global strateji enstitüsü

HABER BÜLTENİ
19 Temmuz 2007
Haber Özetleri
Irak

Kerkük İl Meclisinin Türkmen üyeleri bir bildiri yayınlayarak Kerkük’e 6 bin
peşmergenin getirilmesine karşı olduklarını ifade ettiler. Türkmen üyeler,
peşmerge güçleri yerine, Kerkük’teki her milletten askerin bulunacağı bir
güvenlik biriminin kurulması gerektiğini vurguladılar. Türkmen üyeler, Irak
Parlamentosunda bulunan Türkmen Milletvekillerine de seslenerek bu duruma
acil müdahale edilmesini talep ettiler. (www.nahrain.com)

ABD Komutanlığı, Irak'taki El-Kaide'nin en üst düzeydeki yetkilisinin
yakalandığını açıkladı. Amerikalı askeri sözcü Tümgeneral Kevin Bergner, Ebu
Şehid olarak bilinen Halid Abdülfettah Davud El-Meşhedani'nin, 4 Temmuz’da
Musul'da yakalandığını söyledi. Bergner, "Irak El-Kaidesi'nin lideri Ebu Eyüp
El-Mısri'nin yakın yardımcısı olan El-Meşhedani'nin, Irak'taki El-Kaide
şebekesi içinde en üst düzey Iraklı olduğuna inanılıyor," dedi. ElMeşhedani'nin Mısır asıllı El-Mısri ile El-Kaide liderleri Usame bin Ladin ve
Eyman El-Zevahiri arasında aracı olarak çalıştığını anlatan Bergner, El-Kaide
liderliğiyle El-Mısri arasındaki gerçek bağlantının sık sık El- Meşhedani
üzerinden yapıldığını kaydetti. Bergner, ayrıca El-Mısri ile El-Meşhedani'nin,
2006 yılında Irak İslam Devleti adlı sanal örgütü kurduklarını söyledi. (AA)

Amerika Birleşik Devletleri'nde Demokrat Parti'nin sunduğu, "Irak'taki
Amerikan askerlerinin 4 ay içinde geri çekilmeye başlaması"nı öngören tasarı,
Senatoda kabul edilmedi. 100 üyeli Senatodaki oylamada tasarıya 52 kabul,
47 ret oyu verildi. Tasarı, gerekli 60 destek oyunu sağlayamadığı için kabul
edilmemiş sayıldı. Senato kurallarına göre, bir yasanın tartışmaların
durdurularak kabul edilmesi için 60 oy gerekiyor. Bu sağlanamadığı sürece,
itiraz eden tek bir senatör bile, süresiz konuşma yaparak Genel Kurulu
kilitleme hakkına sahip bulunuyor. Tasarının Senatodan geçmemesine karşın,
Başkan George W. Bush'un Cumhuriyetçi Partisine bağlı 4 senatörün
Demokratlarla birlikte oy kullandığı görüldü. (TRT)

ABD Ordusundan yapılan açıklamada, Bağdat'ın doğusunda devriye gezen
askerlerin araçlarının yakınında, yola yerleştirilen bombanın patlaması sonucu
1
4 askerin ve Iraklı tercümanlarının öldüğü kaydedildi. Irak'ta bu ay içinde ölen
Amerikan askerlerinin sayısının 47'ye ulaştığı belirtiliyor. (www.iraq-ina.com)

ABD Dışişleri Bakanlığı, ''Irak'taki istikrarsızlığı artırmak'' ile suçladığı İran ile
bu konuda yüz yüze yeni bir görüşme önermişti. Bakanlar Kurulu sonrası
açıklama yapan İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki, İran ve ABD
arasındaki görüşmelerin ikinci turunun yakın bir gelecekte Büyükelçiler
düzeyinde, Irak'ta yapılacağını söyledi. İran'ın Irak'ta güven ve istikrarın
sağlanması için çaba gösterdiğini ifade eden Mutteki, Irak halkı ve Hükümetine
yardıma devamlı hazır olduklarını, ABD ile de bu çerçevede görüşmeyi kabul
ettiklerini belirtti. ABD'nin Irak'ta zor durumda olduğunu ve bundan kurtulmaya
çalıştığını söyleyen Mutteki, görüşmelerin Irak'ın güvenliğine yönelik olacağını
vurguladı. İran ve ABD yetkilileri, 28 yıl aradan sonra ilk kez Irak'taki güvenlik
için geçen Mayıs ayında bir araya gelmişti. Irak'ın başkenti Bağdat'ta
Büyükelçiler düzeyinde yapılan görüşmenin olumlu geçtiği açıklanmıştı. (CNN
TÜRK)

