Sosyoloji Anabilim Dalı Doktora Programı

Sosyoloji Anabilim Dalı Doktora Programı
ZORUNLU DERSLER
Dersin
Kodu
SOS680
SOS…
SOS…
SOS…
SOS…
SOS802
TEZ801
TEZ802
TEZ803
TEZ804
TEZ805
T
U
K
ECTS
Sosyolojik Araştırma Pratiği
Seçmeli Ders
Seçmeli Ders
Seçmeli Ders
Seçmeli Ders
Seminer II
Tez Çalışması I
Tez Çalışması II
Tez Çalışması III
Tez Çalışması IV
Tez Çalışması V
3
3
3
3
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
1
1
1
1
1
3
3
3
3
3
0
0
0
0
0
0
10
10
10
10
10
6
22
22
22
22
22
Risk Toplumu ve Siyasal Eylem
20. Yüzyıl Türkiye Siyaseti
Tartışmaları
Küreselleşen Dünyada Din ve
Terörizm
Yerel Siyaset ve Siyasal Katılım
3
3
0
0
3
3
3
0
3
10
SOS606
3
0
3
10
SOS608
Hukuk Felsefesi
Görme Biçimleri
Yeni Bir Göç Türü ve Değişme
Aracı olarak Turizm
Sosyal Bilimler Felsefesi I
Toplumsal Düzen Problemi
3
3
3
0
0
0
3
3
3
10
10
10
SOS610
SOS612
SOS614
3
3
0
0
3
3
10
10
SOS616
SOS618
Türkiye’de Sosyolojik
Yönelimler ve Sosyolojinin
Sorunları
Çağdaş Feminist Teori
Nicel Veri Analizi Teknikleri
3
0
3
10
SOS620
3
3
0
0
3
3
10
10
SOS627
SOS630
SOS632
Türkiye Tarihinin Sosyolojik
Analizi
3
0
3
10
SOS634
SOS647
Feminist Epistemoloji
3
0
3
10
SOS650
Feminist Metodoloji ve
Araştırma Teknikleri
3
0
3
SOS652
Risk Toplumu, Belirsizlikler ve
Güven Erozyonu
3
0
SOS654
Bilgi Teknolojileri, e-Devlet ve
e-Demokrasi Tartışmaları
3
SOS656
Küreselleşme ve Endüstriyel
İlişkilerdeki Dönüşüm
SOS665
Modernleşme ve Alternatif
Modernleşme
Kapitalizm, Sağlık ve İktidar
SOS601
SOS603
SOS605
SOS607
SOS609
SOS611
SOS613
SOS615
SOS617
SOS619
SOS623
SOS628
SOS667
Dersin Adı
Dersin
Kodu
SOS…
SOS…
SOS…
SOS…
SOS801
UZM801
UZM802
UZM803
UZM804
UZM805
T
U
K
Seçmeli Ders
Seçmeli Ders
Seçmeli Ders
Seçmeli Ders
Seminer I
Uzmanlık Alan Dersi I
Uzmanlık Alan Dersi II
Uzmanlık Alan Dersi III
Uzmanlık Alan Dersi IV
Uzmanlık Alan Dersi V
3
3
3
3
0
8
8
8
8
8
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
3
3
3
3
0
0
0
0
0
0
AK
TS
10
10
10
10
6
8
8
8
8
8
Kimlik ve Aidiyet Tartışmaları
Modern Sonrası Toplumda Din
ve Sekülerleşme
21. Yüzyılda Siyaset ve Toplum
3
3
0
0
3
3
10
10
3
0
3
10
Siyasal Parti Üyeliği ve
Aktivizmi Araştırmaları
Sosyo-Kültürel Analiz
Suç Analizi
İletişim ve Toplum: Güncel
(Aktüel) Gelişmeler
Sosyal Bilimler Felsefesi II
Gündelik Hayatın Sosyolojileri ve
Sosyolojisi
Makro Mikro Sosyoloji
Tartışmaları
3
0
3
10
3
3
3
0
0
0
3
3
3
10
10
10
3
3
0
0
3
3
10
10
3
0
3
10
Kent ve Kültür
Türkiye’de Toplumsal
Farklılaşma ve Bütünleşme
Sorunları
Gelişme ve Kalkınma Sorunları
3
3
0
0
3
3
10
10
3
0
3
10
SOS649
Söylentiler, Dedikodu ve Şehir
Efsaneleri
3
0
3
10
10
SOS651
Dünya’da ve Türkiye’de Çevreci
Hareketler
3
0
3
10
3
10
SOS653
Sosyal Bilimlerde Yapı-Faillik
Tartışmaları
3
0
3
10
0
3
10
SOS655
Yeni Üretim/Yönetim Teknikleri
ve İşgücü
3
0
3
10
3
0
3
10
SOS664
Yoksulluğun Küreselleşmesi ve
Yeni Yoksulluk
3
0
3
10
3
0
3
10
SOS666
Ortadoğu, İslam ve Oryantalizm
3
0
3
10
3
0
3
10
SOS668
Toplumsal Sınıf ve Kültür
Tartışmaları
3
0
3
10
SEÇMELİ DERSLER
10
SOS602
