax a eşitliğinden, = sinbx b lim tan x 1 = sin2x 2 x→0 x →0 Cevap: 48 1 2 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x →0 soru 5 tan5 x limitinin değeri kaçtır? x A) 1 B) 2 C) 3 lim x →0 D) 4 E) 5 A) soru 2 lim x →0 C) 5 D) 6 A) A) 10 E) 7 soru 3 lim sin7 x limitinin değeri kaçtır? tan3 x 7 3 lim B) A) 1 1 – E sin x x tan 3 1 4 C) 1 3 D) 1 2 E) 1 5 3 C) 4 3 lim D) 2 3 E) B) 12 D) 15 E) 18 D) 2 E) 1 D) 5 E) 6 tan10 x limitinin değeri kaçtır? tan 2 x A) 5 1 3 C) 14 soru 7 x →0 soru 4 x →0 B) tankx = 4 olduğuna göre, k kaçtır? sin3x lim x →0 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B) 4 x →0 1 5 soru 6 tan3 x limitinin değeri kaçtır? x 2 A) 3 tan 2 x limitinin değeri kaçtır? sin 4 x B) 4 C) 3 soru 8 limitinin değeri kaçtır? B) 2 2 – D C) 3 lim x →0 D) 4 3 – A tan12x = 2 olduğuna göre, k kaçtır? tankx A) 2 E) 5 4 – C B) 3 5 – D 49 C) 4 6 – B 7 – A 8 – E Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu lim x2 − 1 limitinin değerini bulunuz. − 1) lim x2 −1 lim x2 −1 x→1 tan(x − 1) 0 belirsizliği vardır. 0 = x→1 tan(x − 1) x →1 tan( x x −1 = lim x→1 tan(x − 1) .(x + 1)= 1.2= 2 1 2 Cevap: 2 çözüm kavrama sorusu lim x→3 sin( 2 x − 6 ) tan( 3 x − 9 ) limitinin değerini bulunuz. lim sin(2x − 6) 0 = belirsizliği vardır. tan(3x − 9) 0 lim sin(2x − 6) tan(3x − 9) x→3 x→3 lim x→3 sin(2.(x − 3)) ifadesinde tan(3.(x − 3)) x–3=t dönüşümü yaptığımızda x → 3 ise t → 0 dır. lim sin(2.(x − 3)) sin2t = lim ve tan(3.(x − 3)) t→0 tan 3t lim sinax a eşitliğinden, = tanbx b lim sin2t 2 = tan 3t 3 x→3 x →a t→0 x →0 sin2 x 9x 2 2 3 Cevap: 1 9 çözüm kavrama sorusu lim Cevap: limitinin değerini bulunuz. lim x →0 lim x →0 lim x →a sin2 x 9x 2 sin2 x 9x 2 = 0 belirsizliği vardır. 0 sin x = lim x →0 3x 2 sinax a eşitliğinden, = bx b 2 2 1 sin x 1 lim = = x →0 3x 9 3 çözüm kavrama sorusu lim x →0 sin7 x + tan3 x limitinin değerini bulunuz. sin5 x lim sin7x + tan 3x 0 belirsizliği vardır. = sin5x 0 lim sin7x + tan 3x sin7x tan 3x = lim + lim x→0 sin sin 5x 5x x→0 sin 5x x →0 x→0 7 5 = 3 5 7 3 10 + = =2 5 5 5 Cevap: 2 50 Limit ve Süreklilik soru 1 lim soru 5 sin( x − 2 ) 2 x→2 x −4 A) 0 limitinin değeri kaçtır? 1 4 B) 1 2 C) lim 3 4 D) E) 1 A) B) 7 4 C) 5 4 D) 3 4 E) 1 4 soru 6 tan( x − 3 ) x2 − 9 1 3 9 4 limitinin değeri kaçtır? B) 1 4 C) sin 4 x + tan 2 x limitinin değeri kaçtır? x lim limitinin değeri kaçtır? x →0 1 5 D) 1 6 E) A) 1 1 9 B) 2 C) 3 D) 6 E) 8 D) 4 E) 2 D) 2 E) 1 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 4 x2 x →0 soru 2 x→3 tan2 3 x lim soru 3 lim x→2 A) soru 7 tan( x − 2 ) limitinin değeri kaçtır? tan( 3 x − 6 ) 1 2 B) 1 3 C) 1 4 D) 1 5 E) lim A) 4 3 1 – B 1 − cos 2 x A) 16 1 6 soru 4 x→4 sin2 4 x lim x→0 limitinin değeri kaçtır? B) 12 C) 8 soru 8 tan( 2 x − 8 ) tan( 3 x − 12 ) limitinin değeri kaçtır? B) 1 2 – D lim sin9 x x →0 C) 2 3 D) 3 – B 1 3 A) 5 E) 0 4 – C limitinin değeri kaçtır? B) 4 5 – A 51 x C) 3 6 – D 7 – A 8 – C Limit ve Süreklilik Limitte ∞ ∞ Belirsizliği ∞ işleminde, sürekli artan bir değişkenin yine sürekli artan bir değişkene bölündüğünde elde edilecek sonuç hakkında net bir ∞ ∞ −∞ −∞ ∞ şey söylenemez. Bu durumda belirsizliktir. Benzer şekilde , , , işlemleri de birer belirsizliktir ve genel olarak ∞ −∞ ∞ −∞ P(x) ∞ ∞ belirsizliği olarak adlandırılır. belirsizliğini kaldırmanın en önemli yöntemi biçimindeki ifadelerde pay ve paydayı en Q(x) ∞ ∞ yüksek dereceli değişken parantezine alıp sadeleştirmeleri yaparak tekrar limit almaktır. çözüm kavrama sorusu lim x →∞ Pay ve paydayı x parantezine alalım. 3x + 1 limitinin değerini bulunuz. 2x + 5 3x + 1 lim = lim x →∞ 2x + 5 x →∞ 1 1 x 3+ 3+ x = lim x 5 5 x→∞ 2+ x 2+ x x 0 1 3+ ∞ 3 = = 5 2 2+ ∞ 0 Cevap: çözüm kavrama sorusu lim x →∞ x2 + x + 1 x2 + 3 x + 4 3 2 2 Pay ve paydayı x parantezine alalım. limitinin değerini bulunuz. x 1 x 2 1+ 2 + 2 x x x + x +1 lim = lim x →∞ x 2 + 3x + 4 x →∞ 3x 4 2 x 1+ 2 + 2 x x 2 1 1+ + x lim 3 x→∞ 1+ + x 0 1 1 1+ + ∞ ∞= x2 = 4 3 4 + + 1 ∞ ∞ x2 0 1 0 1 = 1 1 0 Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu lim x →∞ 2 Payı x , paydayı x parantezine alalım. x2 + 1 limitinin değerini bulunuz. 2x − 1 x2 +1 lim = lim x→∞ 2x − 1 x→∞ 1 x 2 1+ 2 x = lim 1 x→∞ x 2− x 1 x 1+ 2 x 1 2− x 0 1 ∞. 