gelişimle ilgili tmel ilkeler - gelişim görevler ve fizyolojik gelişim

GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL İLKELER GELİŞİM GÖREVLERİ VE FİZYOLOJİK
GELİŞİM
GRUP KATRE ÖDEV3
GELİŞİM İLKELERİ

İnsanın gelişimini inceleyen gelişim
psikologları gelişimin evrensel ilkelerinin
olduğu konusunda hem fikirdirler.Bunlar
tüm bireyler için geçerlidir.Gelişim ilkelerini
şu şekilde sıralayabiliriz:
GELİŞİM İLKELERİ






Gelişim Süreklidir ve Belli Aşamalarda
Gerçekleşir
Gelişimin Hızı Her Dönemde Aynı Değildir
Gelişimde Bireysel Farklılıklar Vardır
Gelişimde Kritik Dönemler Vardır
Gelişim Bir Bütündür
Gelişim Çevre Kalıtım Etkileşiminin Ürünüdür
Gelişim Süreklidir ve Belli
Aşamalarda Gerçekleşir
Gelişim ileriye doğrudur ve birikimli bir
süreçtir.
 Gelişimde durma veya ara verme yoktur.
 Her aşama öncekine bağlıdır ve bir
sonraki aşamaya hazırlıktır.
 Gelişim baştan ayağa ve merkezden dışa
doğrudur

Gelişimin Hızı Her Dönemde Aynı
Değildir

Gelişim özellikleri bir dönemde hızlıyken
başka bir dönemde yavaşlayabilir.Örneğin
fiziksel olarak en hızlı dönem anne
karnındaki dönemdir.3-6 yaş arası ise
gelişim yavaşlar.Zihin gelişiminin ise üçte
ikisi ilk beş yılda gerçekleşir.
Gelişimde Bireysel Farklılıklar
Vardır

Her çocuk eşsiz bir varlıktır.Bu nedenle
birçok açıdan diğerlerinden
farklılaşmaktadır.Bu farklılık
bireylerin,zeka düzeyi,sosyo-ekonomik
düzeyi,cinsiyeti ve kültüründen
kaynaklanmaktadır.
Gelişimde Bireysel Farklılıklar
Vardır

Mesela bir çocuk 1.5 yaşında kendini çok
güzel ifade edebilirken bir başka çocuk 3
yaşında bile olsa kendini ifade
edemeyebilir.
Gelişimde Kritik Dönemler Vardır

Organizmanın öğrenmeye ve gelişmeye
eğilimli ve elverişli olduğu döneme kritik
dönem denir.Örneğin 0-1 yaşlarındaki
çocuğun gelişiminde temel güven duygusu
nu kazanması oldukça önemlidir.Ya da 6
yaşına gelen çocuğun okuma yazma
öğrenmek için en önemli dönemdir.
Gelişim Bir Bütündür

Gelişimin tüm alanları birbiriyle etkileşim
içindedir.Birinde meydana gelebilecek bir
olumsuzluk diğerlerine de yansır.Örneğin
derslerinde çalışkan olarak bilinen bir
öğrenci başkalarının yoğun ilgisini çeker
ve sevilir.Sevildiği için kendine olan güveni
gelişir ve sosyal bir birey olur.
Gelişim Çevre ve Kalıtım
Etkileşiminin Ürünüdür

Kalıtım yoluyla var olan özellikler çevre
koşullarıyla etkileşime girerek gelişimi
belirler.Örneğin kalıtım yoluyla sahip
olunan müzik yeteneğinin ortaya çıkması
için bireyin bu yeteneğini geliştirici bir
ortamda olması gerekmektedir.
GELİŞİM GÖREVLERİ

İnsanın gelişimini daha iyi gözlemek ve anlamak
için gelişim psikologları insanı belli yaşlarda belli
becerilerin odaklaştığı dönemlere
ayırmıştır.1972 yılında Havighurst tarafından
ortaya atılan gelişim ödevleri(görevleri) kavramı
içinde bulunan yaşam döneminde ortaya
konması gereken davranışlar ya da ulaşılması
gereken özelliklerdir.

