İlahiyat Fak. Ders İçerikleri - Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İlahiyat

EK -1BİRİNCİ SINIF 1. YARIYIL
KUR’AN OKUMA VE TECVİD I (2-0-2)
Kur’an’ın tecvid kurallarına uygun olarak doğru okunması, namaz sureleri olarak bilinen
surelerin (1. Fâtiha Suresi ve 89. Fecr – 114. Nâs Sureleri arası) ve namaz dualarının
(Sübhâneke, Tahiyyât, Rabbenâ Âtinâ, Allâhümme Salli-Bârik) ezberlenmesi ve ezberlenen
surelerin ve namaz dualarının yanı sıra, 58. Mücadile – 66. Tahrîm Sureleri arasının Türkçe
anlamının öğrenilmesi.
KAYNAKLAR







Atay, H. Kur’an. Türkçe Çeviri, Ankara 1973.
Ateş, S. Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meâli, Ankara, t.y.
Karaçam, İ. Kur’ân-ı Kerîm’in Fazîletleri ve Okunma Kâideler, İstanbul 1981.
Karabâşî, Ş. A. Karabâş Tecvîdi, İstanbul, t.y.
Karakılıç C., Tecvid İlmi, Ankara 1982.
Sağman A. R., İlaveli Yeni Sağman Tecvidi, İstanbul 1957;
Ünlü, D. Kur’ân-ı Kerîm’in Tecvîdi, Ankara 1993.
ARAPÇA I (8-0-8)
Arap dilinin özellikleri, Arap alfabesini okuma ve yazma, değişik diyalog metinleri ve pratiği,
cümle ve çeşitleri, isim ve çeşitleri, fiillerin çeşitleri kullanımları ve irabı, sarf ve nahiv
hakkında genel bilgi, harfi cer, muzafun ileyh, sıfat, müsenna ve cemilerin irabı, zamirler ve
irabı.
KAYNAKLAR





Güler, İ., Günday, H., Şahin Ş., Arapça Dilbilgisi (Nahiv Bilgisi), İstanbul 2001.
Mutçalı, S., Arapça Türkçe Sözlük, İstanbul 1995.
Sini, M. İ. el-Arabiyyetu li’l-Hayat, İstanbul 2001;
Sini M. İ. , es-Seyyid, I.Y., eş-Şeyh, M. R. el-Kavaidu’l-Arabiyyeti’l-Muyessere,
İstanbul 2001.
Şaban, M. A., Sini, M. İ., el-Kıraatu’l-Muyessere, İstanbul 2001.
TEFSİR TARİHİ VE USULÜ (2-0-2)
Kur’an tarihi, Tefsir geleneğinin dayandığı usûl, Kur’an’ı biçim, tarihsel bağlam ve dil bakımından tahlil
eden disiplinler (ulumu’l-Kur’an), bunlarla ilgili literatür ve çağdaş tefsir yaklaşımları.Tefsir geleneğinin
dayandığı usûl, Kur’an ilimleri ve literatürü hakkında bilgi sahibi olma, klasik anlama yöntemleriyle
çağdaş anlama yöntemlerini mukayeseli olarak değerlendirme. Ödev, kütüphane çalışması, seminer,
sunumlu seminer ve grup tartışması
KAYNAKLAR
1













Albayrak, Halis, Tefsir Usulü, Şule Yay., İstanbul 1998.
Bilen, Osman, Çağdaş Yorumbilim Kuramları, kitabiyat, Ankara 2002.
Ebû Zeyd, Nasr Hâmid, İlahi Hitabın Tabiatı, çev. Mehmet Emin Maşalı, kitabiyat, Ankara
2001.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, DİB, Ankara 1983; Demirci, Muhsin, Tefsir Usulü ve Tarihi,
İstanbul 1998.
Izutsu, Toshihiko, Kur’ân’da Allah ve İnsan, trc. Süleyman Ateş, Metis Yayınları, Ankara [t.y.]
İbn Ebî Dâvûd, Kitâbu’l-Masâhif, ed. Arthur Jeffery, Leiden 1937.
Keskioğlu, Osman, Kur’an Tarihi, İstanbul 1953.
Paçacı, Mehmet, Kur’an’a Giriş, İsam Yay., İstanbul 2006.
Palmer, Richard, Hermeneutik, çev. İbrahim Görener, Anka Yayınları, İstanbul 2002.
Palmer, Richard, Semantik, çev. Ramazan Ertürk, kitabiyat, Ankara 2001.
Suyuti, el-İtkan fi ulumi’l-Kur’an, Kahire 1978.
Watt, W. Montgomery, Kur’an’a Giriş, çev. Süleyman Kalkan, Ankara Okulu Yay., Ankara
2000.
Yıldırım, Suat, Kur’ân-ı Kerim ve Kur’ân İlimlerine Giriş, Ensar Neşriyat, İstanbul 1985;
Zerkeşi, el-Burhan fi ulumi’l-Kur’an, Beyrut [t.y.].
HADİS TARİHİ VE USULÜ (2-0-2)
Hadis ilminin temel kavramları ve kaynakları; insanın kendisi, çevresi ve dinle ilişkisine dair
hadis metinleri okumaları. Hadis tarihine giriş, Hadisin İslam inanç ve kültüründeki yeri,
Hadis tarihinin dönemlendirilme sorunu.
KAYNAKLAR










Aclunî, Keşfu’l-Hafâ, Beyrut 1351.
Buhari, el-Camiu’s-Sahih, İstanbul 1981.
Buhari, el-Edebu’l-Mufred (Ahlak Hadisleri), çev. ve şerh: A.Fikri Yavuz, İstanbul
1974.
Ebu Davud, es-Sunen, İstanbul 1981
İbn Mace, es-Sunen İstanbul 1981.
Koçyiğit, Talat, Hadis Tarihi, Ankara 1998.
Muslim, el-Camu’s-Sahih, İstanbul 1981.
Mubarek, Abdullah ibn Kitabu’z-zühd, Beyrut t.y.
Nesâî, es-Sunen, İstanbul 1981.
Tirmizî, es-Sunen, İstanbul 1981.
İSLAM İNANÇ ESASLARI (2-0-2)
Ders, nasslar ışığında İslâm'ın inanç yapısını ve Ulûhiyyet, Nübüvvet ve Meâd gibi ana
esaslarını kavratmayı içermektedir.
KAYNAKLAR

Atay, Hüseyin, İslâm’ın İnanç Esasları, A.Ü.İ.F. Yayınları, Ankara 2002.
2








Atay, Hüseyin, Kur’an’da İman Esasları ve Kader Sorunu, Atay ve Atay, Ankara
2009.
Bulut, Mehmet, Delilleriyle İslâm Akâidi ve İslâm İnanç Esasları, Erkam Yayınları,
İstanbul 2010.
Esen, Muammer, İman, İmanla İlişkili Kavramlar ve Temel İnanç Esasları, İlahiyat,
Ankara 2006.
Karadaş, Cağfer, “İman Konuları”, İslam’a Giriş: Temel Esaslar, D.İ.B. Yayınları, An,
Ankara kara 2008, (ss. 137-213).
Kılavuz, Ahmet Saim, “Akaid”, İlmihal: İman ve İbadetler, T.D.V. Yayınları, c. I,
Ankara 2006, (ss. 68-140).
Kutub, Muhammed, İslâm İnancı, Bilimevi Basımevi yayın Ltd. Şti., İstanbul 2012.
Özcan, Hanefi, Epistemolojik Açıdan İman, M.Ü.İ.F.V. Yayınları, İstanbul 1992.
Topaloğlu, Bekir, Yavuz, Yusuf Şevki ve Çelebi İlyas, İslâm’da İnanç Esasları,
M.Ü.İ.F.V. Yayınları, İstanbul 1999.
SİYER (2-0-2)
Ders Hz. Muhammed'in hayatı, peygamberliği, öğretisi, idari, siyasi, sosyal, kültürel ve
ekonomik faaliyetlerini içermektedir.
KAYNAKLAR










Eyüp Baş (Ed.), İslâm Tarihi El Kitabı, Grafiker Yay. İstanbul 2012.
Muhammed Hamidullah, İslâm Peygamberi, çev. Salih Tuğ, İstanbul 1991.
Diyanet İslam Ansiklopedisi, 'Hz. Muhammed' Maddesi, Cilt: 30, ss. 408-481.
Adem Apak,İslâm Tarihi I, Ensar Yayınları,İstanbul 2009.
Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslâm, Ensâr neşriyat.
M. Asım Köksal, İslâm Tasrihi, Şamil Yayınları.
Siyer Atlası,M. Emin Yıldırım, Siyer Yayınları, İstanbul 2010
İbn Hişam, İslâm Tarihi; Siret-i İbn Hişam, Kahraman Yayınları, 2001.
Mehmet Azimli, Siyeri Farklı Okumak I-II, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2009.
İsrafil Balcı, Hz. Peygamber ve Mucize, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2013.
TEMEL YABANCI DİL (İNGİLİZCE) (4-0-4)
Öğrencilerin sonraki yıllarda görecekleri mesleki İngilizce derslerini takip edebilmeleri, lisans
sonrası; ve meslek hayatlarında ihtiyaç duyacakları; İngilizceye temel oluşturacak seviyede
İngilizce dilbilgisi, kelime dağarcığı, okuduğunu anlama, sözlü anlatım ve yazma becerileri.
KAYNAKLAR

English in mind 1 ( Cambridge )
TÜRK DİLİ I (2-0-2)
Dil, dilin kirlenmesi, dillerin türeyişi, dil-toplum, dil-kültür ilişkisi; dillerin sınıflandırılması;
Türkçe’nin dünya dilleri arasındaki yeri, ses özellikleri, ses bilgisi, tarihi dönemleri ve önemli
eserleri, yazım kuralları ve noktalama; roman okuma; kültür değişmelerinin dile yansıması;
3
cümle, cümle öğeleri, özne-yüklem, nesne-yüklem ilişkisi; anlatım yanlışları, anlatımda
gereksiz tekrarlar.
KAYNAKLAR


Ediskun H., Yeni Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1985
Gencan T.N., Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1987
ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I (2-0-2)
Osmanlı Devletinin son dönemleri, I. Dünya Savaşı ve Mondros Antlaşması, Anadolu’nun
işgali, Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçişi, Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas
Kongreleri, Kurtuluş Savaşı süreci ve Lozan Barış Antlaşması. Türk Milli Kurtuluş
Savaşı,nedenleri başlaması, gelişmeleri ve sonuçları
KAYNAKLAR





Mustafa Kemal Atatürk, M.K. Nutuk, 3.c., İstanbul, l973
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, 5.c., (Haz., Nimet Arsan), Ankara, l961-l975
Bernard Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara, 1984.
Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam, Mustafa Kemal, 3.c., İstanbul, l974
Lord Kinross, Atatürk Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Çev., Ayhan Tezer,
Istanbul,1980
GÜZEL SANATLAR/TEZHİP (2-0-2)
Geleneksel sanatlarımızın içinde Tezhip Sanatının yeri/önemi diğer sanat dallarına katkısı.
Tezhip Sanatı tarihi hakkında genel bilgi sahibi olur ve örnekleri. Terimler ve kavramlar ile
terminoloji birliği sağlamanın Tezhip sanatının doğru tanınması ve algılanması. Kur'an-ı
Kerîm dışındaki yazma eserlerde görülen tezhip uygulamalarını örnekler üzerinden
tanımlama.
KAYNAKLAR

Öğretim üyesinin ders notları.
GÜZEL SANATLAR/HAT (2-0-2)
Hat sanatında Plastik ifade Hat Sanatında estetik değerler. Hat Sanatında dekoratif özellikler.
Hat Sanatında meşhur hattatlar, Meşk ve Proje çalışmaları. Hat Sanatında Kompozisyon
Zenginliği, Meşk ve Proje çalışmaları. Hat Sanatında Kompozisyon analizleri. Hat Sanatında
Türk Yazı Çeşitleri .. celi divani, divani yazı vb.
KAYNAKLAR

Öğretim üyesinin ders notları.
BEDEN EĞİTİMİ (2-0-2)
4
Tempolu yürüyüşle ve dönüşler. Yürüyüş ve koşu halinde sıra azaltma ve arttırmalar. Bireysel
serbest hareketler. Aletle eşli hareketler. Aletle bireysel hareketler.
KAYNAKLAR

Öğretim üyesinin ders notları.
BİRİNCİ SINIF 2. YARIYIL
KUR’AN OKUMA VE TECVİD II (2-0-2)
Kur’an’ın tecvid kurallarına uygun olarak doğru okunması, muayyen surelerin (78. Nebe’, 67.
Mülk ve 36. Yâsîn Sureleri) ezberlenmesi ve ezberlenen surelerin surelerin yanı sıra, 46.
Ahkâf – 57. Hadîd Sureleri arasının Türkçe anlamının öğrenilmesi. Diğer dinlerle ilgili
ayetlerin ezberlenmesi ve anlamlarının öğrenilmesi.
KAYNAKLAR:







Atay, H. Kur’an. Türkçe Çeviri, Ankara 1973.
Ateş, S. Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meâli, Ankara, t.y.
Karaçam, İ. Kur’ân-ı Kerîm’in Fazîletleri ve Okunma Kâideler, İstanbul 1981.
Karabâşî, Ş. A. Karabâş Tecvîdi, İstanbul, t.y.
Karakılıç C., Tecvid İlmi, Ankara 1982.
Sağman A. R., İlaveli Yeni Sağman Tecvidi, İstanbul 1957;
Ünlü, D. Kur’ân-ı Kerîm’in Tecvîdi, Ankara 1993.
ARAPÇA II (8-0-8)
Arap dilinin özellikleri, Arap alfabesini okuma ve yazma, değişik diyalog metinleri ve pratiği,
cümle ve çeşitleri, isim ve çeşitleri, fiillerin çeşitleri kullanımları ve irabı, sarf ve nahiv
hakkında genel bilgi, harfi cer, muzafun ileyh, sıfat, müsenna ve cemilerin irabı, zamirler ve
irabı.
KAYNAKLAR





Güler, İ., Günday, H., Şahin Ş., Arapça Dilbilgisi (Nahiv Bilgisi), İstanbul 2001.
Mutçalı, S., Arapça Türkçe Sözlük, İstanbul 1995.
Sini, M. İ. el-Arabiyyetu li’l-Hayat, İstanbul 2001;
Sini M. İ. , es-Seyyid, I.Y., eş-Şeyh, M. R. el-Kavaidu’l-Arabiyyeti’l-Muyessere,
İstanbul 2001.
Şaban, M. A., Sini, M. İ., el-Kıraatu’l-Muyessere, İstanbul 2001.
TEFSİR I (2-0-2)
Tefsir geleneğinin ve bu geleneğin ürünü olan literatürün İslam’ın erken dönemlerinden günümüze
gelinceye kadar geçirdiği ana aşamalar ve tefsir tarihinde ortaya çıkan belli başlı eğilim ve telif
tarzları.Tefsir tarihi ve literatürü hakkında bilgi sahibi olma.
5
KAYNAKLAR










Baljon, J. M. S., Kur’an Yorumunda Çağdaş Yönelimler, çev. Ş. Ali Düzgün, Fecr, Ankara 1994.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, D. İ. B. Y., Ankara 1998.
Demirci, Muhsin, Tefsir Usulü ve Tarihi, İstanbul 1998.
Güneş, Arif, Kur’ân-ı Kerîm’in Ortaya Çıkış Süreci, Ankara 2000.
Jansen, J.J.G., Kur’an’a Yaklaşımlar, çev. H. Rahman Açar, Fecr, Ankara 1999.
Koç, Mehmet Akif, İsnad Verileri Çerçevesinde Erken Dönem Tefsir Faaliyetleri, kitabiyat,
Ankara 2003.
Paçacı, Mehmet, Kur’an’a Giriş, İsam Yay., İstanbul 2006.
Watt, W. Montgomery, Kur’an’a Giriş, çev. Süleyman Kalkan, Ankara Okulu Yay., Ankara
2000.
Yıldırım, Suat, Kur’an-ı Kerim ve Kur’an İlimlerine Giriş, İstanbul 1983.
Yıldırım, Suat, Peygamberimizin Kur’ân Tefsiri, Kayıhan Yayınları, İstanbul 1983; Zehebi, etTefsir ve’l-Mufessirûn, Kahire 1381/1961.
HADİS I (2-0-2)
Hadis metin analizleri, dini kaynak olarak Hadisler, Hz. Muhammed’in söz, davranış ve
uygulamalarının İslam dinindeki önemi, Hz. Muhammed’in diğer din mensuplarıyla ilgili
sözleri ve uygulamaları.
KAYNAKLAR










