GÖZ ANATOMİ ve FİZYOLOJİSİ

GÖZ
ANATOMİ ve FİZYOLOJİSİ
Dr. Muhammed ŞAHİN
Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göz AD
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
•
•
•
•
Organum visuale
göz
Çevremizdeki bilgilerin % 75’i görsel
Orbita çukurunda 2 tane
Orbita çukuru
Yüzün her iki yanında
Tabanı öne ve laterale bakan piramit
Armut şeklinde
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
• Orbita çukuru
• Göz orbita çukuru içinde yağ yastıkçıklarıyla
desteklenir
• Kan damarları, sinirler ve kaslar var
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
• Lateral duvar: Zigomatiğin orbital bölümü, Sfenoidin büyük
kanadının orbital kenarı
• Medial duvar: Maksillanın frontal bölümü Lakrimal, Etmiodal
Sfenoid
• Üst duvar: Frontal kemiğin orbital bölümü, Sfenoidin küçük kanadı
• Alt duvar: Maksilla, Zigomatik ve Palatin kemiğin orbital bölümü
• Piramidin tabanını;
• üstte frontal,
altta zigomatik & maksiller,
lateralde zigomatik & frontal,
medialde frontal & maksiller
Piramidin tepesi;
optik kanal
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
• Optik Kanal
• Superior orbital fissür
orta kranyal fossa
•
pterigopalatin fossa
İnferior orbital fissür
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
•
Optik Foramen: optik sinir & oftalmik art.
Sup. Orbital Fissür:
•
•
•
•
•
3.CN, 4.CN, 6.CN, 5.CN oftalmik dalı
kavernöz sempatik plex. gelen lifler
orta meningeal arterin orbital dalları
sup. oftalmik ven
lakrimal arterin rekürren dalı
Inf. Orbital Fissür:
•
•
maksiller sinir & zigomatik dalı
inf. oftalmik ven
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
•
•
•
•
Göz 2 bölümde incelenir
Bulbus oculi ( göz küresi)
Organa oculi accessoria (gözün yardımcı organları)
Göz küresi yaklaşık 24 mm çap ve 10 gr ağırlıkta
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
• Gözün 3 tabakası vardır
1) Tunica fibroza
kornea 1/6
sklera 5/6
2) Tunica vasculoza (uvea)
silier cisim
iris
koroid
3) Tunica nervosa
retina
sklera
•
•
•
•
Opak, beyaz sert ve sağlam
Yüksek yoğunluk & sertlik
Göz küresinin şeklini verir
Skleral stroma;
tek yönde yerleşim göstermeyen,
çeşitli büyüklük & biçimlerde kollajen demetleri
•
Dış yüzey; beyaz, tenon kapsülünün iç yüzeyiyle temas
ön bölümü konjonktiva ile kaplı
İç yüzey; kahverengi, silier sinirler & damarların geçtiği oluklar
önde kornea ile arkada duramaterle devam eder
•
sklera
Lamina kribroza
• Skleranın
arkasında ve en zayıf bölgesi
• Merkezden; Santral Retinal Art. & Ven
3 grup giriş yeri;
• Arka; uzun & kısa silier damarlar & sinirler
• Orta; vartikoz venler
• Ön; ant. silier damarlar, perivasküler lenfatikler, sinirler
Episklera
• Sklerayı saran & önde konjonktivaya bağlayan gevşek konnektif &
elastik bir doku
kornea
•
•
•
•
•
•
•
Saydam, şeffaf ve damarsız
kurvatürü globdan fazla
Sklerokorneal bileşke (limbus) ile skleradan ayrılır
Yatay çap: 12mm
Dikey çap: 11mm
Dikey - yatay kurvatür (fizyolojik astigmatizma)
Kornea periferi (0.67-0.52mm) daha kalın
kornea
kornea
•
•
•
•
•
•
1)Kornea epiteli
Bazal hücreler: bazal membrana hemidezmozomlarla, tek katlı
Kanatsı hücreler: 2-3 kat
Yüzey hücreleri: 2 kat birkaç günde gözyaşı film tabakasına
dökülür
rejenerasyon
2)Bowman zarı
Aselüler
Rejenere olmaz
kornea
3)Stroma (substansia propria)
• % 90
• Düzenli aralıklarla sıralanmış kollajen fibriller , fibroblastlar
(keratositler), protoglikan yapısındaki madde ile doldurulur
4)Descemet membranı
• Kafes tarzında dizilmiş
ince kollajen fibriller
5) Kornea endoteli
• Tek sıra hekzagonal hücreler
• Korneanın herhangi bir şişmeye maruz kalmaksızın
mevcut yapısını korumak için özel bir pompa mekanizması
• Rejenerasyon olmadığından yaşlandıkça sayısı azalır;
komşu hücreler genişleyerek diğerlerinin yerini doldurur
• Kornea avasküler bir yapıdır
& ancak 1mm periferine ant. silier damarlar gelir.
