T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ Temmuz 2016 TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇİNDEKİLER Sayfa no Tablolar Listesi ii 1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi 1 -2016 Yılı Mayıs Ayı Gelişmeleri 1 -2016 Yılı Ocak-Mayıs Dönemi Gelişmeleri 3 2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı 5 -2016 Yılı Mayıs Ayı Gelişmeleri 5 -2016 Yılı Ocak-Mayıs Dönemi Gelişmeleri 5 -Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler 7 3) Yatırım Projeleri 11 4) Ek Tablolar 12 i TABLOLAR Sayfa no Tablo-1: Tablo-2: Tablo-3: Tablo-4: Tablo-5: Tablo-6: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri-2016 Aylık Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı 2016Aylık Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı 2016 Aylık Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri- (2015-2016 Mayıs) Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı (2015-2016) Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı (2015-2016) 1 2 2 3 4 4 Tablo-7: Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2015-2016 Aylık) 5 Tablo-8: Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2015-2016) 5 Tablo-9: Tablo-10: Tablo-11: Tablo-12: Tablo-13: Tablo-14: Tablo-15: Tablo-16: Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - (2015-2016) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre Dağılımı - (2015-2016) Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (20152016) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Ülkelere Göre Dağılımı - (20152016) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri – (2016 Aylık) 6 7 7 8 9 10 10 11 Tablo-ek1: Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler) 13 Tablo-ek2: Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı 14 Tablo-ek3: Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı 15 Tablo-ek4: Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - (2015 – 2016) 16 Tablo-ek5: Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı 17 Tablo-ek6: Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı 18 Tablo-ek7: Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -(2011 – 2016 Mayıs) 19 ii ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ BÜLTENİ 1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi1 2016 Yılı Mayıs Ayı Gelişmeleri 2016 Yılı Mayıs ayında 831 milyon ABD Doları düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım girişi (fiili giriş/net) gerçekleşmiştir. (Tablo-1) Tablo 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri – 2016 Aylık* (Milyon $) Ocak Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi (Net Yükümlülük Oluşumu) Şubat Mart Nisan Mayıs 740 405 1.006 551 831 386 145 569 99 333 Yatırım 452 151 571 383 335 Tasfiye 66 6 2 284 2 -17 -51 51 137 48 371 311 386 315 450 Sermaye Diğer Sermaye (Net)* Gayrimenkul (Net) * Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri, T.C. Merkez Bankası tarafından “Net Yükümlülük Oluşumu” adı altında ifade edilmektedir. ** Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası Uluslararası doğrudan yatırım girişi, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’na göre Türkiye’de faaliyette bulunan şirketlerin yurtdışından yaptıkları, TCMB ödemeler dengesi istatistiklerinde sermaye ve diğer sermaye olarak sınıflandırılan kalemlere ilişkin transferlerin net tutarı ile yabancıların gayrimenkul edinimlerine istinaden transfer edilen tutarı içermektedir. 