Aydınlı, A. Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul 1987.
Bağdadî, H. el-Kifaye fi İlmi’r-Rivaye, Medine t.y.
Çakan, İ. L. Hadis Usulü, İstanbul 1989.
İbnu’s-Salah, Ulumu’l-Hadis, Dımaşk 1984.
İzmirli İ. Hakkı, Hadis Tarihi, İstanbul 2002
Koçyiğit, T. Hadis Usulü, Ankara 1993.
Koçyiğit, T. Hadis Istılahları, Ankara 1985.
Okiç, T. Bazı Hadis Meseleleri Üzerine Tetkikler, İstanbul 1959.
Râmahurmûzî, el-Muhaddisu’l-Fâsıl beyne’r-Râvî ve’l-Va’î, Beyrut 1984;
Suyuti, Tedribu’r-Râvi, Riyad t.y.
İSLAM İBADET ESASLARI (2-0-2)
Bu derste ibadet muhtevasına bağlı, taharet, namaz, oruç, hac, zekat, kurban, adak ve yemin
konuları işlenecektir.
KAYNAKLAR
•
•
•
Ferhat KOCA, İslam İbadet Esasları, Diyanet Yay., Ankara, 2013
M. Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı İslam ilmihali (İFAV İslam İlmihali), Fahrettin Atar ve
Diğerleri
Büyük İslam İlmihali, Ömer Nasuhi Bilmen.
6
•
•
•
•
İlmihal I-II, Diyanet Vakfı Yay.
Delilleriyle İslam İlmihali, Hamdi Döndüren, Erkam Yay
Gündemdeki Tartışmalı Dinî Konular, Nihat Dalgın, İst. 2009.
İslam’da Zekat, Mehmet Erkal, İst., 2008
İSLAM TARİHİ I (2-0-2)
Hz. Muhammed’in ölümü sonrasında göreve gelen Dört halife döneminde meydana gelen
siyasî, idarî, askerî ve sosyal gelişmeler. Emevî devletinin kuruluşu ve Emevî halifelerinin
dönemlerindeki faaliyetleri. Abbâsî ihtilali ve Emevî devletinin yıkılması. Abbâsîler
dönemindeki siyâsî faaliyetler ve kültürel ve ilmî gelişmeler. Türklerin İslâm dinine girmeleri
ve İslâm kültür ve medeniyetine olan katkıları. Abbâsîlerin zayıflama dönemlerinde ortaya
çıkan Müslüman devletler; Endülüs Emevîleri, Fâtimîler, Eyyûbîler, Memlükler, Büveyhîler,
Tâhiroğulları, Sâmânoğulları gibi devletlere genel bir bakış.
KAYNAKLAR
 Aycan İ- Sarıçam İ., Emevîler, Ankara 1999.
 Aycan İ. Saltanata Giden Yolda Muâviye b. Ebî Süfyân, Ankara 1990.
 Aycan İ, (M. Söylemez, R. Altınay, F. Erkoçoğlu ve Nizamettin Parlak ile birlikte),
Emevîler Dönemi Bilim Kültür ve Sanat Hayatı, Ankara 2003.
 Hasan, H. İbrahim, Siyâsi, Dinî, Kültürel, Sosyal İslâm Tarihi, İstanbul 1991.
 Hizmetli, S. İslâm Tarihi, Ankara 2001.
 Kurt, H. Orta Asya’nın İslâmlaşma Süreci (Buhara Örneği), Ankara 1998.
 Kurt, H. Türk-İslâm Dönemine Geçişte Tâhiroğulları, Ankara 2002.
 Özdemir, M. Endülüs Müslümanları I-III, Ankara 1997.
 Yazıcı, N. İlk Türk İslâm Devletleri Tarihi, Ankara 2002.
TEMEL YABANCI DİL (İNGİLİZCE) (4-0-4)
Öğrencilerin sonraki yıllarda görecekleri mesleki İngilizce derslerini takip edebilmeleri, lisans
sonrası; ve meslek hayatlarında ihtiyaç duyacakları; İngilizceye temel oluşturacak seviyede
İngilizce dilbilgisi, kelime dağarcığı, okuduğunu anlama, sözlü anlatım ve yazma becerileri.
KAYNAKLAR
•
English in mind 1
TÜRK DİLİ II (2-0-2)
Türkçe’nin zengin anlatım yolları; yazım-anlatım uygulamaları; Türkçe’nin yapısal
özellikleri.
KAYNAKLAR
 Gariboğlu K., Edebiyat Bilgileri, Ankara 1965
 Kavcar C, Oğuzkan F., Yazılı ve Sözlü Anlatım, Ankara 1999
7
ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ II (2-0-2)
Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşu ve üzerine oturduğu temel ilkeler ile onun çağdaşlaşma
yolunda Atatürk önderliğinde gerçekleştirdiği devrimler ve Atatürkçü düşünce.
KAYNAKLAR





Mete Tunçay, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-Parti Yönetimi’nin Kurulması (l923l930), Ankara, l981.
Mahmut Goloğlu, Devrimler ve Tepkileri (l924-1930), Ankara, l972.
Taner Timur, Türk Devrimi ve Sonrası, Ankara, l993.
Mehmet Gönlübol-Cem Sar, Atatürk ve Türkiye’nin Dış Politikası, İstanbul, l973.
Selahi R.Sonyel, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, 2.c., Ankara, l973-l986.
İKİNCİ SINIF 3. YARIYIL
KUR’AN OKUMA VE TECVİD III (2-0-2)
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaidelerinin ve harflerin
doğru telaffuzlarının (ta’lîm) uygulamalı olarak öğretilmesi, Fetih, Hucurat ve Rahman
surelerinin ezberlenmesi
KAYNAKLAR



Kuranı KerimAbdurrahman Çetin, Kuran Okuma Esasları, Bursa 2007.İsmail
Karaçam,
Kuranı Kerimin Faziletleri ve Okunma Kaideleri, İstanbul 1976.Remzi Ateşyürek,
Kur'an Tilavetinde Tecvid ve Temsil, Samsun 2013.
ARAPÇA III (4-0-4)
Arapça (Nahiv, Sarf, Metin Okuma ve Çevir, Yazılı Anlatım III).
KAYNAKLAR












el-‘Arabiyyetu Beyne Yedeyke
el-Kitâb fî Ta’allumi’l-Arabiyyeti
El-Kavâidu’l-Arabiyyetu’l –Müyesserettü
Arapça Dilbilgisi (Nahiv Bilgisi), Şener Şahin; Hüseyin Günday; İsmail Güler, Alfa
Yayınları, İstanbul 2001
Arap Dili Grameri Tarihi, Selami Bakırcı; Kenan Demirayak, Erzurum 2004.
el-‘Arabiyyetu Beyne Yedeyke
Arapça Pratik Konuşma, Cüneyt Eren, Erzurum 2003.
Pratik Arapça, Tacettin Uzun ve diğ., Konya 2007.
Arapça Kompozisyon, Cüneyt Eren, Erzurum 2004.
Teysîru’l-İnşâ’, Halîl Hindâvî, Beyrut ts.
el-İnşâ’u’s-Sehl, Alî Ridâ, Beyrut ts.
Elementary Modern Standart Arabic, University of Michigan,
Michigan 1976.
TEFSİR II (2-0-2)
8
Kur'ân, Tefsir, Cuma, Münafikûn, Mülk ve Nebe' Sûreleri.
KAYNAKLAR




Kur'ân-ı Kerim.
Nasr b. Muhammed Semerkandî, Tefsîru Ebi’l-Leys: Bahru’l-‘Ulûm, Beyrut: 1996.
Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, sad: İsmail Karaçam ve
diğerleri, İstanbul: Azim Dağıtım, 1992.
Süleyman Ateş, Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat,
1989.
HADİS II (2-0-2)
Hadislerin okunması ve yorumlanmasına yönelik örnek metinlerin okutulması, Bu bağlamda
Buh3ari'nin Fethu'l-B3ari adlı şerhi ile Azimabâdi'nin Avnu'l-Ma'bud adlı şerhten örnek
metinler okutulması. Tasnif dönemi sonrası hadis edebiyatına ilişkin muhtelifu'l-hadis,
garibu'l-hadîs, Ricalu'l-Hadis ilim dallarına ilişkin örnek metinlerin okutulması.
KAYNAKLAR




Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim İbn Kuteybe, Tevilu Muhtelifu’l Hadis,Beyrut :
Müessesetü'l-Kütübi's-Sekafiye, 1988
Ebü'l-Fazl Şehabeddin Ahmed İbn Hacer el-Askalani, Fethü'l-bari bi-şerhi
Sahihi'l-Buhari, Kahire:Dârü'r-Reyyan li't-Türas, 1987/1407.
Ebü'l-Fida İsmail b. Muhammed Acluni, Keşfü'l-hafa ve müzilü'l-ilbas,
Beyrut : Dâru İhyai't-Türasi'l-Arabi, 1932
Ebü's-Saadat Mecdüddin Mübarek b. Muhammed İbnü'l-Esir, en-Nihaye fî
garibi'l-hadis ve'l-Eser,Kahire : Dâru İhyai'l-Kütübi'l-Arabiyye, 1963
FIKIH USULÜ (2-0-2)
Fıkhın nass ile sabit ve değişime kapalı olan alanı ile içtihada açık olan alanının sınırları,
İslam fıkhının tarihsel gelişim süreci, hangi hükümlerde ve ne ölçüde değişim olduğuna
ilişkin ilkeler; İslam aile hukukuna dair bilgiler vb. İslam Fıkhında diğer dinlerle ilgili
görüşler. Müslümanların diğer din mensuplarıyla ilşkileri, zimmet hukuku.
KAYNAKLAR








Ömer Nasuhi Bilmen, Hukuk-ı Islamiyye ve Islahat-ı Fıkhıyye Kâmûsu, İstanbul 1971.
Şamil Dağcı, İslam Aile Hukûkunda Evlenme Engelleri Ankara 2003.
Osman Taştan, “İslam Hukukunda Sahabî Otoritesinin Kaynağı ve Niteliği” İslami
Araştırmalar C. 8 (1995) 2.
Hayrettin Karaman, İslam Hukuk Tarihi, İstanbul 1989.
Halil Cin, İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme Konya 1988.
Hayrettin Karaman, Mukayeseli İslam Hukuku adlı kitabından Aile Hukukuna dair
bölümler İstanbul (t,y).
Mustafa Ahmed, Zerka, el-Fıkhu’l İslamî fi Sevbihi’l-Cedîd Dımaşk 1967.
Ali Himmet Berki, Açıklamalı Mecelle İstanbul 1990.
9

Mustafa Reşid Belgesay’ın ”Mecellenin Külli kaideleri ve Modern Hukuk” İstanbul
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası C.12, s.2-3, İstanbul 1946.
İSLAM AHLAK ESASLARI VE FELSEFESİ (2-0-2)
İslam ahlakının temel erdemleri, ilkeleri, değerleri; iyi huylarla bezeme, kötü huyları
arındırma, İslam ahlak teorileri.
KAYNAKLAR






İslam Ahlak felsefesine Giriş, Cafer Sadık Yaran, İstanbul: dem yayınları, 2011
Ahlak ve Etik, Cafer Sadık Yaran, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2010.
İslamda Ahlakın Şartı Kaç?, Cafer Sadık Yaran, İstanbul: Elif Yayınları, 2005.
Ahlak İlmi ve İslam Ahlakı, Ahmet Hamdi Akseki, İstanbul: Nur Yayınları, 1979.
Anahatlarıyla İslam Ahlakı, Mustafa Çağrıcı, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2006.
İslam Düşüncesinde Ahlak, Mustafa Çağrıcı, İstanbul: den yayınları, 2006.
İSLAM TARİHİ II (2-0-2)
Türklerin İslâmlaşma süreci. Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklular. Orta Asya, Hindistan, İran
ve Doğu Avrupa'da kurulan Türk-İslâm devletleri. Anadolu ve Balkanlarda kurulan Türkİslâm devletleri. Günümüz İslam Ülkeleri.
KAYNAKLAR



Eyüp Baş (Ed.), İslâm Tarihi El Kitabı, Ankara 2012.
Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisinin ders konularıyla ilgili maddeleri
Hakkı Dursun Yıldız (Ed.), Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, İstanbul 1988.
DİN SOSYOLOJİSİ (2-0-2)
Sosyolojinin bölümleri ve din sosyolojisi, din sosyolojisinin konusu ve yöntemi, din
sosyolojisinin tarihçesi, dine sosyolojik yaklaşım, din ve sosyal farklılaşma/tabakalaşma, din
ve sosyal bütünleşme, din ve sosyal değişime, din ve kültür, din ve kimlik, din ve devlet, din
ve modernizm, din ve postmodernizm, din ve küreselleşme, modern Türkiye’de değişme ve
din.
KAYNAKLAR







Günay, Ünver, Din Sosyolojisi, 6. Baskı, İnsan Yayınları, İstanbul, 2005.
Din Sosyolojisi, Editör: Mehmet Bayyiğit, Palet yayınları, Konya, 2013.
Akyüz Niyazi, Çapçıoğlu İhsan (Editörler), Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi, Gündüz
Eğitim ve Yayıncılık, Ankara, 2008.
Zuckerman, Phil, Din Sosyolojisine Giriş, Çeviren: İ. Çapcıoğlu ve H. Aydınalp,
Ankara, 2006.
Subaşı, Necdet, Gündelik Hayat ve Dinsellik, İz Yayıncılık, İstanbul, 2005.
Çiftçi, Adil, “Sosyal Bilimlerde Temel Tartışmalar”, D. E. Ü. İlahiyat Fak. Dergisi,
Sayı XVII, İzmir 2003, ss.3-28.
Kurt, Abdurrahman, “Dindarlığı Etkileyen Faktörler”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat
Fak. Dergisi, Sayı 2, Bursa, 2009.
10
DİN PSİKOLOJİSİ (2-0-2)
Din psikolojisinin tarihçesi. Bazı Müslüman düşünürlerin din psikolojisi ile ilgili görüşleri.
Türkiye'de din psikolojisi çalışmaları. Din ve psikoloji ilişkisi. Dini inancın tanımı. Dini
düşünce, tasavvur ve duygunun tanımı. İbadetlerin psikolojik değeri. Gelişim dönemleri ve
dini hayat. Sufi psikolojisi. Din değiştirmede etkili olan faktörler. Anormal dini davranışlar.
KAYNAKLAR





Hüseyin Peker, Din Psikolojisi, Çamlıca Yayınları, ist. 2008.
Hayati Hökelekli, Din Psikolojisi, Diyanet Vakfı Y., Ankara, 1993.
Neda Armaner, Din Psikolojisine Giriş, Ankara, 1980.
Osman Pazarlı, Din Psikolojisi, İstanbul, 1972.
Hasan Kayıklık, Tasavvuf Psikolojisi, Akçağ, Ankara, 2009.
OSMANLI TÜRKÇESİ (2-0-2)
İslam öncesi Türk edebiyatı ve dini muhtevası, İslamiyet’in kabulünden sonraki Türk
edebiyatının gelişmesi ve İslam dininin bu edebiyata etkileri, Anadolu’daki Türk edebiyatı
gelişmeleri, Türk edebiyatı içindeki dini muhtevanın ve türlerin anlatıldığı ve bunlarla ilgili
örnek metinler. Allah’la ilgili edebi türlerden tevhidler, münacatlar, esma-i hüsnâlar, Hz.
Peygamberle ilgili olarak na'tlar, mevlidler, hilyeler, kırk hadisler, miraciyeler, ramazannameler vb.
KAYNAKLAR
 Necla Pekolcay ve diğerleri, İslami Türk Edebiyatında Şekil ve Nevilere Giriş, İstanbul
1994.
 Halil İbrahim Şener, Alim Yıldız, Türk İslam Edebiyatı, İstanbul 2003.
 Abdurrahman Güzel, Dini- Tasavvufi Türk Edebiyatı, Ankara 2000.
 M. Fuad Köprülü, Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul 1980.
 M. Fuad Köprülü, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara 1976.
 Agah Sırrı Levend, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara 1988.
 Emine Yeniterzi, Divan Şiirinde Na't, Ankara 1993.
 Nihad Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul 1971.
 Faruk Kadri Timurtaş, Mevlid, İstanbul 1970.
TEMEL YABANCI DİL (İNGİLİZCE) (4-0-4)
Öğrencilerin sonraki yıllarda görecekleri mesleki İngilizce derslerini takip edebilmeleri, lisans
sonrası; ve meslek hayatlarında ihtiyaç duyacakları; İngilizceye temel oluşturacak seviyede
İngilizce dilbilgisi, kelime dağarcığı, okuduğunu anlama, sözlü anlatım ve yazma becerileri.
KAYNAKLAR
•
English in mind 1
İKİNCİ SINIF 4. YARIYIL
11
KUR’AN OKUMA VE TECVİD IV (2-0-2)
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaidelerinin ve harflerin
doğru telaffuzlarının (ta’lîm) uygulamalı olarak öğretilmesi; Leyl, Şems, Beled, Becr,
Ğâşiyeh, A'lâ, Târik, Burûc, İnşikâk, Mütaffifîn ve İnfitâr surelerinin ezberlenmesi.
KAYNAKLAR



Abdurrahman Çetin, Kuran Okuma Esasları, Bursa 2007.
İsmail Karaçam, Kuranı Kerimin Faziletleri ve Okunma Kaideleri, İstanbul 1976.
Remzi Ateşyürek, Kur'an Tilavetinde Tecvid ve Temsil, Samsun 2013.
ARAPÇA IV (4-0-4)
Arapça (Nahiv, Sarf, Metin Okuma ve Çevir, Yazılı Anlatım IV).
KAYNAKLAR












el-‘Arabiyyetu Beyne Yedeyke
el-Kitâb fî Ta’allumi’l-Arabiyyeti
El-Kavâidu’l-Arabiyyetu’l –Müyesserettü
Arapça Dilbilgisi (Nahiv Bilgisi), Şener Şahin; Hüseyin Günday; İsmail Güler, Alfa
Yayınları, İstanbul 2001
Arap Dili Grameri Tarihi, Selami Bakırcı; Kenan Demirayak, Erzurum 2004.
el-‘Arabiyyetu Beyne Yedeyke
Arapça Pratik Konuşma, Cüneyt Eren, Erzurum 2003.
Pratik Arapça, Tacettin Uzun ve diğ., Konya 2007.
Arapça Kompozisyon, Cüneyt Eren, Erzurum 2004.
Teysîru’l-İnşâ’, Halîl Hindâvî, Beyrut ts.
el-İnşâ’u’s-Sehl, Alî Ridâ, Beyrut ts.
Elementary Modern Standart Arabic, University of Michigan,
Michigan 1976.
TEFSİR III (2-0-2)
Genel olarak Kur’an’ın içeriğini yansıtan, özelde ise, Yahudilik ve Hıristiyanlık ile ilgili ayetler, çeşitli
tefsir kaynakları esas alınarak işlenecektir. Tefsirlerden okutulabilecek ayet veya ayet grupları şunlardır:
20 Taha Suresi; 19 Meryem 34-35; 43 Zuhruf 63-65; 45 Casiye 16-17; 42 Şura 14; 35 Fatır 31; 27 Neml
76-77; 6 Enam 20; 154-155; 42 Şura 14; 10 Yunus 90-93; 2 Bakara 67-73; 2 Bakara 79; 83; 87; 2 Bakara
142vd; 62 Cuma 6-8; 8 Enfal 56-58; 4 Nisa 156-158; 59 Haşr 59; 3 Ali İmran 1-80-90; 61 Saf 6; 9 Tevbe
31; Hz. Adem (7: 11-25); Hz. Nuh (7: 59-63; 11: 36-40); Hz. İbrahim (37: 101-109; 38: 45-49); Hz.
Yusuf (12: 4-101); Hz. Musa (28: 3-43; 7: 103-156); Hz. Davut (38:21-26); Hz. Süleyman (27: 15-44);
Hz. İsa ve Hz. Meryem (3: 42-59; 4: 156-158; 5: 112-115).
KAYNAKLAR