Havighurst bireylerin geçirdikleri yaşam
dönemleri ile bu dönemlerde yerine
getirmeleri zorunlu olan gelişim görevlerini
şu şekilde sıralayabiliriz:
Havighurst Gelişim Ödevleri
Doğum Öncesi Dönem
 Bebeklik
 Çocukluk
 Ergenlik
 Genç Yetişkinlik
 Yetişkinlik
 Yaşlılık

(doğum-2 yaş)
(6-12yaş)
(12-18yaş)
(19-29yaş)
(30-60yaş)
(60ve üzeri)
Doğum Öncesi Dönem
Temel vücut yapısının gelişmesi
 Organları oluşması
 Organların işlevlerini yerine getirebilecek
kadar gelişmesi

Bebeklik Dönemi
Nefes almayı,emmeyi öğrenme
 Sese ve gürültüye tepki verme
 Gözle bir nesneyi takip etme
 Başını kaldırmayı ve tutmayı öğrenme
 Sosyal çevredeki bireylerle ilişki kurma

Çocukluk Dönemi
Konuşmayı ve yürümeyi öğrenme
 El-göz koordinasyonunun sağlanması
 Yaratıcılık merakın artması,hayaller
gelişmesi
 Sosyalleşme
 Temel okuma ve yazma becerileri
kazanma

Ergenlik Dönemi
Kimlik kazanma çabaları
 Değişen bedeni kabullenme
 Kendi yaş grubundan kız ve erkeklerle
olgun ilişkiler geliştirme
 Bir mesleğe yönelme ve meslek seçme
 Bir ideoloji geliştirme
 Evlilik ve aile kurmaya hazırlık

Genç Yetişkinlik
Bir işe başlama ve mesleki kariyerini
geliştirme
 Ekonomik bağımsızlığını kazanma
 Eş seçme ve evlilik sorumluluğunu
üstlenme
 Sosyal gruplara dahil olma
 Vatandaşlık sorumluluklarını üstlenme

Yetişkinlik Dönemi
İyi bir vatandaş olma,dünya ve ülke
sorularıyla ilgilenme
 Gelecek nesilleri yetiştirme
 Eşle ortak etkinlikler düzenleme ve
uygulama
 Ekonomik bir yaşam standardı kurma ve
koruma

Yaşlılık Dönemi
Azalan sağlığı ve fiziksel gücü kabul etme
ve buna uyum sağlama
 Ölen eşin yokluğunu kabullenme
 Emekliliğe alışma
 Emeklilikle birlikte artan boş zamanını
uygun etkiliklerle değerlendirme

GELİŞİM ALANLARI

Gelişim,insanın bedensel,duygusal,sosyal
ve zihinsel özellikler bakımından düzenli
bir biçimde büyümesi,değişmesi ve
istenilen görevleri yapabilir duruma
gelmesidir.İnsan gelişimi,temelde üç
boyuttan oluşan karmaşık bir
süreçtir.Bunlar:
Fiziksel Gelişim
 Bilişsel Gelişim
 Sosyal Gelişim

Psiko-sosyal Gelişim
Fiziksel Gelişim
Bilişsel Gelişim
FİZİKSEL GELİŞİM

Burada gerek beden organlarındaki
niceliksel artış,gerekse psiko-motor
becerilerin gelişmesi ele alınacaktır.
Bebeklik Dönemi Fiziksel Gelişim
(0-2yaş)
A)Bedensel Gelişim:
 Bu dönemde en hızlı gelişen kısım
baştır.Bir yaşındaki bir çocuğun beyni
yetişkinlerdekinin %70i kadardır.
 Bebeğin ağırlığı iki yaşını doldurduğunda
bir aylık kilosunun dört katına ulaşır.




