Ambalaj At Ambalaj Atıklarının Kontrol n Kontrol n

advertisement
Ambalaj Atı
Atıkları
klarının Kontrolü
Kontrolü Yönetmeliğ
netmeliği
BELEDĐYELERDE VE EKONOMĐK ĐŞLETMELERDE
AMBALAJ YÖNETĐMĐ
Ali Đhsan DOĞAN
Ziraat Mühendisi
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı
Ambalaj Atıkları Yönetimi Şube
Müdürlüğü
REW FUARI-ĐSTANBUL/7-10 HAZĐRAN 2012
Ali Đhsan DOĞAN
1
MEVZUAT
•2872 sayılı Çevre Kanunu
•Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği(1991)
•Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği(2004)
•Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği(2007)
•Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği(2011)
Ali Đhsan DOĞAN
2
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ
YÖNETMELĐĞĐ
Ambalaj Atıklarının Yönetimi
– Ambalaj atıkları
yönetimi: Ambalaj atıklarının
belirli bir sistem içinde, kaynağında ayrı
toplanması,
taşınması,
ayrılması,
tekrar
kullanılması,
geri
dönüştürülmesi,
geri
kazanılması, bertaraf edilmesi ve bu faaliyetlerin
gözetim, denetim ve izlenmesi işlemlerinin
tümüdür.
– Ülkemizde ambalaj atıklarının yönetimi 24.08.2011
tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan
Ambalaj
Atıklarının
Kontrolü
Yönetmeliği
doğrultusunda yürütülmektedir.
Ali Đhsan DOĞAN
3
Yönetmeliğin Amacı
Çevre açısından belirli ölçütlere, temel şart ve
özelliklere sahip ambalaj üretilmesi,
Ambalaj atığı oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen
ambalaj atıklarının tekrar kullanım, geri dönüşüm ve
geri kazanımı,
Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde
doğrudan ve dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin
önlenmesi, (Çevre Kirliliğine sebebiyet verilmemesi)
Ambalaj atıklarının belirli bir yönetim sistemi içinde,
kaynağında ayrı toplanması, taşınması, ayrılması ve
bu işlemlere ilişkin teknik ve idari standartların
oluşturulmasına,
yönelik, prensip, politika ve programlar ile hukuki,
idari ve teknik esasların belirlenmesidir.
Ali Đhsan DOĞAN
4
Yönetmeliğin Kapsamı-I
• Yönetmelik; piyasaya sürülen bütün ambalajları ve
bu ambalajların atıklarını kapsar.
• Defolu ürünler, fireler, piyasaya sürülmemiş
ambalajlar ve benzeri üretim artıkları ile ambalaj atığı
tanımına girmeyen boru, sac levha gibi demir- çelik
hurdaları, tekstil atıkları ve benzeri ambalaj dışı geri
kazanılabilir
atıklar
bu
Yönetmelik
kapsamı
dışındadır.
Ali Đhsan DOĞAN
5
Yönetmeliğin Kapsamı-II
• 22/7/2005 tarihli ve 25883 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
kapsamındaki ambalaj atıkları,
• 14/3/2005 tarihli ve 25755 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
kapsamındaki ambalaj atıkları,
• 30/7/2008 tarihli ve 26952 sayılı Atık Yağların
Kontrolü
Yönetmeliği
kapsamındaki
ambalaj
atıklarının toplanması, taşınması, ayrılması, geri
dönüşümü, geri kazanımı ve bertaraf edilmesi ilgili
yönetmeliklerin hükümlerine göre yapılır.
• Ancak
bu
ambalajların
bildirimleri
Ambalaj
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine göre ekonomik
işletmeler tarafından 1/1/2013 tarihinden itibaren
yapılacaktır.
Ali Đhsan DOĞAN
6
Yönetmeliğin Genel Đlkeleri
Ambalaj atıkları oluşumunun önlenmesi,
Az atık üretilmesi,
Tekrar kullanılabilir ambalajların tercih edilmesi,
Ambalaj atıklarının geri kazanılması( tekrar kullanım, geri dönüşüm,
enerji geri kazanımı vb.),
Çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen ambalaj üretilmesi,
Piyasaya sürülen ürünlerde kullanılan ambalajların atıklarının
kaynağında ayrı toplanması, geri dönüştürülmesi, geri kazanımının
sağlanması ve bu işlemler için gerekli maliyetlerin piyasaya sürenler
tarafından karşılanması,
Piyasaya sürenler bu Yönetmelikte tanımlanan yükümlülükler yerine
getirilmesi amacıyla kar maksadı taşımayan tüzel kişiliğe haiz bir yapı
oluşturabilir. Tüzel kişiliğe haiz bu tür oluşumlar, piyasaya sürenlerin
yükümlülüklerini yerine getirebilmek için Bakanlıktan yetki alması,
Ambalaj atıklarının geçici faaliyet belgeli ve/veya çevre lisanslı
işletmelere verilmesi esastır. Ambalaj atıklarının bunların dışındaki kişi
ve/veya kuruluşlar tarafından toplanması yasaktır.