10
SOS604
Dersin Adı
SOS669
Toplumsal Eşitsizlik ve Etnisite
3
0
3
10
SOS670
SOS671
Toplumsal Değişme ve İktidar
İlişkileri Bağlamında Sanat
Sosyolojisi Çalışmaları
Etnisite ve Milliyetçilik
Sosyal Teoride Zaman ve
Mekân Tartışmaları
3
0
3
10
SOS672
3
3
0
0
3
3
10
10
SOS678
SOS677
SOS679
Modernleşme ve Eğitimin SosyoKültürel Temelleri
Halk Şenlikleri Işığında
Toplumsal İlişkiler ve Kültür
Çözümlemeleri
Analitik Sosyoloji
3
0
3
10
3
0
3
10
3
0
3
10
SOS 601 Risk Toplumu ve Siyasal Eylem
303
Endüstri toplumundan risk toplumuna, kültür ve risk toplumu kuramları (M. Douglas, Giddens, Lash, U.
Beck), kozmopolit bir toplum olarak dünya risk toplumu (Giddens), çevreci, anit nükler ve savaş karşıtı
hareketlerin risk toplumu ekseninde incelenmesi. Risk toplumu ve kültürel otoritenin parçalanması sorunu,
Risk toplumunda kollektif eylem gibi konular incelenecektir.
SOS 602 Kimlik ve Aidiyet Tartışmaları
303
Kimlik ve kimliğin gücü, çağdaş kimlik teorileri (Giddens, Bauman, Castells). kollektif kimlik, dinsel kimlik,
kültürel kimlik kavramları. Etnik kimlik tartışmaları ve etnik ayrışımlar, Modern ve endüstri sonrası
toplumlarda ben ve kimlik tartışmaları. Küreselleşme ulus ve uluslaşma. Ağ toplumları ve kimlik, kimlik ve
yeni sosyal hareket teorileri, Kimlik ve dini hareketler, küreselleşme, yeniden kabileleşme (retribalization)
ve sosyal dayanışmanın geleceği.
SOS 603 20. Yüzyıl Türkiye Siyaseti Tartışmaları
303
II. Meşrutiyet döneminde siyasal yapı, siyasal akımlar ve etkileri, cumhuriyetin kuruluşu ve siyasal temelleri,
1923’den 1950’ye sosyal yapı ve siyasal iktidarın dağılımı. Çok partili döneme geçişin siyasal sosyolojik
temelleri, DP iktidarı ve 1960 askeri darbesi. Yeni toplumsal sınıflar ve solun yükselişi, siyasal parti sistemi,
yükselen toplumsal muhalefet, 1980 ve sonrasında siyasetin yeniden sınırlandırılması, soğuk savaşın bitişi
Türkiye’ye yansımaları.
SOS 604 Modern Sonrası Toplumda Din ve Sekülerleşme
303
Modernitenin yükselişi, doğa ötesi gücün erozyonu, din, etnisite ve toplumsal değişim, Endüstri sonrası
dönemde din ve toplumsal yaşam, Sekülerleşmeyi yeniden düşünmek (Bruce ve Martin), küresel bağlamda
dini ve sekülerleşme, dindarlığın değişen anlamları, dindarlık, değerlerin yayılması olarak din, çaşdaş sosyal
teori ve din konuları incelenecektir Habermas’ın yaşam dünyaları kavramını din ve siyaset bağlamında
tartışmak, fundamentalist hareketler: İslamcı, Hıristiyan, Yahudi fundamentalizmi. Fundamentalizmler arası
çatışma (T. Ali), İdeolojinin sonu ve dinin yeniden siyasallaşması.
SOS 605 Küreselleşen Dünyada Din ve Terörizm
303
Küreselleşme teorileri, küreselleşmenin çevre ülkeleri üzerindeki sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasal
etkileri. Harvy ve Furedi’nin yeni emperyalizm tartışmaları, Terör, terörizm ve teröristler (C. Tilly),
Terörizmin geometrisi, küreselleşme ve terörizm ilişkisi, küreselleşme terörizmi nasıl ve neden besliyor,
terörizm ve küreselleşmenin geleceği tartışılacak.