Boy artışındaki hız da oldukça fazladır.Bebeğin
boyu ilk yıl 25-30cm iken ikinci yıl 40-45cmdir.
Bebeğin ilk dişleri5-9 aylıkken çıkar.Birinci yaşın
sonunda 7-8 tane dişi olur.
Sindirim sistemi ağız yemek borusu mide ve
kalın bağırsaktan oluşur.İlerleyen dönemlerde
beslenmesine göre daha da gelişir.
B)Psiko-motor Gelişim:





1.ay:Başını bir taraftan diğer tarafa çevirebilme
2.ay:Yüzüstü yatarken göğsüyle birlikte başını
yerden kaldırabilme
3.ay:Başını dik tutma
4.ay:Destekle oturabilme
5.ay Nesnelere uzanıp kavrayabilme
6.ay:Sallanan nesneleri yakalayıp
kavrayabilme
 7.ay:Desteksiz oturabilme
 8.ay:Destekle ayakta durabilme
 9.ay:Ayaktayken oturma pozisyonuna
geçebilme
 10.ay:Emekleyebilme

11.ay:Elinden tutularak yürüyebilme
 12.ay:Mobilyadan tutunarak ayağa
kalkabilme
 13.ay:Merdiven basamaklarını
tırmanabilme
 14.ay:Tek başına ayakta durabilme
 15.ay:Tek başına yürüyebilme


6.ay
10.ay
12.ay
15.ay
İlk Çocuklukta Fiziksel Gelişim
(3-6yaş)
A)Bedensel Gelişim:
 Çocuk her yıl 5-8cm uzamakta ve 2-3 kilo
almaktadır.
 Daha da güçlenir.(Bir önceki döneme
göre)
 Sinir sistemi gelişimi büyük ölçüde
tamamlanır.

B)Psiko-motor Gelişim:

2-3yaş
Kaba motor
İnce motor
Çift ayak sıçrar.
İpe boncuk dizer.
Destekle merdiven iner. Kapı kolunu açar.
Duran topa tekme atar. Kağıdı ikiye katlar.
Düz çizgi üstünde yürür.
3-4yaş
Kaba motor
İnce motor
Hareketli topa tekme
atar.
Parmak ucunda yürür.
Üç tekerlekli bisiklete
biner.
Havadan atılan topu
tutar.
Makasla kesebilir.
4-5yaş:
Kaba motor
İnce motor
Tek ayak üstünde birkaç
saniye durabilir.
Top zıplatıp yakalar.
Dengede yürür
Resimlerde ev adam
ağaç çizebilir.
Makasla basit şekiller
kesebilir.
5-6yaş:
Kaba motor
İnce motor
İp atlar gibi sıçrar.
Topa yön verir.
Paten kayar.
Tek elle top tutar.
Kalem tutar.
Büyük harf çizer.
Kalemtıraş kullanır.
Çocukluk Dönemi Fiziksel Gelişim
(7-11yaş)




A)Bedensel Gelişim:
Bedensel gelişim hızı bu dönemde yavaşlar.
Göğüs kafesi genişler ve kaburgalar da eğik
pozisyondan dik pozisyona geçer.
Bu dönemde bedensel becerilerin
kazanılmasıyla birlikte bağımsız hareket
etme,inatçılık dikkat çeker.
B)Psiko-motor Gelişim:

Dönemin başında ince motor becerileri
kazanılmadığı için özellikle erkeklerde yazı
yazmada zorluk çekme sık karşılaşılan bir
durumdur.ancak dönem sonunda bu
kasları kullanma becerisinde
ustalaşırlar.Örneğin müzik aleti çalmaya
en uygun dönemin bu dönem olduğu
söylenir.
Ergenlik Döneminde Fiziksel
Gelişim (12-18yaş)
A)Bedensel Gelişim:
 Büyümenin bebeklikten sonra en hızlı
olduğu dönemdir.Ağırlık iki katına ulaşır ve
uzunluk %25 artar.
 Bunların yanı sıra meydana gelen
değişiklikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Dişi özellikleri
Erkek özellikleri
Göğüsleri büyümesi
Cinsiyet bölgesinde
kıllanma
Bedensel büyüme
Adet kanaması
Sivilcelerin artmasına
neden olan hormonların
artışı
Testislerin büyümesi
Cinsel bölgelerde
kıllanma
Bedensel büyüme
Ses değişmesi
İlk sperm boşalması
Sivilcelerin artmasına
neden olan hormonları
artması
Ergenlik döneminde şu gibi sorularla
karşılaşılabilir:
 Kimlik arayışı
 Dinsel ve mistik konularla ilgilenme
 Giysi ve eşyaların seçiminde titizlik
 Sürekli aynaya bakma…

