Ödemeler Dengesi Bülteni

Ödemeler Dengesi Bülteni
ARALIK 2015
Aralık ayı 2015’te Cari İşlemler Hesabında, 5 milyar 73 milyon ABD Doları açık
gerçekleşti. Böylece 2015 yılı cari işlemler hesabında toplamda 32 milyar 192 milyon
açık gerçekleşmiş oldu. Bu kalem, 2014 yılı toplamda ise 43 milyar 552 milyon Dolar
olarak açık vermişti.
Milyar $
20
15
İhracat
10
İthalat
5
0
-5
Oca
Şub
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
-10
Mal
Dengesi
TCMB
Cari açıkta gerçekleşen iyileşmede, geçen seneye göre sert düşüş (% 27,4) gerçekleştiren
dış ticaret açığı etkili oldu.
Dış ticaretin cari açığa olan etkisinde, petrol fiyatlarındaki düşme, iç talepteki
daralma ve EUR/Dolar paritesi öne çıktı. 2015 yılında toplamda % 35 değer kaybederek
varil fiyatının 35 Dolara kadar düştüğü petrolün Aralık’ta ithalatı geçen seneye göre 469
bin Dolar azalarak cari açığa olumlu katkıda bulundu. Böylece, dış ticaret açığı bir önceki
yılın aynı ayına göre 1 milyar 870 milyon Doları azalarak 4 milyar 972 milyon Dolarına
düştü. Parasal olmayan altın net ticaret açığı ise Aralık ayında yıllık bazda % 48
azalırken (292 milyon Dolar oldu), 2015 yılında toplam % 201 azalarak, fazla verdi. (3
milyar 955 milyon Dolar).
Hizmetler dengesinden kaynaklanan net gelirler ise Aralık ayında 171 milyon Dolar
azalarak 611 milyon Dolara gerilerken, mal ve hizmet dengesi açığı 4 milyar 361
milyon Dolar oldu. 2015 yılı toplama bakıldığında, mal ve hizmet dengesi 23 milyar 861
milyon Dolar açık verdi.
tedam.ticaret.edu.tr
Sayfa 1
11
ŞUBAT
2016
Ödemeler Dengesi Bülteni
hizmet
gelirleri
8
Milyar $
6
hizmet
giderleri
4
2
0
-2
Oca
Şub
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
hizmet
dengesi
-4
-6
TCMB
Hizmetler Dengesinden kaynaklanan net gelirler 171 milyon ABD Doları azalarak 611
milyon ABD Dolarına düştü. Rusya ile yaşanan uçak krizi sonrası özellikle seyahat
gelirlerinde görülen azalma tabloya net 222 milyon Dolar olarak yansıdı.
Ocak-Aralık döneminde hizmetler dengesi geçen yılın aynı dönemine göre 2 milyar 809
milyon Dolar azalarak 2015 yılında 23 milyar 959 milyon Dolar düzeyinde gerçekleşti.
İnşaat hizmetleri ise, Aralık ayında 69 milyon Dolar düzeyinde gerçekleşerek Kasım
ayına göre kayda değer bir artış göstermiş olsa da, inşaat hizmetleri dengesi Ocak-Aralık
döneminde 374 milyon Dolar gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre % 66
oranında düşüş kaydetti.
Taşımacılık net gelirlerinde Aralık ayında Kasım ayına göre 22 milyon Dolar düşüş
yaşansa da önceki yıl Ocak-Aralık dönemine göre % 9 artışla yıllık bazda 5 milyar 915
milyon Dolar net gelir elde edildi.
Finans Hesabı tarafında, sınırlı cari açığın finanse edilememesi sebebiyle resmi
rezervler 6 milyar 647 milyon Dolar azaldı.
Doğrudan yatırımlar kaleminde geçen yıl aynı dönemde 2 milyar 14 milyon düzeyinde
olan çıkış 2015 Ocak-Aralık döneminde toplam 3 milyar 171 milyon Dolar çıkış olarak
gerçekleşti.
Portföy yatırımlarında, 957 milyon Dolar net çıkış gerçekleşirken, Ocak-Aralık
döneminde toplam 2 milyar 487 milyon Dolar tutarında net çıkış görüldü. Alt kalemler
itibarıyla incelendiğinde, yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 417 milyon
Dolar ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 1 milyar 435 milyon Dolar net satışı
gerçekleşti.
