Plani dhe programi i lëndës: FILOZOFI

FELSEFE
haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati
GİRİŞ
11. sınıflara ait ders plan programlarında Felsefe dersinin okutulmasının amacı öğrencinin hayat için hazırlanmış olması yanı sıra kültür alanında ilerlemesi için öğrencilerin çıkar ve potansiyellerinin karşılanmasından ibarettir. Aynı zamanda genel açıdan bakıldığında toplumsal planda bir gelişmeyi sağlayacak bireysel emellerin yerine getirilmesini mümkün kılacak bilgi ve veri tabanlarının oluşması da hedeflenmektedir.
Kendilerine yaşamayı, etkinlik sürmeyi, proje üretmeyi ve o projeleri
hayata gerçekleştirmeleri yönünde gereken yetenekleri aşılayabilecek bir
Felsefe’ye gençlerin ihtiyaçları var. Gençlerin hayatı kavramaları ve onu
yaşamaları yönünde yardım edecek türde bir Felsefe dersinin ta kendisi
orta okul öğrencilerine sunulmaktadır. Sosyal bir varlık olan kişioğlunun
tavır takınmasına yardım eden bu ders, insanın pratik ve teorik etkinlik
ve davranışlarına içeriklik kazandırıp onun toplumsal fikirlerine de yön
vermektedir.
Felsefe düşüncesi, felsefe problemleri sayesiyle gelişmiştir. Bu olgudan hareket ederek, öğrencilere felsefenin anlatılmasının en doğal yollarından birini felsefi yolun bizzat izlenmesinden ibarettir.
Bu yönden bakıldığı zaman, öğrencilerin doğru felsefi gerçekleri
kavramalarına ilişkin edinilen deneyimlerden hareket ederek, bu ders
programı bir sürü problemleri ve bi düzine fikirleri kapsamaktadır. Ders
programının temel hedefi, iki temel unsur arasında ilişkinin kurulması
sayesiyle, öğrencinin eleştirisel fikir üretebilmesi için yetenekleşmesinden ibarettir. Bu işin ise Felsefe’nin temel problemleri ve kavramları hakkında bilgilerin temin edilmesi (felsefe eserlerine ilişkin basılan kitap ve
metinlerle) ve yansımalara dayalı aktif bir öğrenme sayesiyle gerçekleşmesi hedeflenmektedir ve aynı zamanda bu olgu eğitim sürecinde en
ciddi ve zor bir engeli oluşturmaktadır.
Diğer yandan, böyle bir program öğrencilerin dünya ve kendilerine
yönelik yapıcı bir yaklaşım uygulamalarına da yol açmaktadır.
357
UZAK HEDEFLER
Öğrencilerin 11. Sınıflarda geniş bir kapsamda felsefe sorunlarını ele
aldıklarından hareket ederek Felsefe Dersi program hedefleri şunlardır:
1. Temel felsefe düşüncelerini öğrencinin kavrayıp öğrenmesinden
hareket ederek, kendi etrafındaki dünya ve kendisi hakkında eleştirisel fikir üretme yetisinin gelişimi.
2. Kendi konuşması sırasında veya yazısında genel düşünceler yanı
sıra felsefi düşünceleri de öğrencinin kullanabilmesi için beceri
sahibi olması.
3. Felsefe alanında edindiği bilgilerden yararlanarak öğrencinin topluma ve bizzat kednisine yönelik yaratıcı kimliğinin desteklenmesi.
GENEL HEDEFLER
11. Sınıfa ait Felsefe Dersi program amaçlarından hareket ederek, bu
dersin hedefleri, ilk sırada öğrencinin gelişme ihtiyaçları gözönünde
bulundurularak önemli kazançların edinilmesine yöneliktir. Bir yıl zarfında verilen Felsefe dersi sayesiyle öğrencilerin gruplar halinde sıralanan şu hedefleri yerine getirilmesi öngörülmektedir:
1. Bilgilerin edinilmesi ve onların uygulanması hedefinin yerine
getirilmesi için öğrencinin şunları yerine getirmesi gerekir:
 İnsan düşüncesinin gelişmesinde Felsefe’nin oynadığı rolünü
anlaması ve felsefenin diğer bilimlerle beraber bir bütünü
oluşturduğuna dair fikir sahibi olması
 Felsefi düşüncenin uğradığı değişiklik ve evrimleri kavraması
ve bu arada insan amaçlarının temel problemleri üzerinde
olanlara ağırlık vermesi
 Felsefe tarihinin açıklanmasındaki temel metot ve yöntemler
arasında farkları yapabilmeli ve onlar hakkında bilgi sahibi
olmalı
 İnsanın genelleşmiş tecrübeleri olarak temel felsefi düşünce ve
kategorileri ayırd edebilmeli
358
 Her zaman birden daha çok görüş açısı ve hareket noktalarından başlanarak problemlerin çözümlenmesinde diğer yöntemleri de benimseyebilme düzeyine erişmeli.
