TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ

T.C.
GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE
DESTEKLEME MODELİ
30 Havza
1
Sunum Planı
1.
Tarım havzalarının belirlenmesi
2.
Mevcut durum değerlendirmesi
3.
Amaç ve gerekçe
4.
Sistemin tanıtılması




5.
Veri tabanı
Havza modeli
Talep tahmin modeli
Karar destek sistemi
Sistemin kazanımları
2
Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve
Destekleme Modeli
Tarım Havzaları




Ekolojik olarak benzer olan
Ülke’nin idari yapılanmasına uygun
Yönetilebilir büyüklükte
Tarım ürünlerinin ekolojik ve ekonomik olarak en uygun
yetiştirilebildiği bölgeleri ifade eder
Bu çalışma



Kurumsal hafızanın oluşturulduğu
Bilgisayar teknolojilerinin kullanıldığı
Dinamik ve geliştirilebilir bir model uygulamasıdır
3
Mevcut Durum




Bugüne kadar üretim ve kalkınma planları;
sadece coğrafi bölgeler ve idari sınırlar esas
alınarak yapılmıştır
Tarım sektöründe ülkemizin arz ve talep
dengesi istenilen düzeyde sağlanamamıştır
Üretim açığı veya arz fazlası ekonomiye yük
olmuştur
Tarımla ilgili çok veri üretilmiş, ancak bu veriler
bir arada kullanılmadığından yapılan
planlamalar eksik kalmıştır
4
Neden Böyle Bir Çalışmaya İhtiyaç Duyuldu
Gerekçe
Kalkınma Planları, Tarım Kanunu, Hükümet Eylem Planı
Amaç
 Tarım havzalarını belirlemek
 Sağlıklı tarım envanteri hazırlamak
 Üretim planlamasına imkan sağlamak
 Hangi ürünün nerede ne kadar üretilebileceğini
belirlemek
 Çiftçinin gelirini artırmak
 Geleceğe ait talep projeksiyonları yapmak
./.
5
Neden Böyle Bir Çalışmaya İhtiyaç Duyuldu
Amaç
 Destekleri rasyonel, yönlendirici ve etkin bir şekilde
kullanmak
 Arz açığı olan ürünlerde üretim artışı sağlamak
 Doğal kaynakları korumak ve sürdürülebilir kullanımını
sağlamak
 Havza bazlı planlama ve yönetimle ilgili sektör talebini
karşılamak
 Muhtelif senaryolara göre üretimi planlamak
minimum maliyet
sıcaklığın artması
kuraklık
aşırı yağış
üretim artışı
6
Neler Yapıldı?
7
Sistemin Bileşenleri
TALEP
TAHMİNİ
HAVZA
PORTAL
(SİSTEM TAŞIYICISI)
VERİ
TABANI
KARAR
DESTEK
8
Kullanılan Verilerin Hacmi
VERİ TABANI
Toplam 527.782.613 kayıt
İklim
21 milyon kayıt
Toprak
2.2 milyon kayıt
Topoğrafya
500 milyon nokta verisi
Diğer
Veriler
265 İstasyondan
30 Yıllık Veri
11 Değişik Veri Grubu
işlendi
Eğim,Yön ve
Yükseklik
Nüfus, Hayvancılık vb. bilgiler 10 bin kayıt
160 ülkeyle gerçekleştirilen
Dış Ticaret verileri 4.572.000 Kayıt
Kullanılan Veriler
Modelde Kullanılan Veriler
ÇKS
Toprak
Topografya
Arazi Sınıflandırması
İklim
• Yetiştirilen
ürünler
• Derinlik
• Yükseklik
• Yağış
• Büyük
Toprak
Grupları
• Eğim
• CORINE
• Tüm CORINE Veri
Tabanına Girildi