Ali Đhsan DOĞAN
7
Yönetmelikte Taraflar
Bakanlık
Çevre ve Şehircilik Đl Müdürlüğü
Belediyeler
Ambalaj üreticileri
Tedarikçiler
Piyasaya sürenler
Yetkilendirilmiş kuruluş(ÇEVKO, TÜKÇEV vb.)
Satış noktaları, Alış Veriş Merkezleri
Ambalaj atığı üreticileri
Lisanslı işletmeler
Ali Đhsan DOĞAN
8
Belediyelerde Ambalaj Atıkları Yönetimi
Belediyelerin Görev ve Yetkileri-I
Büyükşehir Belediyeleri;
• Ambalaj atıklarını düzenli depolama sahalarına
almamak, bu doğrultuda gerekli önlemleri almak,
• Đlçe belediyeleri tarafından yürütülen çalışmalarda
koordinasyonu sağlamak ve bu çalışmaları
desteklemekle,
• Ambalaj
atıkları
yönetimi
kapsamında,
Yönetmelikle sorumluluk verilen taraflarla birlikte
eğitim faaliyetleri yapmak ve bu faaliyetlere
katkıda bulunmakla,
görevli ve yükümlüdür.
Ali Đhsan DOĞAN
9
Belediyelerin Görev ve Yetkileri-II
Đl, Đlçe ve Belde Belediyeleri(I)
– Ambalaj atıklarını kaynağında ayrı toplamak veya toplattırmakla, bu
iş
için
toplama
ayırma
tesisi
kurmak/kurdurmak,
işletmek/işlettirmekle ve kurduğu tesislere çevre lisansı/geçici
faaliyet belgesi almak/aldırmakla,
– Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması için ambalaj atıkları
yönetim planını hazırlamakla,
– Piyasaya sürenler ve/veya yetkilendirilmiş kuruluş ile sözleşme
yapılması durumunda ise ambalaj atıkları yönetim planını birlikte
hazırlamakla ve uygun görüş için Bakanlığa sunmakla,
– Yönetim planı kapsamında gelişme raporlarını hazırlamak ve Çevre
ve Şehircilik Đl Müdürlüğüne sunmakla,
– Ambalaj atığı yönetim planı doğrultusunda, çalışmaları yürütmek,
gerekli tedbirleri almakla,
– Ambalaj atıklarının evsel atık toplama araçlarına alınmaması için
gerekli tedbirleri almakla,
– Ambalaj atıklarının düzenli depolama sahalarına kabul edilmemesi
için gerekli önlemleri almakla,
Ali Đhsan DOĞAN
10
Belediyelerin Görev ve Yetkileri-III
Đl, Đlçe ve Belde Belediyeleri(II)
– Çevre lisansı başvurusunda bulunacak olan toplamaayırma, geri dönüşüm ve geri kazanım tesislerine
çalışabilecekleri uygun alan temin etmekle,
– Ambalaj atıkları yönetimi kapsamında, bu Yönetmelikle
sorumluluk verilen taraflarla birlikte eğitim faaliyetleri
yapmak ve katkıda bulunmakla,
– Ambalaj atıkları yönetim planı kapsamında toplanan ambalaj
atıklarına ilişkin belgeleri düzenlemek ve/veya onaylamakla,
– Ambalaj atığı yönetimi konusundaki sorumluluklarını,
gerekli görmesi halinde, yetkilendirilmiş kuruluşla işbirliği
içerisinde yürütmekle,
– Ambalaj atıklarının yetkili olmayan kişiler tarafından
toplanmasını,
taşınmasını,
depolanmasını,
geri
dönüştürülmesi ve geri kazanılmasını önlemek amacıyla
gerekli tedbirleri almakla,
– Tercih etmeleri halinde, PET ambalaj atıkları toplama
yükümlülüğünü Türkiye Kızılay Derneğine devretmekle,
görevli ve yükümlüdürler.