1 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Uluslararası yatırımcıların Türkiye’deki yeni veya mevcut şirketleri ile iştirak ettikleri yerli sermayeli şirketlerdeki ortaklık paylarına ilişkin transferleri içeren sermaye girişi, 2016 Mayıs ayında 335 milyon ABD Doları düzeyinde gerçekleşmiştir (Tablo-2). Tablo 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı (2016 Aylık) (Milyon $) Sektörler Ocak Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı ElektrikliKara OptikTaşıtı Aletler İmalatıve YarıMotorlu , Römork Römork İmalatı Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Toplam 0 1 123 41 0 47 0 4 0 31 3 0 14 2 34 36 5 212 22 452 Şubat 0 0 42 1 13 6 0 2 3 17 1 1 24 45 12 13 0 0 13 151 Mart 8 5 121 60 2 11 18 8 5 17 213 46 23 3 88 58 1 0 5 571 Mayıs Nisan 0 9 63 14 0 1 2 14 0 32 3 6 29 10 62 14 167 0 20 383 15 2 163 49 6 13 0 70 0 25 9 32 7 4 0 49 2 25 27 335 Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası 335 milyon dolar olan nakit sermaye girişinin; 264 milyon dolarlık bölümü AB ülkeleri kaynaklıdır (Tablo-3). Tablo 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -2016 Aylık (Milyon $) Ülkeler AB Ülkeleri Almanya Avusturya Fransa Hollanda İngiltere İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri A.B.D. Kanada Orta -Güney Amerika ve Karayipler Asya Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Körfez Ülkeleri Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri Diğer Asya Ülkeleri Diğer Ülkeler Toplam Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs 360 10 102 9 364 31 116 21 264 70 26 0 244 46 21 13 0 0 11 0 0 81 44 12 32 37 0 452 1 3 12 15 12 50 1 0 24 0 0 19 1 1 0 18 5 151 204 0 44 67 2 16 6 0 6 0 0 195 166 74 91 29 0 571 3 1 20 23 20 28 177 0 9 0 0 81 60 18 42 21 0 383 1 12 64 55 3 59 0 0 7 0 0 64 10 3 7 54 0 335 Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası 2 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 2016 yılı Ocak-Mayıs Dönemi Gelişmeleri 2016 yılı Ocak-Mayıs döneminde net doğrudan uluslararası yatırım girişi (fiili giriş), 3,5 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. (Tablo - 4). Uluslararası doğrudan yatırım girişleri kaleminde yer alan sermaye girişi 2016 yılında toplam 1,9 milyar ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo-4). Tablo 4 : Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri - (2015 -2016/Mayıs) (Milyon $) Ocak-Mayıs 2015 Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi (Net Yükümlülük Oluşumu) Sermaye Yatırım Tasfiye Diğer Sermaye (Net)* Gayrimenkul (Net) 6.040 3.851 3.533 1.532 -41,5 -60,2 4.175 1.892 -54,7 324 797 360 168 11,1 -78,9 1.392 1.833 31,7 * Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri, T.C. Merkez Bankası tarafından “Net Yükümlülük Oluşumu” adı altında ifade edilmektedir. ** Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası 3 %Değişim 2016 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 2016 yılı Ocak-Mayıs döneminde 1,9 milyar ABD Doları olan uluslararası doğrudan yatırım girişinin 512 milyon doları imalat sektöründen, 237 milyon doları ise sağlık sektöründen kaynaklanmıştır (Tablo 5). Tablo 5- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı (2015-2016/Mayıs) (Milyon $) Sektörler Ocak-Mayıs 2015 Tarım, Avcılık , Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Elektrikli Optik Aletler İmalatı Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve YarıRömork İmalatı Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Toplam 2016 5 23 183 1.004 244 49 57 4 22 17 512 165 21 78 20 98 64 8 564 1.078 51 366 5 562 618 138 48 117 4.175 122 229 85 97 64 196 170 175 237 87 1.892 Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası 2016 yılı Ocak-Mayıs döneminde nakit sermaye girişinin % 63,7’si AB ülkeleri kaynaklıdır (Tablo 6). Tablo 6- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı (2015-2016/Mayıs) (Milyon $) Ülkeler Ocak-Mayıs 2015 2016 AB Ülkeleri Almanya Avusturya Fransa Hollanda İngiltere 1.498 102 11 89 624 246 1.206 141 235 16 384 206 İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri A.B.D. Kanada Orta -Güney Amerika ve Karayipler Asya Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Körfez Ülkeleri Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri Diğer Asya Ülkeleri Diğer Ülkeler 81 345 846 0 77 0 5 1.749 810 24 786 939 0 4.175 58 166 184 0 57 0 0 440 281 108 172 159 5 1.892 Toplam Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası 4 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı2 2016 Yılı Mayıs Ayı Gelişmeleri 2016 Yılı Mayıs ayında 322 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 11 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 7). Tablo 7- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2015-2016 Aylık) ( Şirket Sayısı) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Yeni 424 398 495 413 472 475 371 486 382 453 447 456 5.272 2015 İştirak Şube 15 6 19 8 30 3 13 6 19 5 11 13 13 7 17 1 12 3 23 8 19 9 19 7 210 76 Toplam 445 425 528 432 496 499 391 504 397 484 475 482 5.558 Yeni 547 512 502 467 321 -------2.349 2016/Mayıs İştirak Şube 16 5 8 7 16 6 12 8 11 1 --------------63 27 Toplam 568 527 524 487 333 -------2.439 % Değişim 27,6 24,0 -0,8 12,7 -32,9 --------- Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 2016 yılı Ocak-Mayıs Dönemi Gelişmeleri 2016 Yılı Mayıs ayı sonu itibariyle 2.376 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 63 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 8). Tablo 8- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler (2015 - 2016/Mayıs) ( Şirket Sayısı) Ocak- Mayıs 2015 Yeni % Değişim 2016 2.202 2.349 6,7 İştirak 96 63 -34,4 Şube 28 27 -3,6 2.326 2.439 4,9 Toplam Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Uluslararası sermayeli şirket sayıları tasfiye, %100 yerli sermayeli şirket statüsüne geçiş gibi nedenlerle değişmektedir. Bu rakamlar belli dönemlerde revize edilmektedir. 2 5 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 2016 yılı Ocak-Mayıs döneminde; 2.439 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret sektörü olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ile inşaat sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 9). 2016 yılı Ocak-Mayıs döneminde kayıtlı sermayesi 500.000 doların üzerinde olan 71 adet uluslararası sermayeli şirket, şube kuruluşu ile yabancı ortak iştiraki gerçekleşmiştir. Bu şirketlerin 28 adedi toptan ve perakende ticaret sektöründe ve 9 adedi gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri sektöründe faaliyette bulunmaktadır (Tablo 9). Tablo 9- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre Dağılımı- (2015-2016/Mayıs) ( Şirket Sayısı) <50.000$ Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık 33 14 309 İmalat Sanayii 11 Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı 41 Tekstil Ürünleri İmalatı 21 Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı 15 B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı 16 Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm. 205 Diğer İmalat 131 Elektrik, Gaz ve Su 329 İnşaat 1.767 Toptan ve Perakende Ticaret, 86 Oteller ve Lokantalar 468 Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri 8 Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri 783 Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri 262 Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faa. 4.190 Toplam Madencilik ve Taşocakçılığı 2016/Mayıs 2015 Sektörler 50.000$ - 200.000$ - >500.000 200.000$ 500.000$ $ 11 8 95 2 19 7 7 3 57 12 119 484 20 88 2 121 32 992 3 3 24 0 1 3 2 1 17 12 27 70 4 18 24 7 192 Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 6 0 1 27 1 2 4 3 0 17 19 14 71 1 11 7 27 6 184 Toplam 47 26 455 14 63 35 27 20 296 174 489 2.392 111 585 17 955 307 