• Trigeminal sinirin oftalmik dalından gelen ant. silier sinir,
subepitelyal & stromal sinir pleksuslarını oluşturur
& korneal hassasiyeti sağlar.
UVEA
2) Tunica vasculoza (uvea)
iris
silier cisim
koroid
İRİS
• Kornea & lens arasında aköz hümörde asılı duran,
ortası delik, yuvarlak & ince bir disk
• Farklı koşullarda büyüyüp küçülen delik; pupilla,
retinaya ulaşan ışık miktarını ayarlar,
• Akomodasyonda kontraksiyonu fokusu keskinleştirir
•
•
•
•
•
İris periferde, silier cismin ön tarafıyla devam eder
Lens & kornea arasındaki boşluğu Ön & Arka Kamara ayırır
pupilla aracılığıyla bağlantı halindedir
Ortalama çap: 12mm, kalınlık: 0.5mm
İris kökü incedir, travmayla silier cisimden ayrılabilir
Pupiller kenar,
lens ön yüzüyle hafif temasta
iris köküne göre daha önde
•
•
•
İris yapısı (önden arkaya)
1)Endotel (ant. limitan memb.); kornea endotelinin devamı
2)Stroma; gevşek kollajen ağ içinde, sfinkter pupilla kası, iris damar &
sinirleri, pigment hücreleri
3)Kas lifleri; istemsiz liflerden oluşur,
-Sfinkter pupilla, sirküler lifler pupiller kenarda 1mm genişlik
-Dilatatör pupilla, radyal lifler periferden pupiller kenara doğru
• 4)Arka membran (ön epitel); Bruch membranının homoloğu
• 5)Arka pigment epiteli
• Her iki uzun silier arter, iris kenarına geldikten sonra
üst & alt dallara ayrılır & karşıdaki dallarla anastomoz
yaparak ant. silier arterlerin de bağlandığı
• Sirkülüs Anteriosus Majör
• Buradan çıkan damarlar,
pupillaya doğru giderek,
2. bir pleksusu oluşturur
• Sirkülüs Anteriosus Minör
Koroid & irisin inervasyonları,
• nazosilier sinirden gelen uzun silier sinir
silier gangliondan gelen kısa silier sinir
• Sup. servikal pleksustan gelen sempatik lifler dilatatör,
Okulomotor alt motor dalıyla gelen parasempatik lifler de
sfinkter pupilla kasını inerve eder
SİLİER CİSİM
• İç yüzeyinde;
arkada Pars Plana, silier striaları içerir
önde Pars Plikata (Korona Siliaris), silier proçesleri içerir
SİLİER CİSİM
Silier cismin katmanları (dıştan içe);
•
•
•
•
•
•
1) suprakoroidal lamina
2) orbikülüs siliaris
3) silier proçesler: 60-80 tane
lensle suspensuar ligamanların aracılığıyla bağlantı halinde
4) bazal lamina & stroma
5) epitel; silier proçeslerin apeksinde aköz hümör sekresyonunda primer rol
6) internal limitan membran
•
•
•
•
•
•
•
Silier kas:
Koroidin ön kenarının dış yüzeyinde
3mm kalınlığında, gri, yarı-saydam dairesel bant
Longitudinal
Oblik lifler
Sirküler lifler
Akomodasyon için esas eleman
Kasıldığında; Silier proçesleri öne çeker,
Suspensuar ligamanlar gevşer,
Lens kapsül gerilimi azalır
Lens konveksleşir
AKOMODASYON artar
Parasempatik innervasyon
İRİDOKORNEAL AÇI
Limbusun arkasında trabeküler doku,
trabeküler dokuyla iris kökü arasında da
