PowerPoint Sunusu

B
Yönetim ve Organizasyon
Yrd.Doç. Dr. Özlem BALABAN
İşletme Fakültesi| İşletme
*
* İleri derecede uzmanlaşmış personel
* Yoğun bir iş bölümü
* İşi standartlaştırma
* İnsanı makinenin bir parçası olarak gören anlayış
* Tek tip, duygulardan yoksun, ekonomik insan anlayışı
* Verimliliğin kaynakların iyi kullanımıyla artacağı inancı
* Örgütün kapalı bir sistem oluşu
* Yönetim fonksiyonlarının evrenselliği
* Yoğun hiyerarşi
* Merkezi yönetimdir.
3
*
* 1930-1960
* Elton Mayo “Hawthorne Araştırmaları”
* D. McGregor “X ve Y Teorisi”
*
*
*
R. Likert “Sistem 4 Modeli”
K. Lewin “Liderlik tipleri”
C. Argyris “Olgunlaşma Kuramı”
4
*
* 1929 Dünya Ekonomik Krizi;
İşletmelerin organizasyon sorunlarının artması
Klasik yönetim teorisinin eksikliklerinin hissedilmesi
Hawthorne Araştırmalarının sonuçları
* Taylor’a karşı sendikalar kurulmuş ve Neo-Klasik dönem başlamış
ve insan kavramı önem kazanmıştır.
İktisat ve teknoloji gibi kavramlar ihmal edilmeye başlanmıştır.
Üretimin kalitesinin azalması, verimliliğin de azalmasıyla kalitede
ve sendika kurumlarında sorunlar ortaya çıkmaya başlamıştır.
Bu nedenle insan kavramı önem kazanmıştır.
5
*
* Klasik yönetim teorisinin eksik bıraktığı insan unsurunu
inceleme konusu yaptı.
* Klasik teoriyi daha açık hale getirip yeni kavramlar
ekledi.
* Bir organizasyon yapısının etkinliğini belirleyen unsurun
insan olduğunu göstermiştir.
* Sosyo-teknik yapı ile ekonomik rasyonellikle birlikte insan
unsurunun tatmin olması boyutunu getirmiş.
* Beşeri-sosyal organizasyon ile insanın çeşitli ihtiyaçlara
sahip olması ile oluşan birimleri ele almış
6
*
* İnsan davranışı
* Beşeri ilişkiler
* Grup oluşumu
* Grup davranışları
* Liderlik
* İnformal organizasyon
* Algı ve tutumlar
* Motivasyon
* Değişim ve gelişim
Yöneticilerin argümanları artmıştır.
7
*
Gruplar arası ilişkiler ele alınır. Bir ast birden fazla alt
gruba üye olduğundan bunları diğer üst gruba bağlar.
Haberleşme, koordinasyon, amaç birliği vurgulanır.
Yönetici ortak üyelerle bağlı etkin çalışma grupları
geliştirmelidir.
Neoklasik yönetimde 3 tarz yönetim vardır.
-Otokratik
-Demokratik
-Liberal
8
* *Elton Mayo “Hawthorne Araştırmaları”
Mayo ve arkadaşları Hawthorne isimli fabrikada çeşitli deneyler
yapmışlardır.
* Sebep: Her şeye rağmen verimliliğin düşmesi
* Amaç: Ne yapılmalı ki verimlilik artsın?
* H1: Fiziksel iyileştirme arttıkça verimlilik artar.
* H2: Verimlilik artışı, sosyal faktörlerle sağlanır.
* Öncelikle çalışma ortamının fiziksel şartlarının değişiminin
üretimi nasıl etkileyeceğini araştırmışlardır.
* Çalışma ortamındaki ışık, nem, sıcaklık gibi şartlardaki
değişikliklerin üretimi nasıl etkilediğini belirlemek için
deneyler yapmışlardır.
* Örneğin röle-montaj odası deneyinde ışık şiddetini
attırdıklarında birim zamandaki üretim miktarı da artmış, ışık
şiddeti azaltıldığında üretim miktarının azalmadığı
görülmüştür.
* Buna benzer çeşitli deneylerin sonunda üretimi sadece fiziksel
şartların değil aynı zamanda “grup ve insan psikolojisi”nin de
etkilediği sonucuna varmışlardır.
* Söz konusu araştırmalar altı kısımdan oluşmuştur;
1.
Işıklandırma deneyleri : Işık şiddeti-performans
2.
I. Role montaj odası deneyi : çalışma süresi, dinlenme
arası-performans
3.
II. Role montaj odası deneyi : ücret- performans
4.
Mika yarma test odası deneyi : dinlenme araları- verimlilik
5.
