araştırma: öneriler

Ways of Implementing the EU Directives
on Violence against Women, Children and Youth:
Good Practices and Recommendations
Proje,
Ljubljana Üniversitesi,
Fen Bilimleri Fakültesi,
Slovenya
tarafından aşağıdaki 10 ortak organizasyon işbirliği ile
yönetilmiştir:
– Eşit Fırsatlar Ulusal Merkezi, Slovakya
– Eşitlik Geliştirme Merkezi, Litvanya
– Eşitlik ve Çoğulcuğa Destek Derneği Vita Activa,
Slovenya
– Felsefe ve Sosyoloji Enstitüsü, Letonya Üniversitesi,
Letonya
– Görme Engelliler Yardımlaşma Kuruluşu, Polonya
– İnsan Haklarını Teşvik Organizasyonu, Malta
– Kıbrıs Üniversitesi
– Patriarşi ile Mücadele Edenler Derneği (PATENT),
Macaristan
– Symfiliosi//Uzlaşma, Kıbrıs
– Tartu Üniversitesi, Sosyoloji ve Sosyal Politika
Enstitüsü, Estonya
Araştırma:
2004 Katılımcı AB
ülkelerinde kadınlara,
çocuklara ve gençlere
uygulanan şiddet
hakkındaki politikalar
ÖNERİLER
Aşağıdaki öneriler, 10 2004 katılımcı AB ülkesinde kadınlara, çocuklara ve
gençlere uygulanan şiddet ile ilgili yasalar hakkındaki araştırmanın sonuçlarıdır. Ulusal uygulamalar ile hakkındaki tüzel dokümanların etkisine özel önem
verilmiştir. Araştırma, Ways of Implementing the EU Directives on Violence
against Women, Children and Youth: Good Practices and Recommendations (Kadınlara, çocuklara ve gençlere uygulanan şiddet hakkında AB yönergelerini gerçekleştirmenin yolları: Başarılı uygulamalar ve öneriler) isimli 2 yıllık
proje tarafından yönetilmiş ve finansal olarak Avrupa Komisyonu’nun Daphne
II Programı tarafından desteklenmiştir.
Kadınlar, çocuklar ve gençlere uygulanan şiddete karşı düzenlenmiş olan
yasalar, Çek Cumhuriyeti, Kıbrıs, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya,
Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya için, 1991–2006 yılları arasındaki süreç
dahilinde araştırılmış ve analiz edilmiştir. Ljubljana Üniversitesi’ndeki araştırma grubu tarafından yapılan analizin temelini oluşturan bilgi ve veriler bu
ülkelerdeki ortak organizasyonlar tarafından sağlanmıştır. Araştırmanın ön
sonuçları, 20–22 Mart 2009 tarihinde Ljubljana’da gerçekleşen konferansta,
Avrupa’nın dört bir köşesinden katılmış olan yüzden fazla uzman tarafından
tartışılmıştır. Projenin sonuçları, Violence in the EU Examined isimli kitapta
yayınlanmıştır.
Kitabın elektronik sürümü (İngilizce) ve broşür (Arnavutça, Çekçe, Estonyaca, Hırvatça, İngilizce, Letonyaca,
Litvanyaca, Macarca, Makedonca, Polonyaca, Slovakça,
Slovenyaca, Türkçe ve Yunanca), projenin internet sayfasından yüklenebilir ya da mail ile sipariş verilebilir.
Projenin internet sayfası:
http://www.ff.uni-lj.si/fakulteta/Dejavnosti/ZIFF/
DAPHNEeng/home.html
İletişim:
daphne@ff.uni-lj.si
Edited by Iztok Šori
© University of Ljubljana, Faculty of Arts, 2009
Önsöz
Bu broşür, kadınlara, çocuklara ve gençlere uygulanan şiddetin değişik şekilleri ile nasıl baş edilmesi gerektiği ile ilgili öneriler sunmaktadır. Bahsedilen
şekiller: fiziksel, psikolojik, ekonomik, cinsel, toplumsal, hane içi ve yakın ilişki
şiddeti, cinsel taciz, kadın genital bozulmaları, onur adına işlenmiş olan suçlar,
insan kaçakçılığı, cinsel istismar, çocuk fuhşu, çocuk pornosu ve fiziksel ceza.