SOS 606 21. Yüzyılda Siyaset ve Toplum
303
21. Yüzyılda siyaseti yeniden değerlendirmek, yükselen yeni sağ ve neo-liberalizmin sonuçlarını tartışmak,
post modern felsefe ve kültürel otoritenin parçalanması sorunu, tıkanan siyaset ve alternatif sorunu, politik
aktörü yeniden düşünmek, nasıl bir siyaset mümkünü tartışmak.
SOS 607 Yerel Siyaset ve Siyasal katılım
303
Yerel yönetimi ve siyaseti yeniden düşünmek, küreselleşme ve yerelleşme bağlamında yerel hükümetler,
küreselleşmenin ulus devlet’e etkileri, merkezi hükümetler ve siyasetin yerelleşmesi, sivil toplum ve yerel
yönetim ilişkileri, demokrasi açığı sorununu çözmede yerel yönetimin rolü tartışılacak.
SOS 608 Siyasal Parti Üyeliği ve Aktivizmi Araştırmaları
303
Siyasal katılım ve siyasal partiler, endüstri toplumlarında siyasal partiler, ideolojiler ve partiler, endüstri
sonrası toplumlarda siyasal parti sistemi ve partilerin değişen fonksiyonları, dünden bu güne siyasal parti
üyeliği ve aktivizmi, 21. yüzyılda aktivizmi yeniden canlandırmak, parti aktivizmi ve rolleri, kitle iletişim
çağında aktivistlere ihtiyaç duymak gibi konular tartışılacak.
SOS 609 Hukuk Felsefesi
303
Hukuk felsefesinin temel sorun alanları (adalet, hukukun özü, hukuki muhakeme, hukukta yorum, irade
özgürlüğü, toplumun meşru müdafaa hakkı v.b.) ve temel yaklaşımları (farklı dönemlerde doğal hukuk akımı,
Tarihçi Hukuk Okulu, faydacı ahlâk ve hukuk teorisi, hukukî pozitivizm, hukuki realizm, fenomenolojik
hukuk, varoluşçu hukuk).
SOS 610 Sosyo-Kültürel Analiz
303
Klasik ve çağdaş etnografiler ve seçilecek diğer araştırma metinleri üzerinde yoksulluk kültürü, kurumsal
farklılaşma vb. kültürel kavram alanları ve ilgili yapısalcı, post yapısalcı, yorumsamacı çerçeveler yönünden
değerlendirmeler.
SOS 611 Görme Biçimleri
303
Göstergebilim, yapısalcılık, post yapısalcılık gibi kuramsal yaklaşımlardan hareketle edebiyat, tiyatro, sinema
alanlarındaki yapıtlara ilişkin analizler.
SOS 612 Suç Analizi
303
Bilimsel, yargısal içtihatlar ve kuramsal çerçevelerden hareketle suç olgusunun farklı görünümleri üzerine
değerlendirmeler.
SOS 613 Yeni Bir Göç Türü ve Değişme Aracı Olarak Turizm
303
Günümüzde hem dünya hem de Türkiye’de yeni bir göç hareketi olarak turizme dayalı göç; turizm kentlerinin
hızlı büyümesinin getirdikleri; işgücü merkezleri olarak turizm kentlerinin ve buralara gücün genel
karakteristiği; diğer güç türlerinden ayrılan tarafları; gelecekte bu sürecin nasıl devam edeceğine ilişkin
görüşler; turizm hareketinin sosyal yansımaları; toplumsal ilişkilerdeki rolü ve bu ilişkilere dayalı olarak
ortaya çıkan etkileşimlerle beraberinde getirdiği değişimler ve bu temelde Türkiye’de yaşananlar.
SOS 614 İletişim ve Toplum: Güncel (Aktüel) Gelişmeler
303
İletişimin toplumdaki yeri ve medyanın günümüz toplumlarında oynadığı rolden hareketle medya-devlettoplum ilişkilerinin irdelenmesi; “iletişim toplumu”nu anlama ve anlamlandırma çabaları; bu
sürecin/gelişmelerin uluslararası ilişkilere olan etkilerinin sosyo-kültürel bakımdan değerlendirilmesi.
SOS 615 Sosyal Bilimler Felsefesi I
303
Felsefe ve sosyal bilimler; bilimde empirizm ve pozitivizm; empirizm ve Pozitivizmin Bazı Problemleri;
empirizme bazı alternatifler: Marksizm ve bilim, Weber, Merton ve bilim sosyolojisi, tarihsel epistemoloji
ve yapısal Marksizm, Kuhn’dan ‘Güçlü Program’a, toplumsal cinsiyet ve bilim; Yorumcu Yaklaşımlar:
Weber’in sosyal bilimlerin amaçları tartışması, Weber’in metodolojisi, nesnellik ve değerden arınıklık,
fenomenoloji, rasyonel seçim teorisi, pragmatizm ve sembolik etkileşimcilik, nedenler ve gerekçeler,
bireycilik, bütüncülük ve işlevsel açıklama.