1+ ∞ = ∞= =∞ 1 2 2− ∞ 0 Cevap: ∞ 52 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x →∞ soru 5 3 x2 + 4 x − 1 2 2x − 5x + 2 A) − ∞ lim limitinin değeri kaçtır? B) 0 C) 3 2 D) 3 E) ∞ A) 2 3 x2 + 7 x − 1 B) 1 C) 1 2 D) ∞ E) − ∞ B) 1 C) 3 D) 5 x3 + 7 x − 3 lim limitinin değeri kaçtır? x2 + 1 x →−∞ E) A) –∞ 5 3 limitinin değeri kaçtır? B) –1 C) 0 D) 1 E) ∞ D) 2 E) 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 0 limitinin değeri kaçtır? soru 6 5 x2 − 4 x + 1 x →−∞ x2 − 2 x →∞ soru 2 lim 2 x3 + x + 1 soru 3 lim x →∞ 4 x3 + 1 3 2x + 3 A) 1 soru 7 lim limitinin değeri kaçtır? B) 2 C) 3 x →∞ D) 4 x →∞ A) –∞ 1 – C x − 2 x + 10 A) –1 E) 6 soru 4 lim x+1 3 limitinin değeri kaçtır? B) 0 C) 1 soru 8 2 x 2 + 4 x + 1 limitinin değeri kaçtır? x+3 B) 1 2 – E C) 2 lim x →−∞ D) 4 3 – B x2 + 3 x + 2 E) ∞ A) –3 4 – E 5 –D 53 x3 + 7 limitinin değeri kaçtır? B) –7 C) 0 6 – A D) 1 7 – B E) 3 8 – C Limit ve Süreklilik P(x) ve Q(x) polinon fonksiyonlar olmak üzere lim n n–1 P(x)=anx +an–1x +...+a1x+a0 ve der[P(x)]=n m = ¥ belirsizliklerinde, ¥ m–1 Q(x)=bmx +bm–1x +...+b1x+b0 ve der[Q(x)]=m olmak üzere, –∞ veya +∞ , P(x) lim = x ®¥ Q(x) P(x) x ®¥ Q(x) an bm 0 yöntemi kullanılabilir. kavrama sorusu , n>m (P(x) in derecesi, Q(x) in derecesinden büyük ise) n=m (P(x) in derecesi ile Q(x) in derecesi eşit ise) n<m (P(x) in derecesi, Q(x) in derecesinden küçük ise) , ¥ belirsizliklerinde pay ve paydada en yüksek dereceli terimler alınıp değer terimler ihmal edilebilir. ¥ çözüm Aşağıda verilen limit işlemlerinin varsa sonuçlarını bulunuz x2 + 1 x3 + x − 1 a) lim b) lim x ®¥ x − 1 x ®-¥ x +1 a) x2 + 1 ¥ belirsizliği vardır. = x -1 ¥ Payın derecesi, paydanın derecesinden büyük, lim x ®¥ x2 x2 + 1 = lim = lim x = ¥ x ®¥ x ®¥ x - 1 x ®¥ x lim ihmal edilebilir. b) lim x 3 + x - 1 -¥ belirsizliği vardır. = x -1 -¥ lim x3 + x - 1 x 1 x ®-¥ x ®-¥ lim x ®-¥ ihmal edilebilir. x3 = lim x 2 = (-¥)2 = ¥ ®-¥ Cevap: a) ∞, b) ∞ çözüm kavrama sorusu Aşağıda verilen limit işlemlerinin varsa sonuçlarını bulunuz 3x 2 + x - 1 2x 1 a) lim b) lim 2 x ®-¥ ®¥ 3x 5x + 3x - 1 1 a) 2x + 1 ¥ belirsizliği vardır. = 3x + 1 ¥ Pay ve paydanın dereceleri eşit olduğundan en yüksek dereceli terimlerin katsayıları oranı limitin sonucunu verir. lim x ®¥ lim x ®¥ 2x + 1 2 = 3x + 1 3 ihmal edilebilir. b) 3x 2 + x - 1 ¥ = belirsizliği vardır. 5x 2 + 3x - 1 ¥ Pay ve paydanın dereceleri eşittir. lim x ®¥ lim x ®¥ 3x 2 + x - 1 3 = 5x 2 + 3x - 1 5 ihmal edilebilir. lim 2 3 , b) 3 5 çözüm kavrama sorusu x ®¥ Cevap: a) x+3 limitinin sonucunu bulunuz. 4x 2 - x + 1 x+3 ¥ = belirsizliği vardır. 4x 2 - x + 1 ¥ Payın derecesi paydanın derecesinden küçüktür. lim x ®¥ lim x ®¥ 54 x+3 x 1 1 = lim = lim = =0 x ®¥ 4x 4.¥ 4x 2 - x + 1 x ®¥ 4 x 2 ihmal edilebilir. Cevap: 0 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 x2 - x + 3 limitinin değeri kaçtır? 3x + 1 lim x ®¥ A) − ∞ B) 1 3 lim x ®¥ C) 1 D) 3 A) E) ∞ soru 2 1 4 B) 1 2 C) 1 D) 2 E) 4 soru 6 5x 2 + 1 limitinin değeri kaçtır? x ®-¥ x - 1 6x 3 + x + 1 limitinin değeri kaçtır? x ®-¥ 3x 3 - 1 lim B) 5 lim C) 1 D) –1 E) ∞ A) – 2 B) –1 C) 1 D) 2 E) 3 D) 3 E) ∞ KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) – ∞ 2x 2 + x - 1 limitinin değeri kaçtır? 4x 2 + 1 soru 3 lim x ®¥ soru 7 -x 3 + x 2 - 1 limitinin değeri kaçtır? x 2 + 5x + 1 A) ∞ B) 5 C) 1 D) –1 lim x ®¥ A) –1 E) –∞ soru 4 lim x ®¥ A) 1 3 1 – E x +1 limitinin değeri kaçtır? x 2 + 3x + 1 B) 0 C) 1 soru 8 x -1 limitinin değeri kaçtır? 3x + 5 B) 1 5 2 – A lim x ®-¥ D) − 1 C) 0 3 – E E) − 1 3 4x + 1 limitinin değeri kaçtır? 3x 2 + 5x + 1 A) − ∞ 4 – A 5 – B 55 B) − 4 3 6 – D C) 4 3 D) 0 7 – B E) ∞ 8 – D Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu lim ax 2 + 3x - 1 5x 2 + 4 x →∞ Pay ve paydanın dereceleri eşit olduğundan, = 2 olduğuna göre, a kaçtır, bulunuz. katsayılar oranından lim x→∞ ax 2 + 3x − 1 a = = 2 5 5x 2 + 4 a=10 Cevap: 10 çözüm kavrama sorusu lim x →∞ x→∞ olduğundan, x+2>0 ve |x+2|=x+2 dir. x+2 limitinin değerini bulunuz. 