HABER BÜLTENĐ 28 Mart 2005 Haber Özetleri Ortadoğu • Salı günü yapılacak olan Irak Ulusal Meclisinin 2. oturumdan önceki 24 saat yeni hükümetin kurulmasında çok önemli gözükmektedir. Hükümetin kurulması ile ilgili görüşmeler Kürt ve Birleşik Irak Đttifakı Heyeti arasında devam etmekte. Taraflar temel ilkelerde anlaştılar. Temel konular ise cumhurbaşkanlığı ve yardımcıları, meclis başkanlığı ve yardımcıları ve başbakanlık görevlerinin belirlenmesinden ibarettir. Öte yandan Allavi yeni Irak hükümetine katılmayı arzu etmediklerine ifade etti. Allavi, hükümete katılmasını 4 şarta bağladı. Bunlar; Baas partisinin eski üyelerinin tutuklanmalarını keyfilikten çıkarıp yasal temellere dayandırılması, din adamlarının hükümete katılmalarının sınırlanması, komşu ülkelerle ilişkilerin niteliğinin belirlenmesi ve kendi hükümeti süresince var olan güvenlik güçlerinin fes edilmemesi. (ALQUDS GAZETESĐ) • KYB siyasi büro sorumlusu aynı zamanda peşmerge güçlerinin liderlerinden biri olan Kevser Resul Ali, yaptığı açıklamada Kürt Đttifakı ve Birleşik Irak Đttifakı peşmerge güçleri hususunda bir anlaşmaya vardıklarını belirtti. Bu anlaşmaya göre yaklaşık 100 bin olan peşmerge güçleri, yasal bir dayanak getirilerek Irak silahlı kuvvetlerinin bir parçası olarak Kürdistan bölgesini koruyan bir güç olacaktır. Ayrıca bu güçler Kürdistan bölgesinin kontrolü altında görev yapacaklar. (ALQUDS GAZETESĐ) • Birleşmiş Milletler Genel Sekreter temsilcisi Eşref Kadı dün Şii mercii Sistani’yi Necef’teki evinde ziyaret etti. Kadı ziyaret sonrasında yaptığı basın açıklamasında kendisinin Kofi Annan’dan herhangi bir mesaj getirmediğini sadece Sistani’nin siyasi görüşünü saptamak için bu ziyareti gerçekleştirdiğini söyledi. (ALQUDS GAZETESĐ) • Erbil, Musul, Tuzhurmatu ITC büroları ile Musul Kadınlar Kulübü bürosu ABD güçleri tarafından saldırıya uğradı. (TURKMENELĐ TV) • Kürtlerin Kerkük il meclisi seçimlerindeki başarısından sonra il meclisi toplantısında bundan sonra işleri idare ederken farklı yöntemler kullanacaklarını ifade ettiler. Bunu vurgulamak için de 90 dakika süren il meclis toplantısında, meclisin 2/3’sini oluşturan Kürtler Kürtçe konuşmaya devam ettiler. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ) 1 • Irak polisinden alına haberlere göre dün gece geç saatlerde Telafer’de çatışma yaşandı. Silahlı bir grup Telafer’deki polis merkezine havan ateşi açtıklarını ve polis gücünün karşılık verdiğini, dört saatlik çatışma sonuncunda 4 ölü ve 16 yaralı olduğu belirtildi. (ALQUDS GAZETESĐ) • Eski Hükümet Meclis üyesi Songül Çubuk “Yeni kurulacak olan hükümette Türkmenlere 1 bakanlık verilecek gibi gözüküyor. Halbuki bu Türkmenlerin hak ettiğinin çok altında bir orandır. Buna ilaveten Türkmenler daha önceki millet meclisinde %8 oranında temsil ediliyordu. Şimdi bu mecliste %2,5’la temsil edilmekteler. Halbuki Türkmenler Irak’ın üçüncü büyük etnik unsurdur ve toplam nüfusa oranları ise %10’dur. Dolayısıyla şimdiki kurulacak olan hükümette birden fazla bakanlık verilmelidir. Hatta Türkmenler cumhurbaşkanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerinde bulunmalıdırlar” şeklinde beyanat verdi.