Diğer yatırımlardan Bankalar ise 564 milyon Dolar net geri ödeme gerçekleştirdi.
tedam.ticaret.edu.tr
Sayfa 2
11
ŞUBAT
2016
11
ŞUBAT
2016
Ödemeler Dengesi Bülteni
Net
Milyar $
Net Hata Noksan
Hata
Noksan
kalemi
yıl
5
boyunca süregelen oynak gidişatına
4
devam etti. Geçen ay 230 milyon
3
Dolarlık çıkış ile dengeye negatif
2
etkisi olan rakam, Aralık’ta cari
1
açığı 1 milyar 119 milyon Dolar
0
artırıcı etki etti. Böylelikle kalem
-1
2015 yılı için kümülatif 9 milyar
-2
657
-3
TCMB
milyon
Dolar
pozitif
gerçekleşti.
Yıl içinde 5 milyar düzeylerine kadar gelen rakam sene içinde genellikle açığı azaltıcı
etki yaptı. Aylara arsındaki bu yüksek dalgalanmaların ise arkasında başta Suriye olmak
üzere ve dış dünyada yaşanan politik istikrarsızlıkların sebep olduğu takip edilemeyen
para giriş çıkışları olduğu görülüyor.
Rezerv Varlıklarda ise 2015 Temmuz itibariyle başlayan ılımlı artış trendi geçtiğimiz
ay son bulmuş ve rezervlerde 1 milyar Dolarlık bir azalma gerçeklemişti. Bu ay ise rekor
düzeyde bir rezerv erimesi ile karşı karşıyayız. Rezervlerdeki erime cari açık kalemini
bile geride bırakarak 6 milyar 647 milyon Dolar oldu.
Dünya geneline bakıldığında ise benzer gelişmelerin diğer ülkelerde de yaşandığı
görülmekte. Özellikle Çin bu konuda dikkat çekiyor. Çin Merkez Bankası’nın yayınladığı
verilere göre, döviz rezervleri 2015 yılında 512 milyar Dolar azaldı ve toplam 3 trilyon
330 milyar Doları tutarına geriledi.
Rezerv varlıklardaki bu dalgalanma ve erimenin arkasında farklı merkez bankalarının
birbirlerinin tersi yönde politikalarının sonucunda ortaya çıkan parasal dengesizlik
olduğu söylenebilir. Özellikle Türkiye ve Çin gibi paraları Dolar karşısında son aylarda
yüksek oranlarda değer kaybeden merkez bankalarının bununla mücadele için
rezervlerinden faydalandığı görülüyor. Dolar karşısında kur düşüşü kuvvetlendikçe
rezervlerdeki erime de aynı şiddetle devam etmekte.
Önümüzdeki aylarda da bu şiddetli rezerv hareketlerinin devam edeceğini ve oynaklık
ve istikrarsızlığın farklı merkez bankası politikalarının da getirdiği hareketle artarak
süreceğini öngörmekteyiz.
tedam.ticaret.edu.tr
Sayfa 3
Ödemeler Dengesi Bülteni
A-
(Milyon ABD Doları)
Haziran
CARİ İŞLEMLER HESABI
-3.207
-3.135
271
178
-350
-2.239
-5.073
-32.192
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak-Aralık
1.
İhracat
12.764
11.959
11.804
12.290
13.918
12.377
12.361
152.066
2.
İthalat
17.648
17.793
15.480
14.820
16.356
15.418
17.333
199.886
Mal Dengesi -4.884
-5.834
-3.676
-2.530
-2.438
-3.041
-4.972
-47.820
B.
SERMAYE HESABI
0
-32
27
0
0
0
-15
-21
C.
FINANS HESABI
-3.525
-4.738
2.098
3.301
-1.192
-2.050
440
-10.724
D.
NET HATA VE NOKSAN
-1.101
448
1.401
2.276
-2.039
-23
-1.119
9.658
E.
REZERV VARLIKLAR
-783
2.019
-399
-847
-1.197
-212
-6.647
-11.831
tedam.ticaret.edu.tr
Sayfa 4
11
ŞUBAT
2016