University of Ljubljana
GENEL ÖNERİLER
BELİRLİ ÖNERİLER
Yasal Mevzuat
Hizmetler ve destekler
Toplumsal Cinsiyet bakış açısı, yasal mevzuata dâhil edilmelidir. Bundan dolayı, toplumsal cinsiyete dayalı
şiddet hükümlerde yer almalı ve kanunun değişik alanlarının taslak oluşturma ve yürütme aşamalarında dikkate
alınmalıdır.
 Kadınlara, çocuklara, gençlere ve değişik sosyal
gruplara uygulanan şiddetin değişik şekillerinin kesişimi
değerlendirilmelidir. Ekonomik ve psikolojik şiddet ve ihmal, fiziksel şiddet ile aynı ciddiyetle değerlendirilmelidir.
Göçmenlerin, engellilerin, bağımlıların, Romen ve diğer
grupların özel durumu göz önüne alınmalı ve ayrımcı olmayan bir yöntem ile değerlendirilmelidir.
 Kadınlara, çocuklara ve gençlere uygulanan şiddetin
her şeklinin emredici yaptırımlar gerçekleştirilmelidir.
 Politikaların düzenlenmesi ve gerekli hizmetlerin
sağlanması konusunda, STK’ların (Sivil Toplum Kuruluşu) bütçeleme ve ilgili mekanizmaları şeffaf olmalı ve
yasalar tarafından düzenlenmelidir. Yasal bağlayıcı dokümanların eksik olduğu durumlarda karar verici kişiler
bağlılıklarını, STK’lar ile işbirliğinin şeffaf kurallarını içeren özel işbirliği anlaşmaları imzalayarak gösterebilirler.
 Yeni teknolojiler şiddet için yeni bir alan oluşturmaktadır ve yasalarda, özellikle şiddet uygulama, filme
alınmış çocuk cinsel tacizi ve takip etme konularında
değerlendirilmelidir. Bu problemleri anlayabilmek için,
daha iyi bir eğitim ve yeni teknolojiler hakkında artan bir
farkındalık geliştirmek çok önemlidir.
 Uyarlanmış bütün kanun ve kural evraklarının uygulamaya geçirilmesi devamlı olarak izlenmeli ve değerlendirilmelidir. Devam eden aşamalarda mevcut kurallar değerlendirmenin sonuçları doğrultusunda değiştirilmelidir.
 AB yasalarından yükümlülükler uygulamaya geçirilirken, uluslararası kongre karar alıcıları sadece minimal standartları temsil ettiklerini, seviyenin artırılması
ve kapsamlı, değişik sektörleri içeren; kanunlar, medya
kampanyaları, araştırmalar ve mağdurlar için eğitim ve
hizmetler ile kuşatılmış işbirliği stratejilerinin ayrıntılı
olarak hazırlanması gerektiğinin farkında olmalılardır.
Yetkili otoriteler, şiddet mağdurları için, kullanılmaya hazır yerleşim alanları, telefonda yardım isteme
hatları ve şiddetin değişik şekillerine maruz kalmış ve
değişik bölgelerde bulunan mağdurlara özel hazırlanmış
diğer destek programları ile başlayarak, servisler hakkında merkez bir veri tabanı yönetmelidirler.
 Şiddet mağdurları için güvenli ve ulaşılabilir yerleşim alanlarının sağlanması, daha etkili yetkilendirme
ve mağdurların rehabilitasyonu için son derece önemli
olduğundan, STK’lar kadar Devlet tarafından da gerçekleştirilmelidir.
 Devlet enstitüleri, her 10.000 kişi için, şiddet mağdurlarına sağlanan yerleşim alanları için birim başına
(yataklar ve odalar) veri toplamalıdır. Bu konuda, AB tavsiyeleri de değiştirilmelidir.