ABD’nin Irak Büyükelçisi Ryan Crocker dün Kerkük’ü ziyaret etti. Ziyarete
Kerkük Valisi Abdülrahman Mustafa ve Kerkük İl Meclisinin bazı üyeleri de
katıldı. Crocker yaptığı konuşmada Kerkük’te yapılan bombalı saldırılar
karşısında büyük üzüntü duyduğunu belirterek, ABD’nin Kerkük halkına tam
destek vermeye hazır olduğunu ifa etti. Toplantıda ayrıca, Kerkük’ün sorunları
ve 140. maddenin uygulaması konularının ele alındığı bildirildi. (www.nahrain.com)

Kerkük Normalleştirme Komisyonu üyesi Kadir Aziz yaptığı açıklamada,
yerlerine geri dönmek isteyen Araplara form dağıtmaya başladıklarını ve Irak
Hükümeti’nin Komisyon bütçesine 200 milyon dolar aktardığını ifade etti. Aziz
açıklamasının devamında, Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’nin, Çevre Bakanı ve
Komisyon üyesi Nermin Osman’a Komisyonun işlerini yürütmesi için,
Komisyon Başkanının bazı yetkilerini verdiği bildirdi. (EL-BEDİL GAZETESİ)

Irak’lı göçmenlere ev sahipliği yapan ülkelerin toplantısı 26 Temmuz’da
Ürdün’ün başkenti Amman’da yapılacak. Toplantıya Irak, Mısır, Suriye, Ürdün
ve BM’ye bağlı Göç Örgütü katılacak. Toplantıya Türkiye ve İran’ın da davet
edildiği bildirildi.(www.iraq-ina.com)
Ortadoğu

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, alçakça bir darbe yapmakla suçladığı
Hamas'la diyaloğu reddettiğini yineledi. Mahmud Abbas İsrail'e nihai statü
görüşmelerinin başlatılması, Filistin Kurtuluş Örgütü yönetimine de erken
Genel Seçim ve Başkanlık seçimi çağrılarında bulundu. Mahmud Abbas, Batı
Şeria'nın Ramallah kentinde başlayan Filistin Kurtuluş Örgütü Merkez Konseyi
çalışmalarının açılışında, özellikle Hamas'ın Gazze Şeridi'nde yaptığı darbeyi
gündeme getirdi. Abbas, "Filistin halkını cezalandırmak istemiyoruz. Ama
Hamas'ın cezalandırılması gerekiyor," dedi. Filistin lideri, Gazze'de
yaptıklarıyla, Hamas liderlerinin kendi mezarlarını kendi tırnaklarıyla
2
kazdıklarını da ifade etti. Filistin'deki seçimlere değinen Abbas, "Konseyi,
erken seçim konusunda karar almaya çağırıyoruz," diye konuştu. Abbas
ayrıca, İsrail'e nihai statü ile ilgili görüşmelerin başlatılmasını çağrısında
bulunurken, Filistin Devletinin kurulması zamanı geldiğinde hazırlıklı olmaları
gerektiğini vurguladı. Abbas'ın açıklamalarına karşılık, Hamas Sözcüsü Sami
Ebu Zühri, Abbas'ı El-Fetih-Hamas koalisyonunun çöküşünden sorumlu tuttu.
Zühri, Filistin Merkez Konseyi'nin seçim kararı alma yetkisinin bulunmadığını
da ifade etti. (TRT)