• Arazi Önem Sınıfları
(STATİP)
• 81 il için Arazi Önem
Sınıfları Veri
Tabanına Girildi
• Mutlak Tarım
Arazileri
• Özel Ürün Arazileri
• Dikili Tarım Arazileri
• Marjinal Tarım
Arazileri
• Örtü Altı Tarımı veya
Seralar
• Diğer Araziler
• Köy Sınırları
• Nem
• Desteklenen
ürünler
• Destek
miktarları
• Desteklenen
alanlar
• Ürünlerin
desteklere
duyarlılığı
• Erozyon
• Su
• Rüzgar
• Drenaj
• AKK
• Yön
• Sıcaklık
• Buharlaşma
• Toprak
Sıcaklığı
• Rüzgar
• Güneşlenme
Süresi
• Güneşlenme
Şiddeti
10
Diğer Veri Kaynakları
TOBB
FAO
TÜİK
Diğer
• Yerli Ürün Borsaları
• TOBB’a bağlı ürün
borsaları
Türkiye ve Diğer Ülkeler
Tarımsal Üretim ve Tüketim
(1987-2008)
Meyve – Sebze
• OECD
• Uluslararası Ürün
Borsaları
• Chicago
• Kansas
• Liverpool
• Et, Süt, Yumurta
• Hububat
• Baklagiller
• Endüstri Bitkileri
• Meyve ve Sebze
• Su Ürünleri
• Orman Ürünleri
• Bağ, Zeytin, Çay vb.
• DTÖ
• Sanayi Veritabanı
• Yurtdışı işbirliği
teklifleri
• Fuar bilgileri
• Diğer Bilgiler
(TÜRKAK, Organik
Tarım, TSE,
GLOBALGAP)
• Sektör Meclisi
çalışmaları sonuç
değerlendirmeleri
Tarımsal Üretim
Üretici Fiyatları
Hayvansal
Diğer
Tarla Bitkileri
• Baklagiller
•Endüstriyel Bitkiler
• Tahıllar
• Yağlı Tohumlar
• Yem Bitkileri
• Yumru Bitkileri
Bitkisel ürün tüketimi
Fiyat Verileri
Hayvansal ürün tüketimi
• Tarla Ürünleri
• Sebze - Meyve
• Hayvansal Ürünler
• EuroStat
• Üniversiteler
• Bakanlıklar
Sosyo Ekonomik Veriler
Nüfus, GSMH, GSYİH,
İş Gücü
11
50x50 metrelik gridler (alan)
İklim, toprak, topoğrafya verileri
2.500m²’lik birim alana yayılarak bitki
ekolojik istekleri ile ilişkilendirilmiştir
12
Sistemin Bileşenleri
TALEP
TAHMİNİ
HAVZA
PORTAL
(SİSTEM TAŞIYICISI)
VERİ
TABANI
KARAR
DESTEK
13
Tarımsal Üretim Havzalarının Belirlenmesi
• İklim
• Toprak
• Topoğrafya
Kullanılan
• Arazi Sınıfları
Veriler
Verilerin
İşlenmesi
Tarımsal Havza
Belirleme Modeli
Sonuç
14
Bütün İklim Değerleri Dikkate Alındığında
Toplam 32 Farklı Küme
En Düşük
Sıcaklık
En Yüksek
Sıcaklık
Ekstrem Min.
Sıcaklık
Yıllık Ortalama
Sıcaklık
Toplam Yağış
15
Sadece Topoğrafya Dikkate Alındığında
Toplam 1000’in Üzerinde Farklı Küme
Yükseklik
Eğim
Yön
16
Sadece Toprak Verileri Dikkate Alındığında
Toplam 1000’in Üzerinde Farklı Küme
Derinlik
Erozyon
Arazi sınıfları
17
İklim – Topoğrafya – Toprak Verileri
Dikkate Alındığında
Toplam 190 Tarım Havzası
İklim
Topoğrafya
Toprak
18
Tarım Havzaları – Üretim Deseni – Bakanlık Politikaları
Toplam Kaç Tarım Havzası
190 Tarım Havzası
30 Havza
Ürün Desenleri, yönetilebilirlik, benzer ekoloji .vb.
x
19
Sistemin Bileşenleri
TALEP
TAHMİNİ
HAVZA
PORTAL
(SİSTEM TAŞIYICISI)
VERİ
TABANI
KARAR
DESTEK
20
Talep Tahmini

