Nihat BİLGİN YGS 40 FİZİK DENEME SINAVI MLERİ İNTERNET ÇÖZÜ DENEME SINAVI 1 İN ÇÖZÜMLERİ 5 1. I kabındaki sıvı iç bükey olduğu için adezyon kuvveti kohezyon kuvvetinden büyüktür. 3. B V v2 K svs =2 v1 = ? I A II kabındaki sıvı düz olduğu için adezyon kuvveti kohezyon kuvvetine eşittir. Gidiş ve dönüş için yol denklemlerini eşitleyerek yazalım. L svs II (2v + v1) · t = (2v – v1) · 3t 2v + v1 = 6v – 3v1 III kabındaki sıvı dış bükey oldu- ğu için adezyon kuvveti kohezyon kuvvetinden küçüktür. Yanıt B dir. 4v1 = 4v v1 = v bulunur. Yanıt B dir. M svs 2. 4S S h1 = h G1 su Nihat Bilgin Yayıncılık© III Şekil I S 4S h2 = h G2 4. su h Şekil II X Her iki durumda piston ağırlıklarının oluşturduğu basınçlar sağ koldaki sıvıların oluşturduğu basınçlara eşittir. Buna göre; G1 4S G2 S = h 1 dg = h 2 dg yazabiliriz. Bu denklemler taraf tarafa bölünürse, G1 G2 m A = 4 bulunur . Yanıt D dir. • h • Y • K h • Z • L Şekilde verilen yolun XY ve KL kısımları sürtünmelidir. Bu iki kısımda sürtünme kuvveti, cismi aşağı çeken ağırlık kuvvetinin yüzeye paralel bileşeninden küçük ise, cisim bu aralarda yavaşlamaz. Soruda kesinlik istediği için yavaşlama yalnızca ZK arasında olmuştur diyebiliriz. Çünkü cisim bu aralıkta yokuş yukarı çıkmaktadır. Yanıt C dir. 6 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. Eylemsizlik, başlangıçtaki durumu korumaktır. Bir başka ifadeyle, bir cisim duruyorsa durmasına devam eder. Bir ilk hızı varsa o hızla yoluna devam eder. Buna göre verilen her üç bilgi de eylemsizlikle ilgilidir. 7. Kabın kütlesi m ise; X sıvısının kütlesi mX = 6m Y sıvısının kütlesi mY = 7m olur. Kabın hacmini V alırsak; Yanıt E dir. 6m 6 V = = 7m 7 dY V dX 8. bulunur . Yanıt D dir. K Y sıvısı 6. Nihat Bilgin Yayıncılık© Şekil I G X sıvısı L K L X+Y karışımı Şekil II T3 = 0 olduğuna göre bu ipi kopardığımızda K ve L cisimleri sıvı içinde askıda kalır. O hâlde K ve L cisimlerinin özkütleleri karışımın özkütlesine eşittir. Yani dK = dL = dkarışım dır. Buna göre, II. önerme kesinlikle doğrudur. r a a a Şekildeki düzenekte kol bir defa döndürüldüğünde somunlar birbirine 2a kadar yaklaşır. Buna bağlı olarak yük yükselir. Bu durumda a ve n nicelikleri arttığında arabanın daha fazla yükseleceğini söyleyebiliriz. Kolun yarıçapı r artırılırsa kol sadece daha kolay döner. Devir sayısı aynı kalmak koşuluyla r nin artması arabanın yükselme miktarını etkilemez. Yanıt D dir. Şekil I de K cisminin bağlı olduğu ipi koparırsak cisim yüzeye çıkarak yüzer. O hâlde dX > dK dır. Şekil I de L cisminin bağlı olduğu ipi koparırsak, cisim batacağından dL > dY olur. Bu iki bağıntıyı birleştirdiğimizde dK = dL > dY sonucunu buluruz. Bu sonuca göre, dK > dY olup K cismi Y sıvısına atıldığında dibe batacağından I. önerme yanlıştır. K ve L cisimlerinin hacimleri ile ilgili bilgi verilmediğinden, karışım içinde uygulanan kaldırma kuvvetleri ile ilgili yorum yapılamaz. Yanıt B dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. Katılarda basınç; 7 11.Tüylerinin arasındaki hava yalıtkanlık görevi görerek kuşların üşümesini engeller. Benzer biçimde pencerelerin çift cam yapılması ve tuğlaların delikli yapılmasında da aynı ilke kullanılmaktadır. Bu iki sistemde de hava yalıtkanlık görevi yapar. G (ağırlık) S (yüzey) bağıntısı ile bulunur. Küpler özdeş ağırlık olduğundan en büyük yüzey alanı olan seçenekte, basınç en büyük P= Yanıt E dir. olur. 10. °C 100°C Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. X 120°X 100 80 25°C 0°C ? 40°X Celcius termometresindeki 100°C artış, X termometresinde 80°X artışa karşılık gelmektedir. Buna göre; 100°C 80°X 25°C y= Y + + + + + + + + X + + – – Z – – y 2 5 · 80 100 y = 20°X X = 40 + 20 = 60°X bulunur. 