Meme Hastalıkları

DR.H.NEJAT KÜÇÜKDAĞ
KTÜ AİLE HEKİMLİĞİ ABD
16.02.2016
 Meme
hastalıklarını sayabilmek
 Mastit tedavisini yapabilmek
 Meme kanseri risk faktörlerini sayabilmek
 Meme kanseri için sağlık bakanlığı tarama
önerilerini sayabilmek
 Fibrokistik
değişiklikler
 Fibroadenomlar
 Mastit
 Jinekomasti
 Meme kanseri




Memenin en sık benign hastalığı
Premenopozal kadınların %25i
Postmenopozal kadınların >%50nde
Meme ağrısı (siklik)
Mens den 1 hafta önce başlar
 Mens in başlaması ile azalır


Memede kitle
Hafifçe düzensiz
 Kolay hareket edebilen
 İki taraflı ve üst dış kadranda
 Premenstrüel dönemde hassas


Ultrasonografi (USG) – Aspirasyon
Solid kistik ayrımı
 Kist içeriği

 TEDAVİ




Gevşek hafif giysi
Rahat, destekleyici, iyi yastıklı sütyen
Kafein ve metilksantinlerin diyette kısıtlanması
İlaç tedavisi



Danazol, oral kontraseptifler, Medroksiprogesteron
asetat, tamoksifen, bromokriptin
Ayda sadece birkaç gün süren çok az belirtilerde ilaç
tedavisi gerekmez.
Cerrahi



Meme kanseri riski çok yüksek olanlar
Biyopside duktal veya lobüler atipik hiperplazisi
olanlar
Cerrahi dışı tedaviye dirençli meme ağrısı
25 yaş altında ve siyah kadınlarda sık
 Memenin en sık görülen benign tümörü
 Memede kitle




Düz ve iyi sınırlı
Lastik gibi
Hassas değil ve serbest
Manyetik rezonans görüntüleme(MRG)-Mamografi
 Radyolojik takip
 Eksizyon



Mümkün olduğu kadar çok normal meme dokusu
bırakılmalı.
Kanser riski olmadığına ikna edilmeli.
 Neredeyse
her zaman emzirmeyle ilişkili
 Memedeki çatlak yoluyla
 S.aureus

Genellikle apse
 Streptokokal

Genellikle selülit
 Meme

Sarı veya yeşilimsi kahverengi
 Meme

başı akıntısı
inflamasyonu
Ödemli, eritemli, sertleşmiş hassas alanlar
 TEDAVİ
Emziren kadınlara meme bakımı teşvik edilmeli.
 Emzirmeye devam edilecek.



10 günlük antibiyoterapi


Ilık suya batırılmış havlu ile pansuman
48 saatlik tedavi sonucu belirtilerde değişiklik yoksa
 meme absesi?


Sefaleksin 4X500mg oral (SEF 500mg)
Lokal ısı


Emziremiyorsa sütü elle veya pompa ile sağacak
İnsizyon ve drenaj
5 günlük tedaviye yanıt vermeyen hastada
inflamatuar meme kanseri? açısından biyopsi
 Mastit
semptomları hafif ve 24 saatten az
zamandır var ise konservatif tedavi yeterli.
 Semptomlar 12-24 saat boyunca gerilemiyor
veya akut hastalık tablosu varsa antibiyotik
tedavisine başlanabilir.

Penisilinaz rezistan penisilinler


dicloxacillin veya flucloxacillin 4x500mg
1.kuşak sefalosporinler

Sefaleksin 4X500mg
AMIR, Lisa H. ABM clinical protocol# 4: Mastitis, revised March 2014.Breastfeeding Medicine, 2014,
9.5: 239-243.
 Erkek
memesinin benign büyümesi
 Genellikle ergenlik döneminde
 Jinekomasti ile doktora müraccat edenlerin





%25i idiyopatik
%25 ergenlik
%10-20 ilaçlar
%8 siroz veya yetersiz beslenme
%8 primer hipogonadizm
 Öykü


ve testis muayenesi önemli
Normalse, hastaya güven verilir. Periyodik takip..
Çoğu erkek çocukta bu durum 1 yıl içinde düzelir.
 Hikaye,
fizik muayene
 Böbrek, karaciğer, tiroid fonksiyonları
 Serum rutin biyokimyasal profil
 6 ay sonra tekrar değerlendirme.
 İlerleyici göğüs büyümesi varsa ve neden
tespit edilemiyorsa

Serum B-HCG, testosteron, östradiol, LH, FSH ve
prolaktin değerleri
 TEDAVİ


Nedenin ortadan kaldırılması
Yeterince ağrı ve rahatsızlığa neden oluyorsa
spesifik tedavi


Dihidrotestosteron, danazol, klomifen sitrat,
tamoksifen ve testolakton gibi çok sayıda tıbbi tedavi
denenmiş.
Cerrahi eksizyon da bir başka seçenek.