2x + 3 lim x→∞ x+2 ifadesinde dereceler eşit olduğundan, 2x + 3 katsayılar oranından lim x→∞ x+2 1 = 2x + 3 2 Cevap: çözüm kavrama sorusu lim x →−∞ x→−∞ olduğundan, x−3<0 ve |x−3|=−x+3 tür. x−3 limitinin değerini bulunuz. x+1 lim x→−∞ −x + 3 ifadesinde dereceler eşit olduğundan, x +1 katsayılar oranından lim x→−∞ x →−∞ − x + 3 −1 = = −1 x +1 1 Cevap: –1 çözüm kavrama sorusu lim 1 2 x→ − ∞ olduğundan, x+3<0 ve |x+3|=−x − 3 tür. x + 3 + 3x limitinin değerini bulunuz. x |x + 3|+3x − x − 3 + 3x 2x − 3 = = lim lim lim x→−∞ x→−∞ x x x 2x − 3 ifadesinde dereceler eşit olduğundan, lim x→−∞ x 2x − 3 2 katsayılar oranından lim = = 2 x→−∞ x 1 x→−∞ 56 Cevap: 2 Limit ve Süreklilik soru 1 lim soru 5 5x 3 + 4x − 1 x →−∞ 3 2 ax + 3x + 4 = 1 3 lim x →∞ olduğuna göre, a kaçtır? A) 1 B) 3 A) 0 C) 5 D) 10 x →∞ C) 2 D) 3 E) ∞ soru 6 (a − 1)x 2 + x +1 2 (a + 2)x + 3 = 1 3 1 2 A) –5 C) 3 2 D) 2 E) limitinin değeri kaçtır? x −1 B) –3 C) 0 D) 3 E) 5 D) 4 E) 6 5 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B) 1 5x + 3 lim x →−∞ olduğuna göre, a kaçtır? A) B) 1 E) 15 soru 2 lim 3x limitinin değeri kaçtır? x soru 3 lim x →∞ soru 7 ax 2 + 7 2 bx − 1 = 3 2 x →−∞ olduğuna göre, a–b farkı kaçtır? A) 1 B) 2 A) 1 C) 3 D) 4 lim A) 1 1 – E x x B) 2 C) 3 E) 5 soru 4 x →∞ x + 5x limitinin değeri kaçtır? 2x lim ve a+b=10 soru 8 limitinin değeri kaçtır? B) 2 2 – E lim | 2 x + 3| + x x →−∞ C) 3 D) ∞ 3 – B E) –∞ A) − 1 4 – A 5 – D 57 |3 x | B) − limitinin değeri kaçtır? 1 3 C) 0 6 – E D) 7 – B 1 3 E) 1 8 – D Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu lim x →∞ x2 + 1 limitinin değerini bulunuz. 3x + 1 1 1 x 2 1+ 2 |x| 1+ 2 x2 +1 x x = = lim lim lim x →∞ 3x + 1 x →∞ x →∞ 1 1 x 3+ x 3+ x x x → ∞ olduğundan |x|=x 1 1 1+ 2 x 1+ 2 x x = lim = lim 1 x →∞ 1 x→∞ 3+ x 3+ x x 0 1 1+ ∞ 1 = 1 3 3+ ∞ 0 Cevap: çözüm kavrama sorusu lim x →−∞ 1 3 4 x2 + 5 limitinin değerini bulunuz. x+1 5 x2 4 + 2 x = lim x→−∞ 1 x 1+ x 4x 2 + 5 = lim x→−∞ x +1 |x| 4 + lim x→−∞ 5 x2 1 x 1+ x x → –∞ olduğundan |x|=–x −x lim x→−∞ 4+ 5 2 x = 1 x 1+ x 0 5 ∞ = −2 = −2 1 1 1+ ∞ 0 − 4+ Cevap: –2 çözüm kavrama sorusu lim x →∞ x2 + 5 x + 1 + x 2 5x 1 x 2 1+ 2 + 2 + x x x limitinin değerini bulunuz. x +1 lim x →∞ 1 x 2 1+ 2 x 5 1 + +x x x2 1 |x| 1+ 2 x |x| 1+ = lim x →∞ x → ∞ olduğundan |x|=x 5 1 5 1 x 1+ + 2 + 1 + +x x x x2 x = lim x →∞ 1 1 x. 1+ 2 x . 1+ 2 x x x 1+ lim x →∞ 1+ = 0 0 5 1 + +1 +1 ∞ ∞ = 1= 2 1 1 1+ ∞ 0 Cevap: 2 58 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x →∞ A) soru 5 x2 limitinin değeri kaçtır? 2x + 1 1 2 B) 2 3 C) 1 x →∞ D) 3 2 3x + 1 limitinin değeri kaçtır? 4 x2 + 5 A) − ∞ x →∞ B) − 3 16 x 2 + 3 x + 1 x2 − x + 5 A) 1 B) 2 x →−∞ A) 1 3 1 – A C) 3 x2 + 4 + 2 x + 1 lim C) − 3 2 D) 3 2 E) 3 A) C) 3 3 D) 2 E) 1 E) 5 limitinin değeri kaçtır? B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 soru 7 x2 + x + 2 x + 1 x →−∞ D) 4 x3 + x − 1 1 3 lim limitinin değeri kaçtır? x2 − 4 x + 3 x + 1 A) ∞ soru 4 lim B) 4 x →∞ soru 3 lim limitinin değeri kaçtır? soru 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI lim 4 x2 − x − 6 A) 5 E) ∞ soru 2 x →−∞ x2 + 2 x x+ lim B) 1 2 limitinin değeri kaçtır? D) − C) 0 1 2 E) − ∞ soru 8 x2 + 5 x + 6 9 x2 + x + 1 B) 1 4 2 – C 3 lim limitinin değeri kaçtır? C) 1 6 D) 3 – D 1 8 x →−∞ E) − 1 3 8 x3 + 1 + 4 x4 + 4 limitinin değeri kaçtır? 2x − 1 A) − ∞ 4 – A 5 – E 59 B) − 1 2 C) 6 – D 1 2 D) 1 7 – B E) 2 8 – C Limit ve Süreklilik ¥ belirsizliklerinde yine pay ve paydanın en yüksek dereceli terimlerini alıp diğer terimleri ihmal ederek ¥ limit hesaplamasını yapabiliriz. Köklü ifadeler içeren çözüm kavrama sorusu lim x ®¥ 4x 2 - x + 1 limitinin değerini bulunuz. 2x + 3 lim 4x 2 - x + 1 ¥ belirsizliği vardır. = 2x + 3 ¥ lim 4x 2 - x + 1 2x + 3 lim 4x 2 2x = lim x ®¥ 2x 2x x ®¥ x ®¥ x ®¥ ihmal edilebilir. x→∞ için 2x>0 olduğundan, |2x|=2x lim x ®¥ x ®-¥ Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu lim 2x =1 2x 9x 2 + 1 limitinin değerini bulunuz. 5x - 1 lim 9x 2 + 1 ¥ belirsizliği vardır. = 5x - 1 ¥ lim 9x 2 + 1 5x - 1 lim 9x 2 3x = lim x ®-¥ 5x 5x x ®-¥ x ®-¥ x ®-¥ ihmal edilebilir. x→ – ∞ için 3x<0 lim x ®-¥ x ®-¥ x 2 + 3x + 5 + 2x + 1 3 3 8x - x - 1 -3 x 3 =5 5x Cevap: − 3 5 çözüm kavrama sorusu lim olduğundan, |3x|=–3x lim limitinin değerini bulunuz. x 2 + 3x + 5 + 2x + 1 3 x ®-¥ lim x ®-¥ 8x - x - 1 3 8x 3 - x - 1 x 2 + 2x 3 8x 3 = lim x→ – ∞ için x<0 lim x ®-¥ 60 = x 2 + 3x + 5 + 2x + 1 x ®-¥ lim 3 x ®-¥ ¥ ¥ belirsizliği vardır. ihmal edilebilir. x + 2x 2x olduğundan, |x|=–x x -x + 2x 1 = lim = x ®-¥ 2 x 2x 2 Cevap: 1 2 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x ®¥ soru 5 x2 + x - 7 limitinin değeri kaçtır? 3x - 1 1 A) − 3 1 C) 3 B) 0 lim D) 1 A) E) ∞ B) 1 C) 2 3 D) 4 3 E) ∞ soru 6 5x + 3 2 9x + 4x + 3 1 3 1 3 limitinin değeri kaçtır? B) limitinin değeri kaçtır? 2 3 C) 1 D) E) A) –3 5 3 limitinin değeri kaçtır? x 2 - x - 9 + 2x x ®¥ 4 3 27x 3 + x 2 + 1 3 lim B) –2 C) –1 D) 0 E) 1 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 9x 2 + 1 x ®¥ soru 2 x ®¥ x 2 + 1 + 2x lim soru 3 lim x ®-¥ soru 7 4x 2 - 5 limitinin değeri kaçtır? x +1 A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 soru 4 ®-¥ A) – 4 1 – C 64x 3 + 3x 2 - 5 25x 2 + 6x + 1 x ®-¥ A) − lim 3 lim 4 5 B) − limitinin değeri kaçtır? 