Ergenlik Dönemi Sorunların
Çözümü İçin Öneriler
Yoğun duyguların yaşandığı bu dönemde
bireyi anlayışla karşılamak
 Bu dönemin sorunlarını rahat atlatması
için bireyle iletişim içinde olmak
 Sanat ve spor faaliyetlerine katılmasını
sağlamak…

ÇIKMIŞ SORULAR
KPSS 2007
Ana sınıfına devam eden Neşe’nin ilköğretim beşinci sınıfa
giden ablasının kullandığı materyallere göre daha büyük
materyallerle çalışması aşağıdakilerden hangisiyle
açıklanabilir?





A)Küçük kas gelişimini tamamlamamış olması
B)Sahip olduğu bilişsel şema sayısının az
olması
C)Nesne devamlılığı ilkesini kazanmamış olması
D)Sembolik oyunlarla iç dünyasını yansıtması
E)Miktar korunumunun kazanılmamış olması
cevap A
KPSS 2001
Yaşam sürecindeki gelişim sorunlarını
aşağıdakilerden hangisi en iyi özetler?





A)Farklı dönemlerde farklı nitelikte gelişimsel sorunların yaşanması
B)Ergenlik döneminde gelişimsel sorunların çoğunun eğitimle ilgili
olması
C)Yetişkinlik yıllarında psikolojik sorunların azalıp biyolojik sorunların
artması
D)Çocukluk yıllarında ortaya çıkan gelişimsel sorunların giderilmesi
en zor olan sorunlar olması
E)orta yaş döneminin gelişimsel sorunlarının yaşlılık döneminde de
devam etmesi
cevap A
KPSS2004
3 yaşındaki Ayşe’nin davranış gelişimini
hızlandırmasına yardımcı olmak için anne-babası
aşağıdakilerden hangisini yapmalıdır?





A)Uzun sürse de ayakkabısını kendisi bağlayıncaya
kadar yardım etmeden beklemek
B)Çocuğun yiyeceği et,tavuk gibi besinleri önceden çatal
ve bıçakla küçük parçalara ayırmak
C)Çocukların davranışlarına hiç sınır koymayıp
yanlışlarından öğrenmesine fırsat vermek
D)Çocuğu olabildiğince sınırlayarak kazalardan korumak
E)Çocuğun her işini başkasına yaptırmak
cevap B
BİZİ SABIRLA İZLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİZ…
KAYNAKÇA






Aydın, Ayhan.(2008).Eğitim Psikolojisi.Ankara:PegemA Yayıncılık
Kaya,Alim.(2009).Eğitim Psikolojisi.Ankara:PegemA Yayıncılık
Özbay,Yaşar ve Erkan,Serdar.(2009).Eğitim Psikolojisi Ankara:
PegemA Yayıncılık
Ulusoy,Nuray.(2007)Eğitim Psikolojisi.Ankara:Anı Yayıncılık
Yeşilyaprak ,Binnur.(2009).Eğitim Psikolojisi Ankara: PegemA
Yayıncılık
Yıldırım,İbrahim.(2008).Eğitim Psikolojisi Ankara: Anı Yayıncılık
GRUP KATRE ÖDEV3
047
 025
 027
 046
 024
 040

Meryemnur ÇELİK
Raziye
BULUT
Fatma
KURT
Zehra
AĞIRBAŞ
Zeynep
ŞAHİN
Melek
YAZICI
Arş.Gör.Ceyhun OZAN