M.Ö. 3000–2500 yılları arasında piramitler çağı Mısır’ına ait
Edwin Smith’in orijinal papirüsü
Kadınlarda görülen en sık malign tümör
Kanser nedeniyle ölümde akciğer kanserinden sonra ikinci
sırada
Yaşamları boyunca her 8 kadından 1’inde meme kanserine
yakalanma riski
Her yıl dünyada 450000’e yakın kadının hayatını kaybettiği
sanılmaktadır.
Türkiye’de meme kanseri insidansı giderek artan sıklıkla
2002’de 100.000’de 31,9 iken
 2009’da 40,6’a yükselmiştir.


Türkiye’de kadınlarda görülen kanserler arasında % 23,4 ile
ilk sırada yeralmaktadır.

RİSK FAKTÖRLERİ











Erken menarş
Geç menopoz
Nulliparite
Laktasyon (uzamış laktasyon meme kanseri riskini
azaltır.)
İlk doğum yaşının geç olması
Ailede meme kanseri öyküsü
BRCA1 VE BRCA2
Obesite, azalmış fiziksel aktivite
Hormon replasman tedavisi
Alkol kullanımı
Radyasyona maruz kalma
 Meme
kanserinde çok çeşitli risk faktörleri
olmasına rağmen

olguların %75’ inde bilinen risk faktörleri geçerli
değil.
 Risk




analiz yöntemleri
Gail
NSABP
NCI
Tyrer-Cuzick Modeli , Claus Modeli, BRCAPro Modeli, Bodian Risk Modeli , Myriad
Risk Tabloları, Rosner-Colditz Risk Modeli
http://www.halls.md/breast/risk.htm
http://www.cancer.gov/bcrisktool/

Memede kitle





Genellikle tek
Düzensiz / yıldız şeklinde
Sert , fikse
Hassas olmayan
Çevre dokudan kesin olarak ayrılamazlar.
Meme başı akıntısı
 Meme inflamasyonu (inflamatuar meme kanseri)
 Meme yüzeyinde

Retraksiyon (fibrozis)
 Ciltte ödem (portakal kabuğu görünümü)


Meme değişiklikleri farkedilmeden axiller
lenfadenopati



Kitleler menstrüel siklusla ilişkili
olabileceğinden adeti yakın olan genç
kadınların, radyolojik tetkik için
yollanmadan önce, 2 hafta sonra bir kez
daha muayene edilmesi öneriliyor.
Eşlik eden kuşkulu semptomlar varsa veya
postmenopozal dönemdeyse 2 hafta
beklemeye gerek yok.
Her iki meme de areoladan aksillaya kadar
hem gözle görülerek hem de palpe edilerek
incelenmelidir.
Memede palpabl kitle
<35 yaş
USG
>35 yaş
Mamografi ve USG
Anormal
Normal
Kistik
Solid
Aspirasyon
USG eşliğinde iğne
biyopsisi
Benign
AYDOĞAN Ümit; KOÇ Bayram. Temel Aile Hekimliği. Güneş
Tıp Kitabevleri, 2016.
Takip
İğne biyopsisi
Belirsiz
Eksizyonel
biyopsi
Malign
Tedavi
 Mamografi

Endikasyon:




Kontrendikasyon:


>30-35 yaş
Soliter baskın kitle
Memede asimetrik şişkinlik
<30 yaş
Etkinlik:



Meme kanserlerinin %85i mamografi ile tespit
edilebilir.
%15inde normal mamografi
O yüzden biyopsi, kanseri kesin olarak dışlayacak tek
yöntem.
MAMOGRAFİ

BIRADS 0


BIRADS 1


Meme kanseri kuşkusu. Kesinlikle biyopsi gerekir. Kanser ihtimali % 2550 civarı
BIRADS 5


Muhtemelen iyi huylu lezyon (3-6 aylık aralarla izlemek gerekir).Kanser
ihtimali % 1-2 civarında
BIRADS 4


Kanser ihtimali olmayan iyi huylu bulgu (lezyon). Yıllık takibe devam
BIRADS 3


Yıllık takip gerektiren tamamen normal meme yapısı
BIRADS 2


Yapılan inceleme yetersiz, daha başka tetkik gerekir
Çok büyük olasılıkla kanser
BIRADS 6

Artık biyopsi ile kanıtlanmış kanser
 Diğer


USG
MRG



Küçük kitlelerin tespitinde yüksek duyarlılık
Şüpheli kistlerin aspirasyonu
Meme biyopsisi




tanı yöntemleri
İnce iğne aspirasyon biyopsisi
Eksizyonel
İnsizyonel
Genetik testler