Hamas’ın iktidara geldiği günden bu yana uluslararası ambargolara maruz
kalan ve son günlerde ekonomik kriz içine giren Filistin'den, Gazze'yi Türkiye
yönetsin önerisi geldi. Ekonomik kriz nedeniyle zor günler yaşayan Filistinli
işadamları Gazze için ilginç bir öneride bulundu. Hamas'ın geçtiğimiz ay
Devlet Başkanı Mahmud Abbas'a bağlı El-Fetih üyelerini saf dışı bırakarak
Gazze'de kontrolü ele geçirmesinin ardından kentte yaşayanların durumu
çıkılmaz bir hal aldı. İsrail'in Gazze'nin dünyaya açılan tek kapısını kapatması
nedeniyle ekonomi durdu. İşte bu aşamada İsrail ve Filistinli işadamları ilginç
bir öneriyi ortaya attı ve krizin sona ermesi için Türkiye'nin devreye girip
Gazze'de yönetimi almasını teklif etti. İsrail Dışişleri Bakanlığı, teklifin
iletildiğini ve Ankara'nın yanıtının beklendiğini açıkladı. (BBC)
Avrupa Birliği

Almanya Başbakanı Angela Merkel, Türkiye ile İran arasında imzalanan
doğalgaz anlaşmasına ilişkin olarak Türkiye ya da İran'la ilişkilerinde bir sorun
yaşamaları halinde, bunu ikili görüşmelerde ele alacaklarını söyledi. Angela
Merkel, yaz tatili öncesinde düzenlediği geleneksel basın toplantısında,
Türkiye ile İran arasında doğalgaz anlaşması imzalanmasına ilişkin bir soru
üzerine, İran'la nükleer alanda sorunlarının bulunduğunu ve bunun geçici bir
durum olmasını dilediğini belirtti. Merkel, ekonomik ilişkiler konusuna da belirli
bir dikkatle yaklaşılması gerektiğine inandıklarını kaydetti. İşbirliği konusunda
Birleşmiş Milletler kararlarının bilindiğini hatırlatan Merkel, "İran'ın uluslararası
camiaya dönmesini ve tarafların çıkarına olan ekonomik projelerin
uygulanmasını diliyoruz. Türkiye veya İran'la ilişkimizde bir sorunumuz
olduğunda, bunu ikili görüşmelerde ele alırız. Çok sıkı müzakere imkânlarımız
var," dedi. Angela Merkel, bir başka soru üzerine Orta Doğu'da İsrail'in
yanında bağımsız bir Filistin Devletinin kurulmasını desteklediklerini söyledi.
Merkel, Birleşmiş Milletler, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve
Rusya'dan oluşan Orta Doğu Dörtlüsü'nün, sorunun çözümünde en önemli
rolü oynaması gerektiğini bildirdi. (AB HABER)
Kıbrıs

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, Kıbrıs Türk
halkının dünyayla bütünleşmek için verdiği kararlı mücadelenin yılmadan
devam edeceğini söyledi. Talat, "50 yıldır bu uğurda mücadele eden Kıbrıslı
Türkler, kimse merak etmesin teslim olacak değildir," dedi. Mehmet Ali Talat,
bir kabulü sırasında Kuzey Kıbrıs halkına uygulanan izolasyonların insanlık
3
dışı olduğunu vurguladı. Talat, şöyle konuştu: "En son örneğini de futbol
maçında yaşadık. Futbol maçı ki çok basit bir olay. ‘Bu basit konu için nasıl
olur da görüşmeyi iptal edebilirsin’ diyorlar. Bu konu bu kadar basitti, niye bu
ambargoyu uyguluyordunuz o zaman? Bu konu bu kadar basitse ey dünya,
niye Kıbrıslı Türklere bunu reva görüyorsun. Bu kadar basit bir şeyi hemen
çözsene!" Talat, Birleşmiş Miletler Genel Sekreteri Ban Ki-Moon ile Cuma
günü yaptıkları telefon görüşmesinde uygun zamanda bir araya gelme
konusunda mutabık kaldıklarını da bildirdi. (TRT)
Balkanlar