12. Y cismi X küresini itmiş, Z küresini çekmiştir. Yani X ile Y aynı cins, Y ile Z zıt cins elektrikle yüklüdür. Yanıt D dir. Yanıt B dir. 8 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. R N I1 R M V 2 A normal V 2 + normal n1 n2 I2 – n3 V Işınlar çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşarak kırılır. I1 ışını normalden uzaklaşarak kırıldığı için n2 > n1 olup II. yargı kesinlikle doğrudur. R 2 S N M V 3 + 2V 3 Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama gelen ışınlar, sınır açısından büyük bir açıyla gelirse tam yansıma yapar. I2 ışını tam yansıma yaptığına göre, n2 > n3 olur. I. yargı da kesinlikle doğrudur. I1 ve I2 ışınlarının gelme açıları belli olmadığı için n1 ve n3 kırılma indislerini karşılaştıramayız. Yanıt C dir. – S anahtarı açıkken devre Şekil I deki gibidir. Bu duV rumda M ve N lambalarına düşen gerilim olur. 2 Anahtar kapatıldığında devre Şekil II deki gibidir. Bu durumda M ve N lambalarına düşen gerilim sırasıyla V , 2V olur. Lambaların parlaklığı gerilimle doğru 3 3 orantılı olduğundan M ninki azalır, N ninki artar. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© V DENEME SINAVI 2 İN ÇÖZÜMLERİ 1. 1 9 3. 2 /1 X /2 –x +x A (–q) v0 Y B (–q) /3 _ C (e ) Z Sıcaklıkları eşit olarak artırıldığında X ve Y nin uzunlukları eşit hâle geldiğine göre, λ1 > λ2 dir. A ve B noktalarındaki yüklerin elektrona uyguladıkları kuvvetler eşit ve zıt yönlü olduğundan elektron 2 numaralı yörüngeyi izler. A noktasındaki yükü –x yönünde uzaklaştırırsak sağa doğru kuvvet azalacağından elektron 1 numaralı yörüngeyi izler. O hâlde I. önerme doğrudur. Y ve Z nin uzunlukları arasındaki fark değişmediğine göre boyca uzama miktarları eşit olmalıdır. Δ/2 = Δ/3 /2 λ2ΔT = /3 λ3 ΔT B noktasındaki yükü –x yönünde uzaklaştırırsak sola doğru kuvvet artacağından elektron 1 numaralı yörüngeyi izler. II de doğrudur. /2 λ2 = /3 λ3 /3 > /2 olduğundan λ2 > λ3 tür. Bu durumda uzama katsayıları arasındaki ilişki λ1 > λ2 > λ3 olur. B noktasına –q yüklü bir cisim daha koyarsak sola doğru kuvvet artacağından elektron 1 numaralı yörüngeyi izler. III de doğrudur. Yanıt C dir. Yanıt E dir. 2. S S 3 h 2 Nihat Bilgin Yayıncılık© 4. Şekildeki A noktasına göre tork alalım. su M GY . 2 = GZ . 3 2 G 3 Y GZ = A noktasına bağlı ipteki gerilme kuvveti GY + GZ olur. 5 2 GY + GZ = GY + G = G 3 Y 3 Y su ip A Musluk açıldıktan sonra su seviyeleri eşit olur. Bu durumda su yüksekliğini bulalım. 2h · S + h · S = 2S · hʹ hʹ = Musluk kapalıyken A noktasındaki basınç; P = 2hdg Musluk açıkken A noktasındaki basınç; Pʹ = 3 h · dg 2 Pʹ = 3 P bulunur. 4 B 5 G 3 Y X 3 h 2 Y A B noktasına göre tork alalım. GX . 3 + Yanıt C dır. Y Z 5 G . 1 = GY . 2 3 Y 9GX = GY bulunur. Bu durumda, GY > GZ > GX olur. Yanıt D dir. 10 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 7. 5. scaklk T2 M X T1 Q Y M musluğu kapalı iken X ve Y sıvıları arasında dengede bulunan cisme G = FX + FY kuvvetleri etki eder. M musluğu açılınca X sıvısı akacak ve FX kuvveti ortadan kalkacaktır. Bu durumda G > FY hâline gelir. Cisim Y sıvısının içinde büyük kısmı batarak yüzer. FY aldğ s 0 ΔT θ Q DT dur. Q Ayrıca Q = mcΔT olduğundan i açısını bulabilmek için katı maddenin ısı sığasının bilinmesi gerekli ve yeterlidir. tan i = FX Şekildeki doğrunun eğimi, tani = TT 1 = mc mc · T T Yanıt D dir. G Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 6. Oda sıcaklığında K halkasından geçebilen M küresi, cisimlerin sıcaklıkları artırıldığında geçemiyorsa; mM > mK dır. 8. R1 direnci, R2 + R3 dirençlerine paralel bağlıdır. R1 V1 + L – M K halka silindir küre R2 R3 V2 V3 K halkasından geçemeyen L silindiri, cisimlerin sıcaklıkları artırıldığında geçebiliyorsa; mK > mL dir. Paralel devrelerin potansiyel farkları birbirine eşit olduğundan; V1 = V2 + V3 Yanıt C dir. olur. Bu durumda V1 > V3 bulunur. Yanıt C dir. 11 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. S yatay A h h h h yatay B 2v h yatay h h Şekil I Kabın Şekil I deki konumu için basınç ve basınç kuvveti ifadelerini yazalım. P = hdg F = hdg . 