SOS 616 Sosyal Bilimler Felsefesi II
303
Hermeneutik: Peter Winch: felsefe ve sosyal bilim, dil, oyunlar ve kurallar, diğer toplumları anlama, Alisdair
MacIntyre: anlatılar ve topluluklar, hermeneutik: Hans Georg Gadamer; Eleştirel Rasyonalite: Hegel, Marx
ve Diyalektik, aydınlanmanın diyalektiği, ideoloji, Habermas: özgürleşmeci bilimin imkânı, eleştirel teori ve
dilsel dönüş; eleştirel realizm ve sosyal bilimler: realizm ve doğa bilimleri, deneyler, yasalar ve
mekanizmalar, tabakalaşmış olarak gerçeklik, farklılaşmış olarak gerçeklik: kapalı ve açık sistemler, realizm
ve sosyal bilim, eleştirel realizm ve insanî özgürleşme; feminizm, bilgi ve toplum: nesnellik ve kültürel
çeşitlilik, feminist politikalar ve toplumsal bilgi, feminizm ve epistemoloji, postmodern feminizm; postyapısalcılık ve postmodernizm: Foucault, Derrida, postmodernizm.
SOS 617 Toplumsal Düzen Problemi
303
‘Toplum Nasıl Mümkündür?’ sorusunun, kavramı ilk kez kullanan siyaset felsefecisi Thomas Hobbes’tan
itibaren, klâsik dönemde Emile Durkheim, modern dönemde Talcott Parsons üzerinden ele alınması.
Problemin ayrıca Yapısalcılık ve Yapısal İşlevselcilik gibi makro yaklaşımların yanı sıra, Sembolik
Etkileşimcilik, Fenomenolojik Sosyoloji, Etnometodoloji gibi mikro yaklaşımlar açısından da gelişiminin
izlenmesi, günümüzde Anthony Giddens, Niklas Luhmann, Jeffrey Alexander, Randall Collins gibi
sosyologlar ve sistemler teorisi bağlamında tartışılması.
SOS 618 Gündelik Hayatın Sosyolojileri ve Sosyolojisi
303
Gündelik hayata sosyolojik yaklaşımların (Rasyonel Seçim Teorisi, Sembolik Etkileşimcilik, Dramaturgi,
Fenomenolojik Sosyoloji, Etnometodoloji, Yapılaşma Teorisi, Feminist Teori) aracılığıyla teorik bir çerçeve
çizildikten sonra, gündelik hayatın farklı alanlarının yüz yüze karşılaşmalar ve bu karşılaşmaların yapılanması
ve yeniden-üretiminin analizi.
SOS 619 Türkiye’de Sosyolojik Yönelimler ve Sosyolojinin Sorunları
303
Türkiye’de sosyolojinin başlangıcı ve bu süreçte etkili olan sosyal, siyasal ve tarihsel koşullar, Türkiye
Cumhuriyeti’nin özel tarihsel koşullarından sosyolojik yönelimlerin, metotların etkilenme şekilleri, Türk
sosyolojisine yön veren temel öneme sahip sosyologlar, Türkiye’de sosyolojisinin önündeki çeşitli sorunlar,
Türkiye sosyolojisinde yöntem sorunu.
SOS 620 Makro ve Mikro Sosyoloji Tartışmaları
303
Sosyolojideki makro ve mikro yaklaşımların Talcott Parsons, Sembolik Etkileşimcilik, Fenomenoloji,
Etnometodoloji, Michael Foucault, Norbert Elias bağlamında tanıtılmasından sonra, bu düalizmi Anthony
Giddens, Pierre Bourdieu, Dorothy Smith, Randall Collins, Richard Münch ve Jeffrey Alexander, Erving
Goffman, Habermas, Nicos Mouzelis ve Margaret Archer’ın çözme girişimlerinin tartışılması.
SOS 623 Çağdaş Feminist Teori
303
Post-modern ve Post-yapısalcı teorilerin etkileri (1990’ların başındaki tartışmalar); post-modern tartışmalar;
psiko-analitik ve felsefi açıdan cinsiyet farklılıkları; feminist teoriyi bir disiplin haline getirmek; toplumsal
cinsiyet ve bilim tartışmaları; politik teori ve feminist teori; Batılı ve diğer feminizmler arasındaki ilişki.