Derveze, Muhammed İzzet, et-Tefsîru’l-Hadîs, Mısır 1963.
Duman, M. Zeki, Beyanu’l-Hak, Fecr, Ankara 2006.
Elmalılı, M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul (t.y).
Hazin, Ali b. Muhammed, Lubabu’t-Te’vil, Beyrut, [t.y.].
Kâdî, Abdulfettah, Esbâb-ı Nüzul, çev. Salih Akdemir, Fecr, Ankara 1986.
12








Kitab-ı Mukaddes, Kitab-ı Mukaddes Şirketi, İstanbul 2003.
Kur’an-ı Kerim Meali, DİB, Ankara 2002.
İbn Kesir, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm li’bni Kesîr, Beyrut 1983.
Kurtubi, El-Câmiu li-Ahkâmi’l-Kur’ân, Kâhire 1967.
Rubin, Uri, Between Bible and Qur’an, Princeton 1999.
Taberî, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Beyrut 1984.
Tottoli, Roberto, Biblical Prophets in the Qur’an and Muslim Literature, Curzon 2002.
Vâhidî, İmam Ebi Hasan Ali İbn Ahmed, Esbabu’n-Nüzûl, thk. Emin Salih Şaban, Kahire 2003.
İSLAM HUKUKU I (2-0-2)
Hukukun temel kavramları, fıkıh mezhepleri, içtihat metotları, evlenme, boşanma, miras
hukuku, ceza hukuku.
KAYNAKLAR






Necip Bilge, Hukuk Başlangıcı.
Hayrettin Karaman, Mukayeseli İslam Hukuku, DİA, ilgili maddeler.
Nihat Dalgın, İslam Hukukunda Boşama Yetkisi.
Nihat Dalgın, İslam Hukukunda Müslim Gayr-i Müslim Evliliği.
Nihat Dalgın, Tartışmalı Dini Konular.
Komisyon, İslam Hukuku-1.
KELAM TARİHİ (2-0-2)
Dersin içeriğini, kelâm ilminin doğuşu, tarihsel gelişim süreci ve kelâm mekteplerinin
öğretileri hakkında detaylıca bilgilendirme ve aydınlatma faaliyeti oluşturmaktadır.
KAYNAKLAR












Akbulut, Ahmet, Sahabe Devri Hadiselerinin Kelâmî Problemlere Etkileri, Birleşik
Yayıncılık, İstanbul 1992.
Çiftçi, Adil, İslâmî Yenilenme Makaleler IV, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2003.
Doğan, İsa, "İlk Fikir hareketleri Üzerine Bir Değerlendirme", O.M.Ü.İ.F.D., Sayı: 6,
Samsun 1992, (ss. 161-171).
Doğan, İsa, Mürcie ve Ebû Hanife, Kardeş Matbaası, Samsun 1992.
Doğan, İsa, İslâm’ın Alim Modeli Olarak İmam Zeyd b. Ali, T.D.V. Yayınları,
İstanbul 2009.
Doğan, İsa, Zeydiyye’nin Doğuşu ve Kelami Görüşleri, Samsun 1996.
Ebû Zeyd, Nasr Hâmid, İlahi Hitabın Tabiatı, çev. Mehmet Emin Maşalı, Kitâbiyat
Yayınları, Ankara 2001.
Efendi, Mustafa Sabri, İnsan ve Kader, çev. İsa Doğan, İstanbul 1989.
Esen, Muammer, Kelam Tarihi: Kelam Ekolleri ve Görüşleri, İlâhiyât, Ankara 2006.
Fakhry, Majid, “Ahlâkî Gönüllülük: İlk Cebrîler ve Eş‘arîler”, çev. Fethi Kerim
Kazanç, O.M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 9, Samsun 1997, (ss. 315-329).
Gölcük, Şerafeddin, Kelam Tarihi: Kişiler, Görüşler, Eserler, Esra Yayınları, Konya
1992.
Hanafî, Hasan, “Teoloji mi Antropoloji mi?” çev. M. Sait Yazıcıoğlu, A.Ü.İ.F.D., c.
XXIII, Ankara 1978, (ss. 505-531).
13













Işık, Kemal, Mu‘tezile’nin Doğuşu ve Kelâmî Görüşleri, A.Ü. Basımevi, Ankara
1967.
İşcan, Mehmet Zeki, Muhammed Abduh’un Dini ve Siyasi Görüşleri, Dergah
Yayınları, İstanbul 1998.
Kazanç, Fethi Kerim, “Mu‘tezilî Düşünce Sisteminde Ahlâkî Akılcılık”, Tabula Rasa:
Felsefe - Teoloji, Yıl: 3, Sayı: 7, Ocak-Nisan 2003, (ss. 17-58).
Kazanç, Fethi Kerim, “Klâsik Kelâmî Tartışmaların Doğuşu ve Gelişimine Etki Eden
Faktörler”, O.M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 24-25, Samsun 2007, (ss. 179227).
Kazanç, Fethi Kerim, “İslâm Kelâmında Bilgi Problemi”, Kelam Yazıları, Etüt
Yayınları, Samsun 2008, (ss. 163-193).
Kazanç, Fethi Kerimç, Kadı Abdulcebbar’da Nedensellik Kuramı, Etüt Yayınları,
Samsun 2008.
Kazanç, Fethi Kerim, Gazzâlî Öncesi Ehl-i Sünnet Kelâmında Ahlâk Düşüncesi,
Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2007.
Mert, Muhit, Kelam Tarihinin Problemleri, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2008.
Özcan, Hanefi, Mâturîdî'de Bilgi Problemi, M.Ü.İF.V. Yayınları, İstanbul 1993.
Rahman Fazlur, Ana Konularıyla Kur'an, çev. Alpaslan Açıkgenç, Fecr Yayınları,
Ankara 1987.
Rahman, Fazlur, İslam ve Çağdaşlık (İslam Eğitim Tarihinde Fikrî Bir Geleneğin
Değişimi), çev. Alpaslan Açıkgenç ve M. Hayri Kırbaşoğlu, Fecr Yayınevi, Ankara
1990.
Topaloğlu, Bekir, Kelam İlmi: Giriş, Damal Yayınevi, İstanbul 1981 (ss. 25-43), (ss.
56-64).
Wolfson, H. Austryn, Kelâm Felsefeleri: Müslüman-Hıristiyan-Yahudi Kelamı, çev.
Kasım Turhan, Kitabevi, İstanbul 2001, (ss. 397-442).
FELSEFE TARİHİ (2-0-2)
Felsefe ve Felsefe Tarihi’ne Giriş, İlkçağ Felsefesi / Ortaçağ Felsefesi / Yeniçağ Felsefesi.
KAYNAKLAR












Ahmet Aslan, Felsefe Giriş, Vadi Yayınları, Ankara 1996.
Ahmet Cevizci, Felsefe Tarihi, Say Yayınları, İstanbul 2009.
Alfred Weber, Felsefe Tarihi, çev.:H. Vehbi Eralp, Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1993.
Cafer Sadık Yaran, Din Felsefesine Giriş, Rağbet Yayınları, İstanbul 2010.
Cihangir Gener, Ezoterik- Batıni Doktrinler Tarihi, Ankara 1995.
Diogenes Laertios, Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, Yapı Kredi Yayınları,
İstanbul 2010.
Ernst von Aster, İlkçağ ve Ortaçağ Felsefe Tarihi, Uyr.: Vural Okur, İm Kitapları,
İstanbul 2005
Hüsameddin Erdem, Bazı Felsefe Meseleleri, Hüer Yay., Konya 2009.
İsmail Erdoğan, “Felsefenin Menşe’i İle İlgili Görüşler”, Fırat Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Dergisi, Sayı:8, ss. 59-74, Elazığ 2003.
Jean-Paul Dumont, Antik Felsefe, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2007.
Karl Vorlander, Felsefe Tarihi, çev: Mehmet İzzet, İz Yayıncılık, İstanbul 2004.
Kranz Walter, Antik Felsefe, Sosyal Yayınları, İstanbul 2009.
14
Macit Gökberk, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1990.
Mageee Bryan, Felsefenin Öyküsü, Dost Kitabevi, Ankara 2000.
Metin Yasa, Hayyam’ın Rubaileri: Din Felsefesi Açısından Bir Çözümleme, Elis
Yayınları, Ankara, 2009
 Stanley M. Honer, Felsefeye Çağrı, Çev.: Hasan Ünder, İmge Kitabevi, İstanbul 2003
 TÜBA Ulusal Açık Ders Malzemeleri, Siyasal Düşünceler Tarihi, Doç. Dr. Bican
Şahin



MANTIK (2-0-2)
Mantık doğru düşünme sanatı, bilimin aleti, metodu olarak geçerli akıl yürütmeleri geçersiz
akıl yürütmelerden ayırmamızı sağlayan kuralların ilkelerin bilgisini araştıran bilimdir.
KAYNAKLAR













Ahmet Cevdet Paşa, Miyar-ı Sedat, İstanbul 1293.
Aristo, Organon III-Birinci Analitikler, Çev. H.R. Atademir, İstanbul 1989.
Aristo, Organon IV- İkinci Analitikler, Çev. H.R. Atademir, İstanbul 1989.
Farabi, “Kitabu’l-Kıyasu’s-Sağir”, Farabi’nin Bazı Mantık Eserleri, içinde Haz.
M.Türker Küyel, Ankara 1990.
Gazzali, Miyaru’l-İlm fi Fenni’l-Mantık, Mısır H. 1329.
Gelenbevi, el-Burhan fi İlm al- Mizan, İstanbul, H. 1306.
İbn Sina, Şifa, Tahkik, S. Zayid, Kahire 1964.
Köz, İ. Mantık Felsefesi, Ankara 2003
Lukasiewicz, J. Aristotle’s Syllogistic, Oxford 1954.
Öner, N. Klasik Mantık, 7. Baskı, Bilim Yayınları, Ankara 1996.
G. Patzig, Aristotle’s Theory of The Syllogism, Holland 1963.
Ülken, H.Z. Mantık Tarihi, İstanbul 1942.
Yaren, T. İbn Sina Mantığına Giriş, Ankara 1996.
İSLAM MEDENİYETİ TARİHİ (2-0-2)
İslâm medeniyetinin doğuşu ve doğduğu ortam, kaynakları, gelişim aşamaları, temel
özellikleri, manevi dinamikleri. İslâm medeniyetinde idari kurumlar, sosyal ve ekonomik
hayat, eğitim-öğretim ve ilmi hayat, şehircilik, vakıflar ve İslâm medeniyetinin etkileri.
KAYNAKLAR




İbrahim Sarıçam-Seyfettin Erşahin, İslâm Medeniyeti Tarihi, Türkiye Diyanet vakfı
yayın ve matbaacılık, Ankara 2006.
Eyüp Baş (ed.), İslâm Kurumları Tarihi El Kitabı, Grafiker Yay., Ankara 2013.
Cahit Baltacı, İslâm Medeniyeti Tarihi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
yayınları, İstanbul 2005.
Ziya Kazıcı, İslâm Medeniyeti ve Müesseseleri Tarihi, İstanbul 3003.
TÜRK-İSLAM EDEBİYATI (2-0-2)
15
Türk İslam edebiyatının tanım, kapsam ve muhtevası; türler ve konularla ilgili örnek metinler
ve açıklamaları
KAYNAKLAR





Türk İslam Edebiyatı, Editör Ali Yılmaz, Grafiker Yayınları
Mevlid, Necla Pekolcay, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
Divan Şiiri Sözlüğü, İskender Pala, Kapı Yayınları
Fuzuli Divanı, Kenan Akyüz vd. Akçağ Yayınları
Nabi Divanı, A. Fuat Bilkan, MEB Yayınları
TEMEL YABANCI DİL (İNGİLİZCE) (4-0-4)
Öğrencilerin sonraki yıllarda görecekleri mesleki İngilizce derslerini takip edebilmeleri, lisans
sonrası; ve meslek hayatlarında ihtiyaç duyacakları; İngilizceye temel oluşturacak seviyede
İngilizce dilbilgisi, kelime dağarcığı, okuduğunu anlama, sözlü anlatım ve yazma becerileri.
KAYNAKLAR
•
English in mind 1
ÜÇÜNCÜ SINIF 5. YARIYIL
KUR’AN OKUMA VE TECVİD V (2-0-2)
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaidelerinin ve harflerin
doğru telaffuzlarının (ta’lîm) uygulamalı olarak öğretilmesi; Tekvîr, 'Abese, Nâziât, Nebe,
Necm, Saff ve Cum'a surelerinin ezberlenmesi.
KAYNAKLAR



Abdurrahman Çetin, Kuran Okuma Esasları, Bursa 2007.
İsmail Karaçam, Kuranı Kerimin Faziletleri ve Okunma Kaideleri, İstanbul 1976.
Remzi Ateşyürek, Kur'an Tilavetinde Tecvid ve Temsil, Samsun 2013.
ARAP DİLİ BELAGATI I (2-0-2)
Belagat (Beyan, Meani ve Bedi Konuları).
KAYNAKLAR







el-‘Arabiyyetu Beyne Yedeyke
el-Kitâb fî Ta’allumi’l-Arabiyyeti
El-Kavâidu’l-Arabiyyetu’l –Müyesserettü
Arapça Dilbilgisi (Nahiv Bilgisi), Şener Şahin; Hüseyin Günday; İsmail Güler, Alfa
Yayınları, İstanbul 2001
Arap Dili Grameri Tarihi, Selami Bakırcı; Kenan Demirayak, Erzurum 2004.
el-‘Arabiyyetu Beyne Yedeyke
Arapça Pratik Konuşma, Cüneyt Eren, Erzurum 2003.
16





Pratik Arapça, Tacettin Uzun ve diğ., Konya 2007.
Arapça Kompozisyon, Cüneyt Eren, Erzurum 2004.
Teysîru’l-İnşâ’, Halîl Hindâvî, Beyrut ts.
el-İnşâ’u’s-Sehl, Alî Ridâ, Beyrut ts.
Elementary Modern Standart Arabic, University of Michigan,
Michigan 1976.
İSLAM HUKUKU II (2-0-2)
Borcun kaynakları, borcun ifa yolları, borç çeşitleri, borcun sona ermesi, klasik fıkıhta bilinen
bazı akitler; eşya hukukuna genel bakış, ayni haklar ve çeşitleri, füncel fıkıh problemlerine
bakış.
KAYNAKLAR





Hayrettin Karaman, Mukayeseli İslam Hukuku.
Safa Reisoğlu, Borçlar Hukuku.
Orhan Çeker, İslam Hukukunda Akitler; DİA ilgili maddeler.
Nihat Dalgın, Tartışmalı Dini Konular.
Ali Türkmen, İslam Eşya Hukuku.
SİSTEMATİK KELAM (2-0-2)
Kelamın doğuşu ve özgünlüğü, Kelam ilminin din bilimleri arasındaki yeri, ilk kelami
tartışmalar, ilk inanç grupları, ehl-i hadis, selef uleması ve selefiyye, şiî Kelam anlayışının
doğuşu Mutezile kelam anlayışının öncüleri, Mu‘tezilenin temel ilkeleri ve mihne olayı, ehl-i
sünnet kelamının öncüleri ve kelami görüşleri, Eş'ariliğin mutekaddimun dönemi, Eş’âriliğin
muteahhirun dönemi, Maturidilik ve Maveraunnehir bölgesinin fikri yapısı, Maturidiliğin
önde gelen temsilcileri ve kelami görüşleri, yeni ilm-i kelam arayışları.
KAYNAKLAR
 Eş’ari, Makalatu’l-İslamiyyin,İstanbul 1928.
 Şehristani, El Milel ve’n-Nihal, Kahire ty.
 İrfan Abdulhamit, İtikadi İslam Mezhepleri, İst. 1983.
 Ahmet Mahmut Suphi, Fi İlmi’l-Kelam, (El-Eşaire, el-Mutezile ve ez-Zeydiyye),
Beyrut 1984.
 M.M. Şerif, İslam Düşüncesi Tarihi, İst. 1990-91.
 İmam Maturidi ve Maturidilik, (Haz. Sönmez Kutlu), Ankara 2004.
 Süleyman Uludağ, İslam Düşüncesinin Yapısı (Selef, Kelam, Tasavvuf, Felsefe),
İstanbul 1985.
 Abdurrahman el-Bedevi, el-Mezahibu’l-İslamiyye, Beyrut 1971.
 M. S. Yazıcıoğlu, İslam Düşüncesinin Gelişim Seyri, Ankara 2001.
 S. En-Neşşar, İslamda Felsefi Düşüncenin Doğuşu, İstanbul 1999.
İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ I (2-0-2)
Mezhepler Tarihi’nin tanımı, konusu, amacı, metodu; Temel kavramlar ve kaynaklar;
mezheplerin ortaya çıkış sebepleri; din anlayışındaki ilk siyasi ve itikadi farklılaşmalar ve
kurumsallaşma süreçleri; İlk dönem İslam mezheplerinden Haricilik, Mürcie, Mu’tezile, Şia,
17
Zeydiyye, İmâmiyye, İsmâiliyye, Hadis Taraftarları, Eş’arîlik ve Mâturidîlik gibi mezheplerin
isimlendirme sorunu, ortaya çıkış sebepleri, teşekkül süreçleri, temel görüşleri, alt kolları,
yayıldığı bölgeler, etkileri ve İslam düşüncesinde katkıları; Ma’turidilik, Eş‘arilik, İmamiyye,
Zeydiyye, İsmâiliyye, İbadiyye, Dürzilik, Nusayrilik ve Yezidiliğin günümüzdeki durumu;
Çağdaş mezheplerden Bahailik, Kadiyanilik ve Vehhabilik; Mezheplerin nüfus oranları ve
coğrafi dağılımı; Tarihte Türklerin benimsediği mezhepler, Alevilik-Bektaşilik.
KAYNAKLAR

Eşârî, Makalâtü’l-İslâmiyyîn ve İhtilafü’l-Musallîn, thk.Helmut Ritter, Weisbaden
1980.

