Akut ve Kronik İnflamasyon

AKUT VE KRONİK İNFLAMASYON
DR. ESİN KAYMAZ
BEÜTF PATOLOJİ AD
İNFLAMASYON( İLTİHAP) GENEL
ÖZELLİKLERİ
 Canlı dokunun zedelenmeye karşı verdiği yanıt
 Fiziksel ajanlar
 Kimyasal maddeler
 Bağışıklık reaksiyonları
 Amaç; zedelenmeyi sınırlamak ortamdaki
mikroorganizmaları yok etmek, dokuyu iyileşme ve onarım
için hazırlamak
 Damar duvarı yanıtı ve iltihabi hücre yanıtı
Akut
-Erken başlangıç
-Kısa süreli
-Damar içindeki sıvının
dokuya sızması
-Polimorfonükleer nüveli
lökositlerin zedelenen
dokuya gelmesi
Kronik
-Geç başlangıç
-Uzun süreli
-Lenfosit, makrofaj ve
kan damarlarının çoğalması
-Skar dokusu gelişmesi
İ
ltihabın belirtileri;
 Sıcaklık
 Kızarıklık
 Şişkinlik
 Ağrı
 Fonksiyon kaybı
AKUT İNFLAMASYON
 Kan akımında artışa yol açan damar çapı değişikliği, plazma
proteinlerinin ve lökositlerin dolaşımdan ayrılarak ödem
oluşturması, lökositlerin kan damarlarından göçü ve
zedelenme alanında toplanması
DAMAR DUVARI YANITI
 Damar yataklarındaki normal sıvı değişimi;
1) Hidrostatik basınç
 Sıvının dolaşımdan çıkması
2) Plazma kolloid osmotik basınç
 Sıvının damar içine hareketi
 Zedelenme sonrası damar duvarında çap ve geçirgenlik
değişimi – akım etkilenmesi
 Hidrostatik basınç
 Osmotik basınç
Dokunun damar dışına çıkması
ÖDEM
 Damardan sıvı kaybı- kanın yapışkanlığında artış-
akışkanlıkta azalma (staz)
 Lökositler damar endoteli boyunca birikmeye (marjinasyon)
ve damar duvarından göç etmeye (migrasyon) başlar.
Damar geçirgenliğinin artmasının nedenleri;
 Endotellerin kasılması ve endotel arası aralıkların artması
 Yanık gibi direkt endoteli zedeleyen faktörler
 Lökositlerden salınan reaktif oksjen türevleri tarafından
endotelin zedelenmesi
 Endotelde artan transsitoza bağlı
 Onarım sırasında yeni oluşan kan damarlarının kanı
sızdırması
İLTİHABİ HÜCRE YANITI
 Kritik fonksiyon; lökositlerin zedelenme bölgesine taşınması
 Bu aşamadaki tüm olaylar dizgesi; ekstravazasyon
 Marjinasyon, yuvarlanma ve lökositlerin endotele yapışması
 Transmigrasyon yolu ile endotelin geçilmesi
 Doku içerisinde kemotaktik uyarana doğru hareket etme
Lökosit yapışması (adezyon) ve Transmigrasyon
 Lökositlerdeki adezyon molekülleri- endotel arasındaki
etkileşim
 Endotele sıkıca yapışır ve endotel üzerinde yayılırlar
 Göç; CD31 ile endotel arasındaki etkileşim sonucu
6- 24 saat: Nötrofil lökositler
24-48 saat: Monositler
 Kemotaksis: Endotele yapışan lökositler endotel hücreleri
arasında bulunan aralıklardan göç eder ve zedelenme alanına
doğru haareket eder.
 Fagositoz:
1. Tanıma ve bağlanma : Mikroplar opsonin adı verilen
fagositoz etkinliğini arttıran maddeler ile kaplanabilir
 İmmungolbulin Fc kısmı
 Kompleman C3b
Yutma ve yutulan parçanın fagozom ile çevrelenmesi –
lizozom ile birleşmesi
3. Fagosite edilen parçanın öldürülmesi ve parçalanması
2.
 Lökositlerin uyarılması ve fagositoz sırasında salınan ürünler
de doku zedelenmesine neden olabilir.
 Lökosit işlev bozuklukları enfeksiyona yatkınlığı ve
duyarlılığı arttıran genetik ve edinsel hastalıklara yol açarlar.