2S Kap S yüzeyinin üstüne oturacak biçimde ters çevrilirse Şekil II elde edilir. S S yatay X Y Z T Cisim T noktasından 2v hızı ile atıldığında; 1 m (2v)2 = 3W + mg · 2h 2 1 m 4v2 = 3W + W 2 1 mv2 = W 2 bulunur. Cisim T noktasından v hızı ile atılırsa, 1 kinetik enerjisi mv2 olacağından bir bölme iler2 leyerek Z noktasında durur. Yanıt E dir. h/2 h/2 Şekil II 3h olur. 2 Şimdi basınç ve basınç kuvveti ifadelerini yeniden yazalım. Bu durumda sıvının toplam yüksekliği 3h 3 Pl = dg = P 2 2 Buna göre kabın tabanındaki basınç artarken basınç kuvveti azalır. Yanıt A dır. 10. Sürtünmelerin önemsenmediği yer yüzündeki hareketlerde cisimlere etki eden kuvvet yer çekimi kuvvetidir. Top, yükselirken yer çekimi kuvvetinin etkisinde g yer çekim ivmesiyle düzgün yavaşlar. Yer çekim ivmesi her durumda sabit olup değişmez. Yanıt B dir. v=0 yatay A h yatay B h 11. 3h 3 Fl = dg · S = F 2 4 Nihat Bilgin Yayıncılık© h yatay X Y Z T XY yolunda ısıya dönüşen enerji W olsun. Bu durumda; mg · 2h = W olur. 12. Taşıtların dikiz aynasında tümsek ayna kullanılır. Bunun nedeni tümsek aynanın görüş alanının büyük olmasıdır. El fenerinde, taşıtların farlarında, diş hekimlerinin muayene aletlerinde ve ışıldaklarda çukur ayna kullanılır. Yanıt E dir. 12 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. Özdeş X Y, Z lambaları birbirine seri bağlı olduğu için parlaklıkları eşittir. Bu nedenle I. yargı doğrudur. 14. 45° Z kutusunda I numaralı düzenek vardır. 45° X Y Z I 45° L X kutusunda II numaralı düzenek vardır. M K 45° V II K ve M lambaları üreteçle seri bağlıdır. Bu nedenle en parlak yanan lambalar K ve M dir. Bu durumda II. yargı yanlış, III. yargı doğrudur. 45° Y kutusunda III numaralı düzenek vardır. Yanıt D dir. 45° III Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© + – DENEME SINAVI 3 ÜN ÇÖZÜMLERİ DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 1. 13 3. 100 100 90 80 90 80 70 60 70 60 50 40 50 40 30 20 10 30 kuru kum kum + su 20 10 Şekil I ve Şekil II deki teraziler dengede olduğuna göre; Kum ve suyun toplam hacmi 50 + 20 = 70 cm3 olması gerekirken 60 cm3 olması, kum tanecikleri arasındaki boşluğun 10 cm3 olduğunu gösterir. O hâlde saf kumun hacmi 40 cm3 tür. 2K = L + 4 ..................................(1) 3K = L + 9 ..................................(2) yazabiliriz. (1) numaralı denklemde L yi yalnız bırakıp (2) numaralı denklemde yerine yazarsak; mkum = dkum . Vkum 3K = 2K – 4 + 9 mkum = 3,5 . 40 = 140 g K=5g bulunur. K = 5 g değerini (1) veya (2) numaralı denklemlerden birinde yerine yazarsak L = 6 g ; Yanıt C dir. mK 5 m L = 6 bulunur. Nihat Bilgin Yayıncılık© 2. Yanıt C dir. N su deposu M L K Binada kesikli çizgilere kadar olan daireler depodan su alabilir. Kesikli çizginin üstündeki N dairesine suyun çıkması için motorla basınç oluşturmak gerekir. Aksi halde bu daire su alamaz. Yanıt D dir. 4. Paketlerin yere çarpma anındaki kinetik enerjileri eşit olduğuna göre, bırakıldıkları andaki potansiyel enerjileri de eşit olmalıdır. Bu nedenle IV. yargı kesinlikle doğrudur. Sorudaki verilerle diğer yargılar hakkında yorum yapamayız. Yanıt A dır. 14 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. L K 7. Kırmızı filtre, üzerine düşen kırmızı renk ışınları geçirir, ancak yeşil renk ışınları geçirmez. Mavi filtre, üzerine düşen kırmızı ve yeşil ışınları geçirmez. M L M beyaz perde K yeşil K Şekiller dikkate alındığında boyu en çok kısalan K çubuğudur. O hâlde ilk sıcaklığı en fazla olan K dır. L ve M çubukları Şekil I e göre uzamışlardır. Bunun anlamı L