5.558 <50.000$ 24 4 124 3 22 9 7 8 75 38 169 790 64 186 4 322 84 1.809 50.000$ - 200.000$ - >500.000 200.000$ 500.000$ $ 10 1 49 0 9 3 3 3 31 8 56 227 7 40 4 64 18 484 2 3 7 0 1 0 0 0 6 2 13 24 2 5 0 15 2 75 1 0 8 0 1 1 0 1 5 3 7 28 1 8 2 9 4 71 Toplam 37 8 188 3 33 13 10 12 117 51 245 1.069 74 239 10 410 108 2.439 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 2016 yılı Ocak-Mayıs döneminde kurulan 2.439 adet uluslararası sermayeli şirketin 1.452 adedi Yakın ve Ortadoğu ülkeleri, 470 adedi AB ülkeleri, 163 adedi ise diğer Asya ülkeleri ortaklı şirketlerdir (Tablo-10). Tablo 10- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre Dağılımı (2015 - 2016/Mayıs) ( Şirket Sayısı) 2015 Ülkeler <50.000$ 2016 50.000$ - 200.000$- >500.000 200.000$ 500.000$ $ AB Ülkeleri (27) 975 353 Hollanda 96 İngiltere 109 İtalya 64 Diğer AB Ülkeleri 353 Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) 273 Kuzey Afrika Ülkeleri 266 Diğer Afrika Ülkeleri 46 Kuzey Amerika 126 A.B.D. 105 Kanada 21 Orta ve Güney Amerika, Karayipler 16 Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri 2.197 Diğer Asya 274 Diğer Ülkeler 17 4.190 Toplam Almanya 144 50 22 21 9 42 46 60 2 14 12 2 2 650 70 4 992 53 14 7 7 6 19 12 13 0 4 3 1 2 93 15 0 192 86 13 22 12 8 31 12 3 0 7 6 1 2 48 17 9 184 Toplam 1.258 430 147 149 87 445 343 342 48 151 126 25 22 2.988 376 30 5.558 <50.000$ 383 156 34 36 21 136 96 86 23 46 33 13 4 1.026 132 13 1.809 50.000$ - 200.000$- >500.000 200.000$ 500.000$ $ 44 18 6 4 2 14 16 25 2 8 6 2 3 359 22 5 484 13 3 2 1 1 6 5 6 0 3 2 1 0 44 4 0 75 30 10 6 2 3 9 4 1 0 1 1 0 3 23 5 4 71 Toplam 470 187 48 43 27 165 121 118 25 58 42 16 10 1.452 163 22 2.439 Geçici Veriler , Kaynak : Ekonomi Bakanlığı Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler 2016 Yılı Mayıs ayı sonu itibariyle 43.485 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 6.536 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir. Toplamda 50.021 adet uluslararası sermayeli şirket ülkemizde faaliyette bulunmaktadır (Tablo 11). Tablo 11- Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı ( Şirket Sayısı) Yıl 1954-2010 ( Birikimli ) Yeni İştirak Şube Toplam 19.680 4661 639 24.980 2011 3.605 627 94 4.326 2012 3.602 574 83 4.259 2013 3.482 204 87 3.773 2014 4.416 197 73 4.686 2015 5.272 210 76 5.558 2016/Mayıs 2.349 63 27 2.439 42.406 6.536 1.079 50.021 Genel Toplam Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı 7 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 50.021 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ve imalat sanayi sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir. İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde kimyasal madde ve ürünleri imalatı birinci sırada yer alırken, bunu tekstil ürünleri imalatı ve gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı izlemektedir (Tablo 12). Tablo 12- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı (2015 - 2016/Mayıs) ( Şirket Sayısı) Ocak- Mayıs Sektörler Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm. Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri Toplam Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 8 2015 2016 18 11 194 8 25 15 10 5 131 66 205 984 62 268 7 371 140 2.326 37 8 188 3 33 13 10 12 117 51 245 1.069 74 239 10 410 108 2.439 19542016/Mayıs Toplam 714 722 6.378 567 637 691 524 310 3.649 1.324 4.467 18.295 2.242 4.826 411 8.104 2.538 50.021 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 50.021 adet uluslararası sermayeli şirketin ülke gruplarına göre dağılımına bakıldığında ise AB ülkeleri ortaklı girişim sayısının 21.105 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. AB ülkeleri ortaklı uluslararası sermayeli şirketlerin içinde Almanya 