Yard. Doç.Dr. Suat Ekinci
advertisement
Madde Bağımlılığı Olan Hastaların Ebeveynlerinde Psikiyatrik Hastalıklar Yard. Doç.Dr. Suat Ekinci Sunum Özeti Neden Ebeveynlerde Psikiyatrik Hastalıklar? Madde Bağımlılığı olan Hastaların Ebeveynlerinde (MBE) Sık Görülen Psikiyatrik Hastalıklar MBE’de Görülen Psikiyatrik Hastalıklara Yönelik Çalışmaların Önemi Madde Bağımlılığı ve Ebeveynler Madde bağımlılığı ve aile ile ilgili yapılan çalışmalar; Ebeveynlerin davranışlarının, çocuklarda madde kullanıma başlamak için risk faktörü olup olmadığına Tedavi sürecinde ailenin rolüne ve önemine odaklanmıştır Ebeveynler, Madde Bağımlılığı Gelişimi İçin Risk Faktörü mü? Madde bağımlılığı ve ebeveynler ile yapılan çalışmalarda, ebeveyn davranış ve tutumlarının, çocuklarda madde kullanımına başlamak için risk faktörü olup olmadığına yöneliktir Ebeveynlerde saldırgan davranışlar ve antisosyal kişilik özellikleri, çocuklarda madde kullanımı için risk faktörüdür(1,2) Ebeveynlerde psikiyatrik hastalıkların olması ergenlik döneminde madde kullanımı için risk etmenlerinin başında gelir(3) 1) Fals-Stewart W, Kelley ML, Cooke CG ve ark. (2003) Predictors of the psychosocial adjustment of children in which fathers abuse drugs. Addict Behav, 28:1013-1031. 2)Sajjadi H, Harouni GG, Sani MS (2015) Personal, familial and environmental determinants of drug abuse: A causal-comparative study. Global Journal of Health Science 7: 367-374 3)Clark DB, Cornelius JR, Kirisci L ve ark. (2005) Childhood risk categories for adolescent substance involvement: a general liability typology. Drug Alcohol Depend, 77(1): 13–21. Ebevyenlerde madde kullanım bozukluğu (MKB) olması, çocuklarda madde kullanımı için risk fa Von Sydow 2002; esrar kullanımı olan ergen ve genç erişkinlerde yürütülen uzunlamasına bir ça 4) Westermeyer J, Bennett L, Thuras P ve ark. (2007) Substance use disorder among adoptees: a clinical comparative study. Am J Drug Alcohol Abuse, 33(3):455-466 5)Von Sydow K, Lieb R, Pfister H ve ark. (2002) What predicts incident use of cannabis and progression to abuse and dependence. Drug Alcohol Depend, 68(1): 49-64. Ebeveynlerde psikiyatrik hastalıkların varlığı madde kullanımı için risk faktörü oluşturmaktadır ( Depresyon, madde kullanımı, öfke problemleri) Madde Bağımlılığı Olan Hastaların Ebeveynlerinde Psikiyatrik Hastalıklar Prasant 2006; Opioid bağımlılığı olan hastaların, 1. derece 493 akrabasında madde kullanımı ve psikiyatrik hastalıklar araştırılmış* Madde kullanım bozukluğu yüksek oranda bulunmuş Depresyon açısından farklılık bulunmamış ( sağlıklı kontrol grubunun 1. derece akrabaları ile karşılaştırılmış) * Prasant MP, Mattoo SK, Basu D ve ark. (2006) Substance use and other psychiatric disorders in first degree relatives of opioid dependents males: a case controlled study from India. Addiction, 101(3): 413–419. Yüncü ve ark. 2009; Madde kullanım bozukluğu olan ergen hastaların ebeveynlerinde psikiyatrik hastalıklar araştırılmış* Ebeveynlerin %51’de en az bir psikiyatrik hastalık tespit edilmiştir %33’ünde duygudurum bozukluğu %11’inde alkol ve madde kullanım bozukluğu %3.4 somatizasyon bozukluğu %2.3 Yaygın anksiyete bozukluğu *Yüncü Z, Kesebir S, Özbaran B ve ark. (2009) Madde kullaným bozukluðu olan ergenlerin ebeveynlerinde psikopatoloji ve mizaç: Kontrollü bir çalýþma. Türk Psikiyatri Dergisi, 20:5-13. Ekinci ve Kandemir 2015; madde bağımlılığı olan hastaların ebeveynlerinde çocukluk çağı travmalarını araştıran çalışmada* %50 en az bir tane eksen 1 tanı tespit edilmiş %32.5 duygudurum bozukluğu %12.5 alkol ve madde kullanım bozukluğu %10 yaygın anksiyete bozukluğu MBE grubunda fiziksel ve cinsel kötüye kullanım daha yüksek bulunmuştur *Ekinci S, Kandemir H (2015) The Frequency of cooccuring disorders, childhood trauma and self-esteem in the parents of substance dependent individuals. Journal of Psychiatry, 18:240, doi: 10.4172/Psychiatry.1000240 Ekinci ve Ark. 2016; MBE’de