Ali Đhsan DOĞAN
11
Ambalaj Atıklarının Kaynağında
Ayrı Biriktirilmesi
– Ambalaj atıklarının diğer atıklardan ayrı olarak
oluştukları yerlerde ayrı olarak biriktirilmesi
mecburidir.
– Konutlar, apartmanlar, toplu konut/sitesiler, okullar,
üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları,
hastaneler, oteller, lokantalar, büfeler, otobüs
terminalleri, demiryolu istasyonları, sağlık
kuruluşları, spor kompleksleri, marketler, satış
noktaları, iş ve alışveriş merkezleri ve stadyum gibi
yerler oluşan ambalaj atıklarının oluştuğu noktada
ayrı biriktirilerek, belediyenin toplama sistemine
bedelsiz olarak verilmesi mecburidir.
Ali Đhsan DOĞAN
12
Ambalaj Atıklarının Kaynağında
Ayrı Toplanması
– Ambalaj atıklarının toplanmasından belediyeler sorumludur.
– Belediyeler ambalaj atıklarını kaynağında ayrı toplama-ayırma
faaliyetini kendisi veya sözleşme imzaladığı çevre lisanslı/geçici
faaliyet belgeli toplama-ayırma tesisleri ile gerçekleştirir.
– Ambalaj atıklarını kaynağında ayrı toplama faaliyetini belediye
kendisi gerçekleştirecek ise toplama ayırma tesisi kurmak ve bu
tesise çevre lisans almak mecburiyetindedir.
– Belediyeler kaynağında ayrı toplama için Ambalaj Atıkları Yönetim
Planı hazırlar. Çalışılması halinde plan Yetkilendirilmiş Kuruluş
ve/veya piyasaya sürenlerle birlikte hazırlanır.
– Hazırlanan plan uygun görüş için için Bakanlığa sunulur
– Kaynakta ayrı toplama çalışmaları plan kapsamında yürütülür.
– Yapılan çalışmalar hakkında Gelişme Raporları hazırlanır. Bu raporlar
altı aylık periyotlar halinde Çevre ve Şehircilik Đl Müdürlüğüne
sunulur.
– Belediyeler plandaki ve uygulamadaki değişiklikleri Bakanlığa
bildirir.
Ali Đhsan DOĞAN
13
Ayırma Tesisi
Ambalaj
Atıklarının Hayat Döngüsü
Ambalaj
Üreticisi/Tedarikçi
Toplama-Taşıma
Piyasaya Süren/
Marka Sahibi/
Đthalatçı
Geri Dönüşüm
Tesisi
Satış Noktası
Son kullanıcı/
Tüketici
Ayrı biriktirme
Ali Đhsan DOĞAN
14
Ekonomik Đşletmelerde Ambalaj ve Ambalaj
atığı Yönetimi
Ambalaj Üreticileri-I
– Tasarım aşamasından başlayarak, üretim ve
kullanım sonrasında en az atık üretecek, geri
dönüşümü ve geri kazanımı en kolay, en
ekonomik ve çevreye en az zarar verecek ambalaj
üretmekle,(Çevreci ambalaj üretmek)
– Ambalaj malzemesini tekrar kullanıma, geri
dönüşüme ve/veya geri kazanıma uygun olacak
şekilde tasarlamak, üretmek ve piyasaya
sunmakla,
– Ambalaj atıkları yönetimi kapsamında eğitim
faaliyetleri yapmakla ve bu faaliyetlere katkıda
bulunmakla,
Ali Đhsan DOĞAN
15
Ambalaj Üreticileri-II
– Ek-4’te yer alan Ambalaj Üreticisi Müracaat Formunu,
ürettikleri ambalajları müşterilerine satışı esnasında ambalaj
kullanmaları halinde ise ayrıca Ek-5’te yer alan Piyasaya
Süren Müracaat Formunu elektronik yazılım programı
üzerinden doldurabilmek için kullanıcı kodu ve program
erişim şifresi almakla,
– Bir önceki yıl ürettiği, ithal ettiği, ihraç ettiği, piyasaya
sürdüğü ambalajlar için Ek–4’te yer alan Ambalaj Üreticisi
Müracaat Formunu, piyasaya sürdüğü ve/veya ihraç ettiği
ürünlerin ambalajları için ise Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren
Müracaat Formunu elektronik yazılım programı üzerinden
doldurarak, her yıl Şubat ayı sonuna kadar Çevre ve
Şehircilik Đl Müdürlüğüne göndermekle,
Ali Đhsan DOĞAN
16
Ambalaj Üreticileri-III
– Ambalajların üretilmesinde, Yönetmeliğin 5 inci
maddesi, birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan
hususlar doğrultusunda gerekli önleme ile ilgili
tedbirleri almakla,
– Ambalajları 14 üncü ve 15 inci maddelerdeki
hükümlere uygun olarak üretmekle,
– Üretilen ambalajlarda işaretlemenin tercih
edilmesi halinde ambalajlarını, üretim esnasında
16 ncı maddede belirtilen şekilde işaretlemekle,
yükümlüdürler.