(ALQUDS GAZETESĐ) • Đran Đçişleri Bakanı Abdülmahid Musevi Suudi Arabistan’a birkaç günlük resmi ziyarette bulundu. Ziyaretin amacı Đran ile Suudi Arabistan arasındaki güvenlik konusundaki işbirliğinin güçlendirilmesi. (AZZAMAN GAZETESĐ) • Irak Đslami Partisinin yayınladığı Darrüsselam gazetesi “Dikkat tehlike yaklaşmaktadır” manşeti attı. Yayınlanan haberde yaklaşık 3 aydan beri laik ve global bir çerçeve çizen Avrupalı bir organizasyonunun Irak’ta Latince harfleriyle Kürtçe kursları açmayı planladığı yazıyor. Bu gizli aktivite Erbil ve Süleymaniye Eğitim Bakanlıklarından yeşil ışık aldıktan sonra yaklaşık 800 öğretmenle yeni Kürt alfabesinin öğretimi 01.07.2005 tarihinde başlayacak. Süleymaniye ve Erbil’deki 50’şer okul belirlenerek birinci sınıftan itibaren Latin harflerle Kürtçe eğitim vermeyi kademeli olarak başlanacaktır. Plana göre 2012 yılında Kürt partilerinin kontrolü altında olan tüm bölgelerdeki okullarda bu sistem uygulanmış olacaktır. (ALQUDS GAZETESĐ) • Irak’ta kendilerine baskı ve haksızlık yapıldığını söyleyen Türkmenler, cuma namazı sonrasında protesto gösterisi düzenledi. Musalla Camii’ndeki namazın ardından yürüyüşe geçen Türkmenler, kentlerinde ABD ve Irak askerlerinin kendilerine sürekli baskı uygulamasına isyan ettiler. “Federalizme ve ABD’ye hayır” pankartları açan Türkmenler, “Yaşasın Türkmenler, yaşasın adalet” diye bağırdılar. Kimi Türkmenler, “Askerlerin evlerine gelip paralarını, altınlarını aldıklarını, silah çektiklerini” ileri sürdü. Türkmenler ayrıca haksız yere göz altında tutulan arkadaşlarının serbest bırakılmasını da talep etti.(www.kerkuk.net) • Irak'taki siyasi partilerin görüşmecileri, iki ay önce seçilen milletvekillerinin bir parlamento başkanı seçmek üzere gelecek hafta başında toplanacaklarını açıkladı. Parlamento daha önce ilk kez yemin etmek üzere toplanmıştı. Açıklamayı Kürt yetkili Berham Salih ile Şii Đttifakı'nın sözcüsü yaptı. Karar, yeni hükümet oluşturmak üzere yapılan uzun görüşmeleri izliyor. Salih, meydana gelen gecikmelerin, seçimleri boykot eden Sünni Arap temsilcileri de yönetimin içine katmayı amaçlayan geniş kapsamlı görüşmelerden kaynaklandığını söyledi. Salih, ülkenin birliğe ihtiyacı olduğunu ve hükümetin de terörle mücadele etme kapasitesinin bulunduğunu belirtti. Irak'ta meydana gelen saldırılarda ise, Iraklı bir üst düzey askeri yetkili, general Salman Muhammed uğradığı suikast sonucu öldürüldü. Ulusal muhafızların güney 2 Irak’taki komutanı olan Muhammed bir cenaze töreninden ayrıldığı sırada saldırıya uğradı. Muhammed'in oğullarından birinin de saldırıda öldüğü, diğer oğlunun da yaralandığı bildiriliyor.(BBC) • Iraklı bir subayın infaz edilişini gösteren video kaydı bugün bir Internet sitesinde yayınlandı. Görüntülerde, gözü bağlı bir kişi kendisini Iraklı Albay Ryadh Katie Olyway olarak tanıtıyor. Bu kişi daha sonra, kendisini Irak’taki Amerikan güçleriyle işbirliği yapmakla suçlayan maskeli üç kişiden biri tarafından başından vuruluyor. Görüntülerin arka planında ise, Ebu Musab El Zerkavi liderliğindeki El Kaide bağlantılı örgütün amblemi yer alıyor. Video kaydının gerçeği yansıtıp-yansıtmadığı henüz bağımsız kaynaklarca onaylanmadı. Zerkavi’nin örgütü Saddam Hüseyin’in devrildiği 2003 Nisan ayından bu yana Irak’taki bir çok saldırının da sorumluluğunu üstlenmişti. Bu arada Bağdat’taki Bilim ve Teknoloji Bakanlığı önünde gösteri yapan bakanlık çalışanlarına Irak güvenlik güçlerince ateş açıldı. Olayda bir kişi öldü. Göstericiler, ücretleriyle ilgili anlaşmazlığı protesto amacıyla protesto eylemi düzenlemişti. (VOANEWS) • Đsrail'de, Yahudi yerleşimcilerin Gazze Şeridi'nden çekilmesi planları önündeki son yasal engellerin de bugün, Đsrail parlamentosu Knesset'deki oylama ile