Bağdadî, Mezhepler Arasındaki Farklar, çev. Ethem Ruhi Fığlalı, İstanbul 1991.

İbn Hazm, el-Fasl Fî’l-Milel ve’l-Ehvâ ve’n-Nihal, Beyrut 1986.

Şehristani, el-Milel ve’n-Nihal, tahik. Abdulemir Ali Mehna- Ali Hasan Faur, Beyrut
1993.

Kummî ve Nevbahtî, Kitâbu’l-Makâlât ve’l-Fırak ve Fıraku’ş-Şîa, çev. Hasan OnatSabri Hizmetli-Sönmez Kutlu-Ramazan Şimşek, Ankara 2004.

W. Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. E.Ruhi Fığlalı,
Ankara 1981.

Ethem Ruhi Fığlalı, Çağımızda İtikâdî İslâm Mezhepleri, İstanbul 1983.

Abdurrahman Bedevi, Mezâhibu’l-İslâmiyyîn, Beyrut 1996.

Hasan Onat, Emeviler Devri Şii Hareketleri ve Günümüz Şiiliği, Ankara 1993.

Sönmez Kutlu, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Ankara 2000.

Sönmez Kutlu, “İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söylemleri Olgusu”, İslâmiyât, lV/4
2001 15-36.

Muhammed Ebû Zehra, İslâm'da Siyâsî ve İtikâdî Mezhepler Tarihi, çev: E. Ruhi
Fığlalı-O. Eskicioğlu, İstanbul 1970.

İmam Maturidi ve Maturidilik, (ed. Sönmez Kutlu), Ankara 2003. Abdurrahman
Bedevi, Mezâhibu’l-İslâmiyyîn, Beyrut 1996.

Ethem Ruhi Fığlalı, İbâdiye'nin Doğuşu ve Görüşleri, Ankara 1983.

Ethem Ruhi Fığlalı, İmâmiyye Şîası, İstanbul 1984.

Ethem Ruhi Fığlalı, Türkiye'de Alevilik - Bektaşilik, İstanbul 1990.

Ethem Ruhi Fığlalı, Kadiyanilik (Ahmediye Mezhebi) İzmir 1986.

Yaşar Kutluay, İslam ve Yahudi Mezhepleri; Ankara 1965.
DİNLER TARİHİ I (2-0-2)
Din kavramı, din duygusunun kaynağı, insan için dinin lüzumu ve önemi, Dinler Tarihi
biliminin alanı, metodu ve kaynakları, Batı’da, İslam dünyasında ve Türkiye’de Dinler Tarihi
çalışmaları, genel olarak dinlerin ortaya çıkışı ve özellikleri, dinlerdeki ortak fenomenler.
18
KAYNAKLAR






Adam, Baki- Mehmet Katar, Dinler Tarihi, İÖF ders kitabı, Eskişehir, 1998.
Kitab-ı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit (Tevrat ve İncil, İstanbul 1988.
Michel, Thomas, Hıristiyan Tanrı Bilimine Giriş, İstanbul 1992.
Mircea Eliade, Dinler Tarihine Giriş, çev. Lale Arslan, İstanbul 2003.
Smart, Ninian, The Worlds Religions, Camridge 1992.
Tümer, Günay-Abdurrahman Küçük, Dinler Tarihi, Ankara 1997.
DİN EĞİTİMİ (2-0-2)
Din eğitiminde temel kavramlar, din ve eğitim-öğretim ilişkisi, eğitim bilimi ve din eğitimi
arasındaki ilişki, din eğitimi biliminin mahiyeti ve görevleri, din eğitimi ile ilgili bilimler,
örgün ve yaygın eğitimde din eğitimi, din eğitimi ile ilgili kavramlar. Kültürler arası eğitim.
KAYNAKLAR

Cemal Tosun, Din Eğitimi Bilimine Giriş, Ankara 2002.

Beyza Bilgin, Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Ankara 1998.

Kerim Yavuz, Günümüzde Din Eğitimi, Adana-1998.

Selahaddin Parladır, Din Eğitimi Bilimine Giriş, İzmir 1996.

M. Emin AY, Çocuklarımıza Allah”ı Nasıl Anlatalım?, İstanbul 1997.

Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Sempozyumu, İstanbul 1998.

İslam’da Aile ve Çocuk Sempozyumu 1, İst. 1994.

İslam’da Aile ve Çocuk Terbiyesi 2, İstanbul 1996.
TÜRK-İSLAM SANATLARI TARİHİ (2-0-2)
Sanat terimleri, sanat, İslam sanatı, estetik, sanat olgusunu etkileyen faktörler, İslam sanat
ilişkisi, İslam sanatının doğuşu ve gelişimi, İslam sanatının seçkin örnekleri, Türk İslam kitap
sanatları.
KAYNAKLAR








Y. Can-R.Gün, Türk İslam Sanatları ve Estetiği, İstanbul 2006.
N. Çam, İslam'da Sanat Sanatta İslam, 2012.2.
O. Aslanapa, Türk Sanatı, İstanbul 1993
S. K. Yetkin, Türk Mimarisi 1970
S. K. Yetkin, İslam Mimarisi, Ankara 1965
Burckhardt, İslam Sanatı, (Çev. T. Koç), İstanbul 2006
D. Kuban, Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler, İstanbul 1982
O. Grabar, İslam Sanatının Oluşumu, (Çev. Nuran Yavuz), İstanbul 2010.
SEMİNER (0-0-0)
19
SEÇMELİ DERSLER
HADİS TENKİDİ (2-0-2)
Hz. Peygamber döneminde metin tenkidi. Sahabe döneminde metin tenkidi. Hadisçilerin
metin tenkidinin kaynağı. Duafâ ve mevzuât literatürün metin tenkidine katkısı. Hadislerin
Kur’an’a ve sünnete arzı. Hadislerin akla, bilimsel verilere ve tarihî gerçeklere arzı. Fakihlerin
metin tenkidi faaliyetleri. Oryantalislerin metinden hareketle rivayetleri eleştirmeleri.
Ülkemizde metin tenkidi konusunda yapılan çalışmalar.
KAYNAKLAR














İbnu’l-Cevzî, Kitâbu’l-Mevzûât,
Ibn Teymiyye, Rafu’l-Melâm,
İbn Kayyım el-Cevziyye, el-Menâru’l
Tayyib Okiç, Bazı Hadis Meseleleri Üzerine Tetkikler, İstanbul 1959.
Muhammed Yusuf Guraya, Sünnetin Neliği Sorununa Metodik Bir Yaklaşım, Ankara
1999.
M. Sait Hatiboğlu, İslami Tenkit Zihniyeti, Otto Yay., Ankara 2008.
Dumeyni, Makâyis Nakdi Mütûnu’s-Sünne,
Mustafa el-Azamî, Menhecu’n-Nakd,
Salih Karacabey, Hadis Tenkidi, Emin Yay., Bursa 2011.
Enbiya Yıldırım, Metin Tenkidi, Beyan Yay., İstanbul 2010.
Ahmet Keleş, Hadislerin Kur’an’a Arzı, İnsan Yay., İstanbul 2004.
Yavuz Ünal, Hadislerin Tespitinde Yöntem Sorunu, Etüd Yayınları.
Selahatttin Polat, Metin Tenkidi, İfav,
Nureddin Itr, Menhecu’n-Nakd Inde’l-Muhaddsin,
KUR’AN SEMANTİĞİ (2-0-2)
Arapçanın Kur’ân sayesinde nasıl bir kültür ve medeniyet dili niteliğini kazandığını
anlayabilme. Belagat ilmiyle Anlambilim’in ortak noktalarını görerek, Kur’ân’ı anlama ve
yorumlama yolunda her iki disiplinden de önemli kazanımlar elde edebilme. Kur’ân’ın,
evrensel bir dînî sistem kurarken dili nasıl mucizevî bir şekilde kullandığını görebilme.
Kur’ân’ın ebedî mucize olmasının edebî mucize olduğuna dayandığını, edebî mucize
olmasının da Arap dili üzerinden kurduğu biçim-anlam ilişkilerindeki mükemmelliğe
dayandığını kavrayabilme.
KAYNAKLAR





Doğan Aksan, Anlambilimi ve Türk Anlambilimi (Ana Çizgileriyle), Ankara 1987
Doğan Aksan, Anlambilim –Anlambilim Konuları ve Türkçe’nin Anlambilimi-,
Ankara 1999
Doğan Aksan, Her Yönüyle Dil –Ana Çizgileriyle Dilbilim-, I-III, Ankara 2000
Berke Vardar, Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, İstanbul 1998
Ferdinand de Saussure, Genel Dilbilim Dersleri, İstanbul 1998
20


















F. R. Palmer, Semantik –Yeni Bir Anlambilim Projesi-, Ankara 2001
Ahmed Muhtâr Ömer, İlmü’d-Delâle, Kuveyt 1983
Pierre Guiraud, Anlambilim, İstanbul 1999.
Ali Ünal, Kur'ân’da Temel Kavramlar, İstanbul 1990
Toshihiko Izutsu, Kur'ân’da Allah ve İnsan, Ankara tsz.
Toshihiko Izutsu, Kur'ân’da Dînî ve Ahlâkî Kavramlar, İstanbul tsz.
Ebu’l-A’lâ Mevdûdî, Kur'ân’a Göre Dört Terim, İstanbul 1991
Dücane Cündioğlu, Kur'ân’ı Anlamanın Anlamı, İstanbul, 1995
Dücane Cündioğlu, Anlamın Buharlaşması ve Kur'ân, İstanbul 1995
Ali Galip Gezgin, Tefsirde Semantik Metod ve Kur'ân’da “Kavm” Kelimesinin
Semantik Analizi, İstanbul 2002
Ebû Hilâl el-Askerî, Kitâbu’l-Furûk, ysz., tsz.Teo Grunberg, Anlama, Belirsizlik ve
Çok-Anlamlılık, Ankara 1999
Fahruddîn er-Râzî, Nihâyetü’l-Îcâz fî Dirâyeti’l-İ’câz, Beyrut 1985
Şerafüddîn Hüseyn b. Muhammed et-Tîbî, et-Tıbyân fî İlmi’l-Meânî ve’l-Bedî’ ve’l
Beyân, Bağdat 1987
Mîşâl Âsî-Emîl Bedî’ Ya’kûb, el-Mu’cemu’l-Mufassal fi’l-Luğa ve’l-Edeb, I-II,
Beyrut 1987
Bedevî Tabâne, Mu’cemü’l-Belâğati’l-Arabiyye., Riyâd 1988
Nusreddin Bolelli, Belâğat -Kur'ân Edebiyatı-, İstanbul 2000
M. Kaya Bilgegil, Edebiyat Bilgi ve Teorileri, İstanbul 1989
TARİHTE USUL (2-0-2)
Tarihi tenkidin (eleştiri) tanımı, tarih bir ilim midir ve kanunlarından söz edilebilir mi? Tarihi
kaynaklar, geçmişin izleri ve kanıt sorunu (şahitlik). Tarihi tenkidin unsurları (dış ve iç
tenkid), eleştiride aşırılığa gitme, sağduyunun terki. Tarihçinin ahlakı (etiği). Olguların tespit
ve tanımlanmasında yardımcı olan ilimler. Tarihin taksim meselesi (zaman, mekân, tema).
Tarih araştırmalarında analiz ve sentez süreçleri ve araştırılan konunun eser haline getirilmesi.
KAYNAKLAR




Léon-E. Halkın, Tarih Tenkidinin Unsurları, çev. Bahaeddin Yediyıldız, Ankara,
1989.
Stradling, Robert, 20. Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretilmeli, çev. Ayfer Ünal, Tarih
Vakfı Yay., İstanbul 2003.
Braudel, Fernand, Tarih Üzerine Yazılar, çev. M. Ali Kılıçbay, İmge Yayınları,
Ankara, 1992.
Carr, E.H., Fontana, J., Tarih Yazımında Nesnellik, çev. Özer Özenkaya, İmge
Yayınları, Ankara, 1992.
SOSYAL BİLİMLERİ METODOLOJİSİ (2-0-2)
Bilim ve Araştırma Bilimsel Bilginin Nitelikleri Bilimlerin Sınıflandırılması ve Sosyal
Bilimler Metod ve Metodoloji Sosyal Varlık Alanı Determinasyon İlkeleri Genel Metotlar
21
Özel Metotlar Dokümantasyon Metot ve Teknikleri Fişleme Tekniği ve Dökumantasyon
Metodu Sosyal Araştırmalarda Deney Deneyleme Modelleri ve Küçük Grup Deneyleri Sosyal
Bilimlerde Tarama Modeli Araştırmayı Yazma ve Rapor Haline Getirme Araştırmaya Giriş ve
Sonuç Yazma
KAYNAKLAR





Zeki Arslantürk, Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metod ve Teknikleri, Çamlıca
Yayınları, İstanbul 2004.
Ayhan Ural-İbrahim Kılıç, Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi, Detay
Yayıncılık, Ankara 2005.
Halil Seyidoğlu, Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, Ankara 2005.
Orhan Türkdoğan, Bilimsel Araştırma Metodolojisi, İstanbul 2002.
Niyazi Karasar, Bilimsel Araştırma Yöntemi Ankara, 1991.
TÜRK DİN MUSİKİSİNE GİRİŞ (2-0-2)
Dini musikinin tarifi. Müziğin dindeki yeri ve Din - müzik ilişkisi. Türk Din Musikisinin dini
musiki içerisindeki yeri. Türk Din Musikisinin icra-yorum tarzı. Türk Din Musikisinin
kaynakları. Türk Din Musikisinin Formları. Formların ortaya çıkışı. Formların kullanılma
amaçları ve kullanıldığı yerler. Formların icra-yorumlanması, bazı örnek yorumlar ve
eleştirisi.
KAYNAKLAR




Çakır, Ahmet, Müziğe Giriş, Dem Yayınları, İstanbul 2009.
Uludağ, Süleyman, İslam Açısından Musiki ve Sema, İrfan Yayınevi, İstanbul 1976.
Dini musikisi ile ilgili örneklerin seslendirildiği DVD, CD ve diğer kayıtlar.
Özcan, Nuri, Dini Musikisinin Mahiyeti ve Hususiyetleri, (Basılmamış Ders Notları),
İstanbul.
FARSÇA (2-0-2)
Farsça’da olmak anlamına gelen üç temel fiilin, hesten, şoden ve buden, çekimleri ve
kullanım alanları. Farsça’da yer, mekân ve zaman zarfları. Farsça yeterlilik ve gereklilik
fiilleri. Yön zarfları. Edilgen çatı. Düzensiz fiiller. Şart Cümlesi.
KAYNAKLAR



Mürsel Öztürk, Farsça Dil Bilgisi
Mehmet Kanar, Farsça Dil Bilgisi
Nimet Yıldırım, Farsça Dil Bilgisi
KUR’AN HÜKÜMLERİ VE MODERN HUKUK (2-0-2)
Bu derste modern dönem hukuk ilmi çerçevesinde önem arz eden temel kavramlar ve
kurumlara ilişkin Kuranda yer bulan düzenlemeler işlenecektir.
KAYNAKLAR
22




Hayrettin Karaman, Anahatlarıyla İslam Hukuku,
J. Schacht, İslam Hukukuna Giriş; Komisyon, Mecelle
TDV İslam Ansiklopedisi (ilgili makaleler).
M. Vehbi Efendi, Ahkam-ı Kuraniyye; M. Ali Sabuni, Kuran Hükümleri
BİLGİSAYAR (2-0-2)
Bilişim teknolojilerinin insan hayatındaki yeri ve önemi, Donanım (Bilgisayar bileşenlerinin
pratikte öğrenimi), MS Windows uygulamaları, Raporlama (MS Word), Sunum (PowerPoint),
İnternet (veri tabanları ve arama motorları).
KAYNAKLAR