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Zalmay Halilzad, Kosova'nın nihai statüsü
konusunda Güvenlik Konseyi'nin Avrupalı üyeleriyle birlikte hazırladıkları karar
tasarısını bugün görüşeceklerini açıkladı. ''Artık top Rusya'da'' diyen Halilzad,
"Konsey'in çoğunluğu karar tasarımıza destek veriyor, ancak tek bir üye,
Rusya bunun karşısında duruyor," dedi. ABD, Fransa ve İngiltere başta olmak
üzere Konsey'in Avrupalı üyeleri tarafından hazırlanan karar tasarısında,
Priştine ve Belgrad'a nihai statü konusunda bir anlaşmaya varmaları için 120
günlük müzakere zamanı tanınıyor. Tasarıda tarafların anlaşamaması
durumunda Kosova'ya bağımsızlık tanınmasını isteyen arabulucu Martti
Ahtisaari'nin planının yürürlüğe girmesinden ise söz edilmiyor. (BBC)
Kafkasya ve Orta Asya

Rusya’nın güneyindeki Dağıstan Cumhuriyeti’nde meydana gelen bombalı
saldırıda 4 polis öldü. Saldırı sırasında polisler Kızılyurt kasabasındaki bir okul
bahçesinde beden eğitimi yapıyordu. 6 kişinin de yaralandığı saldırının
sorumluluğunu henüz kimse üstlenmedi. Dağıstan, Rusya’nın bağımsızlık
yanlısı Çeçenlerle savaştığı Çeçenistan’a komşu bulunuyor. (www.haberrus.com)

Bağımsızlık kararı Ermenistan dâhil hiçbir ülke tarafından tanınmayan Dağlık
Karabağ'da bugün Başkanlık seçimleri yapılacak. Yaklaşık 90 bin kayıtlı
seçmenin bulunduğu Karabağ'ın yeni Başkanı olabilmek için 5 aday yarışacak.
Bu adaylardan en çok eski Ulusal Güvenlik Servisi Başkanı Bako Sahakyan'a
şans tanınıyor. Sahakyan'ı, iki dönemdir Başkanlık koltuğunda oturan Arkadiy
Gukasyan'ın Demokratik Artsakh Partisi ile Mecliste temsil edilen 88 Hareketi
ve Ermeni Devrimci Federasyonu da (Taşnaklar) destekliyor. (www.haberrus.com)
Diğer Haberler

Pakistanlı yetkililer ülkenin kuzeybatısındaki Hangu kentinde polis okulunu
hedef alan intihar saldırısında 30'u aşkın kişinin hayatını kaybettiğini belirtiyor.
Saldırıda 13 kişinin de yaralandığı açıklandı. Yetkililer, intihar eylemcisinin,
bomba yüklü aracını polis adaylarının yürüyüş yaptıkları sırada okulun
girişinde infilak ettirdiğini duyurdu. Polis saldırıda ölenlerin altısının
4
meslektaşları olduğunu açıkladı. Ancak bölgedeki gazeteciler, yerel hastanede
biri çocuk, en az dört sivilin cesedini gördüklerini söylüyor. Pakistan
Ordusunun geçen hafta Lal Camii ve külliyesinde radikal İslamcıları hedef alan
operasyonu sonrası bölgede düzenlenen benzer saldırılarda onlarca kişi
hayatını kaybetmişti. (BBC)