2. Bu beceri ve yeteneklere erişmek için öğrenci şu vasıflara sahip
olmalı:
 Felsefi ve pratik konular hakkında kendi fikirlerini argümanlara
dayatabilmek için fikrini belli bir strüktür esasına dayatmayı
becermeli
 Bağımsız çalışmalar gerçekleştirdiği sırada onları teorik kuramlara (felsefe ile ilgili metinlerden yararlanarak) ve pratiklere dayatmayı bilmeli.
3. Belli konulardaki tutum ve değerlerin gelişmesi hedefine ulaşmak
için öğrencinin şunları yerine getirmesi gerekir:
 Felsefede geçerli olan genel görüşlerden hareket ederek toplumsal süreç ve fenomenlerin analizini yapıp onlar hakkında
açıklamalar yapma aşamasına gelmeli
 Kendi içinde olan gerçekleri inceleyip onları öğrendikten sonra, diğerleri ile iletişimin kurulmasında bu deneyiminden hareket etmeli
 Bir bütün olarak dünyanın bir parçasını oluşturan kendi kişiliği
hakkında açıklama yapabilecek kabiliyete olmalı.
ÖZEL HEDEFLER
Öğrenci şunları yerine getirecek kabiliyette olmalı:
 Bilgi açısından
o insan fikrinin genel anlamda gelişmesinde felsefenin yeri ve
rolünü
o kendi tarihi boyunca felsefenin açıklanmasında kullanılan
temel yöntemler ve felsefede mevcut olan temel displinler
arasındaki farkları ayırt edebilmeli
o insanın düşüncesi ve onun dünyadaki rolünün incelenmesine
açıklık getiren değişik ve özellikle felsefi boyutları
359
o felsefede mevcut değişik kuramlardan hareket ederek insanlığı
ve onun gelişme süreci hakkında bilgi sahibi olması
o metafiziğin kurulmasını ve ona yönelik eleştirilerin esasını
o ahlakla ilgili felsefi değerlerde görülen problematiği
 Anlama açısından
o estetik teori ve pratiğinde temel düşünceleri
o toplum, devlet ve iktidar hakkında temel teorileri
 İfade açısından
o felsefe dersinde edindiği bilgilerden hareket ederek gerçekler
hakkında eleştirisel fikir ileri sürebilmesi
 Yazma kabiliyeti açısından
o felsefedeki temel metinlere ve birey olarak edindiği deneyimlere dayanarak bağımsız çalışma türünde yazı yazma yetisini
kazanmış olmalı
360
FELSEFE
Fen bilimleri lisesi
haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati
Program içeriği
Etkinlik
Konunun sunumu
Seçme ders
Tekrarlama ve değerlendirme
TOPLAM
Ders sayısı
47
6
21
74
Program içeriğinin planlaştırılması
Alt kategori
Ders sayısı
İnsan düşüncesinin
gelişmesinde felsefenin yeri ve
Felsefe ve onun felsefenin diğer bilimlerle
5
ilişkileri
tarihçesi
Felsefe tarihinin
açıklanmasında temel yöntem
İnsan düşüncesi
Kategori
İnsan ve dünya
Tanım ve
gerekçe
Felsefe ve
metafizik
Törebilim
Estetik
Politika
felsefesi
İnsanın dünyadaki durumu
İnsan, zaman ve uzay
İnsan ve tarih
Tanıma imkanı ve sınırları
Pragmatizm ve tanıma etkinliği
İfade yeteneği
Analitik felsefe
Metafizik temeli ve eleştirisi
Metafizik içinde tanrı meselesi
Ahlak ve serbest irade
Değerlerin problemi
Estetiğin temel kategorileri
İnsan ve toplum
Devlet ve iktidar
%
63.5
8.1
28.4
100
%
7.4
16
23.5
11
16.1
12
17.6
9
13.3
6
8.8
9
13.3
361
DERS İÇERİĞİ
Program içeriği
Kazanımlar
Kategori
Alt kategori
I Felsefe ve
onun
tarihçesi
1. İnsan
düşüncesinin
gelişmesinde
Felsefe’nin yeri
ve diğer
bilimlerle
ilişkileri
Öğrencinin öğrendikleri:
 Felsefe nedir?