ve M çubukları K dan enerji almıştır. K çubuğunun verdiği ısı enerjisini alarak en çok uzayan çubuk L dir. Öyleyse L çubuğunun ilk sıcaklığı en azdır. krmz Y krmz + yeşil = sar Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. x bölgesine hem kırmızı hem de yeşil renkli ışınlar düştüğü için bu bölge sarı görünür. y bölgesine sadece kırmızı renkli ışınlar düştüğü için bölge kırmızı görünür. z bölgesine sadece yeşil renkli ışınlar düştüğü için bu bölge yeşil görünür. Yanıt B dir. 8. A E h m yatay (yer) Z Y X XY yolunda ısıya dönüşen enerjiye W diyelim. Buna göre; 6. Z su Y X X ve Z cisimlerinin bağlı olduğu ipler koparılırsa X cismi suda batar. Z ise yüzeye çıkarak yüzer. O hâlde dX > dsu ve dZ < dsu olur. Y cismi su içinde askıda kaldığına göre dY = dsu dur. Sonuç dX > dY > dZ dir. Yanıt B dir. E = 2W + mgh olur. Cisim dönüşte Y noktasında durduğuna göre, mgh = W olur. Cisim Y de duruncaya kadar enerjisinin tamamı ısıya dönüştüğünden; E = 3W olur. Aynı cisim 2E kinetik enerjisi ile atılırsa; 2E = 2W + mghʹ 2 · 3W = 2W + mghʹ mghʹ = 4W mghʹ = 4 . mgh hʹ = 4h bulunur. Yanıt E dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. Okulda toplam 30 ampul olup bir ampuldeki tasarruf 80 watt’tır. Bir günde yapılan tasarruf; 30 · 80 · 2 = 4800 watt = 4,8 kwatt olur. 180 günde yapılan enerji tasarrufu; 180 · 4,8 = 864 kwatt bulunur. Okulun bu projeden net kazancı; 864 · 0,50 = 432 TL dir. 15 11.P noktasından havaya göre v 2 hızı ile geçen helikopterin K noktasına varması için bileşke hızının P den K ya doğru olması gerekir. Bu durumda rüzgarın v r hızı Şekil I de gösterildiği gibi olur. P v2 vr Yanıt E dir. K Şekil I L noktasından havaya göre v 1 hızı ile geçen yardım helikopterinin bileşke hızı L den X’e doğrudur. Bu nedenle helikopter Şekil II de gösterildiği gibi X noktasından geçer. Nihat Bilgin Yayıncılık© X 10. vr v1 L Şekil II Yanıt A dır. K1 X Y A1 = 3 birim K2 Y A2 = 2 birim X 12. Y X Z L K Işık kaynaklarının aynadaki görüntüleri K‘1 ve K‘2 dür. K‘1 ve K‘2 den çıkan ışınlar aynanın kenarından duvara doğru gönderilir. Duvar üzerinde oluşan aydınlık bölgelerin alanı şekillerdeki gibidir. Yanıt C dir. Şekildeki gibi vektörleri uç uca eklediğimiz zaman son vektörün ucu ilk vektörün başlangıç noktasına gelirse bileşke vektör sıfır olur. O hâlde Şekil II deki 4 numaralı vektör L vektörüdür. Yanıt D dir. 16 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. V1 = 30 volt i K i=3 A V2 = ? L A Şekildeki 6Ω, 4Ω ve 1Ω luk dirençlerden aynı akım geçmektedir. Dirençlerden; M Eğer L cismi homojen olursa, üstündeki K cismini dengelemesi mümkün değildir. K ve M homojen olabilir. Yanıt B dir. 30 =3A 6+4 lik akım geçmektedir. V1 voltmetresi 6Ω ve 4Ω luk iki direncin potansiyel farkını göstermektedir. V2 voltmetresi ise 4+1 = 5 ohmluk dirençlerin potansiyel farkını göstermektedir. i= V2 = 3 . 5 = 15 volt olur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. DENEME SINAVI 4 ÜN ÇÖZÜMLERİ 1. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 3. D2 B C kuzey yatay D1 17 vZ = v Z A A vY = v α bat yatay doğu Y D3 X yatay vX = v A güney Y aracındaki gözlemci Z aracını, şekilde gösterilen v YZ hızı ile kuzey-doğuya gidiyormuş gibi görür. I. yargı yanlıştır. D2 ve D3 dinamometreleri A cisminin ağırlığını dengeler. Bu nedenle D2 = D3 tür. D1 dinamometresi C cisminin ağırlığını dengeler. C cisminin ağırlığı A cisminin ağırlığından küçük olduğundan D2 = D3 > D1 olur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. Z aracındaki gözlemci Y aracını v ZY hızı ile güney-batıya gidiyormuş gibi görür. II. yargı doğrudur. Z aracındaki gözlemci X aracını v ZX hızı ile güneye gidiyormuş gibi görür. III. yargı yanlıştır. vYZ Z Y vZY Z Y Z vZX X 2. h K sıvısı d Yanıt A dır. d K sıvısı