Güneş A. (2007). Bilgisayar I-II (Temel Bilgisayar Becerileri). Ankara: Pegema
Yayıncılık
ÜÇÜNCÜ SINIF 6. YARIYIL
KUR’AN OKUMA VE TECVİD VI (2-0-2)
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaidelerinin ve harflerin
doğru telaffuzlarının (ta’lîm) uygulamalı olarak öğretilmesi; Vakıa, Kıyâme, İnsan, Duhan 116, Mü'minun 1-14, Lokman 12- 19, İsra 1-10 surelerinin ezberlenmesi.
KAYNAKLAR
 Abdurrahman Çetin, Kuran Okuma Esasları, Bursa 2007.
 İsmail Karaçam, Kuranı Kerimin Faziletleri ve Okunma Kaideleri, İstanbul 1976.
 Remzi Ateşyürek, Kur'an Tilavetinde Tecvid ve Temsil, Samsun 2013.
HADİS III (2-0-2)
Klasik hadis kaynaklarının Kitâbu’n-Nikâh bölümünden medenî hukukla ilgili hadislerin
okunması. Klasik hadis kaynaklarının Kitâbu’t-Talâk bölümünden medenî hukukla ilgili
hadislerin okunması. Klasik hadis kaynaklarının Kitâbu’l-Büyû bölümünden alış-veriş
konusuyla ilgili hadislerin okunması. Klasik hadis kaynaklarının Kitâbu’l-Hudûd bölümünden
ceza hukukuyla ilgili hadislerin okunması. Klasik hadis kaynaklarının Kitâbu’l-Edeb
bölümünden ahlakî konularla ilgili hadislerin okunması. Klasik hadis kaynaklarının Kitâbu’lFiten ve’l-Melâhim bölümünden gelecekten haber veren rivayetlerle ilgili hadislerin
okunması.
KAYNAKLAR
 Buhârî, el-Câmi‘u’s-Sahîh, (Kütüb-ü Sitte içerisinde I-III. ciltler) Çağrı Yay., İstanbul
1981.
 Müslim, Sahîh, (Kütüb-ü Sitte içerisinde IV-VI. ciltler) Çağrı Yay., İstanbul 1981.
 Ebu Davud, Sünen, (Kütüb-ü Sitte içerisinde VII-XI. ciltler) Çağrı Yay., İstanbul
1981.
 Tirmizî, Sünen, (Kütüb-ü Sitte içerisinde XII-XIV. ciltler) Çağrı Yay., İstanbul 1981.
23








Nesâî, Sünen, (Kütüb-ü Sitte içerisinde XV-XVI. ciltler) Çağrı Yay., İstanbul 1981.
İbn Mâce, Sünen, (Kütüb-ü Sitte içerisinde XVII-XVIII. ciltler) Çağrı Yay., İstanbul
1981.
Dârimî, Sünen, (Kütüb-ü Sitte içerisinde XIX. cilt) Çağrı Yay., İstanbul 1981.
Malik b. Enes, Muvatta, (Kütüb-ü Sitte içerisinde XX. cilt) Çağrı Yay., İstanbul 1981.
Ahmed b. Hanbel, Müsned, (Kütüb-ü Sitte içerisinde XXI-XXIII. ciltler) Çağrı Yay.,
İstanbul 1981.
Muhammed Fuâd Abdulbâkî, el-Lü’lü ve’l-Mercân, Dâru’l-Hadîs, Kahire 1994.
İbn Hacer el-Askalânî, Fethu’l-Bârî bi Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Dâru’l-Marife, I-XIII,
Beyrut ty.
Bedruddîn el-Aynî, Umdetu’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, I-XV, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut 2001.
İSLAM HUKUKU III (2-0-2)
Borcun kaynakları, borcun ifa yolları, borç çeşitleri, borcun sona ermesi, klasik fıkıhta bilinen
bazı akitler; eşya hukukuna genel bakış, ayni haklar ve çeşitleri, füncel fıkıh problemlerine
bakış.
KAYNAKLAR
 Hayrettin Karaman, Mukayeseli islam Hukuku;
 Safa Reisoğlu, Borçlar Hukuku;
 Orhan Çeker, İslam Hukukunda Akitler;
 DİA ilgili maddeler;
 Nİhat Dalgın, Tartışmalı Dini Konular-2.
 Ali Türkmen, İslam Eşya Hukuku.
KELAM (2-0-2)
Ders, çağın felsefî, sosyal, kültürel ve bilimsel konukları karşısında dinin temelleri ışığında
İslâm dininin görüşünü kelâm yöntemleriyle ortaya koymayı ve kelâmın sorun çözme
mantığını kavratmayı içermektedir.
KAYNAKLAR






ÇİFTÇİ, Adil, İslâmî Yenilenme Makaleler III, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2003.
DOĞAN, İsa, Zeydiyye'nin Doğuşu ve Kelami Görüşleri, Samsun 1996.
DOĞAN, İsa, İslâm'ın Âlim Modeli Olarak İmam Zeyd b. Ali, T.D.V. Yayınları,
İstanbul 2009.
DOĞAN, İsa, İmam Zeyd b. Ali'nin mektupları, Kardeş Ofset - Matbaacılık, samsun
2012.
HANEFÎ, Hasan, "Kelam İlminin Tarihselliği", çev. İbrahim Aslan, AÜİFD, c. XLV,
Sayı: 1, Ankara 2004 (ss. 263-284).
KAZANÇ, Fethi Kerim,“Geleneksel Teoloji Doktrinleri ve Sorunları”, Tabula Rasa:
Felsefe - Teoloji, Yıl: 6, Sayı: 18, Eylül-Aralık 2006, (ss. 49-87).
24








KAZANÇ, Fethi Kerim,“Kelam Alanında Yeniden Sistematik Yapılanma Zorunluluğu
ve Temelleri”, Ekev Akademi Dergisi, Yıl: 12, Sayı: 34, Kış 2008, (ss. 23-42).
KAZANÇ, Fethi Kerim,Kelâmî Düşüncede Kötülük Sorununa Kısa Bir Bakış”, Kelam
Araştırmaları Dergisi 6: 1 (2008), (ss. 77-106).
KAZANÇ, Fethi Kerim, “Selefiyye’nin Nass ve Metot Ekseninde Din Anlayışı ve
Sonuçları”, Kelam Araştırmaları Dergisi 8: 1 (2010), (ss. 93-121).
KAZANÇ, Fethi Kerim, “İslâm Kelâmında Ahlâk Teorisi”, Sistematik Kelam, Ünite
10, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi (UZEM), Samsun 2011 (ss.
1-26).
KAZANÇ, Fethi Kerim, “İslâm Kelâmında Âhiret İnancı”, Sistematik Kelam, Ünite
13, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi (UZEM), Samsun 2011 (ss.
1-24).
KAZANÇ, Fethi Kerim, Kelam İlminin Geçirdiği Merhaleler (Evreler), (Basılmamış
Ders Notları), (ss. 1-18).
KAZANÇ, Fethi Kerim, Kelam-Felsefe Münasebetleri ve Sonuçları, (Basılmamış
Ders Notları), (ss. 1-6).
KAZANÇ, Fethi Kerim, Kelam Yazıları, Etüt Yayınları, Samsun 2008, (ss. 43-103).
TASAVVUF TARİHİ (2-0-2)
Tasavvufun tanımı, amacı, kaynakları ve tarihi gelişimi. Tarikatların ortaya çıkışı ve başlıca
tarikatlar. Tasavvuf Felsefesi ve tasavvufun İslam düşüncesindeki yeri.
KAYNAKLAR









Ethem Cebecioğlu, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ankara 1997.
Mustafa Aşkar, Tasavvuf Tarihi Literatürü, Ankara 2000.
Selçuk Eraydın, Tasavvuf ve Tarikatlar, İstanbul 1990.
Ebû Hâmid b. Muhammed Gazâlî, İhyâu ulûmi’d-Dîn, Kahire 1407 H./198.
M. el-Hucvirî, Keşfü’l-Mahcûb, terc. Süleyman Uludağ, Hakîkat Bilgisi, İstanbul
1982.
Mustafa Kara, Din Hayat Sanat Açısından Tekkeler ve Zâviyeler, İstanbul 1977.
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Mesnevî, çev. Veled İzbudak, İstanbul 1996.
es-Sühreverdî, Avârifü’l-Maârif (Avârif), terc. Hasan Kâmil Yılmaz-İrfan Gündüz,
Tasavvufun Esasları, İstanbul 1990.
Ebû Nasr Serrâc et-Tûsî, el-Lüma’, terc. H. Kâmil Yılmaz, İslâm Tasavvufu, İstanbul
1996.
İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ (2-0-2)
İslam Mezhepleri Tarihi'nin konusu, gayesi ve metodu, Mezheplerin doğuş nedenleri, Erken
dönem İslam tarihinde ortaya çıkan ilk siyasal ihtilaflar, Hz. Osman ve Ali dönemleri ve
mezheplerin doğuşunu hazırlayan sorun ve gelişmeler, İslam tarihinde ortaya çıkan ilk
mezhep Hariciler, Haricilerin başlıca kolları ve temel görüşleri, Şiiler, Tarihsel gelişim ve
inançlar, Başlıca Şii fırkaları, Zeydiyye, İmamiyye/İsna Aşeriyye, İsmailiyye, Batınilik ve
Dürzilik, Mutezile Doğuşu ve Tarihsel Gelişimi, Mutezile'nin temel görüşleri, Mürcie, Ehl-i
25
Sünnet Ekolü İtikadi Mezhepler Selefilik, Eş'arilik, Maturidilik, Günümüz Türkiyesi'nde
mezhepler Anadolu Alevileri/Kızılbaşlar Doğuşu, Gelişimi ve İnançlar, Nusayriler, Yezidiler.
KAYNAKLAR



















M. Saffet Sarıkaya, İslam Düşünce Tarihinde Mezhepler, İst., 2009.
E. Ruhi Fığlalı, İmâmiyye Şiası, Ank., 1984.
E. Ruhi Fığlalı, Günümüz İslam Mezhepleri, İzmir, 2008.
W. Montgomery Watt, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, (Çev. E. Ruhi Fığlalı),
İst., 1998.
Ahmet Turan, İslam Mezhepleri Tarihi, Samsun, 2000.
Harun Yıldız, Kendi Kaynakları Işığında Hariciliğin Doğuşu ve Gelişimi, Ankara,
2010.
Sönmez Kutlu, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Ank., 2000.
Harun Yıldız, Anadolu Alevîliği Amasya Yöresi Bağlamında Bir İnceleme, Ank.,
2004.
Kemal Işık, "Mutezile’nin İlk Kurucusu Vasıl b. Ata ve Büyük Günah Meselesi",
AÜİFD, XXIV, Ank., 1981, (ss. 337-357).
Selim Özarslan, "Mu'tezile: Basra ve Bağdat Mu'tezilîleri ve Başlıca Görüşleri",
CÜİFD., VII/1, Sivas, 2003, (ss. 161-181).
Sönmez Kutlu, "Mürcie Mezhebi: Doğuşu, Fikirleri, Edebiyatı ve İslam Düşüncesine
Katkıları", Gazi Üniv. Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002/I, (ss. 168-210).
Yusuf Gökalp, "Zeydiyye Mezhebinin Doğuşu, Teşekkül Süreci ve Tarihçesi",
Çukurova Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, VII/2, Adana, 2007.
Muzaffer Tan, "Erken Dönem İsmaililik ve Temel Görüşleri", EKEV Akademi
Dergisi, XXXIX, Erzurum, 2009.
Mustafa Öz, "Dürzilik", Marmara Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, VII-X, İst., 1995.
Mehmet Baktır, “Mütekaddimin Selefiyye ve Düşünce Yapısı”, Kelam İlminin
Yeniden İnşasında Geleneğin Yeri Sempozyumu, Elazığ Üniv. İlahiyat Fakültesi,
Elazığ, 2004, (ss. 1-17).
A Turan-H Yıldız “Tarihten Günümüze Anadolu Aleviliği”, OMÜİFD., 26-27,
Samsun, 2008, (ss. 11-24).
Ahmet Turan, "Yezidi İnanç ve İbadetleri", OMÜİFD., I, Samsun, 1986, (ss. 137-171).
M. Hanefi Palabıyık, “Dini İnançları ve Özellikleri Bakımından Nusayrilik”, Türk
Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010/54, (ss. 19-48).
Cenksu Üçer, "Geleneksel Alevilikte İbadet Hayatı ve Alevilerin Temel İslami
İbadetlere Yaklaşımları", Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, V (2005), Sayı 2,
(ss. 161-189).
DİNLER TARİHİ (2-0-2)
Dinin tanımı sorunu, genel olarak din bilimleri ve dinler tarihin din bilimleri içinde ayrı bir
disiplin olarak ortaya çıkışı ele alındıktan sonra kadim dini inançlar, gnostik gelenekler, Hint
26
kökenli dinler ile uzak doğu dini gelenekleri fenomenolojik yöntemle ele alınarak inceleme
konusu yapılmaktadır.
KAYNAKLAR









Abdurrahman Küçük, Günay Tümer, M. Alparslan Küçük, Dinler Tarihi, Ankara:
Berikan Yayınevi, 2009;
Ekrem Sarıkçıoğlu, Başlangıçtan Günümüze Dinler Tarihi, Isparta: Fakülte Kitabevi,
2002;
Şinasi Gündüz (ed.), Yaşayan Dünya Dinleri, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı
Yayınları, 2007.
Kur'an-ı Kerim.
Kitab-ı Mukaddes.
Ezra Pound, Konfüçyüs (çev. Ahmet Yücel)
Lao Tse, Tao Te Ching: Yol ve Erdem Kitabı (çev. Ömer Tulgan)
Bhagavat Gita: Hinduların Kutsal Kitabı (çev. Korhan Kaya).
Buddhistlerin Kutsal Kitapları (çev. Korhan Kaya)
DİNİ HİTABET (2-0-2)
Hitabetle ilgili temel kavramlar, dinî hitabetin yeri, önemi, hitabette dilin kullanımı, hitabetin
etkili olmasını hazırlayan şartlar, dini hitabet çeşitleri (hutbe, vaaz dini sohbet vs). Hutbe,
Vaaz, sohbet vb. hazırlama sunum ve değerlendirme (öğrenci etkinlikleri çerçevesinde), Hz.
Peygamber’in hayatından hitabetle ilgili örnekler.
KAYNAKLAR










Ahmet Hamdi Akseki, İslam Dini, Ankara 1963.
Ahmet Lütfi Kazancı, Peygamber Efendimizin Hitabeti, İstanbul 1980.
Ahmet Önkal, Resulullah’ın İslam’a Davet Metodu, Konya 1992.
Cemal Tosun-Recai Doğan, Hitabet ve Mesleki Uygulama Kitabı, Ankara 2002.
Emin Özdemir, Güzel ve Etkili Konuşma Sanatı, Remzi Kitapevi, İstanbul 2000.
Erol Mutlu, İletişim Sözlüğü, Ankara 1995.
İsmail Lütfi Çakan, Hitabet ve Mesleki Uygulama, İstanbul 1993.
Ramazan Buyrukçu, Din Görevlisinin Mesleğini Temsil Gücü, Ankara 1995.
Suat Taşer, Konuşma Eğitimi, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara 1998.
Üstün Dökmen, Sanatta ve Günlük Konuşmalarda İletişim Çatışmaları ve Empati,
İstanbul 1997.
SEÇMELİ DERSLER
HADİS VE SÜNNETTE ÇAĞDAŞ YORUMLAR (2-0-2)
Çağdaşlaşma döneminin temel ve ayırt edici özelliklerini tanıyıp, hadis ve sünnet ile ilgili
yorumları analiz edebilme. Çağdaş dönemde hadis konusunda yazılmış eserleri ve akademik
çalışmaları, tahlil edebilme becerisini elde etme. Hadis tartışmaları bağlamında öğrendiği
çağdaş yaklaşımların temel özelliklerini, diğer alanlarda da kullanabilme. Hadis metinlerini
27
çağdaş dönemde de anlamlı hale getirebilme. Bir düşünce biçimi olarak çağdaşlaşmanın hadis
ilmi ile ilgisini kurabilme.
KAYNAKLAR








Mazharuddîn Sıddîkî, İslâm Dünyasında Modernist Düşünce, İstanbul 1990.
İbrahim Hatiboğlu, İslâm’da Yenilenme Düşüncesi Açısından Modernistlerin Sünnet
Anlayışı, İstanbul 1996.
İbrahim Hatiboğlu, “Çağdaş Hadis Tenkidi Yöntemlerinin Mahiyeti”, İslâm’ın
Anlaşılmasında Sünnetin Yeri ve Değeri, Ankara 2003.
Marife dergisi Oryantalizm özel sayısı. Konya 2003.
İbrahim Hatiboğlu, “Hadis ve Sünnet Terimlerine Farklı Bir Yaklaşım:
Fazlurrahman’ın Hadis ve Sünnet Ayırım”, Marife, yıl 1, sayı 1, s. 33-47.
Fazlurrahman Özel Sayısı, İslâmî Araştırmalar, Ankara 1990.
Cağfer Karadaş (nşr.), Çağdaş İslâm Düşünürleri, Bursa 2002.
Salih Karacabey, Hz. Peygamber’de Nebevî ve Beşerî Bilgi, İstanbul, 2002, s. 30-45.
TARİH FELSEFESİ (2-0-2)
Tarih felsefesinin konularını ve yöntemlerini açıklama. Antik Çağ felsefesinde ileri sürülen
tarih anlayışlarını tanıtma. Modern felsefede ileri sürülen tarih anlayışlarını tanıtma. 20. yy.
felsefesinde ileri sürülen tarih anlayışlarını tanıtma. Edward Carr’ın “Tarih Nedir” eseri
üzerinde durma ve tartışma ortamı sağlama. Keith Jenkins’in tarih anlayışını açıklama.
KAYNAKLAR