 Felsefenin en önemli dalları ve
kolları
 Felsefenin diğer bilimlerle
ilişkileri
 Felsefe, mit ve din
(3 ders)
Öğrenci:
 Felsefe sözcük anlamını ve başlangıcını
anlatabilmeli
 Felsefenin temel konusu ve dalları hakkında
bilgi sahibi olmalı
 Felsefenin gelişmesi ve diğer bilimlerle olan
ilişkilerini bilmeli
 Felsefe, mit ve din arasında ortak elemanları
ve aralarındaki farklar hakkında bilgi sahibi
olmalı
2. Felsefe
tarihçesinin
açıklanmasında
temel metotlar
 Felsefe ve onun tarihçesinin
ayrıcalığı
 Felsefe tarihinin açıklanmasında
tarih yöntemi (kronoloji) ve
problemler yöntemi
(2 ders)
 Felsefenin onun tarihçesi ile olan ilişkisinin
ifade edilmesi
 Felsefenin ve onun tarihçesinin
açıklanmasında baş vurulan iki esas yöntem
arasındaki farkları izah edebilmesi
1. İnsan
düşüncesi
 İnsan nedir sorusundaki temel
kavramlar
 İnsanın bir varlık olarak ifade
edilmesi
 Bir kültür varlığı olarak insan
(2 ders)
 İnsan çok boyutlu bir varlık olarak ifade
edebilmesi (ontolojik, gneseolojik, ahlak,
estetik, tarih v.b.)
 Sheler antropolojisinde insanının nasıl
tanımlandığını açıklayabilmeli
 Kaiser felsefesinde insanın düşüncelerini ifade
eden unsurlardan dil, mit, din, tarih ve bilimin
II İnsan ve
dünya
362
Dersler
arası ilişki
Sosyal ve
Fen
Bilimleri
Tarih,
Linguistik
belirleyici faktör olduklarına dair analiz
yapabilme yeteneği göstermeli
 Kalım (varoluş) düşüncesi
 Öz, düşünme ve özgülük ile
karşılıklı ilişkilerde varoluş
(2 des)
 Varoluş ifadesini anlamalı
 Varoluşta öz’ün öncelikli bir pozisyona sahip
olduğu hakkında fikir yürütebilmeli
 Kirkergard felsefesinde başlangıç fikri olan
varoluş hakkında bilgi sahibi olmalı
 Egzistansiyalizm felsefesinde varoluşözgürlük ilişkilerini ayırd edebilmeli
 Diğeri ve diğerine duyulan ihtiyaç  Diğeri ifadesini ve XX. yüzyıl felsefesinde
diğerine duyulan ihtiyacı açıklayabilmeli
(2 ders)
 Sorumluluk, tanıma ve deneyim
 Sorumluluğun psikolojik boyutu
 Froyd teorisinde sorumsuzluğun
ifade edilmesi
Psikoloji
(2 ders)
 Sorumluluk, tanıma ve deneyim arasındaki
ilişkiler hakkında bilgi sahibi olmalı
 Bergson felsefesine göre sorumluluğun kişiye
ait bir gerçek olduğunu bilmeli
 Soumluluğun psikolojik boyutunu belirlemeli
 Felsefe düşüncesinde Froyd teorisinin
pozisyonunu saptayabilmeli
 Froyd teorisinde sosrumsuzluğu analiz ve
ifade edebilmeli
 Sorumsuzluğun ifade ettiği anlamı ve sistemi
hakkında bilgi sahibi olmalı
 Ölüm, anlamı ve onun
yadırganması
 İnsan sınırındaki durum:
 Ölümü felsefe anlamdaki ifade olarak izah
etmesi
 Lukrecia felsefesinde ölme inancının analizi
Biyoloji
363
varoluşun sonu ile karşılaşmak
(2 ders)
 Kişioğlunun ölümünü varoluşun bir sonu
olarak algılaması (K.Jaspers)
II İnsan ve
dünya
2. İnsanın
dünyadaki
durumu
 Yunan felsefesinde uzay (kosmos)
fikri
 Rönesans ve Işıkçılık (İlluminisme) döneminde mikrokozmos