 Şiddet mağduru kadınlara, çocuklara ve gençlere
özel, psikolojik ve yasal destek sunmak için donanımlı çalışanların bulunduğu iyi kamulaştırılmış 24 saat hizmet
veren ücretsiz telefonla hizmet destek yardım hatları
kurulmalıdır. İnsan ticareti mağdurları ve göçmen kadınlar için mağdurun ana dilinde destek sağlanmalıdır;
bu bakımdan geniş alana hizmet veren bir AB telefonla
yardım destek hattı çok uygun olacaktır.
 Şiddet mağdurlarına özel destek programları için
devamlı ve bağımsız değerlendirme başlatılmalı ve sonuç olarak, hizmet sağlayanlar için ortak ulusal ve AB
standartları geliştirilmelidir.
 Mağdurların kurallar ve hizmetlerin gelişimi ve
değerlendirilmesindeki katılımı desteklenmeli ve teşvik
edilmelidir.
 Şiddet mağduru kadın, çocuk ve gençlerin ihtiyaçlarına verilen tutarlı karşılıklar sağlanması amacıyla aracılık stratejileri geliştirilmelidir.

İkincil Haksızlığa Uğrama (Mağduriyet)
 İkincil haksızlığa uğramanın engellenmesi için,
mağdurların haklarının yasal yargılama usullerinde belirtilmesi gerekmektedir. Mağdurun –çocuk ya da yetişkin
olmasından bağımsız olarak- sadece bir kere sorgulanmaya (kayıtlı beyanname kullanılarak) ve mağdur eden
kişi ile karşılaşmamaya ve yeterli ve uygun bir uzman
eşliğinde sorgulanmaya hakkı olmalıdır.

Eğitimler
 Özellikle polis merkezinde, savcılıkta, mahkemede,
sosyal hizmetlerde, eğitim ve sağlık enstitülerinde çalışan
kişileri hedef alan, değişik kurumlar için ve şiddetin değişik şekillerine özel normal ve zorunlu eğitimler başlatılmalıdır.
 Toplumsal cinsiyet bakış açısı eğitimlere ve devlet
kurum ve kuruluşlarını da içeren geniş bir alanı kapsayan
kurumları hedefleyen farkındalık artırma programlarına
dâhil edilmelidir.
Veri toplama
 Kadınlara, çocuklara ve gençlere uygulanan şiddet
ile ilgili, polisten, adli makamlardan, mahkemelerden,
okullardan, sosyal ve diğer enstitülerden gelen verileri de
içeren merkez veri toplama işlemi ulusal aşamada yönetilmelidir.
 En aşağı seviyede toplumsal cinsiyet, yaş, eğitim
durumu, vatandaşlık, mağdur ve mağdur eden arasındaki ilişki ve şiddetin cinsi hakkında veri toplanmalıdır.
Yasal prosedürlerdeki aşınma oranları ayrıca izlenmelidir.
Ulusal aksiyon planları
 Kadınlara, çocuklara ve gençlere uygulanan şiddetin değişik şekilleri ile ilgili normal ulusal aksiyon
planları kararlaştırılmalı, yürütülmeli ve izlenmelidir.
Değerlendirme mekanizmaları ve ilerleme aşamasındaki
raporlamalar kadar belirli kurumların asıl amaçları, öncelikleri, stratejileri ve sorumlulukları da bu planların içsel
kısımları olarak yer almalıdır.
Kampanyalar
 Kadınlara, çocuklara ve gençlere uygulanan şiddete
karşı olan kampanyalar, yasal alanyazını anlama ve mağdurların haklarına daha odaklı olmalıdır. Aile içi çocuklara şiddet, çocukların cinsel istismarı, fuhuş, genç kadınlara karşı cinsel şiddet, cinsel taciz, tecavüz, zorla yaptırılan/planlanan istek dışı evlilikler kadın genital bozulması
ve kadın öldürme suçu gibi belirli şekillerdeki şiddet daha
fazla önemsenen bir tavırla belirlenmelidir.
