Bag Doku Bağ doku elemanları Hücreler ve hücreler arası / hücre dışı madde (matriks) Hücreler arası / hücre dışı madde (matriks) -- Şekillenmiş Fibriller -- Şekilsiz temel madde - Kollajen - Glikozaminoglikan (GAG) - Retikular - Proteoglikan - Elastik - Yapısal glikoproteinler 2.BAĞ ve DESTEK DOKU Şekillenmiş fibriller (Lifler) • Kollajen • Elastik • Retiküler Şekillenmiş fibriller Amorf temel madde Hücreler Bağ dokusu Amorf temel madde (Matriks) •İnterstisiyel sıvı Su, plazma proteinleri, aminoasitler, peptidler, hormonlar, elektrolitler… •Proteoglikanlar Kondroitin sülfat, dermatan sülfat, keratan sülfat, heparan sülfat, heparin •Yapısal glikoproteinler Fibronektin, laminin, kondronektin Hücreler • Fibroblastlar • Makrofajlar • Mast • Plazma hücreleri • Lökositler (eozinofil, nötrofil vb.) • Miyofibroblastlar • Pigment hücreleri Bağ Doku Lifleri Kollajen fibriller Retiküler fibriller Elastik fibriller Bağ Doku Hücreleri BAĞ DOKUNUN FONKSİYONLARI -Bağ doku organları kapsül gibi çevirmektedir. -Organlar arası sahayı doldurur ve bazı yapıların birbirine bağlanmasını sağlar. -Yumuşak dokulara destek olur, harekete katılır. -Organizma için savunucu-koruyucu ve tamir edici bir sistemdir. -Diğer dokuları beslemede rol oynar. Bunu kan damarlarını çevreleme yoluyla da yapar. -Depo görevi üstlenir. Özellikle yağ doku bu görevi yerine getirmek üzere özelleşmiş olan özel bağ dokudur. Yağ damlacıkları Kondrosit Yağ Doku Kondrin Nukleus Kıkırdak Doku Kollajen lifler Havers kanalı Sık Lifli Bağ Doku-Tendon Hücre Lökositler Kollajen lifler Eritrositler Elastik lifler Ossein Osteosit Kemik Doku Plazma Gevşek Lifli Bağ Doku-Mesane Kan GEVŞEK LİFLİ BAĞ DOKU – çok hücre, az kollajen lif 2.BAĞ DOKU Aramadde+hücreler+lifler Özbağ Doku A -Gevşek lifli öz bağ doku Özbağ doku elemanları Dr.Ayla ÖBER Gevşek lifli öz bağ dokusu (kurbağa mesanesi) Dr.Ayla ÖBER SIK LİFLİ BAĞ DOKU – çok kollajen lif, az hücre DENSE IRREGULAR C.T. IN DERMIS (collagen fibers less oriented) DENSE REGULAR C.T. IN TENDON (collagen fibers more oriented) Düzenli sık lifli bağ doku - TENDON Düzensiz sık lifli bağ doku – KURBAĞA DERİSİNİN DERMİSİ ÖZ BAĞ DOKU KARŞILAŞTIRILMASI Loose connective tissue Dense, irregular connective tissue collagenous fiber fibroblast elastic fiber collagenous fibers Dense, regular connective tissue collagenous fibers fibroblast b) Destek Bağ Doku -Kıkırdak doku -Kemik doku KIKIRDAK DOKU 2.BAĞ DOKU Destek Doku A-KIKIRDAK DOKU Hyalin tipte kıkırdak doku Dr.Ayla ÖBER Destek Bağ Doku -KIKIRDAK DOKU -Kıkırdak ara maddesi = Kondrin -Glikoprotein ve fibrillerden oluşur. -Kıkırdak dokuya esneklik kazandırır. -Kondroblast -Öncül kıkırdak doku hücreleridir -Kondrosit -Olgun kıkırdak doku hücreleridir -Ara maddenin sentezini gerçekleştirir. -Lakun adı verilen boşluklara yerleşir. -Perikondriyum -Kıkırdak dokuyu dıştan saran bağ dokusu kapsül -Kıkırdak dokunun beslenmesini sağlar. KIKIRDAK DOKUNUN FONKSİYONLARI -Yumuşak dokuyu desteklemek. -Düzgün yüzeyli ve esnek oluşu ile kemik hareketlerini kolaylaştırmak. -Uzun kemiklerin büyümesi ve gelişimi için gerekli. Ara maddenin içeriğine bağlı olarak 3 farklı tipte kıkırdak bulunur: -HİYALİN KIKIRDAK -ELASTİK KIKIRDAK -FİBRÖZ KIKIRDAK Destek Bağ Doku -Kıkırdak doku -Elastik lifler -Dış kulak ve östaki borusu Elastik Kıkırdak Destek Bağ Doku -Kıkırdak doku -Hücreler arası madde miktarı az -Hücre sayısı çok yoğun değil -Kollajen lifler -Uzun kemikler, omurlar arası Fibröz kıkırdak Destek Bağ Doku -Kıkırdak doku -Ara madde homojen -Kollajen lifler -Burun, kaburga ucu, nefes borusu, embriyoda iskelet Hiyalin Kıkırdak Kıkırdağı saran örtü: Perikondrium Destek Bağ Doku -KEMİK DOKU Kemik ara maddesi = Ossein - Kalsifiye olmuştur. Osteoblast -Öncül kemik doku hücreleridir. Osteosit - Olgun kemik doku hücreleridir. - Lakun adı verilen boşluklara yerleşmişlerdir. - Kemik matriksin devamlılığını sağlarlar. Kanalikül - Kanalcık sistemidir. -Osteositler ile kan damarları arasındaki madde alışverişini sağlarlar. - Osteositlerin sitoplazmik uzantılarının; --Birbirleriyle, --Kemiğin iç ve dış yüzeyi ile --Kan damarları ile temasını sağlar. KEMİK DOKUNUN FONKSİYONLARI -Yetişkin iskeletinin en önemli yapı taşı -Yumuşak dokulardan meydana gelen yapıları korur. -Kemik iliğini barındırması nedeniyle kan hücrelerinin yapımında önemli -Kalsiyum ve fosfat gibi iyonların dengelenmesinde önemli Destek Bağ Doku -Kemik doku Havers sistemi = osteon Kemiği saran örtüler 1. Periosteum: - Kemik dokusunu dıştan saran bağ dokusudur. 