güvenli ilaç uygulamaları

GÜVENLİ İLAÇ UYGULAMALARI
EMRİYE GEÇER
Beyin ve Sinir Cer. Servis Sorumlu
Hemşiresi
GİRİŞ


Tüm sağlık çalışanları ve hastane yöneticileri
olarak içinde bulunduğumuz olumsuz
koşullar
nedeniyle
yaptığımız
ilaç
hatalarının, bizi ne derece haklı çıkaracağı
konusunda öz eleştiri ve vicdan muhasebesi
yapabilmemizdir asıl olan.
Hastaya zarar verdikten sonra ortaya
konulacak mazeretler hiçbir zaman, hiçbir
şekilde ne karşı tarafı hukuki olarak haklı
çıkartacaktır, ne de ömür boyu bizim
vicdanımızı
rahatlatmamıza
yardımcı
olacaktır.

Başta hemşireler olmak üzere, sağlık
çalışanları ilaç uygulamaları sırasında veya
diğer tıbbi müdahalelerde kendi
güvenliklerini sağlamalı ve bunun için
gerekli tedbirlerini uygulamalıdırlar.
İLAÇ GÜVENLİĞİ NEDİR?

Hastaların tedavilerinde kullanılacak olan
tüm ilaçların; temininden saklanmasına,
order edilmesinden transferine,
uygulamasından uygulama sonrası
izlemine kadar her aşamada güvenli
kullanımını sağlamak amacıyla yapılan
düzenlemelerdir.


İlaç Güvenliği uygulamaları sadece
hastanın hayati tehlikesini önlemek için
değil aynı zamanda çalışan güvenliği içinde
önemli bir prosedürdür.
İlaç hataları hastanelerdeki
önlenebilir hataların içerisinde en ön
sıralarda yer almaktadır.
İlaç Güvenliğinde En Sık Rastlanan
Sorunlar







İlaç ile ilgili bilgi yetersizliği
Hasta ile ilgili bilgi eksikliği
Kurallara riayet edilmemesi
Yorgunluk, unutkanlık , dikkatsizlik
Yazım hataları
Verilecek ilacın doğrulanmasında hatalar
ilaç dozunun doğrulanmasında hatalar
İlaç Güvenliğinde En Sık Rastlanan
Sorunlar






İlğili servisler arasında iletişim eksikliği
İnfüzyon pompalarına bağlı hatalar
Yetersiz monitörüzasyon
Hazırlama hataları
Standardizasyon olmayışı
İlaç bulundurma sıkıntıları
İlaç Uygulamalrında Hemşirenin
Sorumlulukları
İlaç uygulamalarından önce, hemşirenin
gerekli hazırlığı yapması güvenli ve başarılı
bir uygulamayı beraberinde getirir.



Hemşire ilacı hazırlarken tüm dikkatini bu
işe vermeli, sakin ortamda dikkatli bir
şekilde hazırlamalı
Tüm ilaç uygulamalarından önce ve sonra
eller mutlaka yıkanmalı.
İlaçlar hastanın yanında bırakılmamalı





Hemşire hastasına ilacı uygulamadan önce
alerjisinin olup olmadığını bilmeli,
İlaç uygulaması hakkında hastayı
bilgilendirmeli,
İlacı hazırlayan hemşire, mutlaka
uygulamayı da kendisi yapmalı, başkasının
hazırladığı ilacı uygulamamalı,
Hastaya uygun pozisyonu vermeli,
İlacın etki süresini bilmeli



Tarihi geçen, rengi, kokusu, görünümü
değişen ilaçlar kullanılmamalıdır.
İlaç hazırlama ünitesinin aydınlatması iyi
olmalıdır.
Acil ilaçlar ayrı bir bölmede olmalıdır. Aynı
etkiyi gösteren ilaçlar bir arada
bulundurulmalıdır.
Soğuk zincire tabi ilaçlar buzdolabında
saklanmalıdır.

Birimlerde kullanılacak tüm ilaçlar
(hastaların evlerinden getirdikleri ilaçlar da
dahil)hemşirelerin denetiminde bulunan
saklama alanlarında muhafaza edilmeli.