İngiliz Avam Kamarası tarafından hazırlanan raporda, NATO ülkelerinin
Afganistan'ın güvenliğinden sorumlu uluslararası güce (ISAF) yeterince destek
olmaması yüzünden Taliban'ın güçlenerek büyüdüğü uyarısında bulunuldu.
NATO ülkelerinin destek eksikliğinin yarattığı kaygının sık sık yinelendiği 65
sayfalık raporda, Taliban ve El-Kaide'ye bağlı güçlerin, Irak'taki gibi intihar
eylemleri de dahil şiddetin dozunu artırabileceğine işaret edilirken, bu grupların
etkinliğinin güneyden diğer alanlara da yayılmaya başladığına dikkat çekildi.
Raporda ayrıca, NATO ülkelerinin destek konusunda gönülsüzlüğünün
Afganistan'daki gücün güvenilirliğini de olumsuz şekilde etkilediği kaydedildi.
(VOANEWS)
Dünya Basını
Financial Times, 22 Temmuz'da yapılacak seçimlerde Türkiye'nin geleceğinin
belirleneceğini yazıyor. Başyazıda şöyle deniyor:
"Bu Pazar Türkiye'de tarihi bir seçim yapılacak. Seçim kararı, 'yeni-İslamcı'
Hükümetle, Ordu öncülüğündeki laik kesim arasında yaşanan Cumhurbaşkanlığı
krizinin ardından alınmıştı. Seçimin krizi nasıl çözeceği belli değil. Dahası bu konu, oy
toplama yarışında fazla öne çıkmadı. Bunun nedeni belki de seçimlerin doğrudan
Türkiye'nin geleceğiyle ilgili olması. Başarısız İslami hareketlerin enkazından inşa
edilen AKP; kendini, muhafazakâr, dindar ve aynı zamanda Batılı kentli seçkinlerin
tekelindeki iktidarda söz sahibi olmak isteyen Anadolu'nun modernliğe açılan kapısı
olarak kabul ettirdi."
2002'de AKP'nin iktidara gelmesinin Orduyu rahatsız ettiğini savunan Financial
Times, iki tarafın da aynı ulusal hedefi; Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne girmesi hedefini
paylaştığını belirtiyor:
"Çünkü bu, Ordu ve Kemalistler için Atatürk'ün gösterdiği bir hedefti. Hükümete
göreyse Brüksel, generallere karşı koruma sağlayacaktı. Ordu sonuncusu 10 yıl
önceki yumuşak darbeyle olmak üzere dört Hükümet devirdi. Ama Ordu son
zamanlarda AB üyeliğinin bedeli olarak demokratik haklar, insan hakları ve Kürtlerin
haklarının genişletilmesine ve siyasetteki ağırlığını azaltmaya istekliydi. AB'nin
Türkiye'nin üyeliği karşısında takındığı hasmane tutum, şiddetli bir milliyetçi tepki
doğurdu. Türkiye'nin İslam ve Demokrasinin feneri olduğu, AKP'nin Avrupa'daki
Hıristiyan Demokrat partilere benzediği ve Türklerin Batı'yla Doğu arasında köprü
işlevi göreceği söylemi ortadan kalktı. Türklerin NATO üzerinden ABD'yle yıllardır
5
sürdürdüğü ittifak sarsıldı. Bugün kimse ne Avrupa Birliği'ni ne de NATO'yu
konuşuyor. Çünkü ikisi de artık zehirli kurumlar oldu.
Financial Times, "Ama bu seçimler, Türkiye'nin kendi kurumlarının güvenilirliği için
bir sınav olacak," diyor.
Independent 'ta gazetenin Orta Doğu muhabiri Patrick Cockburn'ün Kandil Dağı
izlenimleri yer alıyor:
"Kürt Dağ Ordusu, yeni Irak işgalini bekliyor" başlıklı haberde, Iraklı siyasetçilerin
Türkiye'deki sınır ötesi operasyon tartışmalarını ciddiye aldıkları ve böyle bir harekâtı
ihtimal dâhilinde gördükleri belirtiliyor:
"Seçimlerden sonra Ankara için son haftalardaki savaşçı söyleminden geri adım
atmak imkânsız olabilir ve Türk Ordusu sınırlı bir harekât için olsa bile Irak’ın
kuzeyine girebilir. Saddam Hüseyin'in Ordusunun bile giremediği Kandil, gerilla