giderilmesi bekleniyor. Hükümetin Gazze Şeridi'ni boşaltma planına karşı çıkanlar iki cephede mücadele ediyor. Gazze Şeridi'nden çekilmeye karşı çıkan Đsrail Yerleşimciler konseyi'nin başkan yardımcısı Shal Goldstein, Gazze Şeridi'nden çekilme planını durdurabilmek amacıyla birçok yol deneyeceklerini söylüyor. Goldstein, "Bunlardan birincisi, bütçenin reddedilmesi. Eğer bütçe parlamentoda reddedilirse hükümet düşecek ve yeni seçimlere gidilecek. Tercih ettiğimiz olasılık bu. Elimizdeki ikinci seçenek, parlamentodaki oylama ile çekilme planının referanduma sunulmasını sağlamak. Parlamentodan fazla umudumuz yok. Ama bu iki seçenekten birinin başarılı olması için çaba harcayacağız." diye konuştu. Fakat, bu iki taktiğin de başarısızlıkla sonuçlanacağı anlaşılıyor. Başbakan Şaron, başta merkezci Şinui partisi olmak üzere, bütçenin kabul edilmesi için diğer partilerden yeteri kadar destek sağlamış durumda. Parlamentoda bir referandum için destek sağlamanın da hiçbir şansı olmadığı belirtiliyor. Tel Aviv'de yayınlanan Haaretz gazetesinden Aluf Benn Gazze'deki yerleşimciler için yolun sonunun geldiğini düşünüyor ve Şaron planının Batı Şeria'daki yerleşim birimlerini de gündeme getireceğini belirtiyor. Benn'e göre, Gazze planı, bir Đsrail hükümeti için çok önemli bir yön değişikliği. Çünkü Şaron, yerleşim birimlerinin boşaltılmasını önermeyi bile cesaret edebilen ilk Đsrail başbakanı. Üstelik bunu, gerginliğin sona ermesini talep etmeden, yada nihai bir barış anlaşması sağlanmadan yapıyor. Dolayısıyla bu büyük bir değişiklik. (BBC) • Mısır’da ülkenin en büyük muhalif örgütü olan Müslüman Kardeşler üyesi 45 kişi tutuklandı. Dün yapılan operasyonda tutuklananlar arasında, örgütün üst düzey üyeleri de yer alıyor. Müslüman Kardeşler örgütünün, reform çağrısında bulunmak üzere bugün Kahire’deki meclis binası dışında, gösteri yapması bekleniyordu. Binlerce polisin bugün Kahire sokaklarını tutması üzerine, örgüt üyeleri gösterilerini, kentin birkaç kilometre dışındaki bir camiye kaydırdı. Müslüman Kardeşler örgütü, Mısır’daki laik rejimi yıkarak bir Şeriat devleti kurmak istiyor. 1954 yılında resmen yasaklanan örgütün üyeleri, halen 3 bağımsız olarak meclise girebiliyor. Ancak örgütle ilişkili bu bağımsız milletvekillerinin sayısı göz önüne alındığında, Müslüman Kardeşler, Mısır Parlamentosu’ndaki en büyük muhalefet grubunu oluşturuyor. Mısır’da Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’e suikast planlamakla suçlanan bir kişi 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Mahmud Đyd Dabus adlı sanık, Đran’a, Mısır ve Suudi Arabistan’a saldırı düzenlemesine yardımcı olacak bilgiler sızdırdığı gerekçesiyle de 10 yıllık hapis cezası daha aldı. Bu gizli bilgileri elde ettiğine inanılan Đranlı bir diplomat da, gıyabında yargılandığı Mısır mahkemesinde, 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Daha önce Suudi Arabistan’ın Yanbu kentindeki petrol tesislerinde çalışan Mısırlı sanık Dabus, tesislerle ilgili bilgileri Đran Devrim Muhafızları’na aktarmakla suçlanıyordu. Geçen yıl Mayıs ayında, Đslamcı militanların Yanbu’daki petrol tesislerine düzenledikleri bir saldırıda, bazı Batılı ülke vatandaşları öldürülmüştü.