Edward H. Carr, Tarih Nedir?
Doğan Özlem, Tarih Felsefesi, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
R. C. Collingwood, Tarih Tasarımı
Keith Jenkins, Tarihi Yeniden Düşünmek, Dost Kiabevi, Ankara.
İSLÂM’DA BİLİM TARİHİ (2-0-2)
İslam, İslam Uygarlığı. Felsefe ve Bilim Kavramı. Yunan, Hint ve İran dillerinden çeviriler;
Beytül-Hikme. Tabiat Tarihi Disiplinleri: Mineraloji, Botanik, Zooloji. Astronomi: Gezegen
Teorisi, Aletler ve Rasathaneler, İslam Biliminin Avrupa'ya İntikali ve Etkileri. Naklî İlimlerAklî İlimler ayırımı.
KAYNAKLAR


Mehmet bayraktar, İslam Bilim tarihi, Diyanet Vakfı Yayınları
Fuat Sezgin, İslam'da Bilim ve Teknik, trc. Abdurrahman Aliy, Ankara: TÜBA &
Kültür ve Turizm Bakanlığı 2007, C. I-V.
İSLÂM SANATLARI VE ESTETİĞİ (2-0-2)
28
Hz. Peygamber devrinde ilk sanat faaliyetleri. Orta Asya’da Müslümanlık öncesi ve sonrası
Türk sanatı. Anadolu Selçuklu Sanatı. Anadolu’da 14. Yüzyıl Beylikleri Devri Sanatı.
Osmanlı Sanatı. Cilt ve Ebru Sanatı. Minyatür Sanatı.
KAYNAKLAR





Hicabi Gülgen, Ana Hatlarıyla Türk İslam Sanatları Tarihi, Bursa 2012
Oktay Aslanapa, Türk Sanatı, İstanbul 1989
Muhittin Serin, Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, İstanbul 1999
Oleg Grabar, İslam Sanatının Oluşumu, İstanbul 1989
Robert Irwin, Islamic Art, London 1997
İSLÂM EĞİTİM TARİHİ (2-0-2)
Asr-ı Saadette Eğitim-Öğretim. Abbasilerde Eğitim-Öğretim. İlk Eğitim Kurumlarına Toplu
Bakış: (Sıbyan Mektepleri, Medreseler, Cami ve Zaviyeler) İlk Dönem Bazı Ünlü
Eğitimciler:(Farabi, İbn-i Sina, Birûnî / El- Beyrûnî). Kuruluş ve Yükseliş Döneminde
Osmanlı’da Eğitim-Öğretim. İznik Medresesi. Bursa Medreseleri. Fatih Medereseleri.
Süleymaniye Medreseleri. Tanzimat Döneminde Osmanlıda Eğitim-Öğretim. Batılılaşma
Aydınlar ve Eğitim: (Münif Paşa, Ali Suavi, Ahmet Cevdet Paşa, Ahmet Mithat Efendi).
Meşrutiyet Döneminde Osmanlıda Eğitim Öğretim: (Selim Sabit Efendi, Tevfik Fikret,
Emrullah Eefendi, Satı Bey). Günümüz İslam Dünyasında Eğitim Öğretimin Genel Durumu.
KAYNAKLAR








Hüseyin Algül, İslam Tarihi I-IV
Cahit Baltacı, Osmanlı Medreseleri
Ziya Kazıcı, Anahatları ile İslam Eğitim Tarihi
İsmail Doğan, Türk Eğitim Tarihinin Ana Evreleri
Ahmet Çelebi, İslam’da Eğitim Öğretim Tarihi
Hasan Akgündüz, Klasik Dönem Osmanlı Medrese Sistemi
Mustafa Baktır, İslam’da İlk Eğitim Müessesi Ashab-ı Suffa
Şakir Gözütok, İlk Dönem İslam Eğitim Tarihi
TÜRK DÜŞÜNCE TARİHİ (2-0-2)
Düşünce ve bilim kavramlarının muhteva analizi. Türklerin İslamlaşma süreci, nedenleri ve
sonuçları. Klasik dönemin Harezmi, Farabi, Biruni, İbn Sina gibi Türk bilim adamları ve
çalışmaları. Osmanlıların ilk döneminde düşünce ve bilimsel hayat. Modern bilimin doğuşu
ve belli başlı temsilcileri. Modern düşüncenin Osmanlıya girişi. Modern düşüncenin edebiyat,
sanat ve bilime etkileri. Cumhuriyet dönemi düşünce hayatının temel dinamikleri.
KAYNAKLAR



Kaşgarlı Mahmut, Divan-ı Lügat’i-Türk, Kabalcı Yay., İstanbul 2006
Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, Kabalcı Yay., İstanbul 2007.
Ahmet Yaşar Ocak, İslam, Türkler ve Türkiye, Ankara 1997.
29




Cevat İzgi, Osmanlı Medreselerinde İlim, İstanbul 1991
Şerif Mardin, Din ve İdeoloji, İletişim Yay., İstanbul 1998
Adnan Adıvar, Türkler ve İlim, İstanbul 1981
Macit Gökberk, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1974
TÜRK KELAMCILAR (2-0-2)
Maturidi, Kelami görüşleri ve eserleri. Semerkandî, Kelami görüşleri ve eserleri. Uşî, Kelami
görüşleri ve eserleri. Sadru'ş-Şeria, kelami görüşleri ve eserleri. Molla Fenari, Kelami
görüşleri ve eserleri. İbn Hümam, Kelami görüşleri ve eserleri. Kemalpaşazade, Kelami
görüşleri ve eserleri. Hocazade, Kelami görüşleri ve eserleri.
KAYNAKLAR








Bursalı Mehmet Tahir, Osmanlı Müellifleri, Haz: Remzi Demir-Yavuz Unat, Ankara
1995
Osman Nuri Ergin, Maarif Tarihi, İstanbul 1997
Mustafa Fayda, İbn Kemal'in Hayatı ve eserleri, Ankara 1989
Şemseddin Sami, Kamûsu'l-A'lam, İstanbul 1306
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmöanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Ankara 1988
Şerafettin Yaltkaya, Türk kelamcıları, İstanbul 1932
Ömer Aydın, Türk Kelamcıları, İstanbul 2001
H. Ziya Ülken, Türk Tefekkür Tarihi, İstanbul 1934
OSMANLI TÜRKÇESİ I (2-0-2)
Osmanlı Türkçesinin dil ve gramer özellikleri; Farsça-Arapça unsurlar; edebi-dini metinler.
KAYNAKLAR







F. K. Timurtaş, Osmanlı Türkçesi Grameri, 1999, Alfa Yayınları.
Yılmaz Kurt, Osmanlıca dersleri I-II, 1999, Akçağ Yayınları.
M.M. Çörtü, Arapça Dilbilgisi, 1995, M. İ. F. Vakfı yay.
M.N. Şahinoğlu, Farsça Grameri, 1997, Kitabevî.
F.K. Timurtaş, Osmanlı Türkçesi Metinler, 1998, Alfa Yayınları.
H. Develi, Osmanlı Türkçesi Kılavuzu, I-II, 2002 Kitabevi.
B. Özcan, Osmanlıca dersleri, 1981.
TÜRK DİN MUSİKİSİ (2-0-2)
Aralıklar ve ses sistemi bilgisi. Makamlar: Basit makamlar. Makamlar: Şed makamlar.
Formlar: Câmi mûsikîsi ve tekke musikisi. Dîni mûsikî alanı ve tarihi. Usûl kalıpları ve
velveleleri. Usûl ve solfej: her formdan bir tane örnek.
KAYNAKLAR

“Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri” İsmail Hakkı ÖZKAN, Ötüken Neşriyat,
8.b,İstanbul 2008.
30



“Musiki Tarihi” M. Nazmi ÖZALP,M.E.B. Yay. I-II c., İstanbul 2000; DİA.
“Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi” Yılmaz Öztuna, Kült. B. Yay., I -II c., Ankara 1990.
Türk din mûsikisî ders notları.
İLERİ FARSÇA (2-0-2)
Soru kalıpları. Olumlu ve olumsuz cevap formları. Farsçada belirli ve belirsiz isimler.
Farsçada harfi cerler ve kullanımları. Günlük hayatta kullanılan bazı ifadeler. Çoğul isimler.
Fars dilinde çoğul yapma kalıpları. Farsçada ilgi cümlesi. Farsçada yazı dili ve konuşma dili
arasındaki farklar.
KAYNAKLAR



Asgar Fardi, Ahmed Zehrayi, Muhammed Natık Amuzişi Farsi be Farsi, Merkezi
Amuzişi Zebanu Mearifi İslami, Kum, İran.
John Mace, Modern Persian, 1971, London.
Abdullatif Tasuci, Tales The Thousand and One Nights, Tahran
DÖRDÜNCÜ SINIF 7. YARIYIL
KUR’AN OKUMA VE TECVİD VII (2-0-2)
Kur'an'ın usulüne uygun tilavet edilebilmesi için gereken tecvid kaidelerinin ve harflerin
doğru telaffuzlarının (ta’lîm) uygulamalı olarak öğretilmesi; Fetih, Duha, İnşikak, Hucurat,
İnfitar, A'la, Fecr, Beled, Tin ve İnşirah surelerinin ezberlenmesi.
KAYNAKLAR



Abdurrahman Çetin, Kuran Okuma Esasları, Bursa 2007.
İsmail Karaçam, Kuranı Kerimin Faziletleri ve Okunma Kaideleri, İstanbul 1976.
Remzi Ateşyürek, Kur'an Tilavetinde Tecvid ve Temsil, Samsun 2013.
ARAPÇA TEFSİR METİNLERİ (2-0-2)
Kur'ân, Tefsir, Kur'ân Kıssaları.
KAYNAKLAR






Kur’ân-ı Kerîm.
Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul: Azim Yay., 1992.
Mehmet Okuyan, Kısa Sûrelerin Tefsiri -I-, İstanbul: Düşün Yay., 2011.
Bayraktar Bayraklı, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsiri, İstanbul: Bayraklı
Yay., 2001.
Hayreddin Karaman ve diğ., Kur’ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: TDV Yay.,
2007.
Muhammed Esed, Kur’ân-Mesajı, İstanbul: İşaret Yayınları, 1999.
31

Mustafa Kara, Güncel Değeri Açısından Kur'ân Kıssaları, Samsun: Selamet Yay.,
2011.
ARAPÇA KELAM METİNLERİ (2-0-2)
KAYNAKLAR
ARAPÇA İSLAM HUKUKU METİNLERİ (2-0-2)
İslâm’ın evliliğe bakışı, evliliğe hazırlık, eş seçimi, evlilik teklifi, nişan. İslâm Hukuku’nda
nikâhın rükünleri. Nikâhta yetki ve velayet. Aile bireylerinin birbirlerine karşı görev ve
sorumlulukları. Bu bağlamda ad koyma, emzirme, nafaka, eğitim, sünnet ettirme, saygı ve
itaat. Evlilik birliğinin sona ermesi (Talak). Boşanma lafızları ve çeşitleri.
KAYNAKLAR

Ders sorumlusunun vereceği ders notları.
TASAVVUF (2-0-2)
Tarikatlar Dönemi, genel özellikleri, Tarikatların ortaya çıkış nedenleri Tarikatlar,
Tarikatların tasnifi, Ruhani ve Nefsanî Tarikatlar, Tarikatların fonksiyonları. Tarikatlar
Döneminin Fikri-Manevi, Maddi unsurları. Belli Başlı Tarikatlar. Tasavvuf Kavramları,
ortaya çıkışı, Tasavvuf Kavramlarının kaynakları, Usul-ü Aşere, Makam, Hal. İbadet ve
Ahlaka dair kavramlar. İbadet ve Ahlaka dair kavramlar. Seyr u Süluk kavramları. Tahakkuka
dair kavramlar. Tasavvufun Temel Problemleri.
KAYNAKLAR
• H. Kamil Yılmaz, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, İst. 2007.
• Mustafa Aşkar, Tasavvuf Tarihi Literatürü, İst. 2006.
• Metinlerle Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kalem yay., İst. 2006.
• Osman Türer, Tasavvuf Tarihi, İst. 1998.
• Dilaver Gürer, Düşünce ve Kültürde Tasavvuf, İst. 2007.
• Kadir Özköse, “Zühd ve Sufilerin Zühde Yükledikleri Anlam”, CÜİFD, VI, sayı: 1,
2002, s. 175-194.
• M. Necmettin Bardakçı, Sosyo-Kültürel Hayatta Tasavvuf, Isparta, 2000.
• Süleyman Uludağ, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İst. 2002.
• Mustafa Kara, Tekkeler ve Zaviyeler, İst. 1990.
• Mustafa Kara, Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, İst. 1990.
• Reşat Öngören, “Tasavvuf”, DİA, c. 40, İst. 2011.
• Reşat Öngören, “Tarikat”, DİA, c. 40, İst. 2011.
İSLAM FELSEFESİ TARİHİ I (2-0-2)
İslam Felsefesi Tarihini oluşturan felsefi dönüşümler, bu dönüşümü gerçekleştiren filozoflar
ve bu dönüşümlerin genel İslam düşüncesi üzerindeki etkisi.
KAYNAKLAR
32

Necip Taylan, Anahatlarıyla İslam Felsefesi, Ensar Neşriyat, İstanbul 2011.
DİN FELSEFESİ I (2-0-2)
Din Felsefesinin Tanımı ve Diğer Disiplinlerle İlişkisi, Din Felsefesinin Metodu ve Amacı,
Din Dili ve Tanrı’yı Konuşmak, İman, Akıl ve Aşk, Tanrı'nın Varlığının Kanıtları, TanrıEvren İlişkisi, Ateizm, Kötülük Sorunu ve Teodise Anlayışları, Ölümsüzlük Sorunu, DinBilim-Ahlak ve Çevre İlişkisi.
KAYNAKLAR







Metin Yasa, “Din Dilinin Tanrı’yı Konuşmadaki Yetersiz İşlevi: Karşılaştırmalı Bir
Çözümleme Girişimi”, Süleyman Hayri Bolay Armağan Kitabı, Gazi, Ankara, 2005.
Metin Yasa, Rubaileri Işığında Mevlana’da Aşk ve İşlevi, Elis Yayınları, Ankara,
2010.
Metin Yasa, Din Felsefesi Açısından Yunus Emre’de Aşk, Yaratılış, Kendi Olma,
Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2002.
Metin Yasa, Hayyam’ın Rubaileri: Din Felsefesi Açısından Bir Çözümleme, Elis
Yayınları, Ankara, 2009.
Mohapatra, A. R, “Tanrı’nın Varlığı”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Dergisi, Sayı, 16, 351-364, 2003.
Mustafa ALİZADE, “Musiki ve Mevlana’da Onun Yeri ve Değeri”, Çev.: Metin Yasa,
(D. Ali Türkmen’le birlikte), Marife, 2008.
Razi Hakim, “İkbal’e Göre Sanat Felsefesi”, Çev.: Metin Yasa, (D. Ali Türkmen’le
birlikte), Diyanet Aylık Dergi, Sayı: 187, Temmuz 2006.
DİNÎ BİLGİLER ÖĞRETİMİ (2-0-2)
Başlangıçtan Cumhuriyet dönemine kadar din eğitimi: İslam öncesi dönemden Osmanlının
son dönemine kadar. Cumhuriyet döneminden günümüze din eğitimi. Din eğitiminin
temelleri. Avrupa Birliği ve din eğitimi. Türkiye’de örgün ve yaygın din eğitimi tartışmaları.
KAYNAKLAR






Mustafa Köylü, (ed). Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi, Ankara: Nobel Yay.,
2010.
Suat Cebeci, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye'de Din Eğitimi, Ankara: Akçağ Yay.,
2005.
Recep Kaymakcan, "Türkiye'de Din Eğitiminde Çoğulculuk ve Yapılandırmacılık,"
Kuram ve 4. Uygulamada Eğitim Bilimleri, sayı 7 (Ocak 2007), no. 1,ss. 177-210.
Mustafa Öcal, "Türk Hukuk Mevzuatında Din Eğitmi ve Öğretiminn Yeri ve
Uygulama Biçimi," Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi, İSAV,
2007, ss. 511-559.
Şeref Tan (Ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri, Ankara: PegemA Yay., 2008.
M.Zeki Aydın, Din Öğretiminde Yöntemler, Ankara: Nobel Yay., 2007.
33



Süleyman Akyürek, Din Öğretimi: Model, Strateji, Yöntem, Teknikler, Ankara: Nobel
Yay.,2009.
Mustafa Öcal, Din Öğretiminde Metodlar, TDV. yayınları, Ankara 1991.
Ziya Kazıcı, Anahatlarıyla İslâm Eğitim Tarihi, İstanbul: İFAV Yay., 1995.
SEÇMELİ DERSLER
KUR’AN’A ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR (2-0-2)
Çağdaşlık, Modernizm ve Benzeri Fikirlerin İslâm Ülkelerine Girişi ve Sebepleri.
Kavramların açıklanması/anlamları: Klasik İslam Düşüncesi, Çağdaş Düşünce, Modernleşme.
İslam dünyasında ortaya çıkan çağdaş yorumlar ve temsilcileri. Mısır’da ortaya atılan çağdaş
yorumlar ve Muhammed Abduh, Reşid Rıza; Takdir ve tenkid edilen yönleriyle ictimaî tefsir
ekolü. Uluhiyyet, Nübüvvet ve Âhiretle ilgili âyetler ve tefsirleri. Âhiretle ilgili âyetler ve
tefsirleri. Oruç ibadetiyle ilgili âyetler ve oruç tutamayanlara verilen ruhsat.
KAYNAKLAR