filtrasyon açısı denen bir boşluk var
26
AÇI ELEMANLARI
•
Schwalbe Hattı: Descemet memb.’nın periferdeki sonlanışı
•
Korneal Kama: korneanın iç & dış yüzeyinin birleşim yeri
•
Trabekülüm: Schwalbe hattından skleral mahmuza kadar uzanır
•
Schlemm Kanalı: septumlarla birbirine bağlanmış
limbusu halka şeklinde çepeçevre dolanan bir kanal
Skleral Mahmuz: skleranın en öndeki uzantısı
•
•
•
•
Silier Cisim: skleral mahmuzun tam arkasında, soluk kahverengi
İris Proçesleri: irisin ön yüzünden çıkan, skleral mahmuz seviyelerinde
insersiyon yapan, silier cismi değişen derecelerde örten küçük uzantılar
Kan Damarları: açının en geri noktasında ışınsal
Trabeküler ağ:
•
•
•
Uveal ağ: iris kökünden Schwalbe hattına dek uzanan en iç kısım
geniş intertrabeküler boşluk; aköz geçişine direnç
Korneoskleral ağ: skleral mahmuzdan Schwalbe hattına dek uzanan, daha
geniş orta kısım
Endotelyal (jukstakanaliküler) ağ : korneoskleral ağı Schlemm kanalının iç
duvarında yer alan endotele bağlayan trabekülümün dar kısmıdır
Schlemm kanalı
• İçi endotelle kaplı duvar kalınlığı 10µm ,
aköz hümör ile dolu daire şeklinde kanal
• İç duvarı girintiler oluşturan düzensiz endotel
• Dış duvarı ise düzgün dizilmiş yassı hücreler
• Toplayıcı kanalların ağızları
HÜMÖR AKÖZ
•
•
•
•
•
•
Ön & arka kamaraları dolduran alkali sıvı
Su + NaCl
Lens, kornea ve trabeküler ağ gibi ön segment dokularının beslenmesi ve metabolik
artıkların uzaklaştırılması
Uygun göz içi basıncını idame ettirmek
Üretimi;
Aktif: %80’i pigmentsiz silier epitel tarafından , Na+/K+ ATPaz pompası
GİB seviyesinden bağımsız
Pasif: %20’si; silier kapiller kan basıncı, plazma onkotik basıncı, GİB seviyesine
bağlı olarak
ultrafiltrasyon & difüzyon
Hümör aköz drenajı
• Trabeküler (konvansiyonel) yol; % 80
Trabekülüm
Schlemm kanalı
kollektör kanal(2535)
Aköz ven
episkleral ven
• Uveoskleral (nonkonvansiyonel) yol; %20
Silier cisim
suprakoroidal boşluk
venöz sirkülasyon
• Bir kısmı ise iris yoluyla drene olur
KOROİD
•
Yoğun kapiller pleksus & bu pleksusa kan götürüp, getiren damarlar
•
Pia-araknoid homoloğu, optik sinirden ora serrataya uzanan,
ince, yüksek vaskülariteye sahip membran
Kalınlığı arkada; 0.22 mm, önde; 0.1mm
İç yüzü; RPE ile
Dış yüzü ; sklerayla bağlantılı
En önemli fonksiyonu;
Retinanın beslenmesi,
Silier cisim & irise damar & sinirlerin ulaşmasını sağlamak
•
•
•
•
Koroid 5 katmandan oluşur
1)Suprakoroid lamina (lamina fuska)
2)Haller katı
3)Sattler katı
4)Koryokapillaris; özellikle retinaya yakın damarlar çok ince
birçok pencere (fenestrasyon) içerirler
retinanın dış katmanlarını besler
5) Bruch memb. (Bazal lamina); 2 µm, RPE’ye komşu
Koroid :
• uzun & kısa post. silier arterler
• ant. silier arterlerin rekürren dallarıyla beslenir.
