Sempatik Sinir Sistemi, Stres ve Hipertansiyon
advertisement
Sempatik Sinir Sistemi ve Hipertansiyon Dr. Yunus Erdem Hacettepe Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyonun Belirleyicileri GRA Anjiotensin Diyabet Kallikrein Na-Li countertransport Haptoglobin Eritrosit Na Na-K kotransport “FDH”? “FCHL”? Non-modülasyon Sempatik sistem Diğer Major genler Poligenler Çevre Diyet Na K Cl Ca Mg Pb Yağ Kalori Alkol Kafein Obesite Irk Kan basıncı Birey Oral kontraseptifler Fiziksel inaktivite Stres Düşük eğitim düzeyi Küçük aile Genetik Çevre hipertansiyon Hipertansiyon Primer (esansiyel) Sekonder • Genetik ve çevresel faktörler • Otonom sinir sistemi • Böbrek, sodyum ve renin -anjiotensin sistemi • Vasküler mekanizmalar Günlük Yaşam ve Kan Basıncı J Chronic Dis 1987;40:671 Oturum başkanı süre aşımı uyarısı etkisi Başlangıç Konuşma Periferden gelen afferent input Nükleus traktus solitarius Vagal nükleus (+) Sempatik “outflow” (-) Vagal tonüs Sempatik ve parasempatik sistem arasındaki denge Sempatik Sinir Sistemi Parasempatik Sinir Sistemi Preganglionik nöron Asetilkolin Asetilkolin Postganglionik nöron Noradrenalin Asetilkolin Sempatik (savaş ya da kaç) Hedef organ Parasempatik (relaksasyon yanıtı) Dilatasyon Pupil, Bronşlar Konstriksiyon Hız artışı Kalp Hızda azalma Sindirimde azalma Mide barsak Sindirimde artış Glukoz sekresyonu Karaciğer Etki yok Epinefrin sekresyonu Adrenal Etki yok Relaksasyon Mesane Kontraksiyon Konstriksiyon Damarlar Etki yok Aktivite artışı Terleme Etki yok Ejakülasyon Genitaller Ereksiyon Larkin, Kevin T.. Stress and Hypertension New Haven, CT, USA: Yale University Press, 2005. p 69. Adrenerjik reseptörler Agonist etki α-1 Vazokonstriksiyon α-2 santral etki α−2 periferik etki Vazodilatasyon Venokonstriksiyon β-1 Kardiak atım hacminde artış, renin artışı, lipoliz β-2 Vazodilatasyon, bronkodilatasyon Parasempatik Kardiak atım hacminde ve kalp hızında azalma Sempatik Sistem NA A Adrenal medulla Kan Böbrek Kalp Ven Arteriyol "Excess Catecholamine Syndrome" Ann N Y Acad Sci. 1999; 881: 430 - 44 STRES Duygusal (Affective) Davranışsal (Behavioral) Bilişsel (Cognitive) Fizyolojik (Physiological) •Otonomik aktivasyon •Nöroendokrin aktivasyon •Kas gerginliği •Hiperventilasyon •İmmün fonksiyonlarda bozulma Akut stres yanıtı Kronik stres yanıtı Major yaşamsal olaylar Çevresel stres (iş, ev, komşular) Travma STRES Algılanan stres Davranış yanıtı (kaç ya da savaş; Diet, sigara, egzersiz) Bireysel farklılık (genler, gelişim, deneyim) Fizyolojik yanıt Allostaz Adaptasyon Allostatik yük N Engl J Med 1998; 338: 171 Strese Fizyolojik Yanıt Fizyolojik yanıt Stres Aktivite Düzelme Zaman N Engl J Med 1998; 338: 171 Allostaz Sonlanma Stres Düzelme Katekolamin Glukokortikoid Hücre Fizyolojik ve patofizyolojik etkiler N Engl J Med 1998; 338: 171 3. Sene SKB mmHg Stres, İnflamasyon ve Kan Basıncı Düşük Orta Yüksek 3. Sene SKB mmHg Strese IL-6 yanıtına göre gruplar Düşük Orta Yüksek Strese fibrinojen yanıtına göre gruplar J Hypertens 2005; 23:1001–1007 Strese Patolojik Yanıtlar Adaptasyon eksikliği Tekrarlanan normal yanıt Fizyolojik yanıt Fizyolojik yanıt Tekrarlanan vuruşlar Düzelme yok Uygunsuz yanıt Fizyolojik yanıt Fizyolojik yanıt Uzamış yanıt Normal adaptasyon N Engl J Med 1998; 338: 171 Tedavi Stres yönetimi “Multiple Risk Factor Intervention Trial” Tatile Çıkma Mortalite Total p:0,018 Kardiyovasküler p:0,002 Serebrovasküler p:0,699 Vacationing may be good for your health Psychosomatic Medicine 2000; 62:608–612 Sempatik Sinir Sistemi Fonksiyonların Değerlendirilmesi Plazma noradrenalin düzeyi Efferent postganglionik sempatik sinir trafiği İşaretli norepinefrin dökülme tekniği Plazmadaki Noradrenalin Nereden Gelir? Akciğer sempatik sinirleri % 30 Adrenal bez < 