Mülakat programı
6.
Seri bağlama gözlem odası deneyi
10
*
* Fiziksel faktörler verimliliği artırır görüşü başarısız olunca
insana eğilmişlerdir (gruplaşma, insan ilişkileri gibi)
* Liderlik biçimi üretimi etkiler.
* İnsanların gruplar halinde çalıştığını tespit eden yönetici
daha etkili olur.
* Maddi ödül kadar sosyal ve manevi ödül de verilir.
11
Mc Gregor “X ve Y Kuramları”
* Liderlik vasfı, insanlar ve yönetim sürecinde etkilidir. Liderler bu
teoriye göre davranırlar.
* X teorisine göre çalışanlar çalışmayı sevmez.
İşten kaçar.
İnsanlar sorumluluktan kaçar ve güvenliği her şeyin üstünde tutar.
Onları harekete geçirmek için onları korkutmak ve emir vermek
gerekir.
* Y teorisine göre de insanlar çalışmayı sever, oyun ve dinlenme kadar
doğal karşılar.
Gerekli ortamda üretmekten zevk alır. Tembellik bit tecrübe
sonucunda oluşur.
Gerekli ortamda insan öğrenmek ve sorumluluk almak ister.
Önemli olan, onlara uygun iş ve iş ortamı sunabilmektir.
Otokontrolle organizasyon amaçlarına katkıda bulunur.
* X’ten Y’ye doğru tam katılım ve ilgiyle başarı artar.
*Likert:
Sistem (4) Modeli
Sistem 1: klasik yönetim, istismarcı otokratik, emir ve kontrol
yoğun , astlara güven yok
Sistem 2: Astlara sınırlı güven, yardımsever otokratik
Sistem 3: Katılımcı, kısmi güven, çok önemli olmayan konularda
yetki devri
Sistem 4: *Demokratik ve katılımcı, astlara karar verme
sürecinde ye verilir, güven artar, grup kararı alınır.
*İdeal yönetim sistemi: SİSTEM 4’ tür.
*«İnsani organizasyon» oluşmak için ;
*1. Yatay iletişim
* 2. Katılımcı yönetim
* 3. Takdir ve ödüllendirmeye dayalı motivasyon
* 4. Güven unsuruna vurgu yapar.
C. Argyris “Olgun olan ve olmayan Kişi Modeli”
*Bu teoriye göre kişinin sorumluluk alanının
artması onu daha da olgunlaştırır.
7 aşamalı, iki ucu temsil eder.
Olgun olmayan kişi: pasif, bağımlı, sınırlı davranış,
yüzeysel ilgi, Kısa vadeli bakış açısı, astlık,
duyarlılıktan yoksunluk
Olgun olan????
* Merkeziyetçi ve hiyerarşik yapılarda kişiler başkalarına bağımlı
ve pasif olarak çalışırlar .
* Y teorisi doğrultusunda astlar sorumluluğa teşvik edilip
geliştirici ortam hazırlanmalı ve çatışmaların ortaya çıkması
engellenmelidir.
*K.Lewin “Liderlik Tipleri”
*Örgütlerde insan ilişkileri ve davranışlarını etkilemede
liderlik tipinin belirleyici olduğunu açıklamaktadır.
Otokratik: Kararları lider alır, dayanışma yok, düşük
işbirliği, az başarı, tartışma ve bağımlılık, baskı sonucu
çok ama düşük kaliteli üretim.
Demokratik: kararları danışma, rehberlik, grup içi iyi
iletişim, az ama kaliteli üretim, daha başarılı sonuçlar
Liberal: üretim miktarı ve kalitesi düşük, rehberlikemir ve katılım yok.
Bir örgütte en yüksek performans için demokratik
(katılımcı) liderlik anlayışının gerekliliğine dikkat
çekmektedir.
*
* Klasik anlayışın eksiklerini gidermiş olması
* İnsan unsurunun özellikleri, davranışları, gruplar,
motivasyon, iş tatmini gibi unsurlar üzerinde durmuştur.
* Sorunların çözümünde kavram ve araçlar artmıştır.
* Yönetimle ilgili görüşlere farklılık getirmiştir.
16
*
* Yapı yerine sadece insan üzerinde durmuş.
* İşbölümünün aşırılığından kaçmış.
* Duygusallıkla insanı fazla önceliklemiş.
* Kararlara katılma mekanizması tam olarak
uygulanamamıştır.
Neo-klasik dönemde insana fazla önem verilmiş olmasından
dolayı bilimsel gelişmeler takip edilememiş, örgütler için çok
önemli olan iktisat ve teknoloji arka plana itilmiştir.
17
*