3 5 C) − 1 5 D) 3 5 E) 4 5 soru 8 16x + x + 5 x + 3x + 10 B) – 2 2 – E lim limitinin değeri kaçtır? C) 0 x ®-¥ D) 2 3 – A E) 4 4 16x 4 + x 3 - 3x 2 - 1 3 A) – 4 4 – E 5 – B 61 x 3 + 3x 2 + x + 5 B) – 2 limitinin değeri kaçtır? C) –1 6 – E D) 0 7 – A E) 2 8 – B Limit ve Süreklilik a≠0 ve |a| < 1 için lim a x = 0 olduğundan, üstel ifadeler içeren limit işlemlerinde genelde pay ve payda x → ∞ için tabanı büyük x →∞ olan üstel ifadenin parantezine, x → –∞ için tabanı küçük olan üstel ifadenin parantezine alınarak limit hesaplanır. çözüm kavrama sorusu lim x →∞ 3 x + 5x 3 x − 5x x 5 > 3 olduğundan, 5 parantezine alalım. 0 ∞ 3x 3 5 x x + 1 +1 1 5 = lim 5 lim = = −1 x x→∞ 3 ∞ x→∞ −1 3 5 x x − 1 −1 5 0 5 limitinin değerini bulunuz. Cevap: –1 çözüm kavrama sorusu lim x →∞ x 3>2 olduğundan 3 parantezine alalım. 2x + 3 x 2 x + 1 − 3 x −1 limitinin değerini bulunuz. lim x→∞ 2x + 3x 2 x +1 −3 x −1 = lim x→∞ 2x + 3x 2 x.2 − 3x 3 0 2 ∞ 3 x + 1 3 = 1 = −3 lim 1 x→∞ 2 ∞ 1 3 x .2 − − 3 3 0 3 çözüm kavrama sorusu lim x →−∞ 3x + 4x 3x − 4x Cevap: –3 x x → –∞ olduğundan 3 parantezine alalım. limitinin değerini bulunuz. 3 x 1+ lim x→−∞ 3 x 1− 1+ = 1− x 4 1+ 3 = lim x 4 x→−∞ 1− 3 0 −∞ ∞ 4 3 1+ 3 4 = 1= 1 = −∞ ∞ 1 4 3 1− 3 4 0 4 3 x 4 3 x Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu lim x →−∞ 2x + 7 x +1 2 x −1 + 7 x x x → –∞ olduğundan 2 parantezine alalım. limitinin değerini bulunuz. 7 x 2 x 1+ .7 2 + 7 .7 2 = lim lim x→−∞ 2 x x→−∞ 1 7 x x +7 2 x + 2 2 2 x x 0 x −∞ ∞ 7 7 2 1+ .7 1+ .7 1+ .7 2 = 2 = 7 = 1= 2 lim −∞ ∞ 1 x→−∞ 1 7 x 1 7 1 2 + + + 2 2 2 2 2 2 7 0 Cevap: 2 62 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x →∞ soru 5 4x + 3x x 4 −3 A) –4 x 3 x + 2 x − 2 limitinin değeri kaçtır? x →−∞ 3 x + 1 + 2 x lim limitinin değeri kaçtır? B) –1 C) 1 D) 3 E) 4 A) soru 2 x →∞ 2x +1 + 3 x +1 2 x −1 + 3 x A) –4 limitinin değeri kaçtır? B) –3 C) 3 lim x →−∞ D) 4 x →∞ A) 2 x + 3 x −1 2 x −1 + 3 x − 4 1 2 x →∞ A) 1 π 1 – C C) 1 D) 3 E) 4 B) 1 C) 3 3 − x − 2− x + 1 x →∞ D) 9 B) –2 D) 2 E) 5 3 − x −1 + 2− x A) − 3 E) 27 C) –1 soru 7 lim limitinin değeri kaçtır? soru 4 lim 1 3 5 x + 2 x + 1 limitinin değeri kaçtır? 5 x −1 − 2 x A) –5 E) 5 soru 3 lim B) soru 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI lim 1 4 limitinin değeri kaçtır? B) − 2 C) 1 2 D) 1 3 E) 3 soru 8 π x +1 + 2x +1 π x + 2 x −1 B) limitinin değeri kaçtır? 1 2 2 – C lim x →−∞ D) π C) 1 3 – E 2x + 3 x + 6 x A) –∞ E) 4 4 – D 5 – A 63 5x + 6 x limitinin değeri kaçtır? B) –1 C) 0 6 – B D) 1 7 – B E) ∞ 8 – E Limit ve Süreklilik ∞ – ∞ Belirsizliği lim [f(x) − g(x)] = ∞ − ∞ belirsizliğinde, x→ ∞ 0 ∞ veya belirsizliklerine dönüştürülerek limit hesaplanmaya çalışılır. ∞ 0 0 ∞ veya belirsizliklerine dönüştürme işlemi genelde payda eşitleme veya pay ve paydayı eşlenik ile çarparak yapılır. ∞ 0 çözüm kavrama sorusu lim x → 1 1 2 − limitinin değerini bulunuz. x − 1 x2 − 1 2 1 2 1 2 1 − − = − = ∞ − ∞ ise lim = x − 1 x 2 − 1 1− 1 12 − 1 0 0 x→1 ∞ – ∞ belirsizliği vardır. 2 x + 1− 2 1 − lim lim = x − 1 x 2 − 1 x→1 x 2 − 1 x→1 (x + 1) x − 1 1− 1 0 lim = = belirsizliği − 1 12 − 1 0 x→1 x 2 lim x −1 x→1 x 2 −1 = lim x→1 (x − 1) 1 1 = = (x − 1) (x + 1) 1+ 1 2 Cevap: 1 2 çözüm kavrama sorusu 1 π 1 lim − tan x = − tan = ∞ − ∞ ise π π cos x 2 x→ cos 2 2 1 lim − tan x limitinin değerini bulunuz. π cos x x→ 2 ∞ – ∞ belirsizliği vardır. sin x 1 − lim π cos x cos x x→ 2 1− sin x lim = x→ π cos x 2 π 1− sin 0 2 = = belirsizliği π 0 cos 2 lim π x→ 2 1− sin x 1+ sin x 1− sin2 x . = lim cos x 1+ sin x x→ π cos x.(1+ sin x ) 2 cos2 x cos x 0 0 = lim = = = 0 π + + 1 sin x 1 1 2 cos x (1+ sin x) x→ lim π x→ 2 2 Cevap: 0 çözüm kavrama sorusu lim x →∞ ( x2 + 1 − x ) limitinin değerini bulunuz. lim ( x 2 + 1 − x = ∞ − ∞ belirsizliği vardır. lim ( x2 +1 − x . x→∞ x→∞ lim x→∞ ) )( ( 1 x = lim x + 1 + x x→∞ 2 ) =lim x→∞ +1 + x ) x2 +1 + x 2 x 2 + 1− x 2 x2 +1 + x 1 1 = = 0 ∞ ∞ +1 + ∞ 2 Cevap: 0 64 Limit ve Süreklilik soru 1 lim x→2 soru 5 1 4 − limitinin değeri kaçtır? x − 2 x2 − 4 1 A) 8 1 B) 4 1 C) 2 1 D) − 2 1 lim − sec x limitinin değeri kaçtır? π cot x x→ 2 1 E) − 4 A) –∞ soru 2 A) 6 2 x −9 1 18 − 1 limitinin değeri kaçtır? x−3 B) 1 12 C) 1 6 D) − 1 6 lim x →∞ E) − lim A) 1 10 − limitinin değeri kaçtır? x − 5 x 2 − 25 1 20 B) 1 15 C) 1 10 D) 1 5 lim A) 0 1 – B E) ∞ x2 − A) 1 1 5 C) –1 D) 1 E) ∞ soru 7 lim soru 4 x→0 D) 1 x 2 − 1 limitinin değeri kaçtır? B) –∞ x →∞ E) − x2 + 1 − A) 0 1 12 soru 3 x→5 C) 0 soru 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI lim x→3 B) –1 x 2 + 3 limitinin değeri kaçtır? B) ∞ C) –∞ D) –1 E) 0 soru 8 1 − cos ecx limitinin değeri kaçtır? tan x B) 1 2 – D C) 2 lim x →∞ D) 3 3 – C x 2 − 25 − A) –1 E) 4 4 – A 5 – C 65 x 2 + 25 limitinin değeri kaçtır? B) 0 C) 1 6 – A D) ∞ 7 – E E) –∞ 8 – B Limit ve Süreklilik ∞ – ∞ belirsizlik türünde, kareköklü ifadelerin limitlerinde, a > 0 olmak üzere kullanılabilir. lim ( x2 − 2 x − x ) lim x → ∞ a. x+ b 2a eşitliği çözüm kavrama sorusu x →∞ + bx + c ax 2= lim x → ∞ lim limitinin değerini bulunuz. x→∞ ( lim x → ∞ ) x 2 − 2x − x = ∞ − ∞ belirsizliği vardır. + bx + c ax 2= lim x → ∞ a. x+ lim ( lim ( x −1 − x ) lim (x − 1− x) =−1 ( x − 1 − x ) =xlim →∞ x→∞ x→∞ x→∞ b eşitliğinden, 2a ) 2 x2 − = 2x − x lim 1. x − − x x→∞ 2 ve x → ∞ olduğundan, |x–1|=x–1 Cevap: –1 çözüm kavrama sorusu lim x →∞ ( x2 − 4 x + 1 − x2 + 6 x + 2 ) limitinin değerini bu- lim x→∞ lunuz. ( lim x ®±¥ ) x 2 − 4x + 1 − x 2 + 6x + 2 = ∞ − ∞ belirsizliği vardır. ax 2 + bx + c = lim x ®±¥ lim ( lim ( x −2 − x +3 ) x→∞ x→∞ a. x + b eşitsizliğinden 2a ) 4 6 x 2 − 4x + 1 − x 2 + 6x = +2 lim 1. x − − 1. x + x→∞ 2 2 ve x → ∞ olduğundan, |x−2|=x−2 ve |x+3|=x+3 tür. lim (x − 2 − x − 3) =lim − 5 = −5 x→∞ x→∞ Cevap: –5 çözüm kavrama sorusu lim x ®-¥ (2x + 1+ 4x 2 - 24x + 3 ) limitinin değerini bulunuz. lim (2x + 1+ x ®-¥ 4x 2 - 24x + 3 ) = ¥ - ¥ belirsizliği vardır. 24 lim 2x + 1+ 4 . x − 2.4 x→−∞ = lim ( 2x + 1+ 2. x − 3 x→−∞ ) x → – ∞ olduğundan, |x–3|=–x+3 lim ( 2x + 1+ 2. ( − x + 3 ) ) = lim (2x + 1− 2x + 6) = 1+ 6 = 7 x→−∞ x→−∞ Cevap: 7 66 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 x2 + 6 x − 2 − lim x →∞ A) –4 x 2 + 2 x + 5 limitinin değeri kaçtır? B) –1 C) 0 D) 1 lim x →−∞ E) 2 A) 13 soru 2 lim x →∞ ( 4 x2 + x + 5 − B) 11 4 x2 + 5 x + 1 ) limitinin değeri kaç- lim x →−∞ C) 0 D) 1 E) 4 ( ( lim 2 x − 3 − A) –3 4 x − 16 x + 1 B) –1 ) E) –13 ) limitinin değeri kaç- C) 0 D) 1 ( C) –2 D) 2 E) 4 soru 7 x 2 + mx + 2 − lim limitinin değeri kaçtır? x →−∞ x 2 + 3x +1 = 4 olduğuna göre, m kaçtır? E) 3 soru 4 B) –8 C) –11 D) –14 E) –17 D) 1 E) 2 soru 8 9 x 2 + 18 x − 1 − 3 x B) 3 ) limitinin değeri kaçtır? C) 2 D) 1 lim x →−∞ ( 2 – B 3 – D ) x 2 + 3x +1+ mx + n = 1 2 olduğuna göre, n kaçtır? E) 0 A) –2 1 – E D) –11 x 2 + 10 x + 2 B) –4 A) –5 A) 4 limitinin değeri kaçtır? C) 0 x2 + 6 x − 3 − A) –8 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B) –1 soru 3 lim ) tır? A) –4 x →∞ x 2 + 24 x − 1 soru 6 tır? →∞ ( x + 1+ 4 – B 5 – D 67 B) –1 C) 0 6 – D 7 – A 8 – E Limit ve Süreklilik 0.∞ Belirsizliği lim f(x).g(x)= 0.∞ belirsizliği varsa genellikle ifade lim x →a x →a dönüştürülüp limit hesaplanır. f(x) g(x) 0 ∞ veya lim biçiminde yazılarak veya belirsizliklerine 1 x →a 1 ∞ 0 g(x) f(x) çözüm kavrama sorusu lim ( 3 x + 1). x →∞ 1 limitinin değerini bulunuz. x+1 lim (3x + 1). x→∞ (3x + 1). 1 = ∞.0 belirsizliği vardır. (x + 1) 1 3x + 1 = (x + 1) x + 1 lim (3x + 1). x→∞ 1 (3x + 1) ∞ belirsizliği, = lim = (x + 1) x→∞ x + 1 ∞ 0 1 x 3+ 3x + 1 x = 3= 3 lim = lim x →∞ x + 1 x →∞ 1 1 x . 1+ x 0 lim ( x 2 + 1). x →∞ 1 2 x3 − 3 Cevap: 3 çözüm kavrama sorusu lim (x 2 + 1). limitinin değerini bulunuz. x→∞ (x 2 + 1). 1 2x 3 − 3 = ∞.0 belirsizliği vardır. x2 +1 = 2x − 3 2x 3 − 3 1 3 x2 +1 ∞ belirsizliği, = 2x 3 − 3 ∞ 0 1 2 x 1+ 2 x2 +1 x = lim 1= 1= 0 lim lim = x→∞ 2x 3 − 3 x→∞ 3 3 x→∞ 2x ∞ x . 2 − 3 x 0 lim (x 2 + 1). x→∞ 1 3 2x − 3 = lim x→∞ Cevap: 0 çözüm kavrama sorusu 3 lim x .sin limitinin değerini bulunuz. x lim x.sin x →∞ x →∞ lim 3 = ∞.0 belirsizliği vardır. x 3 x = 0 belirsizliği, 1 0 x sin x →∞ 1 = t dönüşümünden x → ∞ ise t → 0 x lim t→0 sin 3t =3 t Cevap: 3 çözüm kavrama sorusu lim 2x.cot 5x = ∞.0 belirsizliği vardır. lim ( 2 x .cot 5 x ) limitinin değerini bulunuz. x →0 x→0 1 2x = = 2x.cot 5x 2x tan5x tan5x lim x→0 2x 2 = tan5x 5 Cevap: 68 2 5 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 lim ( 2 x + 1). x →∞ A) –∞ 1 limitinin değeri kaçtır? x B) –2 C) 1 1 lim .sin 2 t limitinin değeri kaçtır? t t→0 D) 2 E) ∞ A) 0 soru 2 1 4 x2 + 3 B) 1 4 C) 1 D) 4 E) ∞ A) 0 lim ( 4 x .cot 5 x ) limitinin değeri kaçtır? E) 2 B) 1 5 C) 1 D) 5 E) ∞ 5 2 E) 10 soru 7 x →∞ B) 1 20 C) 4 5 D) 5 E) 20 A) soru 4 2 5 B) 1 C) 2 D) soru 8 lim ( 2 x .cot 3 x ) limitinin değeri kaçtır? π lim 2 x . tan limitinin değeri kaçtır? x x→0 1 – D 3 2 2 x lim .sin limitinin değeri kaçtır? 