 Doku hasarına yol açma riski nedeniyle inflamasyon sıkı bir
şekilde ve aktif olarak kontrol edilir.
 Durdurucu sinyaller!!
İnflamasyonda Rol Oynayan
Kimyasal Aracılar
Histamin ve Seratonin;
 İlk aracılar
 Mast hücreleri, bazofil lökositler ve trombositler
 Damar genişlemesi ve damar geçirgenliğinin artışı
Plazma kökenli aracılar;
 Kompleman
 Kinin
 Pıhtılaşma sistemi
Kompleman proteinleri
 C1-9
 En önemli; C3 – uyarılması ile MAC oluşumu- hücre
parçalanması, damar geçirgenliği artışı, kemotaksis ve
mikropların opsonin ile kaplanması
 C5a: Kemotaksisi uyarır
 C3b: Opsonizasyonu arttırır
 Kinin sistemi- bradikinin- damar geçirgenliği ve ağrı
 Pıhtılaşma sistemi- trombin
 Lökositlerin endotele yapışmasını arttırır
 Fibrin oluşumu- damar geçirgenliği artışı ve kemotaksis
 Hücreler, iltihabi uyarana karşı hücre zarında araşidonik asit
kaynaklı lipid yapısında moleküller oluşturarak yanıt verirler:
 Prostaglandin I2 ve E2: Vazodilatasyon
 Tromboksan A2 : Vazokonstrüksiyon (damar duvarının
daralması)
 Lökotrien C4, D4 veD4: Damar geçirgenliğinin artışı
 PAF (trombosit aktive edici faktör):
 Mast hücresi ve lökositler
 Trombositlerin toplanması, bronşlarda daralma, vazodilatasyon,
damar geçirgenliğinde artış, lökosit adezyonunda artış ve
kemotaksis
 Sitokinler:
 Lenfositler ve makrofajlar
 Diğer hücre tiplerinin fonksiyonunu düzenleme
 TNF alfa ve IL-1:
 Aktive makrofajlar
 İnflamasyonun düzenlenmesi
 Nitrik Oksit:
 Vazodilatasyon
 Nöropeptitler:
 Damar geçirgenliğinin arttırılması
 Lizozom içerikleri:
 İltihabi yanıt ve doku zedelenmesi
Akut İltihabın Sonuçları
 Normal yapının yeniden sağlanması ile tam iyileşme
 Bağ dokusu gelişimi (fibrozis) ile iyileşme
 Kronik inflamasyona ilerleme
Akut İltihabın Yapısı
 Seröz inflamasyon; dokuda belirgin sıvı toplanması ile




karakterize
Fibrinöz inflamasyon; dokuda çok miktarda fibrinojen içeren
eksüda
Süpüratif veya pürülan inflamasyon; lökositleri ve nekrotik
hücreleri içeren pürülan eksüda (püy) oluşumu
Abse; bölgesel püy oluşmuş bir dokuya nekrozun eşlik
etmesi
Ülser; epitelyal bir hücrede iltihaplı nekrotik dokuların kaybı
KRONİK İNFLAMASYON
 Doku yıkımı ve iyileşme olaylarının kendiliğinden oluşması
 Uzun bir süreç
 Tüberküloz basili ya da virüsler gibi hücre içi mikroplar
 Uzun süreli maruz kalınan toksik etkili ajanlar
 Hatalı bağışıklık yanıt
 Bağ dokusu gelişimi (fibrozis) ile oluşan iyileşme, yeni
damar oluşumuna da ( anjiogenez) bağlıdır.