2. Endosteum: - Kemik dokusunu içten saran bağ dokusudur. OSTEOBLAST VE OSTEOSİT Osteoblastlar Endosteum Osteosit OSTEOKLAST Osteoklast Osteosit HL Volkman Kanalı Osteon Havers Kanalı Kanalikül Laküna Destek Bağ Doku -Kemik doku Kemik (femur) Destek Bağ Doku -Kemik doku c) Özelleşmiş Bağ Doku -Kan doku -Yağ doku Özelleşmiş Bağ Doku -KAN DOKU • Mezenşim orijinli, özelleşmiş bir bağ dokusudur. • Besin maddelerini ve oksijeni doku ve hücrelere taşır. • Metabolizma artıklarını ve karbondioksiti ilgili organlara taşır. Özelleşmiş Bağ Doku -Kan Doku • Kanın ara maddesi = Plazma • Kanın hücreleri – Eritrositler – Lökositler – Kan plateletleri (Aşağı omurgalılarda trombosit) The composition of mammalian blood Cellular elements 45% Plasma 55% Constituent Water Solvent for carrying other substances Ions (blood electrolytes) Sodium Potassium Calcium Magnesium Chloride Bicarbonate Osmotic balance, pH buffering, and regulation of membrane permeability Plasma proteins Albumin Fibrinogen Leukocytes (white blood cells) Separated blood elements 5,000–10,000 Functions Defense and immunity Lymphocytes Basophils Eosinophils Neutrophils Osmotic balance, pH buffering Monocytes Platelets 250,000–400,000 Clotting Immunoglobulins Defense (antibodies) Substances transported by blood Nutrients Waste products Respiratory gases Hormones Number per L (mm3) of blood Cell type Major functions Erythrocytes (red blood cells) 5–6 million Blood clotting Transport of O2 and some CO2 KAN HÜCRELERİNİN SINIFLANDIRILMASI ERİTROSİTLER LÖKOSİTLER PLATELETLER (ALYUVARLAR) (AKYUVARLAR) (TROMBOSİTLER KAN PULCUKLARI) Nötrofil Monosit Limfositler Agranülositler Eozinofil Bazofil Granülositler Özelleşmiş Bağ Doku -Kan doku Eritrositler (Alyuvarlar) - İnsan Özelleşmiş Bağ Doku -Kan doku Eritrositler (Alyuvarlar) - İnsan Eritrositler; -1mm3 kanda 4,5-5,5 milyon -En küçük kan hücreleri -Yaşam süreleri 120-125 gün -Yapımları kırmızı kemik iliği -Yıkımları dalak ve karaciğer -Bölünme yetenekleri yok LÖKOSİTLER (AKYUVARLAR) Nukleus yapısına, sitoplazmalarında granül bulunup/bulunmamasına göre sınıflandırılırlar. • Agranülositler – Limfosit – Monosit • Granülositler (polimorfonuklear lökosit) – Nötrofil (Nötr boyalarla boyanan, nukleusları rastlanan lökositler) – Asidofil (Eozinofil) sayıda bulunan lökositler) – Bazofil 2-5 loplu, en çok (Asidik boyalarla boyanan, iri granüllü, az (Bazik boyalarla boyanan, iri ve az sayıda granüllü, çok nadir görülen lökositler) Lökositler; -1mm3 kanda 4000-10000 -Sayıları yaklaşık Agranülositler Limfosit -- 1000-1500 Monosit -- 300-450 Granülositler Asidofil (Eozinofil) -- 100-200 Bazofil -- 25-30 Nötrofil– 3500-4000 -Yaşam süreleri lökosidin çeşidine göre 6 saat, 3-4 gün, birkaç ay, 1-2 yıl -Yapımları lenfler, dalak, bademcik Özelleşmiş Bağ Doku -Kan doku Lökositler (Akyuvarlar) - İnsan Agranülositler Granülositler -Monosit -Eozinofil (Asidofil) -Limfosit -Bazofil -Nötrofil Plateletler; -1mm3 kanda 130 000-300 000 -Yaşam süreleri 8-12 gün -Yapımları kırmızı kemik iliği Özelleşmiş Bağ Doku -Kan doku Plateletler (Kan pulcukları) İnsan kanı Kan hücrelerinin görevleri nelerdir? O2’nin taşınımında Savunmada Kanın pıhtılaşmasında 2.BAĞ DOKU ÖZELLEŞMİŞ BAĞ DOKU TİPLERİ B-YAĞ DOKU Yağ doku (beyaz yağ doku) Dr.Ayla ÖBER Yağ doku (üreter çevresinden) Dr.Ayla ÖBER ADİPOSİTLER Yağ Dokusu Tipleri 1. Beyaz yağ dokusu (uniloküler yağ dokusu) Uzun süreli enerji rezervi 2. Kahverengi yağ dokusu (multiloküler yağ dokusu) Isı üretimi