dhe makrokozmos
(2 ders)
 Tales, Aleksimander ve Empedokle
felsefelerinde uzayın (kozmos) anlamını
bilmeli
 G.Bruno, Didro ve Bufon felsefelerinde mikro
ve makro kozmos fikirlerini ifade edebilmeli
Biyoloji,
Fizik,
Astronomi
II İnsan ve
dünya
3. İnsan, zaman
ve uzay
 Ruhsal boyut olarak zaman
 Valığın önsel (apriori) boyutu
olarak zaman ve uzay
 Zamanın görelilik boyutu
 Uzay, boşluk ve tanrı
(2 ders)
 Aya Augustin felsefesinde zaman ifadesini
anlaması
 Kant’ın tanıma teorisinde sübjektif şekiller
olarak zaman ve uzayı anlatabilmeli
 Aynştayn’a göre zaman’ın ifadesi
 Uzay boşluğunun varoluşuna dair karşı
fikirleri kavrayıp anlaması (Epikür, C. Bruno
ve atomcuların görüşleri)
Fizik
II İnsan ve
dünya
4. İnsan ve onun
tarihçesi
 Tarihte kişioğlunun kendi icadi:
Tarihe uygunluk ve tarihi çizgi
 Pratik bir varlık olarak insan
(2 ders)
 Tarihin ve kendisinin icad edilmesinde
kişioğlunun rolünün açıklanması
 Pratik fikir hakkında bilgisi olmalı
 Çağdaş felsefede pratik bir varlık olarak
kişioğlunu ifade etmesi
Tarih
III Tanıma
ve gerekçe
1. Tanıma ve
onun sınırları
 Tanımanın başlangıç noktası
olarak kuşku
 Dünya ve kendimizi tanımamız
 Gerekçe ve heves
 Skeptisizm felsefesi ve Dekart rasyonalizm
anlayışına karşı kuşkusunu ifade edebilmeli
 Bilinç ve özbilinç arasındaki farkları ayırd
edebilmeli
364
III Tanıma
ve gerekçe
(2 ders)
 Aklın (entelektin) içeriğini sınıflandırabilmeli:
mazeret ile irade arasındaki farkı bilmeli
 Deneyim ve tanıma sınırları
 Tanıma deneyimle başlar, ancak
ondan ileri gelmez
 Deneyimin teorik yönden
tasdıklanması ve hipotezin
(varsayımın) pratikte tasdik
edilmesi
(3 ders)
 Empirik felsefe hakkında bilgi sahibi
olduğunu göstermeli
 Felsefenin algılama ve sansasyon açısından
hareket ederek deneyim hakkında bilgi sahibi
olmalı
 Kant’ın tanıma teorisinin önsel (apriori)
olarak tanıması
 Varsayımların (hipotezlerin) pratik
tasdıklanması konusunda bilgi sahibi olmalı
(örneğin Astronomi ve benzerleri)
III Tanıma
ve gerekçe
2. Pragmatizm
ve tanıma
etkinliği
 Anlama teorisi olarak pragmatik
kuram, ve bir metot olarak
pragmatizm
 Pragmatik felsefede iradenin rolü
(2 ders)
 Çağdaş felsefede pragmatizme düşen yeri
belirlemesi
 Ç. Pers’in felsefesinde bir yöntem olarak
pragmatizm ve anlamaya yol açan bir teori
olarak pragmatizm arasında ilişki kurabilecek
kabiliyette olmalı
 XH. Uilliams felsfesinde iradenin
pozisyonunu saptaması
III Tanıma
ve Gerekçe
3. İfade yeteneği
 Aristotel’in formal mantığına göre
ifade
 Bir ilişki, tercih ve ceza olarak
ifade
Düşünmek, ifade belirtmek
anlamına gelir (2 ders)
 Aristotel’in mantığında ifadeye verilen anlamı
bilmesi
 Dekart’a göre ifade tanımını yapması
 Kant teorisinde ifadeye verilen anlamı bilmesi
Mantık
365
III Tanıma
ve gerekçe
4. Analitik
Felsefe
 Analitik Felsefe nedir?