(VOANEWS) Avrupa Birliği • Washington Times gazetesinde bugün yayınlanan bir makalede, Türk hükümetinin Avrupa Birliği’ne giriş sürecinde, 17 Aralık zirvesi öncesinde gösterdiği ivmeyi kaybettiği iddia edildi. Nicholas Birch imzalı yazıda, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Brüksel dönüşünde Türk halkı tarafından büyük sevinçle karşılandığı; ancak aradan geçen 100 güne yakınlık sürede sevincin yerini hayal kırıklığının aldığı iddia edildi. Yazıda Türk hükümetinin hala bir müzakereci bile belirleyemediği; geçen yıl Kıbrıs konusunda son derece esnek bir çizgi izleyen yönetimin, şimdi Kıbrıs Rum yönetimiyle ek protokolü imzalama konusunda ayak direttiği vurgulandı. Aynı yazıda asıl kaygı verici durumun, AKP’nin giderek daha milliyetçi ve sert bir çizgi izlemesi olduğu dile getirildi. Buna örnek olarak da Başbakan’ın 6 Mart’taki kadın hakları gösterisinde polisin tavrıyla ilgili eleştirilerden basını sorumlu tutması ve tilki ve koyun türlerinin bilimsel adlarından, Ermenistan ve Kürdistan sözcüklerine atıfta bulunan son eklerinin kaldırılması gösterildi. Yazıda, geçen Ağustos ayından bu yana, ordunun genelde gelişmelere sesini çıkarmadığı, ancak geçen hafta kara kuvvetleri komutanının, hükümetin Irak politikasını eleştirdiğine dikkat çekilerek, “bu belki de yeni bir eğilimin başlangıcı” şeklinde yorumlandı. (VOANEWS) Kafkasya-Orta Asya • Rusya hükümeti, Kırgızistan eski devlet başkanı Asker Akayev’in Moskova’da bulunduğunu doğruladı. Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Akayev’in Rusya’ya sığınmasına itirazı olmadığını açıkladı. Akayev ise, Đnternet mesajlarında hala Kırgızistan’ın yasal devlet başkanı olduğunu ileri sürüyor. Kırgızistan’da geçici hükümeti kuran muhalefet lideri Kurmanbek Bakiyev ise, Haziranda yapılacak başkanlık seçiminde aday olacağını açıkladı. Bakiyev bu açıklamayı, yeni Kırgız yönetimi, ülkede üç kişinin ölümü , çok sayıda kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan şiddet ve yağma olaylarını önlemeye çalıştığı sırada yaptı. Başkent Bişkek’te güvenlik güçlerinin gece yarısı devam eden sokak gösterilerini dağıtmak için havaya ateş açtığı bildiriliyor. Bişkek, eski devlet başkanı Asker Akayev’in kaçmaya zorlayan protesto gösterilerinden sonra sokak çatışmalarına sahne olmaya devam ediyor.(VOANEWS) 4 • Kırgızistan'da, hangi parlamentonun meşru yönetim olduğu konusunda, muhalefet arasında patlak veren gerginlik sürüyor. Avrupa Güvenlik ve Đşbirliği Teşkilatı AGĐT'in başkanı Jan Kubis, Kırgızistan’ın geçici yönetimiyle ülkenin istikrarını tehdit eden anayasal krizi çözmek amacıyla görüşmelerde bulunuyor. Peki Kırgızistan'ı Şubat seçimlerinden önce işbaşında olan parlamento mu, yoksa, devrik devlet başkanı Akayev'in partisinin, altısı dışında bütün milletvekilliklerini kazandığı, bu tartışmalı seçimlerle belirlenen parlamento mu temsil ediyor? Şimdi, Avrupa Güvenlik ve Đşbirliği Teşkilatı AGĐT, bu iki rakip parlamento arasındaki anlaşmazlığın çözümüne yardımcı olmak için Kırgızistan'a hukuk uzmanlarını göndermeye karar verdi. (BBC) Kısa Kısa Dünya • Amerika, Pakistan’a F-16 uçaklarının satılmasını onaylamasından sonra, Hindistan’a da sayısı henüz belirlenmeyen aynı tip de uçaklardan satacağını açıkladı. Hindistan ile yapılan anlaşmaya göre, Amerika Hindistan’a füze savunma sistemi ve diğer teknolojiler konusunda destek verecek; ve ekonomik ve enerji alanında işbirliği genişletilecek. Hindistan ile varılan anlaşma dün, Pakistan’a F-16 satışının duyurulmasından kısa bir süre sonra açıklandı. Amerika Pakistan’ın nükleer silah programını gerekçe göstererek F-16 satışını 15 yıldır askıda tutuyordu. Yetkililer, F-16 satışının, Devlet Başkanı Pervez Müşerref’in terörle mücadelede Amerika’ya destek vermesi üzerine onaylandığını açıkladı. Amerikalı yetkililer, Pakistan’la Hindistan arasında bir güç dengesi oluşturmayı hedeflediklerini söylüyor.