Geçmişe yönelik 30 yıllık veriler;
Üretim

Tüketim

Dış ticaret

Fiyat

Nüfus

GSMH- GSYİH
kullanılarak geleceğe yönelik politikalara esas
olacak projeksiyonlar yapılmıştır.
21
Çeltik Üretim Miktarı (1993-2010)
Yıllar
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Üretim (ton)
225.000
200.000
250.000
280.000
275.000
315.000
340.000
350.000
360.000
360.000
372.000
490.000
600.000
696.000
648.000
753 325
750 000
860 000
1.8e+006
Celtik
forecast
95 percent interval
1.6e+006
1.4e+006
1.2e+006
1e+006
800000
600000
400000
200000
2000
2005
Yıllar
2010
2015
2011
Tahmin (ton)
858.798
2012
909.566
2013
913.532
2014
959.646
2020
2025
Buğday Üretim Miktarı (1993-2010)
Yıllar
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Üretim (ton)
21.000.000
17.500.000
18.000.000
18.500.000
18.650.000
21.000.000
18.000.000
21.000.000
19.000.000
19.500.000
19.000.000
21.000.000
21.500.000
20.010.000
17.234.000
17.782.000
20.600.000
19.660.000
3e+007
2.8e+007
Bugday
forecast
95 percent interval
2.6e+007
2.4e+007
2.2e+007
2e+007
1.8e+007
1.6e+007
1.4e+007
1.2e+007
1e+007
2000
2005
Yıllar
2010
2015
2011
Tahmin (ton)
20.839.800
2012
18.403.300
2013
20.538.200
2014
19.821.500
2020
2025
Sistemin Bileşenleri
TALEP
TAHMİNİ
HAVZA
PORTAL
(SİSTEM TAŞIYICISI)
VERİ
TABANI
KARAR
DESTEK
24
Karar Destek
 Hangi havzada hangi ürünlerin ne kadar
üretileceğine yönelik
fiyatlar
talep tahmini
destek bütçesi
dış ticaret
havzaların
üretim
potansiyeli
gibi veriler kullanılarak
 Toplam refahı maksimize edecek sürdürülebilir
üretim dağılımı yapılacaktır
Model Öncesi ve Sonrası Üretim
Nohut
Planlama Öncesi (2007)
Havza Sayısı
Ekilen Alan
(Ha)
Üretim
(ton)
29
503.674
505.366
Ekim yapılmamış havzalar
Planlama Sonrası
Havza sayısı
Ekilen Alan
(Ha)
Üretim
(Ton)
24
408.777
544.847
Desteklenmesi
planlanmayan
havzalar
Desteklenmesi
planlanmayan
alanlar
26
Model Öncesi ve Sonrası Üretim
Çeltik
Planlama Öncesi (2007)
Havza
Sayısı
Ekilen Alan
(Ha)
Üretim
(ton)
28
79.676
648.000
Ekim yapılmamış havzalar
Planlama Sonrası
Havza
Sayısı
Ekilen
Alan
(Ha)
Üretim
(Ton)
16
116.546
837.568
Desteklenmesi planlanmayan havzalar
27
Üretim ve Destek Planlaması
9
13
17
11
11
13
6
13
15
11
15
15
11
12
15
14
13
8
4
19
13
11
7
11
27
13
9
10
12
9
13
11
6
8
13
11
14
30
11
12
29
13
13
21
20
10 14
26
13
25
10
15
14
23
10
7
5
28
15
13
6
12
18
12
14
11
13
14 14
8
14
14
12
3
16
14
10
2
1
14
11
13
12 13
9
13
22
12 14
24
Desteklenen Ürün Sayısı
Desteklenmesi Planlanan Ürün Sayısı (KDS)
Havza Bilgileri
Genel Bakış
Ürünlere Göre Bakış
Desteklerin Ürünlere Göre
Karşılaştırılması
28
Modelin Kazanımları


Etkin üretim planlaması yapılabilecektir
Biyolojik çeşitlilik, toprak ve su kaynaklarının
korunması sağlanabilecektir

Verimlilik artacaktır

Üreticinin karı artacaktır

Arz talep dengesi sağlanacaktır

Alımlardan doğan kamu finansman yükü azalacaktır

Üretim planlaması ile uluslararası rekabet gücü artacaktır

Türkiye’nin AB’ye uyum sürecinde olası gelişmelerin önemli
tarım ürünleri üzerine etkilerinin analizi yapılabilecektir
29
Teşekkürler…
30