• Vorteks sisteme boşalır.
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
• 3) TUNİCA NERVOSA ( RETİNA)
RETİNA
• Dış yüzeyi koroidle,
• iç yüzeyi ise vitrenin hyaloid membranı ile temas halinde
• Arkada optik sinir olarak devam eder
• Tam arkada merkezde keskin görmeyi sağlayan
makula lutea
• Retinanın kalınlığı arkadan öne doğru geldikçe azalır
• Silier cisme kadar uzanarak
ora serratada sonlanır
• Retina ora serrata & optik disk etrafında koroide yapışık
• Retinanın pigment tabakası ise koroide her yerde yapışıktır
•
•
•
•
•
•
1)Retina pigment epiteli (RPE)
Koroid bazal laminasına sıkıca yapışık
Tek sıralı hekzagonal hücreler
Apikal bölgelerindeki villus şeklindeki proçesler
fotoreseptörlerin dış segmentini çevreler
Bruch membranına sensöryel retinaya olduğundan
daha sıkı yapışık
Sensöryel retina ile RPE arasında; subretinal boşluk
Fonksiyonu; ışığı absorbe etmek
•
•
•
•
•
•
•
•
2)Vizüel hücreler tabakası
(Jacob memb.)
Rodlar & konlar
Rod > kon (makula haricinde)
3) Dış limitan membran
4) Dış nükleer tabaka
5) Dış pleksiform tabaka
6) İç nükleer tabaka
7) İç pleksiform tabaka
8) Ganglion hücre tabakası
9) Stratum Optikum (sinir lifi tabakası)
10) İç Limitan Membran
OPTİK DİSK
• Stratum optikum dışındaki tüm retinal katlardan yoksun
• Optik sinirin çıkış yeri
• 1.5mm çapında sarı-beyaz dairesel alan
• Retinanın sinir lifleri lamina kribrozadan geçerek
optik siniri oluşturur,
• Santral Retinal Arter & Ven retinaya girer
• Papilla denmesine rağmen retina
ile aynı düzlemde
• ancak ortasındaki çöküntü;
FİZYOLOJİK ÇUKURLUK oluşturur
Optik disk 3 tabakadan oluşur;
• 1)Yüzeysel tabaka;
• 2)Prelaminer tabaka; retina sinir liflerinden oluşur
Sadece santral çanak içinde görülebilir
• 3)Laminer tabaka;
• Yüzeysel tabaka
Santral Retinal Art.,
• diğer iki tabaka ise
Kısa Post. Silier Art.’ler (Zinn Halkası)
MAKULA
• Arka kutupta, sarı, hafif oval depresyon
• Merkezi OD’in lateral kenarına 3.5mm uzakta,
OD merkezine göre 1mm aşağıda & 5.5mm çapında
• Etrafındaki fundustan daha koyu
Xantofil pigmenti & ganglion hücre hücre tabakası
•
•
•
•
FOVEA; makula merkezindeki çöküntü, 1 disk çapında (1.5mm)
FOVEOLA; foveanın merkez zemini, 0.35mm çapında
retinanın en ince kısmı;
sadece konlar
UMBO; foveolanın tam merkezindeki çöküntü
FOVEAL AVASKÜLER ZON (FAZ) ; foveanın içinde, foveolanın dışında
•
•
ORA SERRATA;
limbustan 8mm
retinanın bittiği tırtıklı bölge
•
•
•
•
•
Nazalde iris köküne temporale göre 1mm daha yakın
Nazalde silier cisim daha dar
Sensöryel retina, RPE & koroid ile kaynaşmış durumda
Retina koroide, vitre de retinaya sıkıca yapışık
Ora serrataya 1-2mm kala fotoreseptörler kaybolur
•
•
Retinanın iç katları;
iç limitan memb.