h L svs 3d L svs Şekil I 3d Şekil II yer Yarım küre biçimli kapta en altta bulunan L sıvısının hacmi K sıvısınınkinden azdır. Kap Şekil II deki konuma getirildiğinde L sıvısının ağırlık merkezi Şekil I dekine göre daha aşağıda olur ve potansiyel enerjisi azalır, I. yargı doğru olur. Benzer biçimde K sıvısının da Şekil II de ağırlık merkezi daha aşağıdadır ve potansiyel enerjisi azalır. Her iki sıvının ağırlık merkezi daha aşağıda olduğundan her iki sıvının potansiyel enerjisi de azalır. Soruda hangileri yanlıştır dediği için, yanlış olan yargılar II ve III. yargılardır. Yanıt E dir. 4. İçinde suyun kaynadığı kabın ağzı açık olduğu için buharlaşma olur. Buharlaşma sonucu sıvının kütlesi azalır. Kaynama süresince sıcaklık sabit kalır. Ancak sistemin kütlesi azaldığı için verebileceği ısı enerjisi azalır. Yanıt B dir. 18 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. X cisminin özkütlesi içinde bulunduğu sıvının özkütlesine eşittir. Yani dX = d2 dir. Bu nedenle X cismi bu sıvının içinde askıda kalır. M gaz P0 2h P0 h yatay K L d1 A Paskal prensibine göre açık hava basıncı; sıvılar tarafından K ve L noktalarına aynen iletilir. Yani P0 = PK = PL dir. Bu durumda III. yargı doğrudur. Aynı zamanda K ve L noktalarına üstten yapılan basınçlar da eşittir. PK = PL 2hd1g + Pgaz = hd2g + Pgaz Yanıt C dir. B Kabın üstündeki d1 özkütleli sıvının olup olmaması X cisminin d2 özkütleli sıvının içindeki konumunu değiştirmez. d2 yatay d2 = 2d1 olduğundan, PB > PA olur. Bu durumda I. ve II. yargılar yanlıştır. Yanıt C dir. 8. A + + –– + + + –– 6. d3 Nihat Bilgin Yayıncılık© X d2 fs = ksmg m + F + + + yatay Statik sürtünme kuvveti, cismi harekete geçirebilmek için gerekli en küçük kuvvete eşit ve zıt yönlüdür. Bu durumda statik sürtünme kuvveti F kuvvetine eşit olmalıdır. Yanıt A dır. (+) yüklü A çubuğu elektroskobun yapraklarındaki (–) leri topuza doğru çekerken yapraklar (+) yüklenir. Böylece topuzun A çubuğuna yakın kısmı (–) ile yapraklar (+) ile yüklü kalır. Yanıt A dır. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 19 11. V – + r=0 z A R 2 R T R Şekil I F2 F1 F3 O2 2F2 O1 F1 I R S 1 Işın kalın kenarlı merceğin asal eksenine paralel gelirse, kırıldıktan sonra uzantısı odak noktasından geçer. İnce kenarlı merceğe 2F2 noktasından gelen ışın, kırıldıktan sonra 2F2 noktasından (T) geçer. Çukur aynanın tepe noktasına gelen ışın, asal eksenle eşit açı yapacak şekilde yansır. Bu durumda I ışını sistemi, kendisine paralel olacak şekilde terkeder. Yanıt C dir. V – + r=0 A R R Şekil II R S 2 S anahtarı Şekil I deki gibi 1 konumunda iken 3R devrenin eşdeğer direnci dir. Anahtar Şekil II 2 deki gibi 2 konumuna getirildiğinde kısa devreden dolayı eşdeğer direnç R olur. Buradan; V 3 R i1 2 2 bulunur . = = 3 i2 V R Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© 12.Şekil I de odaktan gelen ışın asal eksene paralel yansıması gerekirken merkezden geçerek yansımış yani yanlış çizilmiştir. Doğru çizimi şekildeki gibidir. 10.Ses hızı, katılarda en fazla gazlarda ise en küçüktür. Bu nedenle ses hızının büyükten küçüğe sıralanışı vd.çubuk > vsu > vhava şeklinde olur. Yanıt C dir. F M I Şekil II de gelen ve yansıyan ışın asal eksenle eşit açı yaptığından doğru çizilmiştir. Şekil III te ışın merkezden geldiği için merkezden yansır. Bu da doğru çizilmiştir. Yanıt A dır. 20 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13.Büyük patlama teorisine göre, çok yoğun bir cismin patlaması evrenin başlangıcı kabul edilmektedir. Bu patlamadan günümüze kadar geçen sürede evren sürekli genişlemektedir. Yıldızlar enerji yaydıkları için kütleleri sürekli azalmaktadır. Yanıt E dir. –x 14. +x K L O x x konum x L 0 t zaman K –x K aracı pozitif yönde, L aracı ise negatif yönde düzgün hızlanır. Araçlar trafik uyarı lambasının olduğu O noktasında karşılaştıklarına göre,harekete ait konum-zaman grafiği şekildeki gibi olur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. DENEME SINAVI 5 İN ÇÖZÜMLERİ 1. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9 3. h/2 3 r Y 2r X h/2 K Çubuğun sıcaklığı ∆T kadar değiştirildiğinde silindirlerin devir sayısı nX ve nY oluyor. nX = nY = nX nY = Δ,X 2 ( 2π2r ) Δ,Y 2.2πr 21 = 3 , αΔ T 8πr 9 , αΔ T 4πr = M N Verilen kaplardan L ve N kaplarının alt ve üst bölmeleri birbirine eşit değildir. K ve M kaplarının alt ve üst bölmeleri ise birbirine eşittir. Bu kapların üst yarı kısımlarına 2d özkütleli sıvı konulursa karışımın özküt3 lesi d olur. 2 Yanıt C dir. 3 , αΔ T 8πr 9 , αΔ T 4πr = L 1 6 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 4. 2. K L S1 = 4a2 M qL qM Küreler özdeş olduğundan her dokunmada toplam yük eşit olarak paylaşılır. K küresi L ye dokunduruqL lunca, qK = olur. K sonra M ye dokundurulunca 2 nötr hâle geldiğine göre K ve M nin toplam yükü sıfır qL olmalıdır. Yani qM = – olur. 2 Yanıt C dir. P1 = P2 = G1 S1 G2 S2 = = S2 = a2 G 4a2 G a2 G a2 = = 4 bulunur . P1 G P2 4a2 Yanıt D dir. 22 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 7. ip d S ip S N Fk (toplam) N 5. X i + – 2d Anahtar kapatılıp devreden akım geçirildiğinde şekildeki gibi bobinin sağ tarafı N, sol tarafı S kutbu gibi davranır. Mıknatıs hâline gelen bobin, hem demir çubuğu hem de mıknatısı kendisine doğru çeker. GX X ve Y cisimlerinin ağırlıkları sıvıların kaldırma kuvvetleri ile dengelenir. GX = Fd + F2d 3V · dX · g = V·d·g + 2V·2d·g Yanıt C dir. 3dX = d + 4d dX = 5 d 3 Fk (toplam) d Nihat Bilgin Yayıncılık© Y 2d GY GY = Fd + F2d 3V · dY · g = 2V · d · g + V·2d·g 3dY = 2d + 2d dY = 4 d 3 5 d 3 5 = = bulunur . dY 4 4 d 3 dX Yanıt D dir. 6. Optik, mekanik, termodinamik, atom fiziği fiziğin alt alanlarındandır. Enerji ise fiziğin alt alanlarından biri değildir. Yanıt C dir. 8. Ailelerin tükettiği elektrik enerjisi elektrik faturalarına kWh birimi cinsinden yazılır. Buna göre elektrikli aletlerin tükettiği enerjiyi bulmak için güç ile zaman çarpılır. Bu enerjiler; Bilgisayar için 100 · 8 = 800 Wh = 0,8 kWh Lamba için 60 · 10 = 600 Wh = 0,6 kWh Ütü için 2000 · 0,4 = 800 Wh = 0,8 kWh Elektrikli süpürge 1600 · 0,5 = 800 Wh = 0,8 kWh için olur. Aletlerin bir günde tükettiği toplam enerji de 3 kWh bulunur. Yanıt C dir. 23 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. Madde Sıcaklık (°C) Sesin sürati (m/s) Hava 0 332 Hava 30 346 Hava 90 383 Su 0 1432 Su 30 1466 Su 90 2000 Bakır 0 3400 Bakır 30 3564 Bakır 90 3650 11. P R S vbağl = v vbağl = 4v Model uçağın A dan P ye giderken yere göre hızı 4v, P den A ya dönerken 2v dir. Bu durumda A dan P ye t sürede gider, P den A ya 2t sürede döner. Buna göre model uçak A çizgisinden geçtikten 2t süre sonra S çizgisinden geçer. Yanıt C dir. Tablo incelendiğinde sesin havada en yavaş yayıldığı görülür. I. yargı doğrudur. A T Sesin su içindeki sürati 1432 m/s, bakırdaki ise 3400 m/s dir. Buna göre, ses bakırda suya göre daha hızlı yayılır. II. yargı da doğrudur. 12.Özdeş lambaların parlaklığı lambaya düşen gerilimle doğru orantılıdır. Üretecin gerilimi 5 volt olsun. A1 anahtarı kapalı A2 anahtarı açık iken lambalara düşen gerilimler Şekil I deki gibidir. Hem hava, hem su, hem de bakır için sıcaklık arttıkça sesin yayılma süratinin arttığı tablodan görülmektedir. III. yargı da doğrudur. 5 volt Nihat Bilgin Yayıncılık© + – Yanıt E dir. 2 volt 2 volt Y 1 volt A1 1 volt X A1 anahtarı açılıp A2 anahtarı kapatılırsa gerilimler Şekil II deki gibi dağılır. 5 volt 10. Şekil I + – konum A2 3x 1 volt 2 volt Y 1 volt I 0 t II 2 volt 3t zaman –2x Konum-zaman grafiklerinde eğim hızı verir. 