5 x x→0 A) 0 D) t →∞ soru 3 A) 0 C) 1 5 lim t .sin limitinin değeri kaçtır? t limitinin değeri kaçtır? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) − ∞ 1 2 soru 6 lim ( x 2 − 4 ). x →∞ B) x →∞ B) 2 3 2 – B C) 3 2 D) 3 3 – C E) 0 A) 0 4 – B 5 – E 69 B) π 2 C) π 6 – D D) 2π 7 – A E) ∞ 8 – D Limit ve Süreklilik Süreklilik A ⊂ R ve f:A → R fonksiyonu verilmiş olsun; f fonksiyonunun x=a noktasında sürekli olması için, f fonksiyonu x=a da tanımlı olmalıdır yani f(a) değeri olmalıdır. f fonksiyonu x=a için limiti olmalı yani lim f(a) değeri olmalıdır. f fonksiyonu x=a noktasındaki limiti f(a) değerine eşit olmalı yani lim f(x) = f(a) olmalıdır. x →a x →a Bu üç koşulun sağlandığı durumda f fonksiyonu x=a noktasında süreklidir. çözüm kavrama sorusu y=f(x) fonksiyonu x=2 de süreklimidir araştırınız. = lim f(x) 2= ve lim f(x) 1 x→2 − lim f(x) ≠ lim f(x) x→2 + olduğundan lim f(x) x→−2 x→2 − x→2 + değeri yoktur. f fonksiyonu x=2 noktasında sürekli değildir. Cevap: Sürekli değil çözüm kavrama sorusu lim = f(x) Yukarıda grafiği verilen y=f(x) fonksiyonunun x=2 de sürekli olup olmadığını araştırınız. x→2 + lim = f(x) 1 olduğundan lim f(x) = 1 dir. x→2 − x →2 x=2 noktasında limit değeri olmasına rağmen f(2) tanımsız olduğundan f fonksiyonu x=2 de süreksizdir. Cevap: Sürekli değil çözüm kavrama sorusu lim = f(x) Yukarıda grafiği verilen y=f(x) fonksiyonunun x=2 de sürekli olup olmadığını araştırınız. x→2 + = f(x) 1= ve f(2) 1 dir. lim = f(x) 1 olduğundan lim x→2 − x→2 lim f(x) = f(2) olduğundan, f fonksiyonu x=2 noktasında x→2 süreklidir. 70 Cevap: Süreklidir. Limit ve Süreklilik soru 1 soru 3 Aşağıda grafiği verilen fonksiyonlardan hangisi x=1 de süreklidir? Aşağıda grafiği verilen fonksiyonlardan hangisi x=2 de süreklidir? soru 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI soru 4 Aşağıda grafiği verilen fonksiyonlardan hangisi x=0 da süreklidir? Aşağıda grafiği verilen fonksiyonlardan hangisi x=–1 de süreksizdir? 1 – E 3 – D 71 2 – C 4 – A Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu Grafiğe göre, = lim f(x) 2= , lim f(x) 1 x→−2 − lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan lim f(x) yoktur ve x=−2 x→−2 − lim = f(x) lim = f(x) 3 olduğundan lim f(x) = 3 x→1+ x→1− x →1 f(2) = 1≠ lim f(x) olduğundan x=1 de f süreksizdir. Yukarıda verilen y=f(x) fonksiyonunun grafiğine göre, f fonksiyonunun süreksiz olduğu noktaları bulunuz. x→1 Cevap: –2 ve 1 çözüm kavrama sorusu Grafiğe göre, = lim f(x) x→−1+ = lim f(x) 1 ve lim f(x) = 1 dir. x→−1− x→−1 f( −1) = 2 ≠ lim f(x) olduğundan f fonksiyonu x=–1 de limiti x→−1 olduğu halde sürekli değildir. lim = f(x) x→2 − Yukarıda grafiği verilen y=f(x) fonksiyonu –1, 0, 1, 2 apsisli noktalarının kaç tanesinde limiti olduğu halde sürekli değildir bulunuz. lim = f(x) 2 ve lim f(x) = 1 dir. x→2 + x→2 f(2) = 1≠ lim f(x) olduğundan f fonksiyonu x=2 de limiti olduğu x→1 halde sürekli değildir. Cevap: –1 ve 2 çözüm kavrama sorusu lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan lim f(x) yoktur. x→−2 + x→−2 x→−2 + de f süreksizdir. x→−2 + x→−2 − x→−2 f fonksiyonu x=–2 de süreksizdir. f(1) tanımlı olmadığı için f fonksiyonu x=1 de sürekli değildir. f fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş aralık R – {–2,1} Cevap: R – {–2,1} Yukarıda grafiği verilen y=f(x) fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş aralığı bulunuz. Uyarı Grafiklerde görüldüğü gibi fonksiyonun sürekli olduğu noktalarda grafikte herhangi bir kesinti yada sıçrama yoktur. Elimizi kaldırmadan çizebildiğimiz yerlerde fonksiyon süreklidir. 