iç nükleer kat
Retinanın dış katları
(dış pleksiform-RPE)
Santral Retinal Art.
Koroid
Santral Retinal Arter;
•
•
•
•
•
Oftalmik arterden kaynaklanır,
göze optik sinirle birlikte girer,
Retinada 4 kola
Terminal arter ; tıkanıklığında retinal infarkt
Retina arterleri parlak kırmızıdır,
pulsasyon göstermez
KORPUS VİTREUM
Göz küresinin 4/5’i
Saydam kılıf (Hyaloid membran) içinde;
jöle kıvamında saydam bir yapı
%98 su, %2 kollajen & hyalüronik asit
Merkezinde, hyaloid arter kalıntısı; Hyaloid kanal (Clouqet kanalı)
Kan damarı yok;
Beslenmesi, retina & silier proçes damarları
48
İnternal karotid art.
Oftalmik art.
Orbital
lakrimal
supraorbital
post. etmoidal
medial palpebral
frontal
dorsal nazal
Oküler
santral retinal
kısa & uzun post. silier
ant. silier
müsküler dallar
49
VORTEKS VENLER
koroid, silier cisim, iris
Her kadranda 1 ven
Limbustan 14-25 mm uzakta, rektusların arasından çıkarlar
indirekt oftalmoskopiyle görülebilir
50
LENS
Gözün esas kırıcı ortamlarından biri,
korneanın sabit kırma gücüne (43D),
değişken (10-20D) bir element ekler
Kapsülü içerisinde,
irisin hemen arkasında, vitrenin önünde,
silier proçesle çevrelenen yapı
Önde irisin serbest kenarıyla temas halinde,
perifere gidildikçe arka kamarayı oluşturacak şekilde
iristen uzaklaşır
İRİS + LENS = OPTİK DİYAFRAM
51
LENS
Saydam & bikonveks ve damarsız
Lensin ekseni; iki kutbu birleştiren çizgi
Lensin ekvatoru; lensin dış kenarı
etrafında ışınsal olarak yerleşmiş zonül lifleri,
lensi silier cisme bağlar; lensi yerinde tutar
silier kasın gerdirici kuvvetini iletir
52
Lens kapsülü
Lensi sıkıca saran, arkada daha kalın, saydam bir zar
Yüksek elastisiteye sahip;
rüptüre olduğunda
kendi üzerine kıvrılır
53
Tüm yaşam boyunca ekvatorda lif üretimi devam
-Doğumda;
FETAL
-1. & 2. on yıl; İNFANTİL
-3. on yıl;
ERİŞKİN çekirdek
Lens hiçbir hücresini kaybetmez & dokusu sürekli sıkıştırılır
En genç hücreler yüzeyde, en yaşlı hücreler merkezde
Erişkin lensi = 220mg (doğumdakinin 5 katı)
Ön kamaradan difüzyon
Yaşlanmayla;
Su içeriği
Lens prot. (albuminoid)
Düzleşir,
Hafif kesifleşip yoğunlaşır
54
Kristalin lens
•
•
•
•
•
•
•
Gözün önemli kırıcı ortamlarından biri ve yaklaşık 20 D kırma gücü
akomodasyonla daha da artar.
% 65’i su ve % 35’i protein
Saydamlığını korumak ve yeni lif yapımı için anaerobik glikoliz yapar
Saydamlıkta önemli olan proteinlerin % 3’ü yaklaşık 24 saatte yenilenir.
