ca hormonlar

KALSİYUM VE FOSFOR
METABOLİZMASI
Prof. Dr. Arzu Seven
Kalsium homeostazında kemik depo
görevindedir.
 İnsan vücudunda yaklaşık 1 kg. kalsium
bulunur.
 İskelette bulunan kalsiumun % 99 u
hidroksi apatit kristalleri halindedir.
 Kalanı yumuşak dokularda,dişte ve
ECF de bulunur.


Yenı kıtap p 68 fıg 1
Kemik dinamik bir dokudur,remodeling
süreklidir.Sabit durumda,yeni kemik
oluşumu ve kemik rezorpsiyonu
arasında denge vardır.
 Total kalsium :8.8-10.4 mg/dl
 Dolaşımda kalsium 3 şekilde bulunur.


Mb p339 fıg 25.2
Serum protein konsantrasyonu
arttığında ( dehidratasyon,uzun venöz
staz ),protein-bağlı Ca ve total Ca
artar
 Serum protein konsantrasyonu
düştüğünde ( K.C hastalığı,nefrotik
sendrom,malnütriyon ),protein-bağlı
Ca ve total Ca düşer (ionize Ca
referans aralıkta kalır

Klinik durumlarda ayarlanmış Ca
hesaplanmalıdır
 Ayarlanmış Ca=ölçülen Ca
(mmol/L)+0.02 (40-albumin(g/L)

İonize Ca,hc.dışı Ca duyarlı
reseptör(CaSR ) aracılığıyla dar bir
aralıkta tutulur.
 CaSR,hc. Yüzeyindedir, G-protein
kenetlidir,paraitiroid bez ,tiroid bez C
hc ve böbrek tübüllerde bulunur.

Kalsiyum ve fosfor metabolizmasını
düzenleyen hormonlar
Parathormon
 Kalsitonin
 1,25 dihidroksikolekalsiferol (kalsitriol)

PARATHORMON
Preproparat hormon (115 amino asit ) 
proparat h. (90 amino asit ) Parat
hormon (84 amino asit )
 preproPTH da 25 amino asitlik
hidrofobik amino terminal uzantı
(lider/sinyal sekuens )
 Hedef doku /organ → böbrek
direkt
kemik
etki
GİS → indirekt etki


P341 fıg 25 4 MB
Böbrek
 1. distal tübüllerden kalsiyum geri
emilimini 
 2. fosfat ve bikarbonat atılımı 

Kemik
1. resorbsiyona yol açar
kalsiyum ve fosfor mobilizasyonunu 
2. osteoblastlarda kollajen sentezini
 osteoklastlarda çözünürlüğü 
 öncül hücrelerin osteoklast ve
osteoblastlara dönüşümünü sağlar
 Kemiğin kalsiyum bağlama kapasitesini 
GİS
 Kalsitriol sentezini uyararak kalsiyum
ve fosforun emilimini (barsaktan)
arttırır.
(renal 1  –hidroksilaz aktivasyonu  )
En hızlı etki → BÖBREK
 En büyük etki → KEMİK

PTH ın karboksi terminal segmentinde
biyolojik fonksiyon yoktur.
Katepsin B PTH ı 2 ye böler:
PTH (1-34):biyolojik aktif amino uç
PTH (35-84):inaktif karboksi uç
Dolaşımda proPTH bulunmaz
PTH ın periferik metabolizması K.C ve
böbrekte gerçekleşir.
Parathormon düzenlenmesi
Serum iyonize kalsiyum düzeyi
 ↓→
PARATHORMON 
(-) feed
 ↑→
PARATHORMON 

back
 Kronik Mg eksikliği PTH salgılanmasını
baskılar.
 Düşük kalsitriol seviyesi PTH sentezini
engeller


P340 MB fıg 25 3
PTH ın hücresel etkileri cAMP
aracılıdır
 ( G protein-uyarılı adenil siklaz
aktivasyonu )
 PTH yanıt sistemi reseptör sayısında
DOWN REGULASYON ve cAMP
sonrası mekanizmayla
DESENSİTİZASYON a tabidir.


Yeni kit68 fıg 2
PATOLOJİ
HİPOPARATİROİDİZM:
 1. Primer  bezlerin otoimmun yıkılımı
 2.Sekonder  cerrahi girişim
 PTH  Serumda kalsiyum 
Serumda fosfat 
 Nöromusküler irritasyon, kramplar,
tetani , laringospazm , konvulsiyon

PSÖDOHİPOPARATİROİDİZM:
 Genetik bouzkluk
 Hipokalsemi,hiperfosfatemi,PTH artışı
 Biolojik aktif PTH (+)
 Rezistans ( Gs  gibi …)
 Boy kısalığı,kısa metakarpal/metadorsal
kemikler
 PTH infüzyonuna yanıt olarak
plazma/idrar cAMP de artışın olmaması
tanıyı kesinleştirir
 HİPERPARATİROİDİZM:

Sekonder hiperparatiroidizm,PTH
artışı ve bezlerin hiperplazisi ile
karakterizedir.İlerleyici böbrek
yetmezliği olanlarda görülür
 25 (OH )D3 ün 1,25 (OH)2D3 e
dönüşümü az,barsaktan Ca emilimi
etkisiz, kompansatuar sekonder PTH
salgılaması (normokalsemi amaçlı )

PTH-ilişkili protein (PTHrP)
 3 izoform şeklinde (139,141 ve 173
amino asit )
 Yapısal ve fonksiyonel olarak PTH a
benzer
 Fetus Ca homeostaz ve iskelet
gelişmesinde önemli


Malignanci ilişkili hiperkalsemide
(HCM) önemli
KALSİTONİN
Tiroid bezinin parafoliküler C hücreleri
 Polipeptid yapılı (32 amino asit )
 Etkileri:
 Kemik → resorbsiyonu↓
 Kemik dokusundan kalsiyum ve fosfor
kaybını ↓
 Serum kalsiyum ↓
 Serum fosfor↓


Böbrek  kalsiyum ve fosforun tübüler
geri emilimini   renal klirens 

Etkileri parathormonun zıt yönünde !
Serum iyonize kalsiyum↑→ kalsitonin↑
 Serum iyonize kalsiyum ↓→
kalsitonin↓
 Gastrointestinal hormonlar→ kalsitonin
(gastrin,glukagon,sekretin…)
 Tiroidin medüller karsinomunda
kalsitonin önemli bir tümör belirteci

D VİTAMİNİ
 Ciltte UV radyasyonla sentezlenir.
 D2 vitamini (ergokalsiferol) ciltte
ergosterolden UV radyasyonla
sentezlenir.
 D3 vitamini (kolekalsiferol ) ciltte

7-dehidrokolesterolden UV
radyasyonla sentezlenir (enzim
gerektirmeyen fotoliz reaksiyonu )
 D3 vitamini ve metabolitleri plazmada
 D vitamin-bağlayıcı protein (DBP ) e
 bağlı olarak taşınırlar.


Mb p342 fıg 25.5
KALSİTRİOL
Karaciğer  ER
kullanan
Mg 2+
monooksijenaz
O2
(25 hidroksilaz)
NADPH
 Böbrek Mg 2+
O2
kompleks
NADP
monooksijenaz
cytP450
(1 hidroksilaz)
ferroredoksin red.
ferroredoksin

25-hidroksilasyon K.C de endoplazmik
retikulumda gerçekleşir.
 Hız sınırlayıcı basamak
 K.C de depo şekli
 Dolaşımdaki seviyesi K.C. deposunu
 yansıtır

25-OH D3 ün önemli bir kısmı enterohepatik dolaşıma katılır safraince
barsakta geri emilim
 1 α hidroksilaz
aktivitesi,hipofosfatemi,hipokalsemi,D
vit.eksikliği,kalsitonin,büyüme
hormonu,prolaktin ve östrojenle
uyarılır.

Böbrek tübüller,kıkırdak,barsak ve
plasentada bulunan 24-hidroksilaz ile
inaktif 24,25 (OH )2 D3 oluşur.
 Dolaşımdaki 24,25 (OH)2D3 ile 1,25
(OH )2 D3 arasında ters ilişki vardır.
 1,25 (OH)2D3,kalsitriol,kendi
üretiminin önemli birdüzenleyicisidir.

Yüksek kalsitriol seviyesi böbrek 1 α
hidroksilaz aktivitesini baskılar,24hidroksilaz aktivitesini uyarır.
 D vitamini prohormon olarak kabul
edilir.


Ligand-protein kompleksi çekirdeğe
taşınır.1,25 (OH)2 D3 gen
ekspresyonunu uyararak Ca
metabolizmasını etkiler.

Düzenlenmesi
serum kalsiyum ve
fosfor düzeyleri
parathormon
 Ca2+  parathormon  1 hidroksilaz
 kalsitriol 
Barsak villüs
 Osteoblast
 Böbrek distal tübül

sitozolde
reseptör
(steroid h.)
Barsak  aktif taşıma mekanizması
ile kalsiyum ve fosfor emilimini 
 Kemik  osteokalsin yapımını 
Kemik dokusundan mineral ve matriks
mobilizasyonu 
 Böbrek  kalsiyum ve fosforun renal
atılımını kısıtlar.

PATOFİZYOLOJİ
RİKETS
 Hipokalsemi,hipofosfatemi,mineraliza
syonu bozuk kemik yapısı ve ilişkili
iskelet bozuklukları ile karakterize
 En sık rastlanan sebep :vitamin D
eksikliği
 2 tip D vitamini –bağımlı rickets
vardır:

Tip 1:genetik otozomal resesif,
25(OH)D3 ün 1,25 (OH )2 D3 e
dönüşümünde kusur
 Tip 2:otozomal resesif
 DNA-bağlayıcı domainde tek bir amino
asidde değişiklikfonksiyonsuz
reseptör

Erişkinde D vitamin eksikliği
OSTEOMALAZİ ye yol açar.
 Ca ve fosfor emilimi düşükekstra
selüler Ca ve fosfor seviyeleri düşük
 zayıf ve kırılgan kemik