 Mantık-matematik gerçekleri
(2 ders)
 Analitik Felsefe temel ilkeleri hakkında bilgi
sahibi olması
 Aksiomatik ve deduktif metotların
kıyaslanması
 Vitghenshtayn’ın analitik felsefesinde
belirtilen mantık-matemetiksel gerçekleri
(ifadeleri) anlatabilme kabiliyetinde olmalı
IV Felsefe
ve
metafizik
1. Metafiziğin
esası ve eleştirisi
 Metafizik bir bilim midir?
(Metafizik düşüncesi, temeli ve
onun eleştirisi)
 Aristotel’den Haydeger’e kadar
varlıkların belirtilmesi
(6 ders)
 Metafizik düşüncesini, temelini ve ona
yönelik eleştiriler hakkında bilgi sahibi olmalı
 Metafizik meseleler hakkında tartışma
yürütebilmeli
 Aristotel felsefesinde “ilk felsefe”yi izah
edebilmeli
 Aristotel’den Haydere kadar felsefe
teorilerinde varlıklar hakkında düşünce
sınırlarını tanıması
IV Felsefe
ve
metafizik
2. Metafizik
içinde tanrı
meselesi
 Deneyim ve mazerete dayanarak
tanrının varlığının tasdıklanması
 Dinin reddedilmesi
 Ortak inanç
 Ölümden sonra hayat var mıdır?
(6 ders)
 T. Akuin felsefesindeki deneyimlerden
hareket ederek tanrı varlığının nasıl ispat
edildiğini bilmeli
 Dekart’a göre tanrının varlığının
tasdıklanmasına değgin ontolojik
argümanların tutarlı tarafları hakkında görüş
bildirmesi
 Niçe’nin teorisine göre, dini kentleşmenin bir
hastalığı olarak açıklaması
 Xh. Djuit’in ortak bir inanç deneyini anlaması
 Platon, Hjum ve Kirkegard’a ait metinlerdeki
366
Mantık,
Matematik
Sosyoloji,
Tarih
bölümlere göre ölümden sonra hayat hakkında
tartışabilmesi
V
Törebilim
1. Ahlak ve
serbest irade
 İnsanın tabiatında törebilimin
desteklenmesi
 Törebilim yasası: hipotetik ve
kararlı bir zorunluluk
 İrade serbest midir? (determinist
ve indeterminist teoriler)
 Ahlak felsefesinde utilitarizm
(faydacılık)
(5 ders)
 Aristotel törebiliminde ahlak değerlerini
tanımlaması
 Kant felsefesine göre ahlak yasası ve ahlaki
olma mecburiyetini açıklama kabiliyetinde
olmalı
 İradenin serbest olması konusunda fikir
üretebilecek kapasiteye sahip olması
 Özgürlük hakkında varoluş görüşü hakkında
tartışabilecek kabileyette olması
 Xh.S. Mil felsefesinde faydacılık ölçüsünün
önemini kavrayabilmeli
Sosyoloji,
Yurttaşlık
Eğitimi
V
Törebilim
2. Değerlerin
problemi
 Felsefi anlamda değer nedir?