Lensin metabolizması esas olarak epitelde meydana gelir
Yaşla birlikte enerji üretimi düşer ve elektrolit metobolizması kontrolü
güçleşir.
Lensin su oranı korunmasında elektrolit dengesinin önemi büyüktür.
AKOMODASYON
• İstirahat halindeki bir gözün görebildiği en uzak noktaya
punktum remotum (uzak nokta) (PR)
• Gözün bütün uyum gücünü kullanarak görebildiği en yakın
noktaya ise punktum proksimum (yakın nokta) denir (PP)
• Uzak ve yakın nokta arasındaki mesafeye uyum uzaklığı,
• Gözün uzak ve yakın noktayı görebilmek için gerekli kırma
güçleri arasındaki farka da uyum amplitüdü (U) denir.
• U=PP-PR
Akomodasyon Triadı (Uyum Triadı)
• Yakına bakarken lensin şekil değişikliği yarı çapı küçülür,
kalınlığı artar
• gözler birbirine yaklaşır (konverjans) ve
• göz bebekleri küçülür (myozis)
UYUM BOZUKLUKLARI
• 1. Presbiyopi
• 2. Uyum felci (paralizisi)
• 3. Uyum spazmı
EKSTRAOKÜLER KASLAR
Levator palpebra superioris
Rektus kasları
(ÜR, AR, DR, İR)
Üst oblik
Alt oblik
Annulus Tendineus kommunis’den
altta; Zinn lig.; İR, AR,
DR’un sup. başı
üstte; Lockwood sup. tendonu;
ÜR, DR’un inf. başı
III. sinir; Levator palpebra superior
İR, ÜR, AR, AO
IV. sinir; ÜO
VI. sinir; DR
60
Gözün Yardımcı organları
•
•
•
•
•
•
•
•
Orbita içi oluşumlar
Supercilium
Palpabrae (göz kapakları)
Konjonktiva
Gözyaşı sistemi
Gözyaşı bezi
Gözyaşı kesesi
Nazolakrimal kanal
Orbita içi oluşumlar
• Periorbita: orbita duvarını saran kemiklerin periost
tabakası
• Septum orbitale
• Tenon kapsülü
• Corpus adipozum
• External göz kasları
•
•
•
•
•
•
•
Göz kapakları:
Cilt
Orbikülaris oküli kası
Tarsus
Orbital septum
Tarsal bezler
Konjonktiva
Ön lamella; Zeis (modifiye sebase bez)
• Gri hat
Moll (modifiye ter bezi)
Arka lamella; Meibomius (Tarsal bezler)
Tarsal Bezler (Meibomius bezleri)
•
•
•
•
Herbiri ayrı bir tüp & birçok divertikülden oluşan,
modifiye sebase bez
tarsların iç yüzeyindeki oluklara gömülü
birbirine paralel dizilmiş inciler
Üst kapakta 30, altta daha az sayıda
Kapak serbest kenarındaki
küçük deliklerden boşalır
65
KONJONKTİVA
• Gözün müköz membranı
• Epitel; 2-5 hücre tabakası kalınlığında
bazal hücreler küboid yapıda;
yüzeye yaklaştıkça polihedral
gözün kronik olarak açıkta kalmasıyla keratinize
• Stroma; zengin damar yapısına sahip bağ dokusu
aksesuar lakrimal bezleri içerir
Konjonktiva klinik yönden;
• Palpebral; mukokutanöz birleşim yerinden
sıkı bir şekilde tarsal plaklara bağlı,
kalın, yüksek damarlanma, papillalarla örtülü
derinlerde lenfoid doku
• Forniks; gevşek & bol miktarda, şişerek katlantılar oluşturabilir
• Bulber; ant. sklerayı örter, ince,
saydam, hafif damarlanma
limbus haricinde
Tenon kapsülüne gevşek bağlı
Konjonktivada sekresyon
Müsin salgılayanlar;