Hemşire hastanın yanında yer alan, evde
kullandığı ve hastanede kullanmaya devam
edeceği ilaçları “Hasta İlaçları Teslim
Formu” ile teslim almalı ve hastaya ait olan
ilaç dolabına yerleştirmelidir.
Hastanın evden getirdiği ilaçlar kaydedilse
dahi order edilmediği sürece hemşire
tarafından uygulanamaz.





Teslim alınan ilaçların miat kontrolü
yapılmalı,
İlaçlar hekim tarafından da kontrol
edilmelidir.
İlaçlar hemşire tarafından uygulanmalıdır.
İlaçların miadı geçmişse hastaya haber
verilerek imha edilir.
İlaçlar kullanılmayacaksa hasta yanında
bırakılmaz. Taburcu olurken hastaya teslim
edilir. Teslim edilen ilaçlar hasta dosyasına
kaydedilir.

Birimlerde çoklu kullanımı mümkün olan
örneğin göz damlaları, pomatlar, şuruplar
gibi ilaçların üzerine açılma tarihi yazılır ve
ambalajında aksi bildirilmemişse açıldıktan
sonra 15 gün içinde tüketilmemesi
durumunda kalan ilaç enfekte kabul edilir
ve kurallara uygun imhası gerçekleştirilir
Heparin ve İnsülin gibi multidoz ilaçların
üzerine de, açan tarafından:
• İlaçların açılış tarihi,
• Saati yazılır.
 İlacın ağzı dezenfekte bir materyalle
kapatılır. 28 gün kullanılabilmektedir.

Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçlar (narkotik
ilaçlar) kilitli alanlarda bulundurulmalıdır.
 İlaçların devir teslimi yapılmalıdır.
 Devir teslim kayıtlarında;
-İlaçtan hangi hastaya kaç adet kullanıldığı,
-İlacın kullanıldığı tarih,
-İlacı kimin uyguladığı,
-Teslimde kaç adet ilaç teslim edildiği,
-Teslim alan ve teslim edenlerin imzaları
bulunmalıdır.



Sözel order kullanılması gerektiğinde
“Sözel Order Uygulama Talimatı”
uygulanır.
En geç 2 saat içinde tabelaya geçirilir. •
“Yüksek Riskli İlaç Listesi”nde bulunan
ilaçlarda sözel order uygulanmaz.




Hasta bireye ilaç uygulamayı etkileyecek
fiziksel ve laboratuar özellikler bilinmeli,
İlacın etkileri bilinmeli, beklenmeyen etki
oluştuğunda hekim uyarılmalı,
Diğer sağlık çalışanlarıyla ve hastalarla
etkin iletişim kurulmalı.
9 doğru ilkesini bilmeli ve ilacı hazırlarken
bu ilkelere uymalı
İlaç Uygulamasında 9 Doğru






Doğru
Doğru
Doğru
Doğru
Doğru
Doğru
ilaç
doz
hasta
zaman
yol
ilaç şekli
İlaç Uygulamasında 9 Doğru



Doğru etki
Doğru veriliş süresi
Doğru kayıt
Ek olarak göze, kulağa yada özellikli bir
tarafa uygulanacak ilaçlar için doğru taraf
kontrolu yapılır.
Doğru İlaç


İlacın jenerik ve satış ismi bilinmeli
İlaç isimleri birbirine benzediği için doğru
ilaç olduğundan mutlaka emin olunmalıdır.



Yazılışı, okunuşu, ambalajı birbirine
benzeyen ilaçların listeleri
hazırlanmalı
Listeler kullanım alanında bulunmalıdır.
Yazılışı, okunuşu, ambalajı birbirine
benzeyen ilaçların dolaplardaki
yerleşimi ayrı raflarda yapılmalıdır.
Doğru Doz



İlacın minimum ve maksimum dozu
bilinmeli
Önceki dozlardan farklılıklar araştırılmalı
Doğru şekilde hesaplama yapılmalı,
gerekirse ikinci bir hemşirenin de fikri
alınmalıdır.