öfke düzeyi ve öfkenin depresyon ve anksiyete düzeyi ile ilişkisinin araştırıldığı çalışmada* %45’inde en az bir adet eksen I tanı tespit edilmiş %32.5 duygudurum bozukluğu %10 alkol ve madde kullanım bozukluğu %7.5 yaygın anksiyete bozukluğu %2.5 cinsel işlev bozukluğu *Suat Ekinci, Merve Yalçınay, Hanife Uğur Kural, Hasan Kandemir;The Aggression Level of the Parents of Patients with Substance Use Disorder: The Relationship Between Aggression and the Level of Depression, and Anxiety . Klinik Psikiyatri 2016;19:125-129 Ekinci ve Kural 2017; MBE’de sıkıntıya dayanma düzeyinin ( Distress Tolerance) araştırıldığı çalışmada MBE’de düşük sıkıntıya dayanma düzeyi tespit edilmiş Düşük sıkıntıya dayanma düzeyinin depresyon ve anksiyete düzeyi ile ilişkili olduğu gösterilmiştir * Suat Ekinci, Hanife Uğur Kural: Distress intolerance in the parents of substance dependent patients. Psychiatry Research (2017) 251; 221-224 MBE’de en sık görüle psikiyatrik hastalıklar; duygudurum bozuklukları, alkol ve madde kullanım bozukluklarıdır MBE’de öfke düzeyinin sağlıklı kontrollere göre daha yüksek olduğu, Düşük sıkıntıya dayanma düzeylerinin olduğu MBE’de çocukluk çağı travmalarının, yine sağlıklı kontrollere göre daha yüksek olduğu çalışmalarda ifade edilmiştir Ebeveynlerdeki Psikiyatrik Hastalıkların Çocuklar Üzerinde Etkileri •Ebeveynlerinde herhangi bir psikopatoloji bulunan 3-6 yaş arasındaki çocuklarda daha fazla anksiyöz-depresif özellikler, sosyal ilişki problemleri, dikkat sorunları, sinirlilik, kendini fazlaca suçlama, değersizlık ve yalnızlık düşünceleri saptanmıştır (Staroselsky ve ark. 2009) •Özellikle 0-5 yaş arası ve 9-14 yaş arası dönemde ebeveyn depresyonuna maruz kalma çocukta depresif bozukluk ve obezite gelişme olasılığını belirgin olarak arttırmaktadır (Mikkonen ve ark. 2016,Benton ve ark 2015). •Gebelik dönemi ve sonrasında alkol ve madde kullanımı olmasa da, annedeki önceki dönem yoğun kullanım, çocukta psikopatoloji gelişimi açısından psikososyal ve genetik bazı risklerle bağlantılıdır (Knudsen ve ark. 2014, Knudsen ve ark. 2015) •Opioid ve metamfetamin bağımlısı olan ebeveynlerin çocuklarında da ergenlik öncesinde daha sık DEHB, majör depresyon, OKB, yaygın anksiyete bozukluğu, özgül fobi ve ayrılma anksiyetesi bozukluğu görüldüğü bildirilmiştir (Parvaresh ve ark. 2015) MBE’de Görülen Psikiyatrik Hastalıklara Yönelik Çalışmaların Önemi Bağımlılık; genetik, psikososyal ve çevresel faktörlerin rol oynadığı nörobiyolojik bir hastalıktır Bağımlılık psikofarmakolojisindeki gelişmeler psikiyatrinin diğer alanlarına göre daha yavaş bir seyir göstermiştir Alkol ve madde bağımlılığı tedavisi uzun süre sadece sosyal ve davranışsal yaklaşımlar ile sürdürülmüştür Bağımlılığın oluşumu ve sürmesini sağlayan nörobiyolojik süreçlerin daha iyi anlaşılmaya başlanmasına paralel olarak farmakolojik tedavi seçeneklerinin sayısı da artmaya başlamıştır MBE’de Görülen Psikiyatrik Hastalıklara Yönelik Çalışmaların Önemi Genetik geçişili olabilecek özelliklerin belirlenmesi; genetik çalışmalara ışık tutacaktır Madde kullanımı için risk faktörlerinin belirlenmesi Terapötik müdahalelerin geliştirilmesi Özet MBE’de duygudurum bozukluğu ve alkol- madde kullanım bozuklukları sık eşlik etmektedir MBE’de görülen psikiyatrik hastalıklar, çocuklarda madde kullanmaya başlaması açısından risk faktörü oluşturmaktadır MBE’de düşük sıkıntıya dayanma kapasitesi Öfke düzeylerinin yüksek olduğu Çocukluk çağı travmalarının daha sık görülebildiği çalışmalarda ifade edilmiştir SONUÇ Madde bağımlılığı olan hastaların ebeveynlerinin, risk faktörü açısından değerlendirmelerinin dışında, tedaviye ve desteğe ihtiyaçları vardır Psikiyatrik hastalıkların varlığının, madde kullanımı için risk faktörü olduğu çalışmalarda gösterilmiştir Psikiyatrik hastalıkları yaşayanlara daha fazla ulaşılması, hem risk faktörünü azaltacak hem de kişilerin yaşam kalitesini artıracaktır “Dinlediğiniz İçin Teşekkürler” –