SOS 627 Kent ve Kültür
303
Toplumların varlıklarının somut göstergesi ve soyut kavramların fiziki karşılığını bulduğu yaşam alanları
olan kentlerin toplumsal hafızalar üzerindeki etkisi; kültür inşasındaki rolü; zaman-mekân ve toplum ilişkisi
içinde/üzerindeki belirleyici etkisi; kentin kültüre olan katkısı.
SOS 628 Nicel Veri Analiz Teknikleri
303
Genel istatistik bilgisi, İstatistiksel kara verme süreci, Tablolaştırma, Tabloların okunması, Grafik teknikleri,
SPSS gibi programların uygulanması.
SOS 630 Türkiye’de Toplumsal Farklılaşma ve Bütünleşme Sorunları
303
Toplumda geçmişten gelen ve değişme süreci içinde ortaya çıkan sosyal ve kültürel farklılaşmaların,
toplumsal bütünleşme konusunda yol açtığı sorunlar ve toplumsal bütünleşme ile gelişme arasındaki ilişkiler.
SOS 632 Türkiye Tarihinin Sosyolojik Analizi
303
Osmanlı birikimi; Batının etkisi ve modernleşme çabaları; Ulus devletin kurulması ve yeni dönüşümler; Çok
partili dönem ve yeniden yapılanma; 80’lerin önemi, 83 seçimleri ve doğurguları; Yeni ekonomik tercihler
ve küreselleşme; Küreselleşmenin Türkiye üzerindeki yansımaları ve ulusal politikalardaki değişim; Sivil
alanda yaşananlar; Türkiye’de ulusal sorunların küreselleşme sürecine eklemlenmesi ve ortaya çıkan yeni
görünümler; AB’ye uyum süreci ve demokratikleşme çabaları.
SOS 634 Gelişme ve Kalkınma Sorunları
303
Gelişme ve kalkınma sorunlarını açıklama ve kavramsallaştırmada karşılaşılan güçlükler, modernleşme
kuramlarının geleneksel açıklamalarının dışında yer alan yeni yaklaşımların ortaya çıkmasına neden
olmuştur. Modernleşme kuramlarına karşı, eleştirel bağımlılık kuramlarının ortaya çıkışı ve özelliklerinden
hareketle, gelişme ve kalkınma sorununda çeşitli kurumları ve birbirini etkileyen pek çok eylemi kapsayan
iktisadi, toplumsal ve siyasal etkinliklerin bütünsel bir çözümlemesinin yapılması gereği üzerinde
durulmaktadır.
SOS 647 Feminist Epistemoloji
303
Bilgi Teorisine ve Bilgi Sosyolojisine Feminist Yaklaşımlar; Feminist Epistemoloji ve Bilim Felsefesi;
Feminizm, Dil ve Felsefe; Özcülük; Özcülük ve Psiko-analitik Teori; Feminizm ve Epistemoloji; Feminist
Epistemoloji ve Değer; Feminist Duruş Teorisi.
SOS 649 Söylentiler, Dedikodu ve Şehir Efsaneleri
303
Söylentiler dedikodular ve şehir efsaneleri yirminci yüzyılın ortalarından itibaren dönem dönem artan
yoğunlukla sosyolojinin araştırma konusu olmuşlardı (Neubauer 1999; Burgess 2006). En eski kitle iletişim
biçimi olarak tanımlanabilecek söylentiler yaşadığımız sosyal çevreden bağımsız olarak her yerde karşımıza
çıkarlar. Söylentiler haberlerin yayılmasından, ün ve şöhret kazandırmaya ya da şöhreti baltalamaya, savaşlar
ve ayaklanmaların çıkması üzerinde önemli rol oynamaktadırlar (Kapferer, J.N 1990). Son yıllarda
ülkemizde önemli bir artış gösteren söylentiler ve bunların sebep olduğu sosyal sorunlar dikkati çekicidir.
Geçmiş birkaç yılda giderek artan deprem söylentileri birçok ilimizde ortaya çıkmış ve günlük yaşamı
olumsuz yönde etkilemiştir. Bu dersin amacı söylentiler, dedikodu ve şehir efsanelerinin sosyolojisini
geliştirmek ülkemizde yetişecek yeni nesil sosyologlar bu alanları tanıtmak olduğu kadar geçmişten
günümüze literatüre ve yapılmış empirik çalışmaları tanıtmak olacaktır.