• Goblet hücreleri: epitel içinde, en yoğun inferonazalde
• Henle kriptaları; sup. palpebral konj.’nın üst 1/3
inf. palpebral konj.’nın alt 1/3
• Manz bezleri: çepeçevre limbusu sararlar
Aksesuar lakrimal bezler;
• -Wolfring & Krause bezleri: öz. fornikslerde
LAKRİMAL SİSTEM
•
•
•
•
Lakrimal bez
Lakrimal kanalikül
Lakrimal kese
Nazolakrimal kanal
Lakrimal Bez
• Seröz tükürük bezi
• Oval
• Lakrimal fossada
(Frontal kemiğin zigomatik bölümünün medialinde)
• 6-12 kanal,
• Üst konjonktival forniksin üst & dış yarısına açılır
• Fibröz bir septumla; üst (orbital) lob
alt (palpebral) lob
Lakrimal kanalikül
•
•
•
•
•
•
Her göz kapağında birer tane; üst/alt
yaklaşık 8mm uzunluğunda
İçten dışa; mukoz membran
çok katlı yassı epitel
bazal membran
çizgili kas lifleri
(orbikülaris oküli kasının devamı)
Ampulla; açı yerlerinde 2mm’lik genişlemeler
%90 ortak bir kanalikülle lakrimal keseye
Rosenmüller valvülü; ortak kanalikül girişini örten küçük mukoza flebi
Lakrimal Kese (Sakkus Lakrimalis)
• 12-15mm uzunluğunda
• Fossa lakrimalis üzerinde
(ant. & post. lakrimal çıkıntılar arasında)
• Müköz membranla döşenmiş
fibroelastik yapı
• Nazolakrimal kanalın genişlemiş parçası
• Üst ucu kapalı & yuvarlak
• Alt ucu nazolakrimal kanalın devamı
Nazolakrimal Kanal (Duktus
Nazolakrimalis)
•
•
•
•
15-18 mm uzunluğunda
Maksilla, lakrimal kemik, alt nazal konka
Lakrimal kesenin devamı
İnf. nazal meatus’a açılır
Hasner valvülü (plika lakrimalis);
• Kanalın açıldığı yeri örten mukoz membran
• Lakrimal kese & nazolakrimal kanalın müköz membranı yer
yer siliaları olan silindirik hücrelerle kaplanmıştır
KORNEA FİZYOLOJİSİ
•
•
•
•
•
Epitel tabakası, kornea tabakaları arasında en fazla oksijen ve glikoz
ihtiyacı olan tabakadır. Metabolizması için gerekli oksijen, aminoasitler ve
glikozu:
1. Gözyaşı aracılığı ile atmosferden
2. Limbus çevresindeki kapiller ağdan
3. Hümor aközden diffüzyon yoluyla sağlar.
Epitel hücreleri arasındaki sıkı bağlar mikroorganizmalara karşı bariyer
görevi görür. Intakt epitelden Difteri basili, gonokoklar, hemofilus ve
listeria türleri dışında mikroorganizmalar penetre olamaz
KORNEA FİZYOLOJİSİ
• Endotel tabakası, hümör aköze karşı bariyer görevi görür, aktif
metabolik pompa fonksiyonu ile kornea su içeriğini dengede
tutar (Kornea su içeriği %70-75 dir).
• Endotel pompa fonksiyonunun bozulması durumunda kornea
ödemi ve buna bağlı kornea bulanıklığı gelişir.
• Ön segment cerrahisi sırasındaki travmalar, bazı kornea
distrofileri ve ön segment inflamasyonları endotel
fonksiyonunu bozan nedenler
Kornea niçin saydamdır?
• Avasküler olduğundan,
• Stromadaki kollajen fibrillerin uniform yapısı ve birbirleri ile
kesişmemesinden,
• Su içeriği düzeyinden.