0–3x v1 t–0 v2 = –2x–0 = 3 3t–t bulunur . Yanıt E dir. X Şekil II Her iki şekilde Y lambasının gerilimi 2 volt olup değişmemiştir. X lambasının gerilimi ise Şekil I de 1 volt, Şekil II de ise 2 volt olup artmıştır. Buna göre Y lambasının parlaklığı değişmez, X lambasının parlaklığı artar. Yanıt E dir. 24 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. ekran 14. ekran Y kırmızı kırmızı kırmızı X X Y Y sarı n1 n2 n3 E E Z X Z yeşil yeşil yeşil E engeli engellediği için X bölgesi yeşil ışık alamamaktadır. Benzer şekilde Z bölgesi de kırmızı ışık alamamaktadır. Bu nedenle ekrandaki durum oluşur. Işık ışını çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşarak kırılır. Y ışını n2 ortamından n3 ortamına geçerken normalden uzaklaştığına göre, n2 > n3 tür. Yanıt C dir. Işık ışını az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken normale yaklaşarak kırılır. X ışını n2 ortamından n1 ortamına geçerken normale yaklaşmıştır. Ortamların kırılma indisleri arasındaki ilişki n1 > n2 > n3 tür. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© DENEME SINAVI 6 NIN ÇÖZÜMLERİ 1. Çukur aynada asal ekse- ni M-F arasında kesen ışın, aynada yansıdıktan sonra asal ekseni M nin dışında keser. Bu nedenle K ışını yanlış çizilmiştir. Doğrusu Şekil I deki gibidir. 25 3. T M d K F 2d K K I Çukur aynada M nin dışın- dan gelen ışın asal ekseni M-F arasında keser. L ışını doğru çizilmiştir. K cisimlerinden biri 2d özkütleli sıvının içinde askıda kalır. Öteki de d özkütleli sıvıda batar. Cisimlerin hacimleri eşit olduğundan eşit hacimde sıvı taşırırlar. M F L K cisminin hacmi V olsun. Sol kefeye 2d·V kütlesinde K cismi girerken, 2d.V kütlesinde de sıvı çıkar. Sağ kefeye 2d·V kütlesinde K cismi girerken, d·V kütlesinde sıvı çıkar. Dolayısıyla sağ kefe ağır basar. Yanıt C dir. II Çukur aynada asal ekse- ni F-T arasından kesen ışın, aynada yansıdıktan sonra uzantısı asal ekseni, aynanın arkasında keser. X ışını da doğru çizilmiştir. X M F T III Yanıt E dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© 2. Sıvı içindeki çubuğa aşağı doğru ağırlık kuvveti, yukarı doğru da kaldırma kuvveti uygulanır. 4. 3 1 Fk V Fk G Fk 4 G 2 5 3d G V Fk Fk G d G Dönmeden dengede kalabilmesi için çubuğa etki eden kuvvetler aynı noktada ve zıt yönde uygulanmalıdır. Buna göre, çubuk 3 teki gibi dengede kalamaz. Yanıt C dir. K 5d L M 3d N K ve M kaplarından eşit hacimde sıvı alınarak N kabında karışım yapılırsa, karışımın özkütlesi; dkarışım = d + 5d = 3d 2 bulunur. Yanıt A dır. 26 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. • Fren yapılan otomobilin durması 7. Sıcaklığı değişen maddelerin genleşip büzüştüğünü biliyoruz. Bu duruma I ve II ile verilen bilgiler uygundur. Ancak III ile verilen bilgi uygun değildir. • Uçaktan atlayan pilotun paraşütle yere inmesi • Dolu tanesinin hava ortamında yere sabit hızla inmesi Yanıt C dir. • Atmosfere giren meteorun yanması • Düşey doğrultuda yukarı fırlatılan silginin hızının azalması Seçeneklerde verilen olayların hepsinde hava sürtünmesi vardır. En az etkili olan silgiye uygulanan sürtünme kuvvetidir. 6. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. K L 8. cam sıvı Küreciklerin hacimleri eşit olduğuna göre, bunlara uygulanan sıvı kaldırma kuvvetleri eşit olup III. öncül doğrudur. Aynı sürede K küreciği daha fazla yol aldığına göre bu küreciğe uygulanan net kuvvet daha büyüktür. Net kuvvetin daha büyük olabilmesi için K küreciğinin ağırlığının L ninkinden daha küçük olması gerekir. Yani cisimlerin kütleleri farklı olup I. öncül yanlıştır. Cisimlerin hacimleri eşit, kütleleri farklı olduğuna göre, özkütleleri de farklı olmalıdır. II. öncül de yanlıştır. Yanıt A dır. kılcal boru geniş hazne Hem duyarlı bir termometre yapabilmek hem de çok düşük ve çok yüksek