6.667 adet şirket ile birinci sırayı alırken, onu İngiltere (2.950 adet) ve Hollanda (2.638 adet) izlemektedir (Tablo 13). Tablo 13- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı ( Şirket Sayısı) Ülkeler 2015 AB Ülkeleri (27) Almanya Hollanda İngiltere İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri Kuzey Amerika A.B.D. Kanada Orta ve Güney Amerika, Karayipler Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Diğer Asya Çin Halk Cum. Güney Kore Cum. Diğer Diğer Ülkeler Toplam 19542016/Mayıs Ocak- Mayıs 2016 565 184 59 63 46 213 138 175 76 63 13 9 1.199 152 36 6 110 12 2.326 470 187 48 43 27 165 121 143 58 42 16 10 1.452 163 28 4 131 22 2.439 Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı 9 Toplam 21.105 6.667 2.638 2.950 1.336 7.514 4.827 1.801 2.011 1.672 339 254 15.936 3.598 785 285 2.528 489 50.021 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 50.021 adet uluslararası sermayeli şirketin illere göre dağılımına bakıldığında; İstanbul ilinin 30.280 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. İstanbul ilini Antalya (4.829 adet), Ankara (2.768 adet) ve İzmir (2.328 adet) illeri takip etmektedir (Tablo 14). Tablo 14- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı (İlk 10 İl) Şirket Sayısı (1954-2016/Mayıs) İl İSTANBUL 30.280 ANTALYA 4.829 ANKARA 2.768 İZMİR 2.328 MUĞLA 1.601 MERSİN 1.548 GAZİANTEP 1.024 BURSA 656 AYDIN 633 HATAY 605 Diğer 3.749 Toplam 50.021 Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı İstanbul ilinde faaliyette bulunan 30.280 adet uluslararası sermayeli şirketin başta toptan ve perakende ticaret (11.686 adet) olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri (5.114 adet) ve imalat sanayi (3.864 adet) sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 15). Tablo 15- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı (1954-2016/Mayıs) ( Şirket Sayısı) Sektörler İstanbul Antalya Ankara İzmir Muğla 216 314 3.864 281 440 466 319 130 2.228 128 32 288 39 7 29 12 2 199 30 130 331 26 11 25 36 11 222 83 63 437 58 29 38 43 20 249 27 8 65 6 4 1 2 0 52 Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri 787 2.213 11.686 909 3.089 355 5.114 1.733 69 752 983 642 623 10 1.061 241 222 305 838 88 141 16 456 211 87 170 845 82 167 10 276 108 6 225 177 288 236 7 514 48 Toplam 30.280 4.829 2.768 2.328 1.601 Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı , Römork, Yarı-Römork İm. Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı 10 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni 3) Yatırım Projeleri3 2016 Mayıs ayında Ekonomi Bakanlığı tarafından yatırım teşvik belgesi düzenlenen 13 adet proje kapsamında yaklaşık 1.238,3 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılması öngörülmüştür. Böylece 2016 yılında belgelendirilen yatırım projesi sayısı 81 adede, belge kapsamındaki yatırımların tutarı ise 1.797 milyon ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo 16). Tablo 16- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -2016 Aylık Şubat Ocak Belge Adedi Mart Nisan Mayıs 13 14 18 23 13 Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $) 20,7 349,2 58,7 130,1 1.238,3 Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon TL) 62,3 1.028,8 170,0 369,5 3.630,6 * Yabancı sermayeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir. Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 81 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 68 adedi imalat, 9 adedi hizmetler, 3 adedi elektrik, gaz ve su ve 1 adedi tarım, avcılık ve ormancılık sektörlerinde düzenlenmiştir. 