 Tüm değerlerin yeniden
değerlendirilmesi
(4 ders)
 Diltar ve Bergson teorilerinde “yaşam
felsefesi” hakkında bilgi sahibi olması
 Niçe’nin imoralizm (ahlaksızlık) ilkesinde
apolonizmin, dionizm ilkesi ile değiştirmesine
açıklık getirmesi
Sosyoloji,
Yurttaşlık
Eğitimi
VI Estetik
1. Estetikte
temel
kategoriler
 Tabiatta ve sanatta güzel
 Sanat yaratıcılığı
 Sanat ve gerçek durum
(6 ders)
 Estetik temel düşünceleri hakkında bilgi
sahibi olup Platon ve Kant’ın eserlerindeki
alıntılardan (güzellik ve sanat) hakkında fikir
sahibi olmak
 Kant ve Niçe’nin sanata deha konusu üzere
görüşlerini ileri sürebilmeli
 Romantik sanat hakkında Hegel’in
düşüncelerine açıklık getirebilmeli
Sanat
367
 Benjamin teorisinde sanat tarihi hakkında
bilgi sahibi olmalı
VII Politik
Felsefesi
1 İnsan ve
toplum
 Toplumun doğal yapısı
 Devletin kökenleri: doğal durum
ve toplu sözleşme
 İnsanların özgür olma mecburiyeti
(4 ders)
 Aristotel teorilerine göre toplumun
örgütlenmesinde insanın tabiatını bilmesi
 Bencillik (egoizm) ve mal varlığından hareket
ederek devletin kökenlerine dair Hobs ve
Ruso’nun teorilerini kıyaslayabilmeli
Yurttaşlık
Eğitimi,
Sosyoloji,
Tarih
IX Politik
Felsefesi
2. Devlet ve
iktidar





 Platon teorisine göre iş bölüşümü esasına
dayalı ideal devlat konusunda kilitsel kavram
hakkında bilgi sahibi olması
 Lok politik felsefesinde doğal hak ve sivil
toplum görüşünü bilmesi
 XH.S. Mil’in teorisine göre devlet gücü karşısında bireyin sahip olduğu gücü kavraması
 Makiavel teorisinde idarenin öncelikli
özellikleri hakkında bilgi sahibi olup bu
şahısa ait olan “Amaç önlemleri özürler” sözü
hakkında tartışma yapma kabiliyetine
ulaşmalı
 Ruso ve Toknevil’in demokrasi teorileri
hakkında bilgi sahibi olmalı
Yurttaşlık
Eğitimi,
Sosyoloji,
Tarih
İdeal devletin örgütlenmesi
İktidar, bilmek ve yapabilmek
Kişi ve devlet iktidarının sınırları
Etikin politikadan ayrılması
Felsefe teorilerinde çağdaş
demokrasi
(5 ders)
Açıklama: Ders programı çerçevesine sadık kalma şartıyla öğrencilerin isteklerine ve bireysel istemlere göre 6 dersi öğretmen istediği
şekilde özörgütleme hakkına sahiptir.
Diğer yandan, bazı ders birimlerinin ele alınıp işlenmesi sırasında diğer bazı dersleri veren öğretmenlerin katılmaları da mümkündür.
Örneğin, İnsan, zaman ve uzay ders birimi işlendiği sırada Fizik öğretmeninin katılması gibi.
368
METODOLOJİK YÖNERGELER
Problemlere yanaşım
Öğrencilerin analitik ve eleştirisel düşünce üretebilmeleri için bu
vasıflarının geliştirilmesi Felsefe dersinin okutulmasının en önemli meselelerinin başında gelir. Bu olgudan hareket ederek Felsefe dersi sırasında
belli kategori ve kuramlarla ilgili hazır ve önceden belirlenmiş formal
düşüncelerin bir sunumu olmamalıdır. Felsefe dersinin verilmesinin amacı, ilk sırada bir düşünce, problem veya felsefi görüşün her yönlü ve analitik bir şekilde anlatılması ve ifade edilmesinden ibarettir. Felsefi düşüncelerin en kolay ve başarılı bir şekilde öğrenilmesinin yolu, düşünce,
kıyaslama, karşılaştırma ve diğer düşünceler ile arasında var olan ilişkilerin anlatılması ve bu arada onların kullanılması yol ve imkânlarının
analiz edilmesinden geçer.