BRCA 1 - 2
 TEDAVİ




Cerrahi
Kemoterapi, radyoterapi, hormonal tedavi
Dikkatli ve sık izlem
Sosyal ve duygusal sorunların tartışılması çok
önemli.
SAĞLIK BAKANLIĞI
 Kendi

kendine elle meme muayenesi:
Yirmi yaşın üzerindeki kadınlara ve eşine
öğretilerek ayda bir kez yaptırılmalıdır.
 Hekim

tarafından meme muayenesi:
20–39 yaş arasındaki kadınlarda 3 yılda bir, 40
yaşın üzerinde yılda bir kez yapılmalıdır.
SAĞLIK BAKANLIĞI, BİRİNCİ BASAMAĞA YÖNELİK TANI VE TEDAVİ REHBERİ 2010
 Mamografi:


Kırk yaşından genç, semptomsuz ve risk grubunda
olmayan kadınlara önerilmez.
Semptomsuz tüm kadınlar;



40–49 yaş arasında yılda bir kez,
50–69 yaş arasında 1–2 yılda bir kez mamografi için
sevk edilmelidir.
Kuşkulu olgular derhal sevk edilmelidir. Bu
yöntem meme kanserinden ölümleri, üçte bir
oranda azaltmaktadır.
 Meme

ultrasonografisi:
Tarama amaçlı kullanılmaz.
 USPSTF
(ABD Koruyucu Hizmetler Görev
Gücü) nün önerileri de TC Sağlık Bakanlığının
önerileriyle aynı doğrultudadır.
 Ek olarak mamografi takibine girme
konusunda kadınları avantaj ve
dezavantajları hakkında bilgilendirdikten
sonra, kararın kişisel tercihe bırakılmasını
önermektedir.
WHO (DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ) TARAMA
ÖNERİLERİ
 Kendi

kendine elle meme muayenesi:
önerilmiyor
 Hekim

tarafından meme muayenesi:
önerilmiyor
 Mamografi:


Elli yaşından genç, semptomsuz ve risk grubunda
olmayan kadınlara önerilmez.
50–69 yaş arasında 1–2 yılda bir kez mamografi
için sevk edilmelidir.
LANGE Aile Hekimliği Tanı ve Tedavi 3. baskı
 Kendi

kendine meme muayenesi
Araştırmalar kendi kendine meme muayenesinin
belirgin yararlı bir katkısının olmadığını, bununla
beraber benign lezyon tespitinin ve biyopsi
sayısının artışına neden olduğunu göstermiş.
KOSTERS, Jan Peter; GOTZSCHE, P. C. Regular self-examination or clinical examination for early detection of
breast cancer. Cochrane Database Syst Rev, 2003, 2.2.

Mamografi
Mamografinin avantaj ve dezavantajlarını araştıran
çalışmalarda ise mamografinin meme kanserinden
ölümü %15 azalttığı, ancak overdiagnoz ve gereksiz
tedavileri de %30 arttırdığı gösterilmiş.
 Yani 10 yıl boyunca mamografiyle izlenen 2000
hastadan





1 tanesi ölümden kurtulacak.
10 sağlıklı kadın ise gereksiz tedavilere maruz kalacak.
200 kadın da anksiyete ve yanlış pozitif bulgular
yüzünden yıllarca belirsizlik içinde yaşayacak.
“Bunun için de mamografi takibine girip girmeme
konusunda kadınların ayrıntılı bir şekilde
bilgilendirilmesi ve bu kararın kişisel tercihe
bırakılması uygun olacaktır.”
GØTZSCHE, Peter C.; NIELSEN, Margrethe. Screening for breast cancer with mammography. Cochrane Database
Syst Rev, 2011, 1.








AMIR, Lisa H. ABM clinical protocol# 4: Mastitis, revised
March 2014.Breastfeeding Medicine, 2014, 9.5: 239-243.
GØTZSCHE, Peter C.; NIELSEN, Margrethe. Screening for
breast cancer with mammography. Cochrane Database Syst
Rev, 2011, 1.
KOSTERS, Jan Peter; GOTZSCHE, P. C. Regular selfexamination or clinical examination for early detection of
breast cancer. Cochrane Database Syst Rev, 2003, 2.2.
AYDOĞAN Ümit; KOÇ Bayram. Temel Aile Hekimliği. Güneş
Tıp Kitabevleri, 2016.
LANGE Aile Hekimliği Tanı ve Tedavi 2. ve 3. baskı.
LANGE Aile Hekimliği Ayaktan Tedavi ve Korunma 5.baskı.
T.C. Sağlık Bakanlığı Tanı ve Tedavi Rehberi.
ALTUNBAŞ Elif. GAİL, NSABP ve NCI Risk Analiz Modellerinin
Türk Toplumunda Meme Kanseri Riskini Değerlendirmede
Geçerliliği. 2007