İsmail Cerrahoğlu, Tefsir Tarihi, I-II, Ankara 1988
Muhsin Demirci, Tefsir Tarihi, İstanbul 2008
Muhsin Demirci, Tefsir Usulü ve Tarihi, İstanbul 2001
Ignaz Goldziher, Mezahibü’t-Tefsiri’l-İslami, (Arapça’ya Çev.: Abdulhalim enNeccar), Kahire 1374/1955; (Türkçe’ye Çev.: Mustafa İslâmoğlu), İslâm Tefsir
Ekolleri, İstanbul 1997
J.M.S.Baljon, Kur’ân Yorumunda Çağdaş Yönelimler, Ankara 2000
J.J.G. Jansen, Kur’ân’a Yaklaşımlar, Ankara 1999
Cağfer Karadaş, Çağdaş İslam Düşünürleri, Bursa 2003
MUKAYESELİ İSLAM HUKUKU (2-0-2)
İslâm hukuk ekollerinin literatürünü tanıyabilme. İslâm Hukuk ekollerinin fıkhî konulara
yaklaşım tarzlarını analiz edebilme. Hukuki konuları ele alışları bakımından İslâm hukuku ile
Roma hukuku gibi tarihteki diğer hukuk sistemleri arasındaki farkları açıklayabilme.
Hukukun kökeni ve fonksiyonları bakımından İslâm hukuku ile tarihteki diğer hukuk
sistemlerini karşılaştırabilme. Sosyal bütünleşme ve sosyal düzen bakımından İslâm hukuk
ekollerinin ilkelerini kavrayabilme.
KAYNAKLAR





Mukayeseli İslam Hukuku I-III, Hayrettin Karaman, İstanbul 2003.
Vehbe Zuhaylî, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, İstanbul 1994.
Hasan EGE, Dört Mezhebin Fıkıh Kitabı, İstanbul ty.
Ferhat KOCA, Mukayeseli İslam Hukuk Düşüncesinin Temellendirilmesi, Ankara
2002.
İzmirli İsmail Hakkı, İhtilaflar Bilimi, sad. Ali Duman, Malatya 2004.
34



Ali Arslan- Mahfuz AKSU, İmamların hükmi İhtilafları Niçin rahmettir? İstanbul
1981
Ebu Bekir Sifil, Fıkhî İhtilafların hakikati (ihtilaftan rahmete İstanbul 1989
Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr et-Taberî, İhtilaâfu’l-Fukahâ Beyrut ty.
TÜRKİYE’DE DİNÎ AKIMLAR (2-0-2)
Günümüz Türkiye’sinde din anlayışı ve dinî akımlara genel bir bakış, Gelenekçi-Muhafazakâr
dinî akımlar: Nurculuk ve Süleymancılık, Doğuş, Gelişim, dinî anlayış/yorumlayış şekilleri ile
günümüzdeki durum, İslamcılık, Tarihsel arkaplan ve temel görüşler, Radikal dinî akımlar:
doğuşu, gelişimi, dinî anlayış/yorumlayış şekilleri, Alevilik-Bektaşilik: Tarihsel arkaplan ve
dinî anlayış/yorumlayış şekilleri.
KAYNAKLAR



















Abdülbaki Gölpınarlı, Türkiye’de Mezhepler ve Tarikatlar, İnkılap Kitabevi, İst.,
1997.
Sönmez Kutlu, Çağdaş İslamî Akımlar ve Sorunları, Fecr Yay., Ank., 2008.
Ruşen Çakır, Ayet ve Slogan Türkiye’de İslami Oluşumlar, Metis Yay., İst., 1991.
Hasan Onat, Türkiye’de Din Anlayışında Değişim Süreci, Kökler ve Değerler Yay.,
Ank., 2009.
Şerif Mardin, Türkiye'de Din ve Siyaset, İletişim Yay.,İst., 1993.
Şerif Mardin, Bediüzzaman Said Nursi Olayı, İletişim Yay.,İst., 2013.
Mümtaz'er Türköne, Siyasi İdeoloji Olarak İslamcılığın Doğuşu, İletişim Yay., İst.,
1991.
Tarık Zafer Tunaya, İslamcılık akımı, Bilgi Üniv. Yay., İst., 2003.
Kemal Karpat, İslam'ın Siyasallaşması, Bilgi Üniv. Yay., İstanbul 2004.
Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce : İslamcılık, (Ed. Yasin Aktay), İletişim Yay.,
İstanbul, 2004.
Hakan Yavuz, Modernleşen Müslümanlar, Kitap Yay., İstanbul 2005.
Elisabeth Özdalga, İslamcılığın Türkiye Seyri, İletişim Yay., İst., 2006.
Ali Bayramoğlu, Türkiye'de İslami Hareket, Patika Yay., İst., 2001.
Gilles Kepel, Cihat, Doğan Kitap, İst., 2001.
Selin Çağlayan, Müslüman Kardeşler'den Yeni Osmanlılar'a İslamcılık, İmge Yay.,
İst., 2011.
İhsan Işık, Bediüzzaman Said Nursî ve Nurculuk, İstanbul, 1990.
M. Saffet Sarıkaya, "Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Dinî Tarikat ve Cemaatlerin
Toplumdaki Yeri", Arayışlar Der., Isparta, 2000.
Yaşar Kutluay, “Mezhepler Tarihi Yönünden Said Nursî ve Nurculuk”, İslam
Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, III/3-4, İstanbul, 1966.
H. Hüseyin Ongun, “Başlangıçtan Günümüze Said Nursî ve Nurculuk Hareketi”,
Türkiye Günlüğü, Mart-Nisan 1997.
ÇAĞDAŞ İSLAM DÜŞÜNÜRLERİ (2-0-2)
35
Çağdaş İslâm düşüncesinin temel özellikleri Ebü’l-Alâ Mevdûdî, eserleri ve görüşleri. İ. Râcî
Fârûkî ve bilginin İslâmileştirilmesi. Seyyid Hüseyin Nasr ve gelenekselcilik. Muhammed
Arkoun ve tarihselcilik. Nasr Hâmid Ebû Zeyd ve Kur’ân’ı anlama. Hayrettin Karaman ve
modern Türkiye’de İslâm.
KAYNAKLAR





Cağfer Karadaş (ed.), Çağdaş İslâm Düşünürleri, İstanbul, 2007.
Mevlüt Uyanık, Çağdaş İslam Düşüncesi ve Bilginin İslâmileştirilmesi, Ankara, 1999.
F. Ahmet Polat, Çağdaş İslâm Düşüncesinde Kur’ân’a Yaklaşımlar, İstanbul, 2007.
Hüseyin Yılmaz, Ezeli Hikmet ve Dinler, İstanbul, 2003.
Mazharuddin Sıddıki, İslâm Dünyasında Modernist Düşünce, İstanbul, 1990.
MUKAYESELİ HALK İNANÇLARI (2-0-2)
Halk bilimlerine giriş. Halk dindarlığı ve halk dindarlığında halk inançlarının yeri. Eski Türk
inançları ve bunların halk inançlarındaki yeri. Mezar, yatır, türbe ve bunlara ilişkin inançlar.
Dağ ve taş kültü. Ağaç ve doğa kültü. Su kültü. Cin, melek, ruh, şeytan vb. doğa üstü
varlıklara dair inançlar. Halk inançları ve toplum bilinç altının oluşumuna katkısı.
KAYNAKLAR







Özkul Çobanoğlu, Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları, Akçağ Yay.,
2004.
Ali Çelik, İslam’ın Kabul ve Reddettiği Halk İnançları, Beyan Yay., 1995.
Y. Kalafat, İslamiyet ve Türk Halk İnançları, Kültür Bakanlığı Yay., 1996.
Hikmet Tanyu, Türklerde Taşla İlgili İnançlar, Elips Yayınları, 2007.
Hikmet Tanyu, “Dînî Folklor veya Dîni-Manevî Halk İnançlarının Çeşit ve Mahiyeti
Üzerinde Bir Araştırma -I-“, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1976, cilt:
XXI, sayı: , s. 123-142.
Celaleddin Çelik, “Türk Halk Dindarlığında Değişim ve Süreklilik: Ziyaret Fenomeni
Örneği”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2004, cilt: IV, sayı: 1, s.
213-239.
Ahmet Yaşar Ocak, Hızır İlyas Kültü, Kabalcı Yayınevi, 200
GÜNÜMÜZ TASAVVUF AKIMLARI (2-0-2)
Günümüzde tasavvufî hayat ve tarikatlar. I. ve II. Meşrutiyette dervişlerin rolü. İlk mecliste
şeyhlerin konumu. Tekkelerin kapatılması ve tarikatların yasaklanma süreci. İlk demokrasi ve
tasavvufi hayata karşı alınan tavırlar. Siyasi çevrelerde tekkelerin açılmasıyla ilgili teklifler.
Batı’da tarikatların etkileri. Tasavvuf ve tarikatlarla ilgili sorunlar ve çözüm yolları.
KAYNAKLAR



Mustafa Kara, Metinlerle Günümüz Tasavvuf Hareketleri, İstanbul 2002.
Ruşen Çakır, Ayet ve Slogan, İstanbul 1990.
Erol Güngör, İslam Tasavvufunun Meseleleri, İstanbul 1982.
36


İsmail Kara, İslamcıların Siyasi Görüşleri, İstanbul 2001.
Amiran Kurtkan, Sosyolojik Açıdan Tasavvuf ve Laiklik, İstanbul 1977.
OSMANLI TÜRKÇESİ II (2-0-2)
Osmanlı alfabesinin özelliklerinin ve yazı karakterlerinin tanıtımı, Osmanlı alfabesiyle imla
çalışmaları, Osmanlı şair ve yazarlarından farklı dönemlere ait matbu metin okumaları.
KAYNAKLAR





Hızlı, Mefail (2010): Metinlerle Osmanlı Türkçesi, Bursa: Emin Yayınları.
Develi, H. (2001): Osmanlı Türkçesi Klavuzu, İstanbul: Bilimevi Yayınları.
Timurtaş, Faruk K. (1979): Osmanlı Türkçesine Giriş, İstanbul: İÜ. Edebiyat Fakültesi
yayınları.
Baltacı, Cahit (1989): İslam Paleografyası, İstanbul: İfav Yayınları.
Gökbilgin, M.T. (1992): Osmanlı Paleografya ve Diplomatik İlmi, İstanbul: Enderun
Kitabevi.
PALEOGRAFİ-EPİGRAFİ (2-0-2)
Paleografya kavramı ve diğer yakın alanlarla ilişkisi. Hüsn-i hatla yazılmış yazıların
okunması yöntemi. Osmanlı bürokrasisisndeki yazı örnekleri. Talik, Divani, Celi Divani,
Siyakat yazı türleri. Mektup örnekleri. Mahkeme sicilleri örnekleri. Askerî kurumlar.
KAYNAKLAR




Mefail Hızlı, Osmanlı Paleografyası Ders Notları. Bursa 2008.
Mübahat S. Kütükoğlu, Osmanlı Belgelerinin Dili, İstanbul 1988..
Cahit Baltacı, İslam Paleografyası, İstanbul 1989.
Seçilmiş arşiv belgeleri
HALKLA İLİŞKİLER (2-0-2)
Halkla ilişkilerle ilgili temel kavramlar, tarihsel gelişim, halkla ilişkiler uygulamaları,halkla
ilişkilerin diğer disiplinlerle ilişkisi, dini kurumlarda halkla ilişkiler Halkla ilişkiler kavramı
ve yan dalları Halkla ilişkilerin tarihsel gelişimi Halkla ilişkilere ilişkin temel kavramların
incelenmesi Kurumsal iletişim ve halkla ilişkiler Din hizmetlerinde halkla ilişkiler Halkla
ilişkilerde temel ilkeler Halkla ilişkilerde dini ilkeler Halkla ilişkilerde etik.
KAYNAKLAR





Yılmaz, R. A., Akyürek R. vd. (2002) Halkla İlişkiler Uygulamarı ve Örnek Olaylar
Asna, A. Halkla İlişkiler, İstanbul 1974.
Kzanacı, M. Halkla İlişkiler, Ankara 1980.
Tortop, N. Halkla İlişkiler, Ankara 1990.
Lewton, K. L. Public Relation in Health Care, Newyork 1991.
37
KLASİK KELAM METİNLERİ (2-0-2)
Erken dönem akaid risaleleri: Ebû Hanîfe’nin el-Fıkhü’l-ekber’i. Eş’arî kelâmının oluşum
dönemi eserleri: Eş’arî’nin el-İbâne an usûli’d-diyâne’si. Sünnî kelâmın oluşum döneminde
Selef çizgisinde verilen eserler: Tahâvî’nin el-Akîdetü’t-Tahâviyye’si. Eş’arî kelâmının
sistemleşme dönemi eserleri: Bâkıllânî’nin Kitâbü’t-temhîd’i. Şii kelâm eserleri: Şeyh
Müfid’in Evâilü’l-makâlât’ı. Kelâmda şerh ve haşiye türü eserler: Cürcânî’nin Şerhu’lMevâkıf’ı. Yeni ilm-I kelâm dönemi eserleri: İzmirli İsmail Hakkı’nın Muhassalü’l-kelâm
ve’l-hikme’si.
KAYNAKLAR





U. Murat Kılavuz - A. Saim Kılavuz, Kelâma Giriş, İstanbul 2010
Ebu Hanife, İmam-ı Azam’ın Beş Eseri (metin ve çeviri), İstanbul 1992.
Ebü’l-Hasan el-Eşari, el-İbane an Usuli’d-Diyane, Kahire 1987.
Ebu Mansur el-Matüridi, Kitabü’t-Tevhid, İstanbul 2003.
Ebü’l-Muin en-Nesefi, Tebsıratü’l-Edille, Dımeşk 1993.
SEÇME HADİS METİNLERİ (2-0-2)
Rivayetleri senetleriyle birlikte okumanın önemi. Hadisleri tercüme ederken dikkat edilecek
noktalar. Sahih-i Buhârî’nin Kitâbu’sl-İlm bölümünden seçme hadisler. Sahih-i Buhârî’nin
Kitâbu’sl-İlm bölümünden seçme hadisler. Sahih-i Müslim’in Kitâbu’l-İman bölümünden
seçme hadisler. Tirmizî’den seçme hadisler. İbn Mâce’den seçme hadisler.
KAYNAKLAR





Buhârî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. İsmâ‘îl, el-Câmi‘u’s-sahîh, I-VIII, İstanbul 1979
Müslim, Ebu’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, Sahîhu Müslim, (thk.
Muhammed Fu’âd ‘Abdülbâkî), I-V, Kahire 1374/1955.
Tirmizî, Ebu İsa, Sünen,Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
Ebu Davud, Sünen,Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
Çakan, İ. Lütfi, Hadis Edebiyatı, İstanbul 1989.
YABANCI DİLDE DİNÎ METİNLER (2-0-2)
Bir Tanrı, Yabancılar için bir Işık, Teslis: Hristiyan Tanrı, Tevhid: İslam'ın Tanrısı,
Filozofların Tanrısı, Mistiklerin tanrısı, Tanrı’nın Ölümü, Tanrı'nın bir Geleceği Var mı?
KAYNAKLAR

Armstrong, Karen. A History of God.
ARAP DİLİ VE BELÂGATI (2-0-2)
Kelamın kısımları, haber ve kısımları, emir, nehiy, istifham üslupları ve anlamları, fasıl-vasıl,
icaz-itnab-müsavat konuları şiir ve nesirden örnekler çerçevesinde ele alınacaktır.
KAYNAKLAR
38



Ali el-Cârim-Mustafa Emîn, el-Belâğatü’l-vâdıha, İstanbul 1996.
Ahmed Mustafa el-Merâğî, Ulûmu’l-belâğa, Beyrut 1984.
Nusreddin Bolelli, Belâgat, İstanbul 2000.
DÖRDÜNCÜ SINIF 8. YARIYIL
HADİS METİNLERİ (2-0-2)
Hadislerin dili. Rivayetleri senetleriyle birlikte okumanın önemi. Hadislerin senetlerinde ve
metinlerinde geçen bazı kavramlar. Hadisleri tercüme ederken dikkat edilecek noktalar.
Sahih-i Buhârî’nin Kitâbu’l-İlm bölümünden seçme hadisler. Sahih-i Müslim’in Kit’abu’lİman bölümünden seçme hadisler. Tirmizî’den seçme hadisler. İbn Mâce’den seçme hadisler.
KAYNAKLAR





Buhârî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. İsmâ‘îl, el-Câmi‘u’s-sahîh, I-VIII, İstanbul 1979
Müslim, Ebu’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, Sahîhu Müslim, (thk.
Muhammed Fu’âd ‘Abdülbâkî), I-V, Kahire 1374/1955.
Tirmizî, Ebu İsa, Sünen,Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
Ebu Davud, Sünen,Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.
Çakan, İ. Lütfi, Hadis Edebiyatı, İstanbul 1989.
İSLÂM FELSEFESİ TARİHİ II (2-0-2)
İslam Felsefesi Tarihini oluşturan felsefi dönüşümler, bu dönüşümü gerçekleştiren filozoflar
ve bu dönüşümlerin genel İslam düşüncesi üzerindeki etkisi.
KAYNAKLAR