Karşılıklı etki
Felsefe’nin öğrenilmesi sürecinde bireysel ve grup halinde fikirlerin
ifade edilmesi özel bir ağırlık taşımaktadır. Daha başka sözlerle, bu, fikirlerin ayan ve net bir dille ifade edilmesi anlamına gelmektedir. İfade,
değişik teorilerle ilgili açıklamalar, somut örneklerin ileri sürülmesi ve
onların diğer örneklerle kıyaslanması, teorik bölümle ilgili öğrencinin
sağlıklı bir düşünceye varması ve onun pratikte uygulanmasının en geniş
temelini oluşturmaktadır. Bu sayede Felsefe’nin ikincil bir amacı da yerine getirilmiş olacaktır: hayatı anlayabilmek ve yaşamak için öğrenciye
yardım mahiyetinde olan bir Felsefe’nin arzedilmesi.
Felsefe’nin can sıkıcı ve usanç bir derse dönüşmesini önlemek için,
felsefe problemleri ve sorunları hakkında açık tartışmaların yapılması,
verilecek her dersin ayrılmaz bir parçası olmalıdır. Diğer yandan, felsefeye ait kısa metin ve anlatımlar, öğrencilerin büyük filozoflarla temasa
geçmelerinin en iyi ve başarılı yolunu oluşturmaktadır. Ayrıca, her ders
birimi, felsefi terim ve düşüncelerin anlamlarına açıklık getirecek sözlük
ve açıklamaları ihtiva etmelidir.
Bu metotlara dayanarak öğrenci sağlıklı ve tutarlı bir inanca doğru
yönelmelidir. Böyle bir sonuca varmak için savunulan tezler birçok soruya cevap verebilecek türden olmalı, onlar gerçeklere dayanmalı, onların
sayesiyle bazı tahminler yapılabilmeli ve yeni araştırmalar için ufuk açan
özellikte olmalıdırlar. Öğrenci kendi görüş ve fikirlerini yazılı yoklama
şeklinde veya sözlü olarak bağımsız bir şekilde ileri sürebilmeli. Elbette
ki bunları yaparken felsefe ile ilgili metinlerden veya pratikten veri ve
bilgilere başvurmalıdır.
369
DEĞERLENDİRME
Öğrencilerin değerlendirilmesi sırasında Felsefe Dersi öğretmeni
bazı önemli meseleleri de gözönünde bulundurmalıdır:
 Değişik felsefi konuları ve pratik ile ilgili düşünce ve fikirlerin
oluşmasında öğrencinin hangi argümanlara başvurduğunu
 Teorik ve bilimsel verileri entegre etmekte ne denli becerikli olduğunu
 Bireysel veya gruplar halinde öğrenilen değişik konuların takdim
ve sunumunu yapmak için öğrenci ne denli beceriklik göstermektedir
 Büyük filozofların eserlerinden özetlediği metinler sayesiyle bağımsız çalışma yapabilme yönünde ne derece kabiliyete sahiptir.
Değerlendirme konusu:
Sözlü yanıtlar
Takdim ve sunumlar
Kompozisyon ve diğer bağımsız yazı türleri
DERSLER ARASI İLİŞKİLER
Felsefe’nin, insan düşüncesinin genel olarak gelişmesinde önemli bir
bölümü oluşturması gerçeği, bu gelişmenin diğer faktörleri ile karşılıkli
ilişki ve etkileşme halinde olmasını zorunlu kılmaktadır. Tabiat ve toplumda görülen diğer sorunların kümeleşmeleri, felsefe sayesiyle diğer özel
bilim dallarının ortaya çıkmalarına yol açmıştır. Diğer yandan, billim
dallarının eriştikleri her gelişme safhasında, dünya oluşumu hakkında
geniş bir bilgi sisteminin ayrılmaz bir parçası olarak Felsefe karşımıza
çıkmaktadır.
Öğrencilere verilecek dersler ve işlenecek konular kapsamında Felsefe
dersinin devamda getirceğimiz bölümlerle irtibat halinde olması gerekir:
 Felsefe ve onun tarihçesi: Sosyal ve Fen Bilimleri
 İnsan ve dünya: Psikoloji, Tarih, Linguistik, Fizik, Astronomi,
Biyoloji
 Tanıma ve gerekçe: Mantık, Matematik
 Felsefe ve metafizik: Sosyoloji, Tarih
 Etik: Sosyoloji, Yurttaşlık Eğitimi
 Estetik: Sanat
 Politik Felsefe: Yurttaşlık Eğitimi, Sosyoloji, Tarih
370