Ali Đhsan DOĞAN
17
Tedarikçiler
– Tedarikçi:Kendisi ambalaj üreticisi olmayıp piyasaya
sürenlere ambalaj tedarik edenler ile piyasaya sürenler
adına fason üretim yapanlar, tedarikçi olarak
tanımlanmaktadır.
– Ek-6’da yer alan Ambalaj Tedarikçisi Müracaat
Formunu elektronik yazılım programı üzerinden
doldurabilmek için kullanıcı kodu ve program erişim
şifresi almakla,
– Bir önceki yıl tedarik ettiği ambalajları için Ek-6’da yer
alan Ambalaj Tedarikçisi Müracaat Formunu elektronik
yazılım programı üzerinden doldurarak, her yıl Şubat
ayı sonuna kadar Çevre ve Şehircilik Đl Müdürlüğüne
bildirmekle, yükümlüdürler.
*Bir firma hem tedarikçi hem de ambalaj üreticisi ve/veya
piyasaya süren konumunda olabilir.
Ali Đhsan DOĞAN
18
Piyasaya Sürenler-I
Ambalaj kullanımı;
• Ürünlerin ambalajlanmasında tekrar kullanıma uygun
ambalajları tercih etmekle,
• Ürünün kullanımı sonrasında en az atık üretecek, geri
dönüşümü ve geri kazanımı kolay ve ekonomik
ambalajları kullanmakla, (Çevreci ambalaj kullanmak)
• Atık önleme ile ilgili tedbirleri almakla,
Mevzuata uyum;
• Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat Formunu
elektronik yazılım programı üzerinden doldurabilmek için
kullanıcı kodu ve program erişim şifresi almakla,
• Miktara bakılmaksızın bir önceki yıl piyasaya sürdüğü,
ithal ettiği, ihraç ettiği ürünlerin ambalajları için Ek-5’te
yer alan Piyasaya Süren Müracaat Formunu elektronik
yazılım programı üzerinden doldurarak, her yıl Şubat ayı
sonuna kadar Çevre ve Şehircilik Đl Müdürlüğüne
göndermekle,
Ali Đhsan DOĞAN
19
Piyasaya Sürenler-II
• Piyasaya Süren Müracaat Formunu, elektronik yazılım
programına kaydolduğu yıl dâhil olmak üzere bildirimde
bulunmadığı yılları da kapsayacak şekilde doldurmakla,
• 17 nci maddede belirtilen geri kazanım hedeflerini
sağlamakla,
• Geri kazanım hedeflerinin sağlanması için geri kazanım
kapasitesini oluşturmakla,
• Kaynağında ayrı toplanan ve geri kazanılan ambalajların
belgelendirmesini yapmak ve bunları elektronik yazılım
programı üzerinden her yıl Şubat ayı sonuna kadar
göndermekle,
• Piyasaya sürdüğü ürünlerin ambalajlarının 14 üncü ve 15
inci maddeler hükümlerine uygunluğunu kontrol
etmekle,
• Piyasaya sürülen ürünlerin ambalajlarında işaretlemenin
tercih edilmesi halinde ambalajlarını, 20 nci maddede
belirtilen şekilde işaretlemekle,
yükümlüdür.