3 Uluslararası yatırımcıların, yatırım teşvik mevzuatı kapsamında belgelendirilen Türkiye’deki yatırım projeleri 11 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni EK TABLOLAR 12 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Tablo ek 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)* (Milyon $) 2012 2011 Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi (Net Yükümlülük Oluşumu) 2013 2014 2015 Ocak- Mayıs 2015 2016 16.182 13.284 12.384 12.523 16.899 6.040 3.533 Sermaye 14.145 10.126 9.310 8.315 11.575 3.851 1.532 Yatırım 16.136 10.759 9.878 8.576 11.939 4.175 1.892 Tasfiye 1.991 633 568 261 364 324 360 24 522 25 -113 1.168 797 168 2.013 2.636 3.049 4.321 4.156 1.392 1.833 Diğer Sermaye (Net)** Gayrimenkul (Net) * Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri, T.C. Merkez Bankası tarafından “Net Yükümlülük Oluşumu” adı altında ifade edilmektedir. ** Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası 13 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Tablo ek 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı (Milyon $) Sektörler Ocak- Mayıs 2011 2012 2013 2014 2015 2015 Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık 32 43 47 61 146 188 717 365 3.599 4.519 2.209 2.731 Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı 650 2.201 400 Tekstil Ürünleri İmalatı 149 376 Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı 348 579 Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı 31 2016 5 23 183 17 4.148 1.004 512 449 973 244 165 60 137 433 49 21 272 491 341 57 78 202 76 32 5 4 34 4 20 464 143 607 918 142 22 98 93 121 97 78 138 64 8 1.819 1.067 768 654 2.087 564 122 4.295 773 1.831 1.134 1.263 1.078 229 İnşaat 301 1.427 178 232 83 51 85 Toptan ve Perakende Ticaret, 707 221 377 1.136 569 366 97 Oteller ve Lokantalar 122 16 59 24 23 5 64 Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri 221 130 364 594 1.524 562 196 5.883 2.084 3.415 1.470 3.588 618 170 Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri 300 173 128 227 169 138 175 Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler 232 546 106 202 59 48 237 Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri 298 639 447 400 280 117 87 16.136 10.759 9.878 8.576 11.939 4.175 1.892 ElektrikliKara OptikTaşıtı Aletler İmalatıve Yarı-Römork Motorlu , Römork İmalatı Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Toplam Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası 14 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Tablo ek 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı (Milyon $) Ülke AB Ülkeleri Almanya Avusturya Fransa Hollanda İngiltere İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri A.B.D. Kanada Orta -Güney Amerika ve Karayipler Asya Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Körfez Ülkeleri Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri Diğer Asya Ülkeleri Diğer Ülkeler Toplam Ocak- Mayıs 2011 11.494 664 2.419 1.000 1.424 906 111 4.970 1.093 0 1.401 21 62 2.056 1.559 196 1.359 497 9 16.136 2012 7.303 491 1.519 86 1.381 2.044 154 1.628 622 0 439 32 20 2.337 1.593 940 653 744 6 10.759 2013 2014 5.284 1.968 657 217 918 300 148 1.076 1.128 221 326 16 1 2.899 2.286 880 1.406 613 3 9.878 5.275 601 31 281 2.016 1.051 488 807 1.041 42 334 0 0 1.884 1.336 364 954 548 0 8.576 Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası 15 2015 6.902 387 45 167 1.188 596 180 4.339 956 0 1.568 0 5 2.508 1.316 457 851 1.192 0 11.939 2015 2016 1.498 102 11 89 624 246 81 345 846 0 77 0 5 1.749 810 24 786 939 0 4.175 1.206 141 235 16 384 206 58 166 184 0 57 0 0 440 281 108 172 159 5 1.892 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Tablo ek 4- Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - (2015 - 2016/Mayıs) ( Şirket Sayısı) Sektörler Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İm. Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama veve İş Kişisel Faaliyetleri Diğer Toplumsal, Sosyal Hizmet Faaliyetleri Toplam 2016/Mayıs 2015 Yeni İştirak Şube 44 23 436 14 61 33 27 18 283 163 476 2.254 110 559 14 905 288 2 3 13 0 2 1 0 2 8 8 9 111 0 20 3 29 12 5.272 210 Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 16 Toplam Yeni İştirak Şube 1 0 6 0 0 1 0 0 5 3 4 27 1 6 0 21 7 47 26 455 14 63 35 27 20 296 174 489 2.392 111 585 17 955 307 35 8 184 3 33 13 10 12 113 50 241 1.017 74 231 9 397 103 1 0 2 0 0 0 0 0 2 1 3 39 0 7 1 5 4 1 0 2 0 0 0 0 0 2 0 1 13 0 1 0 8 1 37 8 188 3 33 13 10 12 117 51 245 1.069 74 239 10 410 108 76 5.558 2.349 63 27 2.439 Toplam Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Tablo ek 5- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı ( Şirket Sayısı) Sektörler Ocak- Mayıs 1954-2010 2011 2012 2013 2014 2015 ( Birikimli ) Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayii Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı Diğer İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret, Oteller ve Lokantalar Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri Toplam 19542016/Mayıs 2015 2016 Toplam 397 526 4.259 456 435 465 358 232 2.313 531 2.304 7.617 1.682 2.192 287 3.909 1.276 69 101 459 45 32 56 38 15 273 136 431 1.524 98 480 32 787 209 55 20 323 20 19 36 28 11 209 149 336 1.888 94 439 28 690 237 39 23 319 16 17 37 28 10 211 143 306 1.635 82 390 25 639 172 70 18 375 13 38 49 35 10 230 140 356 2.170 101 501 12 714 229 47 26 455 14 63 35 27 20 296 174 489 2.392 111 585 17 955 307 18 11 194 8 25 15 10 5 131 66 205 984 62 268 7 371 140 37 8 188 3 33 13 10 12 117 51 245 1.069 74 239 10 410 108 714 722 6.378 567 637 691 524 310 3.649 1.324 4.467 18.295 2.242 4.826 411 8.104 2.538 24.980 4.326 4.259 3.773 4.686 5.558 2.326 2.439 50.021 Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 17 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Tablo ek 6- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı ( Şirket Sayısı) Ülkeler Ocak- Mayıs 1954-2010 2011 2012 2013 2014 2015 2015 ( Birikimli ) AB Ülkeleri (27) Almanya Hollanda İngiltere İtalya Diğer AB Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç) Afrika Ülkeleri Kuzey Amerika A.B.D. Kanada Orta ve Güney Amerika, Karayipler Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri Diğer Asya Çin Halk Cum. Güney Kore Cum. Diğer Diğer Ülkeler Toplam 13.450 4.189 1.786 2.105 800 4.570 2.832 475 1.220 1.036 184 138 4.798 1.776 388 168 1.220 291 24.980 1.748 588 184 184 113 679 447 131 187 159 28 20 1.422 334 53 16 265 37 4.326 1.531 483 172 170 107 599 419 151 151 114 37 21 1.643 304 55 29 220 39 4.259 Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı 18 1.351 414 158 161 103 515 343 206 134 105 29 25 1.368 316 71 28 217 30 3.773 1.297 376 143 138 99 541 322 305 110 90 20 18 2.265 329 97 25 207 40 4.686 1.258 430 147 149 87 445 343 390 151 126 25 22 2.988 376 93 15 268 30 5.558 565 184 59 63 46 213 138 175 76 63 13 9 1.199 152 36 6 110 12 2.326 2016 470 187 48 43 27 165 121 143 58 42 16 10 1.452 163 28 4 131 22 2.439 19542016/Mayıs Toplam 21.105 6.667 2.638 2.950 1.336 7.514 4.827 1.801 2.011 1.672 339 254 15.936 3.598 785 285 2.528 489 50.021 Temmuz 2016 N Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Tablo ek 7- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri (2010-2016/Mayıs) 2011 Belge Adedi 2012 2013 2014 2016/Mayıs 2015 195 226 235 252 224 81 Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $) 4.825,9 4.628,7 8.046,0 5.442,9 12.206,0 1.797,0 Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon TL) 8.098,2 8.337,0 15.331,1 11.929,7 33.260,3 5.261,1 * Yabancı sermayeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir. Kaynak : Ekonomi Bakanlığı 19