Proteinler 2 Kaynak

PROTEİNLER 2
Amino asitlerin yanlış dizgilenmesi
Hemoglobin
Peptid bağı koparılmadan bir proteinin üç
boyutlu yapısının bozulmasına,
“denatürasyon” denir.
 Proteinlerin suda çözürlüğü azalır,
 Proteinin doğal özelliği kaybolur,
 Kuaterner yapıda, subunitler ayrılır,
 Proteinlerin sarmal yapısı bozulur, şekilleri
değişir, polipeptid durumuna gelir,
 Üçüncü yapı bozulursa geri dönüşlü, diğer
yapılar değişirse geri dönüşsüzdür,
 Proteinler fonksiyonlarını kaybederler
 Üçüncü derecede yapının bozulması besin
değerini fazla etkilenmez,
 Yapısı bozulan proteine sindirim enzimlerinin
etkisi kolaylaşır, sindirim daha hızlı olur.
Örnek:
 Yumurtanın pişirildiğinde katılaşması,
 Yumurta beyazı çırpıldığında fom
oluşması,
 Asit ilave edilince sütün pıhtılaşması,
 Etin, balığın çeşitli soslarla işlem
görmesi…
Esansiyel=elzem amino asit (EAA)
Esansiyel aa
İzolöysin
Löysin
Lizin
Metionin
Treonin
Fenil alanin
Triptofan
Valin
Semi esansiyel aa*
Arjinin
Histidin
Nonesansiyel aa
Alanin
Arjinin
Asparajin
Aspartik asit
Sistein
Glutamik asit
Glutamin
Prolin
Serin
Tirozin
*Büyüme ile sentez hızı artar, çocuklarda esansiyeldir.
Metionin gereksinmesini %30’u sistein ile,
Fenil alanin gereksinmesinin %50’si trozin ile karşılanabilir.
Amino asit
Sistein
Tirozin
Arjinin
Prolin
Histidin
Glisin
................
................
................
................
................
................
Öncüsü
Metionin
Fenil alanin
Glutamin/glutamat, aspartat
Glutamat
Adenin, glutamin
Serin, kolin
 Fenil alanin
Fenil alanin
Tirozin
Proteinlerin
vücutta kullanımı
• Sindirim
• Emilim
• Metabolizma
Organ
Inaktif Prekürsör Aktivatör
Ağız
Mide Pepsinojen
Hidroklorik asit
İnce Barsak(alkali)
Pankreas
Tripsinojen
Kimotripsinojen
İnce Barsak
Enterokinaz
Aktif tripsin
Aktif Enzim
Sindirim Olayı
Yok
Mekanik Sindirim
Pepsin
Protein
Polipeptid
Rennin(bebek)
(aktivitesi için
kalsiyum gerekli)
Kazein
Pıhtı
Tripsin
Protein, polipeptid
polipeptid,
dipeptid
Kimotripsin
Protein, polipeptid
polipeptid,
dipeptid
Karboksipeptidaz
Polipeptid
Aminopeptidaz
Dipeptidaz
Polipeptid
Dipeptidler
basit peptidler
dipeptidler, aa
peptid, dipeptid,aa
aminoasit
EMİLİM
Portal ven
 Suda çözünen amino asitler
Karaciğer
 L- tipi aktif transport ile, D tipi Basit
diffuzyonla emilir
Emilimi etkileyen faktörler:
 Sindirim fonksiyonunda bozukluk
İntestinal enfeksiyon ve yaralanma
Antinutrisyonel faktörler
Tripsin inhibitörleri
 Amino asitler arasındaki dengesizlik
 Bazı antibiyotikler
 İnce barsakta emilimi sağlayan hücre yenilenmesi
 Yiyeceklere uygulanan işlemler
METABOLİZMA
 Bedende serbest aa deposu yoktur
 Protein değişiminde en etkin dokular;
- Plazma proteinleri
- İnce barsak mukozası
- Pankreas
- Karaciğer
- böbrek
DEAMİNASYON
Piruvik asit
Oksalik asit
Asetik asit
-ketoglutarik asit
KREBS HALKASI
CO2
H2O
Enerji
CHO
Yağ
ELZEM OLMAYAN
Alanin
Asparajin
Aspartat
Sistein
Glutamat
Glutamin
Glisin
Prolin
Serin
ELZEM
Glikojenik
Arjinin
Histidin
Metionin
Teronin
Valin
Glikojenik
ve Ketojenik
Tirozin
İzolöysin
Fenil alanin
Triptofan
Ketojenik
Löysin
Lizin
Azot dengesi
PROTEİNİN GÖREVLERİ
 Büyüme ve gelişme,
 Yıpranan dokuların onarımı,
 Hücre yenilenmesi (yerine koyma),
 Protein turnoveri (protein yapım ve yıkımı),
 Enzimlerin oluşumu,
 Asit-Baz dengesi,
 Antibodiler=Antikor
(Yabancı ögelerin varlığında istilacılar ile
birleşir ve onları inaktive ederler),
 Hormon sentezi,
 Taşıyıcı proteinler
Hemoglobin
Myoglobin
Serum albumin
Transferin…..vb
 Kanın pıhtılaşması (Fibrin oluşumu),
 Görme pigmenti (Opsin),
 Vücut amino asitlerini sağlarlar,
 Aşırı tüketilirlerse, yağ olarak
depolanırlar.
Vücut protein reservi;
■ 70 kg ağırlığında bir erkekte, 11 kg protein
%43
%15
%10
%32
iskelet kası
diğer yapısal dokular (deri, kan vb.)
visseral dokular (karaciğer, böbrek v.b)
diğer dokular (beyin, akciğer, kalp,
kemik)
■ Toplam proteinin yarısını 4 protein oluşturur.
Miyosin, aktin, kollojen, hemoglobin
PROTEİN TURNOVERİ
 Yetişkin insan vücudunda günde 250 g’dan fazla
protein yapılır ve yıkılır.
 Protein turnoverine kc ve barsak ˜%50, iskelet
kası sadece ˜ %25 katkı verir.
 Besinler ile yaklaşık 70 g protein alınır.
Protein turnoveri yaş ve BMR ilişkilidir.
Proteinlerin yaşam süresi:
Kırmızı kan hücreleri
İntestinal mukozal hücreleri
Plazma ve karaciğer proteinleri
Kas proteinleri
Süre (gün)
120
<1
10
100