Necip Taylan, Anahatlarıyla İslam Felsefesi, Ensar Neşriyat, İstanbul 2011.
KUR’AN ÖĞRETİMİ (2-0-2)
Kur’an-ı Kerim’i kendine özgü kurallar çerçevesinde ve kendi fonetik özelliklerini esas alan
bir tarzda okumayı öğretmek. Kur´an okuyabilme ve bazı pasajları ezberleme yeteneğini
geliştirilmek. Kur´an okuma kurallarının kavratmak.
KAYNAKLAR





Dağdeviren, A. (2006): Kuran Okuma Sanatı Tecvid. İstanbul: Yeni Akademi
Yayınları.
Çetin, A. (2007): Kur’an Okuma Esasları. Bursa: Emin Yayınları.
Ğavsânî, Y. A.. (1996). İlmü-Tecvid. Dimeşk.
Muhammed Mekkî, N. (1970): Nihâyetü-Kavli-Müfîd fî İlmi’t-Tecvîd. Mısır:
Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâdihi.
Zihni, M. (1898): el-Kavlü-Sedîd fî İlmi’t-Tecvîd. İstanbul: Dâru-Tıbâati-Âmire.
MEZUNİYET TEZİ (0-0-0)
39
Tez konusu ile ilgili yerli ve yabancı literatürün taranması. Tez konusuyla alakalı verilerin
toplanması ve bu verilerin analizi, sentezi ve yazılmasında dikkat edilecek hususların
öğrenilmesi.
KAYNAKLAR

Tez çalışmasıyla ilgili literatür.
DİN FELSEFESİ II (2-0-2)
Din felsefesinin konusu, yöntemi ve kaynakları, akıl ve iman ilişkisi, Tanrı’nın varlığı için
ileri sürülen kanıtlar ile ateistik kanıtların felsefi açıdan irdelenmesi, kötülük sorunu ve farklı
teodiseler, Tanrı hakkında konuşmanın imkan ve mahiyeti, İlahi bilginin ezeliliği ve insanın
özgür iradesi ikilemi ve değişik çözüm arayışlarını ele alan derstir.
KAYNAKLAR















Aydın, M.Din Felsefesi, Ankara 1994.
Aydın, M. Tanrı-Ahlak İlişkisi, Ankara 1991.
Bayraktar, M. Din Felsefesine Giriş, Ankara 1997.
Davies, B. Philosophy of Religion A Guide and Anthology, New York 2000.
Kılıç, R Modern Batı Düşüncesinde Vahiy, İstanbul 2004.
Kılıç, R. Ahlakın Dini Temeli 1992.
Kılıç R. (ed.) Din ve Ahlak Felsefesi, Ankara 2006
Koç, T. Din Dili, Kayseri.
Özcan, H. Epistemolojik Açıdan İman, İstanbul 1992.
Quinn P. L. & Taliaferro C., A Companion to Philosophy of Religion, Massachusetts
1999.
Reçber, M. S. Tanrı’yı Bilmenin İmkanı ve Mahiyeti, Ankara, 2004.
Taylan, N. Düşünce Tarihinde Tanrı Sorunu, İstanbul 1998.
Topaloğlu A. Ateizm ve Eleştirisi, Ankara 1999.
Uslu, F. İmanı Temellendirme Sorunu, Ankara 2004.
Yaran, C. S. Kötülük ve Teodise, Ankara 1996.
DİN HİZMETLERİNDE REHBERLİK VE İLETİŞİM (2-0-2)
Yaygın din eğitimi hizmetlerinde rehberlik faaliyetlerinin önemi, yaygın din eğitiminde hedef
kitle ve özellikleri, özel yardıma muhtaç kişilere yönelik din hizmetleri, din hizmetlerinde
iletişimin yeri ve önemi, iletişim çeşitleri, etkili iletişim metot ve yöntemleri.
KAYNAKLAR


Gürhan Can, Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Ankara: Pegem, 2012.
Mustafa Köylü, Psiko-Sosyal Açıdan Dini İletişim, Ankara. Ankara Okulu Yay., 2012.
CAMİ DENEYİMİ (1-2-2)
40
İletişimle ilgili temel bilgiler: İletişim modelleri ve unsurları. Vaaz ve hutbe metni hazırlama
ve sunma teknikleri. Vaaza başlama ve hutbe duaları. Vaaz ve hutbe uygulaması: Cuma ve
bayram hutbeleri. Ezan ve müezzinlik uygulaması. Namaz kıldırma uygulaması: Cenaze,
Bayram ve Cuma Namazı. Cenaze Uygulaması: Teçhiz, Tekfin, Defin ve Tezkiye.
KAYNAKLAR




Abdurrahman Çetin, Hitabet ve İrşat, Aksa Yayınları, Bursa, 1998.
Mustafa Köylü, Psiko-Sosyal Açıdan Dini İletişim, Ankara Okulu Yay., Ankara 2003.
Süleyman Ateş, Yeni İslam İlmihali, Kılıç Kitabevi, İstanbul 1979.
A. Hamdi Akseki, İslam Dini, Nur Yayınları, Ankara (Tarihsiz).
SEÇMELİ DERSLER
İSLÂM, İNSAN HAKLARI VE DEMOKRASİ (2-0-2)
İnsan haklarına genel giriş. İnsan haklarının dini, ahlaki, felsefi ve hukuki temelleri. İnsan
hakları ile ilgili ulusal hukuk metinleri. Demokrasi ve diğer siyasi sistemler. İslam'da insan
haklarının teolojik temelleri. İslam düşüncesinde siyasi sistemler. İslam, Laiklik ve
Sekülarizm. İslam'da düşünce ve ifade özgürlüğü. İslam, insan hakları ve demokrasi.
KAYNAKLAR







Hüseyin Hatemi, İnsan Hakları Öğretisi, İstanbul 1988
İbrahim Ö. Kaboğlu, Özgürlükler Hukuku: İnsan Hkalarının Hukuksal Yapısı, İstanbul
1998
Yasemin Karaman, İnsan Hakları Eğitimi, Ankara 2000
Ali Rıza Temel,İslam'da ve Batı'da İnsan Hakları ve Hürriyetleri, İstanbul 1993
Şeref Ünal, Temel Hak ve Özgürlükler ve İnsan Hakları Hukuku, Ankara 1997
Ahmet Güç, Şeytana Tapınmanın Yeni Adı: Satanizm
Khaled Ebu el-Fadl, Islam and The Challenge of Democraci
GÜNÜMÜZ FELSEFÎ AKIMLARI (2-0-2)
Hümanizm, varoluşçuluk, darvinizm, meteryalizm.
KAYNAKLAR

Skirbekk, Gunnar, ve Nils Gilje. Antik Yunan´dan Modern Döneme Felsefe Tarihi.
İstanbul: Üniversite Kitabevi, 2004.
GÜNÜMÜZ KELAM PROBLEMLERİ (2-0-2)
Kelâm ilminin ontoloji ve epistemoloji anlayışının kelâmî problemlere ve çözümlerine etkisi.
Ateizmin bahaneleri: Teodise (kötülük problemi). Fonksiyonsuz din ve bid’atlerin beslendiği
kaynaklar: Tenasüh (reenkarnasyon). Kelâmın reenkarnasyon karşısındaki duruşu. Dine
alternatif arayışlar: Satanizm. Yeni din arayışları: Bahâîlik. Alevî İslâm tatbikatı: Alevî ibadet
ve ayinleri.
41
KAYNAKLAR




Adnan Bülent Ünal, A. Bülent Baloğlu (ed.), Kelâmın İşlevselliği ve Günümüz Kelâm
Problemleri
Ahmet Güç, Satanizm
Ali Köse (ed.), Sekülerizm Sorgulanıyor
Aydın Topaloğlu, Teizm ya da Ateizm: Tanrıtanımazlığın Felsefî Boyutları
DİNLER ARASI DİYALOG (2-0-2)
Dinlerin öteki olarak kabul ettiği şeyi değerlendirmede kullandığı ölçütler;
Hint (Hinduizm, Budizm vs) dinlerinin; semitik dinlerin (Yahudilik, Hıristiyanlık ve islam)
diğer dinlere bakışıları; Dinlerarası diyalog, tanımı, mahiyeti ve beklentiler.
KAYNAKLAR






Cafer Sadık Doğru (ed), Islam ve Öteki, Kaknüs Yayınları,İstanbul.
Baki Adam, Yahudilik ve Hıristiyanlık Açısından Diğer Dinler, Pınar Yayınları, 2002.
Ali İhsan Yıtik, Hinduizmin Diğer Dinlere Bakışı, Dinler Tarihi Araştırmaları,
Ankara.
Fuat Aydın, Budanın Diğer Dinlere Bakaşı, Divan ilmi araştırmalar dergisi, sayı 16.
Fuat Aydın, Hint Dini Düşüncesinde İnsanın Özgürlük Arayışı, Hinduizmde kurtuluş,
Ataç Yayınları, İstanbul 2006.
Jacque Waardenburg, Müslümanların Diğer Dinlere Bakışı, çev. Fuat Aydın, Ensar
Yayınları, İstanbul 2006.
ÇAĞDAŞ İSLAM AKIMLARI (2-0-2)
Vehhâbîlik, Doğuşu, Gelişimi, Temel Görüşleri ve Dini Anlayış/Yorumlayış Şekilleri,
Kâdıyânîlik, Doğuşu, Gelişimi, Temel Görüşleri ve Dini Anlayış/Yorumlayış Şekilleri,
Bâbîlik - Bahâîlik, Doğuşu, Gelişimi, Temel Görüşleri ve Dini Anlayış/Yorumlayış Şekilleri,
Anadolu Alevîliği, Doğuşu, Gelişimi, Dini Anlayış/Yorumlayış Şekilleri.
KAYNAKLAR





Günümüz İslam Mezhepleri, E. Ruhi Fığlalı, İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay.,
İzmir, 2008.
Tarihte Vehhabi Hareketi ve Etkileri, A. Vehbi Ecer, Avrasya Stratejik Araştırmalar
Merkezi Yay., Ank., 2001.
Suudi Arabistan ve Vehhabilik, M. Ali Büyükkara, Rağbet Yay., İst., 2004.
Kâdiyânîlik (Ahmediyye Mezhebi), E. Ruhi Fığlalı, Dokuz Eylül Üniv. Yay., İzmir,
1986.
İslama Yönelen Yıkıcı Hareketler (Bâbîlik ve Bahâîliğin İçyüzü), Muhsin
Abdülhamid, (Çev. M. Saim Yeprem, Hasan Güleç), Diyanet İşleri Başk. Yay., Ank.,
1981.
42






Bâbîlik ve Bahâîlik, E. Ruhi Fığlalı, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ank., 1994.
Baha’i Faith A Beginner’s Guide, Moojan Momen, Oxford, 2008.
Türkiye’de Alevilik Bektaşilik, E. Ruhi Fığlalı, Selçuk Yay., Ank., 1994.
Anadolu Alevîliğinin Tarihî Arka Planı (XI.-XIII Asırlar), M. Saffet Sarıkaya, Ötüken
Yay., İst., 2003.
Alevîlik-Bektaşîlik Yazıları, Sönmez Kutlu, Ankara Okulu Yay., Ank., 2006.
Anadolu Alevîliği Amasya Yöresi Bağlamında Bir İnceleme, Harun Yıldız, Araştırma
Yay., Ank., 2004.
ÇAĞDAŞ EĞİTİM AKIMLARI (2-0-2)
Bu derste eğitim düşüncesinin gelişimi ve günümüzde ulaştığı boyutlar ve farklı akımların
görüşleri açıklanacaktır.
KAYNAKLAR






Suat CEBECİ, Eğitim Teorileri Ders Notları, Sakarya, 2007
Kemal AYTAÇ, Çağdaş Eğitim Akımları, A.Ü. Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi
Yayınları Ankara, 1978
Cavit BİNBAŞIOĞLU, Eğitim Düşüncesi Tarihi, Binbaşıoğlu Yay., Ankara, 1982
Hilmi Ziya ÜLKEN, Eğitim Felsefesi, M.E.B., İstanbul, 1967
Gerald L. GUTEK, Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, Çec. Nesrin Kale,
Ütopya Yayınevi, Ankara, 2001
Gürsen TOPSES, Eğitim Felsefesi Temel sorunları, Dayanışma Yay., Ankara, 1982
TÜRK CUMHURİYETLERİ TARİHİ (2-0-2)
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan cumhuriyetlerinin geçmişi ve
bugünü, kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve diğer Türk toplulukları.
KAYNAKLAR


Sadettin Gömeç, Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi, Akçağ Yay., Ankara
2011.
Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisinin çeşitli maddeleri.
DİN FELSEFESİNİN PROBLEMLERİ (2-0-2)
Dinin kaynağı, alanı, dinî bilgi elde etmenin yöntemi, dinî bilgideki kesinliğin şartları, bilgi,
iman ve inanç ilişkisi (iman epitemolojisi).
KAYNAKLAR




Din Felsefesine Giriş, Cafer Sadık Yaran, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2010.
Din Felsefesi, Mehmet S. Aydın, 3. bs., Ankara: Selçuk Yayınları, 1992.
Din Felsefesi, Paul Tillich, çev. Zeki Özcan, İstanbul: Alfa Basım Yayım, 2000.
Din Felsefesi Yazıları I, der. Zeki Özcan, İstanbul: Alfa Yayınları, 2001
43


Din Felsefesine Giriş, Mehmet Bayrakdar, Ankara: Fecr Yayınevi, 1997.
Geleneksel ve Çağdaş Metinlerle Din Felsefesine Dair Okumalar 1, Recep Alpyağıl,
İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
AHLÂK FELSEFESİ (2-0-2)
Ahlâk felsefesine giriş; teorik ahlâk, pratik ahlâk, ahlâkın kaynağı problemi ve bu konudaki
temel görüşler.
KAYNAKLAR




Bedia Akarsu, Ahlak Öğretileri I-II, İnkilap Yayınları.
Ahmet Cevizci, Etiğe Giriş, Paradigma Yayınları.
Etik Kuramlar, der.: Mehmet Türkeri, Lotus Yayınları.
Doğan Özlem, Etik, İnkilağ Yayınları.
ÇEVRE VE DİN (2-0-2)
Çevre Kavramı. Beşeri ve ilahi açıdan çevre. Çevre sorunları ve nedenleri. İnsan-doğa
ilişkilerinin esaslarını belirlemek. İslam’da Çevre Anlayışı. Hz. Peygamber’in Çevre ve
Temizlik hakkında Tavsiyeleri.
KAYNAKLAR










Yunus Macit, Hz. Peygamber'in Sünnetinde Çevre, Trabzon, 2000.
İbrahim Canan, Ayet ve Hadislerin Işığında Çevre Ahlakı, İs-tanbul-l995.
Mehmet Bayraktar, İslâm ve Ekoloji, Ankara-l992.
K. Atik, Kuran ve Çevre, Kayseri 1992.
Y. Fersahoğlu, Dinler ve Çevre, Marifet yayınları, İstanbul, 2003.
M. Yükselmiş, Çevre Sorunları ve İslam, Ankara 1995.
Y. Macit, "Savaş Kuralları Açısından Hz. Peygamber'in Sünneti'nde Doğal Ve Fizikî.
Yapının Masuniyeti", Din Bilimleri Dergisi, V/IV, 95-110 (2005).
Y. Macit, "Sünnet Verileri Işığında Çevre Eğitiminin Esasları", Hadis Tetkikleri
Dergisi III/II, 111-128 (2005).
Y. Macit, "Osmanlı Türklerinde Çevre Anlayışı", Türkler, X/587-597 (2002).
TEFSİR METİNLERİ (2-0-2)
Kur'ân, Tefsir, Kur'ân Kıssaları.
KAYNAKLAR



Kur’ân-ı Kerîm.
Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul: Azim Yay., 1992.
Mehmet Okuyan, Kısa Sûrelerin Tefsiri -I-, İstanbul: Düşün Yay., 2011.
44




Bayraktar Bayraklı, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsiri, İstanbul: Bayraklı
Yay., 2001.
Hayreddin Karaman ve diğ., Kur’ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: TDV Yay.,
2007.
Muhammed Esed, Kur’ân-Mesajı, İstanbul: İşaret Yayınları, 1999.
Mustafa Kara, Güncel Değeri Açısından Kur'ân Kıssaları, Samsun: Selamet Yay.,
2011.
ANTROPOLOJİ (2-0-2)
Dersin tanıtımı, dersin kapsamı ve işlenecek konuların genel özetinin verilmesi ve
öğrencilerin antropoloji ile ilgili fikirlerinin alınması. Antropoloji disiplininin tanıtımı, genel
akademik ilkeleri, tarihçesi ve diğer bilimlerle etkileşimi ve alt disiplinleri. Antropoloji ve
kültür, kültürün ortaya çıkışı, kültürün tanımı, öğeleri, özellikleri ve kültürel süreçler.
Antropolojinin araştırma yöntem ve teknikleri. Antropolojinin gelişimi ve temel antropolojik
kuramlar.
KAYNAKLAR



Kültürel Antropoloji, Haviland, W. A.; Prins, H. E. L.; Walrath, D.; McBride,
B.:2008, Kaknüs Yayınları: 143. İstanbul. (Çeviren: İnan Deniz, Erguvan Sarıoğlu.
ISBN No: 978-975-6698-35-8
Antropoloji: İnsan Çeşitliliğine Bir Bakış, Kottak, Conrad Phillip. 2001, Ütopya
Yayınevi, Ankara. (Çeviri: S. Altuntek, B. Aydın-Şafak, D. Erdal vd. ) ISBN No: 975–
8382–60–8.
21. yüzyılda Kültürel Antropoloji: İnsanın Doğadaki Yeri, Bates, D.G., 2009. İstanbul
Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul (Çeviri: S. Aydın, S. Altuntek, E.B. Altınok v.d.)
45