SOS 650 Feminist Metodoloji ve Araştırma Teknikleri
303
Aydınlanma ve Bilimsel Yöntem; Feminist Yöntemin İlkeleri; Feminist Bilgi ve Sosyo-kültürel Araştırma;
Toplumsal Araştırmalara Feminist Bakış Açıları; Feminist Araştırma Projesi; Feminist Alan Araştırması;
Katılımlı Araştırma ve Alternatifleri; Katılımlı Eylem Araştırması; Feminist Görüşme; Odak Grup
Görüşmesi; Feminist İçerik Analizi; Feminist Nicel Teknikler ve İstatistiksel Analizler.
SOS 651 Dünyada ve Türkiye’de Çevreci Hareketler
303
Özellikle 1970’li yılların başlarından itibaren ortaya çıkan çevrecilik fikri 1980’li yıllardan itibaren toplumsal
hareketlere dönüşmüş ve kısa sürede ulusal parlamentolarda dahi temsil edilir olmuştur. Çevreci kaygıların
ülkemizde son yıllara giderek artan bir şekilde gündeme geliyor olması Türkiye’de çevreci hareketlerin
büyüyeceğine işaret etmektedir. Bu derste çevreci hareketleri ve geçirmiş oldukları aşamaları örnek olaylarla
birlikte ele alıp inceleyeceğiz. Türkiye’den örnek çevreci hareketler üzerinde durarak bu hareketlerin sosyal,
kültürel, hukuki ve siyasal sonuçlarını tartışacağız.
SOS 652 Risk Toplumu, Belirsizlikler ve Güven Erozyonu
303
Beck, Giddens, Douglas gibi birçok sosyolog risk toplumu ve korku kültürü ve belirsizliklerin günümüz
toplumlarını tanımlayan en önemli karakteristiği haline geldiğini ileri sürmektedirler. Özellikle 1990lı
yıllardan itibaren ABD de başlayan abartılı risk algısı ve risklerin kontrol altına alınması çabaları, toplumda
aşırı bir şüphecilik, doğal ve sosyal birçok riskten kaçınma, riskler karşısında korkuya kapılma gibi birçok
tutumu ve davranışı ortaya çıkardı. Son yıllarda ülkemizde yaşanan toplumsal sorunlar, doğal afetler ve
sonrasında gelişen tartışmalar yeni anahtar kavramlara ve yeni sosyal kuramlara ihtiyaç yaratmıştı. Bu derste
risk toplumu, risk toplumunun çeşitli perspektifleri, korku kültürü ve belirsizliklerin artmasına sebep olan
sosyal dönüşümler ve güven erozyonunu sosyokültürel sebeplerini tartışmayı amaçlıyoruz.
SOS 653 Sosyal Bilimlerde Yapı-Faillik Tartışmaları
303
1980’ler sonrası Yapı-Faillik Tartışmalarının Genel Çerçevesi; Parsons’ın Eylem ve Sistem Teorilerini
Sentez Girişimi; Anthony Giddens’ın Yapılaşma Teorisi; Pierre Bourdieu’nün Habitus Teorisi; Margaret
Archer’ın Morfogenetik Yaklaşımı; Jurgen Habermas’ın İletişimsel Eylem Teorisi ve YaşantıDünyası/Sistem Ayrımı; Derek Layder’ın Alanlar Teorisi
SOS 654 Bilgi Teknolojileri, e-Devlet ve e-Demokrasi Tartışmaları
303
Bilgi toplumu olarak tanımladığımız dönem bütün etkileriyle görünürlük kazanmış bulunuyor. Bu bağlamda
bilgi toplumunun yükselişi vatandaşların beklentilerinde, örgüt yapılarında, kültürler süreçlerde ve çalışma
ilişkilerinde önemli değişikliklerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. OECD e -devleti daha iyi bir yönetişim
amacına ulaşabilmek için bilgi ve iletişim teknolojilerinin, özelliklede İnternetin bir araç olarak kullanılması’
şeklinde tanımlamaktadır (OECD 2003). Ülkemizde bilgi toplumu olma yolunda attığı adımları son yıllarda
hızlandırmıştır. Bu derste dünyada ve ülkemizde e-devlet uygulamaları karşılaştırılacak ve iyi örnek ülkelerin
deneyimleri tartışılacak. E-Devletin siyasal, ticaret, güvenlik, vatandaşlık hizmetleri gibi boyutlar
incelenecek. E-demokrasi uygulamalarını ülkemizde yurttaş devlet arasındaki ilişkiyi nasıl etkileyeceği
tartışılacaktır.