(VOANEWS) • Dünya Bankası Başkanlığı için Amerika’nın aday gösterdiği Paul Wolfowitz, Başkan olarak, tamamıyla Amerika’nın politikalarına paralel bir yol izlemeyeceğini söyledi. Washington Post Gazetesi’nde yayınlanan röportajında Wolfowitz, 184 üyeli Dünya Bankası’nda Amerika’nın önemli bir rolü bulunduğunu, ancak karar alırken tüm üyelerin sesini dinleyeceğini belirtti. Paul Wolfowitz, Banka üst düzey yönetiminde farklı uluslardan yöneticilerin bulunması ve bankanın Afrika’daki projeleri konusunda Avrupa’nın kaygılarını anladığını kaydetti. Wolfowitz, Dünya Bankası’nın yoksulluğun azaltılması ve ekonomik kalkınmanın desteklenmesi hedefinin, özgürlük ve demokrasiyi tüm dünyaya yayacağını vurguladı. Amerika Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz’in adaylığına karşı çıkanlar onun yoksullukla savaş ve ekonomik kalkınma alanlarında deneyimsiz olduğunu savunuyor. Wolfowitz, Irak savaşının asıl mimarlarından biri olması dolayısıyla da eleştiriliyor. (VOANEWS) Gazete Başlıkları Kırgızistan, Đngiliz gazetelerinde haftanın ilk gününde ağırlığını korumaya devam ediyor. Times gazetesine göre: "Kırgız liderler meclis kavgası verirken; iç savaş ihtimali de büyüyor" Kırgızistan'da seçimlere hile karıştırıldığı iddiasındaki muhalefetin iktidarı devirmesi sonrası, eski ve yeni meclis arasındaki meşruiyet tartışmasına dikkat çeken Times, şöyle devam ediyor: "Şu anki güvenlik şefi Feliks Kulov'a destek veren Kuzey ile Başbakanlığa geçen Kurmanbek Bakıyev'in destek bulduğu Güney arasında çatışma 5 çıkabilir. Eski meclis üyelerinden Ermek Kilçiyev'e göre,"Bakiyev'in zaten bir gücü yok. Kulov ise nerdeyse Cumhurbaşkanı olacak. Güneyde yaşayanlar bundan memnun olmayabilir, o zaman da bir iç savaş çıkabilir" Çatışmaların barış yoluyla çözümü üzerine çalışan uluslararası bir merkezden Shazka Beyerle ise Independent'a verdiği yazıda şu görüşünü belirtmiş: "Önümüzdeki bir kaç gün, halkın desteklediği; genelde şiddet içermeyen bir ayaklanmanın, demokratik değişim mi yoksa yeni bir otoriter rejim mi getireceğini belirleyecek. Kırgızistan'da yaşananlar, bölge ülkelerindeki diktatörlerin davranışlarının yanı sıra demokrasi girişimleri üzerinde de etki yaratacak" Daily Telegraph da, "Kırgız liderler kavga ederken, ülke, kaosa sürükleniyor" başlığını kullanıyor ve Independent'a benzer bir görüş belirtiyor: Kırgızistan'daki istikrarsızlık, komşu Kazakistan, Tacikistan ve Özbekistan'daki otoriter liderlerin endişesini artırabilir" Financial Times'da bir diğer göz çarpan haber ise Fransa'nın ön cephesi, Avrupa Birliği'ne Evet demeye hazırlanıyor" başlığını taşıyor. Kastedilen yer, pek çok kez el değiştiren ve Avrupa kurumlarına ev sahipliği yapan Strasbourg'u da kapsayan Alsace bölgesi. Haber şöyle devam ediyor: "Alsace, Fransa ile Almanya arasında 1870'den sonra 75 yıl boyunca dört kez gidip geldi. Ancak bu deneyim Alsace halkını, Avrupa Birliği'nin kurulmasına katkıda bulunma konusunda daha kararlı kıldı. "Souffelweyersheim belediye başkanına göre, hem sol hem de sağ kesim daha güçlü bir Avrupa'dan yana. Fakat Hayır kampanyasını düzenleyenlerin Mayıs ayında Avrupa Birliği anayasası'nı oylayacak Fransa'nın geri kalanında giderek güçlenmesi, Alsace halkını endişeye sürüklüyor. " 6