72 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 4 Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. B) –1 C) 0 D) 1 Yukarıda (–8,8) aralığında tanımlı y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Buna göre, f(x) in limitinin olup, sürekli olmadığı noktanın apsisi kaçtır? A) –2 Buna göre, y=f(x) in süreksiz olduğu x değerleri kümesi aşağıdakilerden hangisidir? E) 2 A ) { – 6 , 2 , 5 } B ) { – 6 , – 4 , – 2 } D) {–4,2,5} soru 2 C ) { 2 , 5 } E) {–4,0,2,5} soru 5 Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Buna göre, f(x) in süreksiz olduğu x değerleri toplamı kaçtır? A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI soru 3 Yukarıda grafiği verilen y=f(x) fonksiyonunun süreksiz olduğu x değerleri kaç tanedir? A) 1 E) 2 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 soru 6 Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Buna göre, f(x) in sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? A) {–2,1} B) ∅ C) R + D) R–{–2,1} Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? E) R A) f(x), x=3 de süreklidir. B) lim f(x) = 0 C) f(x), x=1 de süreklidir. D) lim f(x) 0 x→−2 x →1 E) lim f(x) = 0 x →∞ 1 – E 2 – B 3 – D 4 – C 73 5 – C 6 – A Limit ve Süreklilik Parçalı fonksiyonlarda kritik noktalar fonksiyonun süreksiz olabileceği noktalar olduğundan kritik noktalarda süreklilik incelemesi yapılmalıdır. çözüm kavrama sorusu f(x) = 3x , x>1 3 , x=1 x+3 , x<1 x=1, f fonksiyonu için kritik noktadır. lim 3x =3.1=3, lim x + 3 =1+ 3 =4 ve f(1)=3 x→1+ lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan lim f(x) yoktur. − x→1+ f(x) fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş aralığı bulunuz. x →1 x→1 x=1 için f(x) süreksizdir. f fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş aralık R–{1} Cevap: R–{1} çözüm kavrama sorusu f(x) = x→1− x+1 , x–3 x>1 2x+1, x≤1 x+1 ve x=3 f in paydasını sıfır yaptığı için tanımx – 3 sız olduğundan f fonksiyonu x=3 de süreksizdir. x>1 için f(x)= x=1, f fonksiyonu için kritik noktadır. f(x) fonksiyonunun süreksiz olduğu noktaları bulunuz. lim x→1+ x 1 2 = =−1, lim 2x + 1=2.1+ 1=3 ve f(1)=2.1+1=3 x − 3 −2 x→1− lim f(x) ≠ lim f(x) olduğundan lim f(x) yoktur. − x→1+ x →1 x→1 x=1 için f(x) süreksizdir. Cevap: x=1 ve x=3 çözüm kavrama sorusu f(x) = x+1 , x–2 x≥3 2x–2, x<3 x+1 x+1 ve f(2) tanımsızdır ancak x≥3 için ifax –2 x –2 desi alındığından x, 2 değerini alamayacaktır. x ≥ 3 için f(x)= x=3, f fonksiyonu için kritik noktadır. fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş kümeyi bulunuz. lim x→3 + = f(3) x +1 3 +1 = = 4, lim 2x − 2= 2.3 − 2= 4 x −2 3−2 x→3 − 3 +1 = 4 3−2 lim = f(x) x→3 + lim = f(x) f(3) olduğundan, x=3 için f fonksiyonu x→3 − süreklidir. f fonksiyonu tüm reel sayılar için süreklidir. Cevap: R çözüm kavrama sorusu ax+6 , f(x) = 4 f(x), x=2 için sürekli ise x>2 , x=2 bx–a , x<2 lim = f(x) x→2 + lim = f(x) f(2) olmalıdır. x→2 − lim ax + 6 = 2a + 6 , x→2 + fonksiyonu x=2 de sürekli olduğuna göre, b kaçtır, bulunuz. lim bx − a = 2b − a , f(2) = 4 x→2 − 2a+6=4 ise a=–1 2b+1=4 ise b= 74 3 2 Cevap: 3 2 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 2x+1 , 3x – 1 , 3x x+5 x>0 f(x) = f(x) = x≤0 2 x 2 x +3x+2 , x≥2 , x<2 fonksiyonunun süreksiz olduğu x değeri kaçtır? A) –2 1 B) – 2 1 C) – 3 D) 0 fonksiyonunun süreksiz olduğu x değerleri kümesi aşağıdakilerden hangisidir? E) 1 A) {–4,–2,–1} B) {–5,–2,–1,2} D) {–2,–1,2} soru 2 2x–1 , x+1 3x , x – 2 ax+b , x≥0 f(x) = x<0 fonksiyonunun süreksiz olduğu x değeri aşağıdakilerden hangisidir? C) 1 2 D ) 1 E ) 2 f(x) = x+1 x – 2 , x<3 x+1 , x≥3 C ) 2 D ) 3 x>1 , x=1 2ax – b , x<1 B ) – 1 C ) 0 D ) 1 E ) 2 soru 7 sin3x , x x>0 , x≤0 k fonksiyonu tüm reel sayılar için sürekli olduğuna göre, k kaçtır? E ) 4 A ) 0 soru 4 B ) 1 C ) 2 D ) 3 E ) 4 soru 8 f(x) = x , 2 x – 9 3 , 2 x – 1 2 x≥2 f(x) = x<2 fonksiyonunun süreksiz olduğu x değerleri kümesi aşağıdakilerden hangisidir? A ) { – 3 , – 1 , 1 , 3 } B ) { – 1 , 3 } D) {–3,–1,1} 1 – D A ) – 2 f(x) = fonksiyonunun süreksiz olduğu x değeri kaçtır? B ) 0 3 fonksiyonu tüm reel sayılar için sürekli olduğuna göre, a kaçtır? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B ) 0 soru 3 A ) – 1 E) {–5,–1,–2} soru 6 f(x) = A ) – 1 C) {–2,–1} 2 – B x – 1 , x – 1 x>1 kx+3 , x≤1 fonksiyonu tüm reel sayılar için sürekli olduğuna göre, k kaçtır? A) –3 C ) { – 1 , 1 , 3 } B) –2 C) –1 D) 0 E) 1 E) {–1,1,2,3} 3 – C 4 – E 5 – D 75 6 – E 7 – D 8 – C Limit ve Süreklilik Parçalı fonksiyon dışında, fonksiyonlar tanımlı oldukları kümede süreklidir. Örneğin, polinom fonksiyonlar tüm reel sayılar için, rasyonel fonksiyonlar ise paydayı sıfır yapan değerler haricinde tanımlıdır. çözüm kavrama sorusu 2 f(x)=x +3 Polinom fonksiyonlar tüm gerçel sayılar için tanımlı ve süreklidir. Dolayısıyla cevap R Cevap: R fonksiyonun sürekli olduğu en geniş kümeyi bulunuz. çözüm kavrama sorusu 2 f(x) = f(x) fonksiyonunun tanımsız olduğu değerler, paydayı sıfır ya- x +1 2 x – 4 pan değerlerdir. fonksiyonunun süreksiz olduğu x değerlerini bulunuz. 