SOS 655 Yeni Üretim/Yönetim Teknikleri ve İşgücü
303
Sermaye ve Üretim süreçlerinin küreselleşmesine koşut olarak finans ve meta piyasalarının koşulsuz
liberalizasyonu ve birbirine eklemlenerek bir dünya piyasası oluşturmaları sonucunda mal ve hizmet üreten
işletmelerin değişen üretim ve yönetim anlayışları. Post-fordist üretim modelleri, esnek uzmanlaşma, tam
zamanlı üretim, üretimin kuralsızlaşması, enformelleşmesi ve fason üretim tarzı. Üretimdeki esnekleşmeye
paralel olarak insan kaynakları yönetimi, toplam kalite yönetimi, katılımcı yönetim ve ekip çalışması gibi
yeni yönetim modellerinin ele alınarak eleştirel açıdan değerlendirilmesi.
SOS 656 Küreselleşme ve Endüstriyel İlişkilerdeki Dönüşüm
303
Özellikle 1970’lerin sonlarından itibaren dünya konjonktüründe baş gösteren neo-liberal dönüşüm ve bununla
eş zamanlı küreselleşme dinamiğinin üretim ve yönetim anlayışlarında yol açtığı değişimlere paralel olarak
değişen endüstri ilişkileri. İşlevsel, sayısal ve ücretler bakımından esnek işgücü istihdamı. Performansa dayalı
değerlendirme ve ücretlendirme. İstihdamda kuralsızlaştırma ve sendikasızlaştırma eğilimleri. İstihdamın
atipikleştirilmesi, çalışma mevzuatının dönüşümü. Uluslar arası çalışma kurallarının geçersizleştirilmesi.
Çalışma ilişkilerinin enformelleşmesi ve kadın istihdamı. Toplu sözleşme prosedürleri yerine bireysel
pazarlık ve sözleşmelerin yaygınlaşması ele alınacak ve eleştirel bakımdan değerlendirilecektir.
SOS 664 Yoksulluğun Küreselleşmesi ve Yeni Yoksulluk
303
Yoksulluk: Kavram, anlam ve dönüşüm; Kapitalizm, yoksulluk ve yoksulluğun dönüşümü; Küreselleşme,
temel dinamikleri ve yoksulluk; Neo-liberal dönüşüm ve yoksulluk; Yoksuluk ve yoksulluğun
küreselleşmesi; Küreselleşme, yoksulluk ve yoksulluğun yeni görünümleri.
SOS 665 Modernleşme ve Alternatif Modernleşme
303
Bu dersin amacı, teleolojik ve çizgisel modernleşme yaklaşımlarının eleştirel bir değerlendirmesini yapmakta
ve Batı-dışı toplumlarda ekonomi, kültür, devlet ve toplum arasında ortaya çıkan farklı modernleşme
deneyimlerini tartışmaktadır.
SOS 666 Ortadoğu, İslam ve Oryantalizm
303
Bu ders, Ortadoğu’nun bir jeopolitik ve kültürel kuruluşunda İslam ve Oryantalizm ekseninde yürütülen
tartışmaları incelemektedir. Ders kapsamında, orta-doğunun kuruluşundan günümüze sosyal bilim
literatüründe orta-doğu üzerine yürütülen siyasal, kültürel ve epistemolojik söylemlerin eleştirel bir analizi
yapılmaktadır.
SOS 667 Kapitalizm, Sağlık ve İktidar
303
Sağlığın piyasa dinamikleri bağlamında yeniden biçimlendirildiği günümüz Dünyasında sağlık ve kapitalizm
arasındaki gerilimli ilişki bu dersin temel hareket noktasını oluşturmaktadır. Sağlığın salt bir biyolojik durum
değil, toplumsal bir süreç olarak kavramsallaştıran sosyoloji perspektifinden hareketle bu ders, sağlık ve
toplumsal eşitsizlikler arasında ilişkiyi; sağlık hizmetlerinin sunumunda ve organizasyonundan “kamu ve
özel” tartışmalarını; piyasa dinamiklerinin sağlık alanına etkilerini farklı ülke deneyimleri üzerinden
incelemeyi amaçlamaktadır.
SOS 668 Toplumsal Sınıf ve Kültür Tartışmaları
303
Bu ders toplumsal sınıf ve kültürel çalışmalar ekseninde modern toplumlarda sınıf ve kültür arasındaki ilişkiyi
değerlendirmektedir. Ekonominin belirleyici olduğu klasik sınıf yaklaşımların ötesinde kültürel süreçleri
iktidarın kuruluşunda ve yeniden üretiminde önemli alanlardan biri olarak kavramsallaştıran güncel
yaklaşımlar ele almaktadır.