Pediatrik dozda kullanılacak ilaçlara yönelik
tedbirler alınmalıdır.
Pediatrik dozdaki ilaçların listeleri ilgili
bölümlerde bulunmalıdır.
Pediatrik dozdaki ilaçların dolaplardaki yerleşimi
diğer ilaçlardan ayrı raflarda yapılmalıdır.
Acil kullanılabilecek pediatrik ilaçların kilograma
göre dozları listelenmeli,
Listeler ilgili bölümlerde bulunmalıdır.
Doğru Hasta
Hastanın adı soyadı,
• Protokolü,
• Doğum tarihi doğrulanmalı,
 Kimlik tanımlayıcı kontrol edilmeli,
 İlacın ismi ve verilme nedeni hastaya
açıklanmalıdır.

Doğru Zaman



Belli aralıklarla verilen ilaçlar genellikle
yarım saat önce ya da sonra verilebilir.
Sabah/öğle/akşam gibi günde 3 kere
verilen ilaçlar hastanın yatma/kalkma
alışkanlıklarına göre ayarlanabilir.
Saatlik ilaçlar zamanında verilmelidir.
Doğru Yol


İlacın veriliş yolu hekim isteminde belirgin
olmalı
Bazı ilaçlar birkaç yolla verilebilir, hekimin
istediği yol hangisi buna dikkat edilmelidir.
Doğru ilaç şekli


Aynı ilacın birden fazla formu olabilir.
IV formu olmayan, IM kullanım için
hazırlanan ilaçlar doktor orderında IV
enjeksiyon olarak verilmiş olabileceğinden
dikkatli olunmalı ve doktor uyarılmalıdır.
Doğru Etki


İlacın beklenen etkisi ve yan etkisi
bilinmeli.
İlacın başka ilaçlarla ya da besinlerle
etkileşimi olup olmadığı bilinmeli.
Advers Etki

Bir hastalığın teşhis veya tedavisi amacıyla
kabul edilen normal dozlarda kullanımında
ortaya çıkan zararlı ve amaçlanmamış
etkiye denir.
İlaç uygulaması sonrasında gelişebilecek
advers etki durumunda ise :


Gözlenen advers ilaç etkileri “Advers Etki
Bildirim Formu” kullanılarak
Farmakovijilans Sorumlusu‟na iletilir.
İlgili hekim ve hemşirenin olası bir advers
etkiden kuşku duyması, bildirim için
yeterlidir (Bildirimi yapan advers etkiden
emin olmak zorunda değildir).




Advers etki bildiriminde, mahremiyet ilkesi
gereği etkilenen hastanın kimliği gizli tutulur;
ancak bildirimi yapanın kimliği açık olarak yazılır.
Advers etki kuşkusu olan ilacın (ürünün)
ambalajı, bildirimi yapan tarafından mutlaka
saklanır.
“Advers Etki Bildirim Formu” doktor tarafından
doldurulur.
Hemşire ise Olay Bildirim Formu ile durumu kayıt
altına alarak bildirimini hasta güvenliği ve kalite
birimine yapar.
Doğru Veriliş Süresi

HKS kapsamında doktor orderında ilaçların
veriliş sürelerininde olması gerekmektedir.
Doğru Kayıt

Verildikten sonra en kısa sürede kayıt
yapılmalıdır. Uygulamayı yapan
hemşire tarafından planlanan saat
işaretlenerek mutlaka paraf
atılmalıdır.
Başkasının verdiği ilacın kaydını yapmayın.
‘Her madde zehirdir,
zehir olmayan hiçbir şey yoktur,
zehir ve ilacı ayıran onun dozudur.’
Paracelcus
Tüm sağlık çalışanları ve hastane yöneticileri
olarak içinde bulunduğumuz olumsuz koşullar
nedeniyle yaptığımız ilaç hatalarının, bizi ne
derece haklı çıkaracağı konusunda öz eleştiri ve
vicdan muhasebesi yapabilmemizdir asıl olan.
Hastaya zarar verdikten sonra ortaya konulacak
mazeretler hiçbir zaman, hiçbir şekilde ne karşı
tarafı hukuki olarak haklı çıkartacaktır, ne de
ömür boyu bizim vicdanımızı rahatlatmamıza
yardımcı olacaktır.


Teşekkürler