 Rol oynayan en önemli hücre; makrofajlar
 Eozinofil lökositler, mast hücreleri, plazma hücreleri ve
lenfositler
Granülomatöz inflamasyon;
 Enfeksiyöz veya enfeksiyöz olmayan ajanlar
 Granülom oluşumu
 Bağışıklık sistemi tarafından yok edilemeyen yabancı cisimler
veya bazı mikroplar
 Lenfosit, nötrofil, eozinofil lökosit, histiyosit, fibroblast ve
kollojen içerebilen sınırlayıcı nodüler yapılar
 En sık enfeksiyöz ajan tüberküloz basili- tüberkül
 İnflamasyonda lenfatik akım damar dışı boşluktaki ödem
sıvısını, lökositleri ve hücresel artıkları boşaltmak için artar
İLTİHABIN SİSTEMİK ETKİLERİ
Akut faz yanıtı
 Ateş
 Titreme
 Artmış basınç ve nabız
 İştahsızlık
 Uyku hali
 Zayıflama
 Akut faz proteinleri artışı
 Lökositoz
 Lökositoz: Kanda nötrofil lökosit artışı
 15000-20000 hücre/ ml
 Bakteriyel enfeksiyonlar- nötrofil
 Viral enfeksiyonlar- lenfosit
 Parazitik enfeksiyonlar ve allerjik hastalıklar- eozinofil
 Şiddetli bakteri enfeksiyonları; yaygın damar içi pıhtılaşma,
hipoglisemi ve kalp – damar yetmezliği= septik şok
 İnflamasyon sürecindeki yanıt bozuklukları; enfeksiyonlara
eğilim, doku hasarının iyileşmesinde gecikme
 Aşırı iltihabi yanıt; allerjik- otoimmün hastalıklar,
ateroskleroz, iskemik kalp hastalıkları, bazı sinir sistemi
hastalıkları ve kanser gelişimi
BAĞIŞIKLIK (İMMÜN SİSTEM) VE
HASTALIKLARI
 Bağışıklık sistemi mikrobiyal saldırılardan korunmak




amacıyla gelişmiştir.
Kendine ait olanla olmayanı ayırt etme
Tehdit eden ajanı ortadan kaldırma
Otoimmünite: Bağışıklık sisteminin kendi bileşenlerine
yanıt geliştirmesi
Hipersensitivite: Aşırı duyarlılık durumunun oluşması
Hipersensitivite Reaksiyonları:
1) Ani gelişen (Tip 1) aşırı duyarlılık:
 Allerjene yanıt olarak sentezlenen IgE antikorları- mast hücre
ve bazofillere bağlanır.
 Antijen ile tekrar karşılaşmadan allerjen mast hücre
üzerindeki IgE antikoruna bağlanır
 Histamin, kemotaksis uyarıcıları, lökotrien, PG, PAF, TNFalfa salınımı
 Bronş daralması, mukus üretimi, larinks ödemi, damar
genişlemesi ve iltihabi yanıt gelişimi
 Sistemik anaflaksi: Tipik olarak herhangi bir allerjenin alımını
takiben
 Bölgesel ani gelişen aşırı duyarlılık: Atopi
 Deride kızarıklık, gözlerde şişme, burun akıntısı, astım
2) Antikor aracılı (tip 2) aşırı duyarlılık:
 İçsel ve dışsal antijenlere karşı gelişen antikorlar
 Antikorların insülin bağlanmasını engellediği insüline
dirençli diabet
3) İmmün kompleks aracılı (tip3) aşırı duyarlılık:
 Dolaşımda veya antijen birikiminin olduğu yerlerde oluşan
antikor- antijen kompleksleri aracılığı ile sistemik veya
bölgesel reaksiyon gelişmesi- doku hasarı
4) Hücre aracılı (tip4) aşırı duyarlılık:
 Özellikle duyarlılaşmış T lenfositleri aracılığı ile başlatılır
 Gecikmiş tip aşırı duyarlılık
 Tüberküloz basili, mantar ve parazitlere karşı gelişen
granülomatöz iltihap
Otoimmün Hastalıkları
Sistemik Lupus Eritematozus:
 Birçok otoantkor ile karakterize
 Genetik yatkınlık ya da edinsel faktörler
 Tip 2-3 aşırı duyarlılık sonucu doku hasarı
 Eklem, deri, böbrek tutulumu
Sjögren Sendromu:
 İmmün aracılı hasara bağlı olarak tükrük bezi yıkımı
sonucunda oluşan kuru göz ve kuru ağız
Kalıtsal/ Edinsel İmmün Yetmezlik
Bruton’ un X’ e bağlı agammaglobulinemisi:
 En sık primer immün yetmezlik
 Erkeklerde
 Tekrarlayıcı bakteriyel hastalıklar
Akkiz (Edinsel) İmmün Yetmezlik Sendromu (AİDS)
 HIV1 kaynaklı ikincil immün yetmezlik
 T hücre aracılı bağışıklıkta baskılanma, fırsatçı enfeksiyonlar,
ikincil neoplazmlar ve sinir sistemi hastalığı