2 % Böbrek sempatik sinirleri % 25 Çizgili kas % 20-25 Beyin % 4 Hepatomezenterik dolaşım % 5-7 Kalp % 3 Deri % 6 Acta Physiol Scand 1984 Suppl 527, 11-16. Otonom Sinir Sistemi ve Kan Basıncı Kontrolü Brit Med J 2001;322:912-916 Hipertansiyon Hedef organ hasarı Kardiyovasküler olaylar Kan basıncının yükselmesi Sempatik Aktivasyon Am J Hypertens 2010; 23: 1052 Uyku ve Sempatik Aktivite Kalp hızı (atım/dak) Uyanık Ortalama kan basıncı (mmHg) Uyanık Sempatik aktivite (burst/dak) Uyanık N Engl J Med 1993; 328:303–307 Kan Basıncı Değişkenliği ve Sempatik Aktivite p=0.002 Kan basıncı değişkenliği mmHg Gündüz MSNA grupları (kas sempatik sinir aktivitesi) Hypertension 2002;39:168-172. Normotansifler Hipertansifler Hiperkinetik Normokinetik The Tecumseh Study-J Hypertens 1991,9:77-84 Sempatik Aktivite ve Kan Basıncı Stres testi Noradrenalin düzeyi Sistolik kan basıncı mmHg 18 yıl Stres sırasında noradrenalin düzey Grupları 18 yıl önce Hypertension. 2008;52:336-341 Sempatik Aktivite ve Kan Basıncı Yüksekliği MSNA (kas sempatik sinir aktivitesi) Normotansiyon Beyaz önlük hipertansiyonu Maskelenmiş hipertansiyon Primer hipertansiyon Hypertension 2007; 50:537–542 Sempatik Aktivite ve Kan Basıncı Yüksekliği Hypertension. 2009;54:690-697 Sempatik Aktivite ve Risk Faktörleri Obesite Metabolik sendrom Obstrüktif uyku apnesi Hypertension 2007; 50:537–542 Noradrenalin düzeyi Sol ventrikül kitlesi 2004 Sempatik Aktivite ve Hedef Organ Hasarı 20 yıl Plazma noradrenalin 1984 Sol ventrikül kitlesi J Hypertens 2006;24:905–913 Kronik Böbrek Hastalığı ve Sempatik Aktivite Kas Sempatik Sinir Aktivitesi * p<0.05 ortalama GFR ml/dk 95 68 48 31 Hypertension 2011;57:846-851 Sempatik sistem / Parasempatik sistem Metabolik Trofik Hemodinamik Trombotik İnsülin direnci, dislipidemi Katekolamin ve renin artışı, hiperinsülinemi Kalp hızı artışı, vazokonstriksiyon Düşük plazma volümü, prokoagülasyon Damar hipertrofisi, sol ventrikül hipertrofisi Aritmi, doku iskemisi Diabet, ateroskleroz, endotelyal disfonksiyon Tromboz Ann Intern Med. 2003;139:761-776 Sempatik Sistem ve Hipertansiyon Hipertansiyon evreleri Sınırda Hafif Orta Ağır hipertansiyon Klinik tablolar Genç, yaşlı ht İsole sistolik ht Gebelik ht Beyaz önlük Maskelenmiş Uyku apnesi Hedef organ hasarı Sol VH Renal hasar Endotel disfonksiyonu Metabolik sorunlar İnsülin direnci Metabolik sendrom Dislipidemi Obezite Hypertension 2009;54:690-697 Sempatik Sinir Sistemi ve Hipertansiyon Tedavi Renal Sempatik Denervasyon Eur Heart J 2011;32:537-544 The Symplicity HTN-2 Renal Sempatik Denervasyon Lancet 2010; 376: 1903–09 The Symplicity HTN-2 Renal Sempatik Denervasyon 24. Ay Sonuçları Kan basıncında düşme 1 3 6 Sistolik kan basıncına göre dağılım 12 18 24 aylar Hypertension 2011;57:911-917 Karotid Baroreseptör Stimülasyonu Otonom Sinir Sistemi Sempatik inhibisyon Parasempatik uyarılma kalp hızı vazodilatasyon sertlik diürez renin Karotid Baroreseptör Stimülasyonu (RHEOS) Krum H et al. Eur Heart J 2011;32:537-544 Published on behalf of the European Society of Cardiology. All rights reserved. © The Author 2011. For permissions please email: journals.permissions@oup.com. Karotid Baroreseptör Stimülasyonu J Am Coll Cardiol 2011;58:765–73 Karotid Baroreseptör Stimülasyonu 1, 2 ve 3. yıl KanBasıncı Sonuçları Eur Heart J 2011;32:537-544 Karotid Baroreseptör Stimülasyonu Sonuç: 3 primer son nokta (+) uzun dönem etkinlik uzun dönem alet güvenliği kısa dönem tedavi güvenliği 2 primer son nokta (-) kısa dönem etkinlik prosedür yan etkileri Phosducin J Clin Invest 2009; 119:3597–3612 Phosducin “knock-out” fare modeli Anestezi sonrası Kafes değişimi J Clin Invest 2009; 119:3597–3612 Phosducin J Clin Invest 2009; 119:3597–3612 Phosducin J Clin Invest 2009; 119:3597–3612