Ali Đhsan DOĞAN
20
Piyasaya Sürenler-III
Geri kazanım yükümlülüğünün yerine getirilmesi için;
• Depozito yöntemi tercih edilebilir,
*Tekyönlü depozito uygulanması durumunda, geri alınan ambalaj
atıklarının çevre lisanslı/geçici faaliyet belgeli geri dönüşüm veya
geri kazanım tesislerine göndermesini sağlamakla,
*Kullanım
ömrü
dolmuş
depozitolu
ambalajların
çevre
lisanslı/geçici faaliyet belgeli geri dönüşüm veya geri kazanım
tesislerine göndermekle,
*Eğitim faaliyetleri yapmak ve katkıda bulunmakla,
*Depozito uygulamasına ilişkin planı Çevre ve Şehircilik Đl
Müdürlüklerine sunmakla,
• Belediye ile sözleşme yöntemi tercih edilebilir,
*En az piyasaya sürdüğü ambalaj miktarına eşdeğer miktarda
ambalaj atığı oluşan nüfusa sahip belediyeler ile kaynakta ayrı
toplama faaliyeti yürütmekle,
*Sözleşme yapmak, belediyelerle birlikte ambalaj atığı yönetim
planı hazırlamak,
*Kaynağında ayrı toplama maliyetlerini karşılamak,
*Eğitime katılım ve destek sağlamak,
Ali Đhsan DOĞAN
21
Piyasaya Sürenler-IV
• Yetkilendirilmiş kuruluş ile anlaşma yöntemini
tercih edenler;
*Sözleşmek yapmak,
*Yükümlülüklerini sözleşme ile yetkilendirilmiş
kuruluşa devretmek,
*Geri
kazanım
yükümlülüğünün
yerine
getirilmesinden sorumlu olmak,
Harcamaları karşılamak;
• Ambalaj Atıkları Yönetim Planına katılmak,
• Eğitim faaliyetlerine katılım ve destek vermekle
yükümlüdürler.
*Bir piyasaya süren birden fazla yetkilendirilmiş
kuruluşa üye olabilir.
Ali Đhsan DOĞAN
22
Geri Kazanım Hedefleri
Malzemeye göre yıllık geri kazanım hedefleri (%)
Yıllar
Cam
Plastik
Metal
Kağıt/Karton
Ahşap
2005
32
32
30
20
-
2006
33
35
33
30
-
2007
35
35
35
35
-
2008
35
35
35
35
-
2009
36
36
36
36
-
2010
37
37
37
37
-
2011
38
38
38
38
-
2012
40
40
40
40
-
2013
42
42
42
42
5
2014
44
44
44
44
5
2015
48
48
48
48
5
2016
52
52
52
52
7
2017
54
54
54
54
9
2018
56
56
56
56
11
2019
58
58
58
58
13
2020
60
60
Ali Đhsan DOĞAN60
60
15
23
Belediyelerde Veri Kayıt Sistemi
• Sistem Kayıt Adresi
• http://cevre.cob.gov.tr
Ali Đhsan DOĞAN
24
Belgelendirme Sistemi
BELEDĐYE
PS/YK
SÖZLEŞME
Ali Đhsan DOĞAN
TAT/
GDT
25
Belgelendirme Sistemi
Belgeyi
sistemden
sözleşme
yaptığı
PS/YK ya
aktarır
Belediye
Veri kayıt
sistemi
(Toplama
verileri)
Yönetim Planı
Toplamaayırma, geri
dönüşüm
TAT/GDT
PS/ YK
Maliyetleri
karşılar
Be
mi lgele
kta m
rla e
rı
Toplama
ayırma
maliyetleri
Đl
Müdürlüğü
Ali Đhsan DOĞAN
Belediyenin
sistemine
verilir
Sanayi, OSB,
Mücavir alan
sınırı dışı,
havaalanını,
getirme merkezi
26
BELGELEME ÖZETĐ
• Yönetmeliğe göre TAT’ lar artık PS’lere
doğrudan belgeleme yapamaz,
• Belgelemede onaylı plan kapsamında toplanan
ve geri kazanılan ambalaj atıkları kullanılır,
• Belgelemede eşdeğer nüfus esas alınır,
• Ambalaj atıkları GFB/TAT lisanslı tesisler
tarafından toplanır-ayrılır ve geri dönüştürülür.
• Belgelemeye ait veri akışı elektronik
sistemden belediye ye aktarılır. Belediyede bu
verileri PS/YK’lara aktarır.
Ali Đhsan DOĞAN
27
Đletişim
Ali Đhsan DOĞAN
Ziraat Mühendisi
Telefon :0.312. 586 30 66
Faks :0.312. 474 03 35
www.aihsan.dogan@csb.gov.tr
Ali Đhsan DOĞAN
28
Download