2 x – 4=0 denkleminden x=2 ve x=–2 Süreksiz olduğu noktalardır. Cevap: {– 2,2} çözüm kavrama sorusu f(x) = Rasyonel bir fonksiyonun paydasını sıfır yapan değerler fonksiyonu süreksiz yapan değerlerdir. Tüm reel sayılar için sürek2 li olduğuna göre x +mx+4=0 denkleminin çözüm kümesi boş kümedir. 2 2 Bu nedenle D<0 yani Δ=m – 4.1.4<0 ⇒ m –16<0 olmalıdır. x+1 2 x +mx+4 fonksiyonunun tüm reel sayılarda sürekli olduğuna göre m nin alabileceği değerler kümesini bulunuz. m 2 m –16 –4 + 4 – + Cevap: (– 4,4) Hatırlatma n l l g(x) fonksiyonu n çift iken g(x) ≥ 0 için tanımlıdır. n tek iken g(x) fonksiyonunun tanımlı olduğu noktalarda tanımlıdır. çözüm kavrama sorusu f(x) = 16–x 2 f(x) fonksiyonunun tanımlı olduğu değerler 16–x ≥0 eşitsizliği2 nin çözüm kümesidir. 16 – x =(4 – x)(4+x)≥0 2 fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş kümeyi bulunuz. x –4 2 16–x – 4 + – Cevap: [–4,4] 76 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 2 2 f(x)=x – x+1 fonksiyonunu sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? A) {–1,1} B) [–1,1] C) R – {–1,1} D) R – {1} E) R A ) – 4 2 f(x)=x +2+ B ) – 1 C ) 0 D ) 1 E ) 2 soru 3 f(x) = x +1 2 x –6x+8 E ) 4 C) [2,4] D) R–{2,4} x+3 2 x +mx+4 B ) – 2 C ) 0 D ) 2 E ) 4 f(x) = 3 x−3 fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? A) R E) R–[2,4] soru 4 f(x)= D ) 2 soru 7 fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? B) R f(x)= A ) – 4 2 C ) 0 fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş küme R – {2} olduğuna göre, m aşağıdakilerden hangisidir? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A ) – 2 A) {2,4} B ) – 2 soru 6 1 x fonksiyonunun süreksiz olduğu x değeri kaçtır? x +9 2 mx – 4x+2 fonksiyonu tüm reel sayılar için sürekli olduğuna göre, m aşağıdakilerden hangisini olabilir? soru 2 f(x)= B) (3,∞) C) [3,∞) D) (– ∞,3) E) (– ∞,3] soru 8 x+1 2 x – 25 f(x) = x−3 fonksiyonunu süreksiz yapan x değerleri aşağıdakilerden hangisidir? fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? A) {–1,5} A) R 1 – E B) {5} 2 – C C) {–5,5} D) {1,5} 3 – D E) {–1} 4 – C 5 – E 77 B) (3,∞) C) [3,∞) 6 – A D) (– ∞,3) 7 – A E) (– ∞,3] 8 – C Limit ve Süreklilik çözüm kavrama sorusu f(x) = 3 Kök derecesi tek sayı olduğundan sadece rasyonel fonksiyonun paydasını sıfır yapan değerler fonksiyonu süreksiz yapan değerlerdir. x – 3=0 ⇒ x=3 süreksiz olduğu noktadır. Cevap: R – {3} x+1 x–3 fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş kümeyi bulunuz. çözüm kavrama sorusu f(x)= f(x) fonksiyonunun tanımlı olduğu değerler 3–|x|≥0 eşitsizliğinin çözüm kümesidir. 3 –|x|≥0 3≥|x| 3 ≥ x ≥ – 3 Cevap: [– 3,3] 3− x fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş kümeyi bulunuz. Hatırlatma f(x)=logg(x) h(x) fonksiyonu h(x) > 0, g(x) > 0 ve g(x) ≠ 1 için tanımlıdır. çözüm kavrama sorusu f(x)=logx(20 – x) Logaritma fonksiyonun tanımlı olduğu değerler 20–x>0, x>0 ve x≠1 koşulunu sağlayan sayılardır. fonksiyonun sürekli olduğu en geniş kümeyi bulunuz. Cevap: (0,20) – {1} çözüm kavrama sorusu Taban 2 olduğu için, x+20 > 0 eşitsizliğini sağlayan x değerleri için f(x) süreklidir. 10 – x x + 20 f(x) = log2 10 − x fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş kümeyi bulunuz. x f(x) – ∞ – – 20 + 10 + ∞ – Cevap: (– 20,10) 78 Limit ve Süreklilik soru 1 soru 5 x+3 10–x f(x) = fonksiyonunu sürekli yapan x tam sayı değerleri kaç tanedir? fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? A) (–∞,10) B) [–3,10] C) (–3,10) D) [–3,10) A) 9 E) (10,∞) soru 2 f(x) = B) 10 5 B ) 1 C ) 2 D ) 3 E) 13 f(x) = A) (–∞,2) C ) 5 D ) 6 C) (–2,2) D) (–2,∞) E) (2,∞) 3 f(x)=logx (64–x ) fonksiyonunu sürekli yapan x tam sayı değerleri toplamı kaçtır? fonksiyonunu süreksiz yapan x tamsayıları kaç tanedir? B ) 4 B) (0,2) soru 7 x −3 A ) 3 f(x)=log3 (4–x ) fonksiyonun sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? E ) 4 soru 3 E ) 7 A ) 1 soru 4 f(x) = D) 12 2 x+1 4 81–x KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A ) 0 C) 11 soru 6 fonksiyonunu süreksiz yapan x reel sayı değerleri kaç tanedir? f(x) = 4–|x+2| B ) 3 C ) 5 D ) 6 E ) 7 soru 8 5 4− x+3 f(x) = log(x − 4) + 6 10 − x fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? fonksiyonunun sürekli olduğu en geniş küme aşağıdakilerden hangisidir? A) [–7,1] A) (4,10] 1 – D B) [4,∞) 2 – C C) (– ∞,1] 3 – C D) (– ∞,–7] E) R 4 – E 5 – A 79 B) (4,10) 6 – C C) (4, ∞) D) [10,∞) 7 – C E) (4,∞) 8 – A