Araştırma
 Uzmanlaşmış ve odaklı araştırmalar yönetilmeli ve tatmin edici bir bütçe ile desteklenmelidir. Yetersiz
bir şekilde araştırılmış çok sayıda alan bulunmaktadır:
mağdurlara sunulan hizmeti kalitesi ve sonuçları, evli eşler arasında tecavüz, evli olmayan çiftler arasında şiddet,
aynı cins ilişkilerde şiddet, ekonomik ve psikolojik şiddet,
şiddet ve etnik köken, yaşlı ve genç kişiler arasında planlanmış ve zorla, istek dışı gerçekleşen evlilik, onurunu
koruma adına işlenen suçlar (namus suçları), kadın genital bozulması, cinsel amaçlı yapılan turistik geziler, mail
yoluyla evlenmesi sağlanan kadınlar, görev sahibi askeri
görevliler ve insan satıcılığı, fuhşa zorlayan taraflar, çocuk satıcılığı, tek başına yaşamak zorunda olan çocuklar,
cinsel taciz ve doğrudan ya da dolaylı olarak şiddet gören
çocuklar, boşanma ya da ayrılma sonrasında şiddet görmeye devam eden kadınlar ve çocuklar.
 Evli çiftler arasında tecavüz ile ilgili zorunlu yasal
kovuşturma mağdurun yararına olacak şekilde dikkatlice
incelenmelidir ve incelemenin sonucunda çıkan öneriler
taslak haline getirilmelidir.
Kadınlara uygulanan şiddet hakkında
 Şiddete maruz kalmış kadın mağdurlar ve çocukları, uzmanlaşmış kadın servisleri tarafından yetkin
destek görmeye ihtiyaç duyarlar. Danışmanlık servisi ve
mağdurun üzerindeki idari güç (ebeveyn ile çocuğun arasındaki ilişkiyi ayarlama gücü gibi) aynı kurumun çatısı
altında olmamalıdır.
 Kadın şiddet mağdurları ücretsiz yasal destek ve
iş gücü piyasası, devamlı yerleşim ve ek finansal destek
konularında özel sosyal destek mekanizmasından yararlanma hakkına sahip olmalıdır.
 Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen Tatbikat Kodu’nun iş ve işçi sendikası alanlarının uygulanmasının teşvik edilmesi gerekmektedir.
 Şiddet mağduru göçmen kadınlara yardım ve destek
kültürlerarası yetkin çalışanlar tarafından verilmelidir.
 Şiddet mağduru göçmen kadınların şiddet gördükleri eşlerine bağlı kalmadan oturma izni ve iş gücü piyasasına giriş haklarına sahip olmalıdır.
Çocuklara uygulanan şiddet hakkında
 Yasal olarak, aile içinde şiddet gören çocuklar ile ilgili olarak AB bağlayıcı dokümanları kabul edilmelidir.
 Şiddetin görgü tanığı olan bir çocuk, yasal olarak
aile içi şiddet mağduru olarak kabul edilmelidir.
 Internet hizmeti sağlayanlar, yetkin otoriteleri,
kendi kanallarından yayılmaya çalışılan herhangi yasal olmayan içerikler hakkında uyarmak zorunda olmalıdırlar.
İnsan ticareti ve cinsel istismar hakkında
 İnsan ticareti suçu hakkında yasal yetkili kişilerin
suç sorumluluğu (evlilik aracı şirketleri, seyahat şirketleri, gece kulüpleri vb.) güçlendirilmeli ve etkili olarak
uygulanmalıdır.
 Mağdurların kimliklerinin belirlenmesi ile ilgili
prosedürler geliştirilmeli ve potansiyel olarak insan ticareti ile karşılaşmış olabilecek bütün gruplar (okullar,
sosyal destek servisleri, STK’lar, elçilikler, yurtdışı askeri
okullar, polis, savcılık, mahkeme) ile ilgili olarak genel
protokoller hazırlanmalıdır.
 İnsan ticaretinin bütün mağdurları ve fuhuş yapan
kadınlar temel servislerden ( barınmalar, tıbbi destek,
psikolojik ve sosyal destek, hakları hakkında bilgilendirilme, destek programları, yasal temsil edilme) yararlanmaya, vatandaşlıkları, polis ya da savcılıkla işbirliği yapmalarına bağlı olmadan hak kazanmalıdır.
 İnsan ticaretine maruz kalmış mağdurlar ve fuhuş
yapan kadınlar için kaçış yolları tasarlanmalı ve kaynaklandırılmalıdır.