GÖRME FİZYOLOJİSİ
GÖRME FİZYOLOJİSİ
Fotoreseptör hücreler
•
•
•
•
•
Işığa duyarlı hücreler
Koni hücreleri 6 milyon fovea ve fovea etrafında,
Rod hücrelerin sayısı 120 milyon fovea dışında.
Bu iki hücre grubu dış segment görünümleri dışında birbirine benzer
Temel olarak 4 kısım; pigment epiteline komşu dış segment, iç segment,
nükleus ve sinaptik gövde
• Göze gelen ışığın elektrik sinyallerine
dönüştürülmesi için fotopigment bulunmalı
• Fotopigment retinal veya retinen denen
kromofor madde ve opsin adı verilen
lipoprotein yapıda iki madde
GÖRME FİZYOLOJİSİ
•
•
•
•
•
Koni hücreler başlıca renkli ve keskin görmeden sorumlu
Koni hücre sisteminin çözünürlüğü yüksek, Rodlar düşük şiddetteki ışığa
Normalde koni hücresi sadece bir tane bipolar ve gangliyon hücresi ile
sinaps
Buna karşın rod hücreleri yaklaşık 600
Retina pigment epitel tabakasında ayrıca yüksek konsantrasyonda A
vitamini de bulunmakta. A vitamini pigment tabakası içine gömülü olan
fotoresptör hücrelerin dış segmentlerinin zarlarından ileri geri değişime
uğrayarak görmede önemli rol oynamakta.
GÖRME FİZYOLOJİSİ
•
•
•
•
•
Opsinin yapısındaki küçük değişiklikler fotoreseptör hücrelerinin değişik
spektral duyarlılıkta olmasına neden olurlar.
Işığın rodlardaki görme pigmentine (rodopsin) ilk etkisi retinalin
izomerleşmesi ve sonunda opsinin retinalden ayrılmasıdır ve buna pigment
beyazlaması denir.
koniler mavi, yeşil ve kırmızı renge duyarlı fotopsinler
ışığı soğurma özellikleri mavi için 445 nm, yeşil için 535 nm ve kırmızı
için 570 nm dalga boylarında
Fotoreseptörlerdeki ve pigment epitel hücresindeki enzimler beyazlamış
pigmenti tekrar eski haline döndürürler. Serbest formdaki trans retinal, ışık
etkisiyle değişime uğramadan önce cis-retinal şekline döner. Bu işlemin
yavaş oluşu karanlıkta ışık adaptasyonunun niçin yavaş gerçekleştiğini
açıklamakta
• FOTOTRANSDÜKSİYON
1. Karanlıkta dış segmente pasif olarak sodyum akımı mevcuttur. Sodyum
iç segmentten aktif olarak dışarı atılır. Bu olaya karanlık akımı denir.
2. Fototransdüksiyonda ilk aşama ışık etkisiyle 11-12-cis bağının
kopmasıdır. Bu olay opsini aktive eder. Aktif opsin, diğer bir membran
proteini trandusini aktive eder. Bu da PDE enzimini aktive ederek, cGMP
yi nonsiklik formuna çevirir.
3. Karanlıkta dış segmentte yüksek cGMP düzeyleri bulunur. Bu düzey
sodyum kanallarını açık tutar. Nonsiklik formuna dönüşünce kanallar
kapanır. Dış segmente sodyum giremez.
5. Koniler parlak aydınlatma karşısında devamlı olarak cevap verebilirler.
Rodların doygunluğu saatler sürebilir.
GÖRME FİZYOLOJİSİ
Renkli görme
•
•
•
en iyi tanımlayabilecek kavram, trikromasite teorisi.
Bu teori ile, kırmızı, mavi ve yeşil 3 ayrı renkteki ışığın uygun karışımıyla
bütün renklerin algılanabileceği gözlemine dayanmakta.
Buna teknolojik gelişmelerden örnek verecek olur isek trinitron televizyon
ve monitörlerde bu 3 renk farklı ışık kaynağı ile oluşturulmakta ve uygun
karışımı ile değişik renkler ekranda görülmekte.