SOS 669 Toplumsal Eşitsizlik ve Etnisite
303
Modern toplumlarda eşitsizlik ve etnisite arasındaki ilişki sosyolojinin önemli çalışma alanlarından birini
oluşturmaktadır. Dersin amacı bu konudaki kavramsal ve ampirik literatürün kapsamlı bir değerlendirmesini
yapmaktır.
SOS 670 Modernleşme ve Eğitimin Sosyo-Kültürel Temelleri
303
Modern yaşamın en önemli hamlelerinden birisi kurumsal yaşamın taşıyıcısı olarak ‘eğitimin
kitleselleştirmesidir’. Kitleselleşen eğitim, sistemsel devamlılığı (kimilerince tutarlılık olarak ifade
edilmektedir) mümkün kılmakta ve ‘makul ölçülerde ehil fertlerin üretimini’ sağlamaktadır. Ders kapsamında
eğitim üzerinden sistem/güç/iktidar analizleri ve iktidarın eğitim üzerinden kendini nasıl meşrulaştırdığı gibi
konular tartışılacak ve eğitimin sosyo-kültürel temelleri değerlendirme konusu olacaktır.
SOS 671 Toplumsal Değişme ve İktidar İlişkileri Bağlamında Sanat Sosyolojisi Çalışmaları
303
Toplumsal var oluşa dair tarihsel sürecin her aşamasında sosyal ilişkilerin düzenlenmesinde belirleyici
olabilmesi yönüyle, “sanatsal aktiviteler” bir kültürel inşa aracı olarak ortaya çıkmaktadır. Bir sınıf olarak
‘sanatçının’ her zaman karşımıza çıkabilmesi, ‘toplumsalın inşası konusunda’ sanatı fonksiyonel kılmakta ve
toplumsal yapının düzenlenmesinde etkili bir sınıf olduğunu kanıtlamaktadır. Sosyolojik çözümlemelerde
sanatçıyı bir ‘sınıf olarak’ çözümleme geleneği eskilere dayansa da toplumsal ‘var oluş adına kaçınılmaz bir
sınıf olduğu’ çözümlemesi sınırlı boyutlarda kalmaktadır. Ders kapsamında “toplumsal inşa adına” bir
zorunluluk olarak ‘sanat sınıfı’, ‘değişme ve sanat’, ‘bir iktidar inşası/aracı olarak sanat’ ve ‘kurumsal
yaşamın mümkün kılanı olarak sanat’ gibi konulara değinilerek üzerinde incelemeler yapılacaktır.
SOS 672 Halk Şenlikleri Işığında Toplumsal İlişkiler ve Kültür Çözümlemeleri
303
‘Şenlik’ler kapsamında kültürel yapıları anlamak ve sosyal ilişkileri çözümlemek, toplumsal yapının derin
anlamlarına dönük kültürel unsurları anlamayı sağlamakta ve toplumsal birliktelikleri çözümleyici veriler
sunmaktadır. ‘Sosyal ilişkiler ve şenlikler’ toplumsal ve kültürel var oluşu algılayacak verileri içinde
barındırmaktadır. Böylesi sosyal aktivitelerin günümüzün toplumları üzerindeki etkilerinin ve değer inşasına
katkısı bu ders boyunca çözümleme konusu olacaktır.
SOS 677 Etnisite ve Milliyetçilik
303
Bu ders kapsamında, terim olarak etnisite; etnisite, ırk, ulus; etnisite ve sınıf; etnik ilişki türleri; analitik
kavramlar ve yerli kavramlar; kültürel farklılıkların toplum organizasyonu, etnisite ve ideoloji; ırklar ve
ırkçılık; milliyetçilik nedir?; klasik milliyetçilik teorileri; yeni milliyetçilik teorileri; etnisite ve milliyetçilik
tartışması; göçler, diasporalar ve etniler; çoğunluk ve azınlık ilişkileri gibi konular üzerine odaklanılacaktır.
SOS 678 Analitik Sosyoloji
303
Bu ders kapsamında: Analitik sosyoloji nedir?; Sosyolojide analitik gelenek; Eylem ve etkileşim; Toplumsal
etkileşimin fail temelli modelleri; Toplumsal etkileşim ve toplumsal değişme; Analitik sosyoloji ve orta boy
teoriler; Duygular; İnançlar; Normlar; Kollektif eylem konularına odaklanılacaktır.
SOS 679 Sosyal Teoride Zaman ve Mekan Tartışmaları
303
Bu ders kapsamında sosyal teoride zaman ve mekân tartışmaları; Coğrafi olarak zaman ve mekân; Georg
Simmel ve mekân; Henri Lefebvre ve mekânın üretimi; David Harvey ve mekânın ekonomi politiği; Michel
Foucault ve mekân, bilgi ve güç konularına odaklanılacaktır.