savaşı için aşırı elverişli bir bölge. Kandil sınırındaki Kürt yetkililer, ısrarla bölgenin
PKK'nın denetiminde olduğunu söylüyorlar.”
"Bölgenin girişindeki nöbetçi kulübesinde iki PKK'lı pasaportlarımızı ve cep
telefonlarımızı alıyor. Yolun devamında PKK militanları için yapılmış tuhaf bir anıt
mezara rastlıyoruz. Burada 67 PKK'lının mezarı var.”
"Kürt siyasetçi Mahmud Osman 'Her şey seçimlerin sonucuna bağlı. Erdoğan
Mecliste üçte iki çoğunluğa ulaşırsa harekât baskısı ortadan kalkar. Ama PKK
yüzünden oy kaybettiği kanaatine varırsa operasyon emri verebilir," diye konuşuyor.
Guardian özel haberinde, Irak'taki yedi ana Sünni direnişçi grubun yabancı birliklerin
çekilmesi öncesinde Amerikalılarla müzakerelere hazırlanmak amacıyla siyasi cephe
oluşturmaya karar verdiklerini aktarıyor. Haberde özetle şöyle deniyor:
"İşgalden sonra Irak'ta binlerce saldırı düzenleyen direnişçi gruplarından üçünün
sözcüsü Şam'da Guardian'a, tüm yabancı birlikler çekilinceye kadar silahlı
mücadeleye devam edeceklerini söylediler. Sözcüler, El-Kaide'yi Irak'ta mezhepler
arası gerginliği körüklemek ve sivilleri hedef alan intihar saldırıları düzenlemekle
suçladılar. Direnişçi örgütleri, ortak cephe oluşturmak için birkaç hafta içinde bir
Kongre düzenlemeyi planladıklarını açıkladılar, Arap ülkeleri, diğer Hükümetler ve
Birleşmiş Milletlerden, Irak dışında bir yönetim merkez kurabilmeleri için yardım
istediler.”
"Irak Hamas’ı Örgütünün sözcüsü 'Barışçıl direniş işgali sonlandıramayacak. Amerika
onlarca yıl Irak'ta kalma niyetinde olduğunu belli etti. Şimdi direniş örgütleri
arasındaki hâkim inanış, bir yıl içinde çekilmeye başlayacakları yönünde,' diyor.
Guardian'a göre, direnişçi örgütleri ortak siyasi programın ana hatları konusunda
uzlaştılar. Bunlar arasında Irak'ın tüm yabancı askerlerden arındırılması, işgal
döneminde oluşturulan kurumlarla işbirliğinin reddedilmesi ve Irak Hükümeti'yle
Amerikan Yönetimi arasında imzalanan tüm anlaşmaların geçersiz sayılması da var.
6
Direnişçi gruplar, mülakatta, Suriye dâhil hiçbir ülkeden yardım almadıklarını, İran'ın
niyetlerine kuşkuyla baktıkları için silah ve para yardımını reddettiklerini, birleşmeleri
için Suudi Arabistan ve Türkiye'nin kendilerine baskı yaptığını ve Irak dışında bir
merkez oluşturabilmek için Fransa'yla dolaylı yollardan temas halinde olduklarını
söylediler.
İngiltere'nin, dört Rus diplomatı sınır dışı etme kararıyla ilgili haber ve yorumlar
bugün de ağırlığını koruyor. İngiltere bu kararı, Moskova'nın Putin muhalifi KGB eski
ajanı Aleksander Litvinenko'nun Londra'da öldürülmesinden sorumlu tutulan zanlıyı
iade etmemesine tepki olarak aldığını duyurmuştu.
Times, kararın alınmasında geçen ay ortaya çıkarılan bir suikast planının da etkisi
olduğunu yazıyor:
"Moskova, düşmanlarını susturma geleneğini canlandırıyor" diyen gazeteye göre,
İngiltere polisi, 21 Haziran’da daha önce Putin’e darbe hazırladığını söyleyen rejim
muhalifi Boris Berezovski'yi takip eden bir kişiyi cinayet planladığı şüphesiyle
tutukladı.
İngiliz dış ve iç istihbarat servislerinin daha Londra'ya ayak basmadan izlemeye
aldıkları bu kişi, Berezovski'nin peşinde olduğu anlaşılınca sınır dışı edildi.
7