sıcaklıkları ölçebilmek için geniş hazneli bir kap kullanılır ve kaba takılan boru ince ve uzun olmalıdır. Seçilen sıvı da genleşme katsayısı büyük olmalıdır. Bu durumda I ve II. yargılar doğru olur. Yanıt D dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 27 11. F 1 , F 2 ve F 3 kuvvetlerinin R bileşkesi şekildeki + + + – + A + – K – + – + + A –4q – L + + + – K gibi 1 birimdir. Bu kuvvete F diyelim. F 1 ve F 3 kuv- +4q + + L – – vetleri kaldırıldığında yalnız F 2 kalır ve bunun da büyüklüğü 2 birim olup 2F dir. + + F2 F1 F3 (+) yüklü A küresi, birbirine dokunur durumdaki K ve L kürelerini etki ile Şekil I deki gibi yükler. K ve L küreleri birbirinden ayrıldıklarında yük durumu Şekil II deki gibidir. Daha sonra yüklü K küresi nötr M küresine dokundurulup ayrılırsa yükü; –4q . r = –q r + 3r –4q . q'M = 3r = –3q r + 3r q'K = olur. Şimdi de +4q yüklü L küresini –3q yüklü hâle gelen M küresine dokunduralım. q'L = 4q–3q . 2 2r = q 5 2r + 3r bulunur . Yanıt B dir. 10.Soruda verilen şekli harflendirme yöntemi ile aşağıdaki gibi çizebiliriz. İki direnç kısa devreden dolayı devre dışı kalır. Geriye kalan iki direnç de A-B noktaları arasında paralel bağlı gibidir. Böylece devrenin R eşdeğer direnci olur. 2 R A B B – + B A 1 F kuvveti cisme t sürede v hızını E1= mv2 = E ka2 darlık bir kinetik enerji kazandırmış. 2F kuvveti aynı t sürede cisme 2v hızını kazandırır. Cismin kazanacağı kinetik enerji E2= 1 m(2v)2 = 4E olur. 2 Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© R 12. engel perde K1 K2 A R R R B B B Bu alandaki iki direnç B noktaları arasında kaldığı için kısa devre olur. K1 ışık kaynağı olduğu yerinden A noktasına kaydırılırsa yarı aydınlık bölgenin alanı önce azalır sonra artar. Yanıt A dır. Yanıt E dir. 28 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. Y K L S S M S T M Z F Mıknatıslarda aynı kutuplar birbirini iteceğinden K ve M mıknatısları hızlanır. Yanıt C dir. Gelen ışın merkez doğrusu ile eşit açı yaparak yansır. Bu durumda odak uzaklığı T-Z arasında olur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. DENEME SINAVI 7 NİN ÇÖZÜMLERİ 29 1. I. Ses boşlukta ilerleyemez. Sesin iletilebilmesi için maddesel bir ortama gereksinim vardır. Bir yerde sıkışacak ve genleşecek bir ortam yoksa orada ses de olmaz. 3. K L M II. ve III. bilgiler doğru bilgilerdir. Ancak sesin havasız bir ortamda ilerlemesiyle ilgili değildir. Yanıt A dır. su Kılcallık olayında sıvının ince borularda yükselmesi borunun çapı ile ters orantılıdır. Boru inceldikçe sıvı yüksekliği artar. M borusundaki suyun yüksekliği diğerlerinden fazla olduğuna göre rM en küçüktür. Bir başka ifadeyle rK > rL > rM dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dir. 2. 4. N S N N S M S I II L S 45° N III doğrusu böyle olmalıdır K 30° N Bir çubuk mıknatısın çevresindeki manyetik alan çizgileri şekildeki gibidir. Bu alan çizgileri içine bir pusula iğnesi konulduğunda iğnenin N ucu okun gösterdiği yönde dengeye gelir. Bu nedenle I ve II pusula iğneleri hareket etmeyebilir. Ancak III numaralı iğne 180° dönerek ok doğrultusunu alır. L ortamından K ortamına gelen ışın tam yansımaya uğramış. Bu nedenle nL > nK dır. Yine L ortamından M ortamına gelen ışın dik geldiği için kırılmaya uğramamış, nL ile nM karşılaştırılamaz. M den gelen ışın kırılmadan N ortamına geçtiği için nM = nN dir. Yanıt E dir. Yanıt C dir. 30 5. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ cm3 50 cm3 50 40 40 30 30 20 20 10 10 K 7. O X P Mıknatıs demir bilyeyi etki ile mıknatıslayarak ona çekme kuvveti uygular. Buna göre X ve P çubukları kesinlikle mıknatıstır. L Yanıt A dır. 40 cm3 kumun içinde 4 cm3 hava olduğundan kumun %10’u havadır. L kabındaki 30 cm3 kumun 3 cm3 ü havadır. Bu nedenle L kabı en çok; 20 + 3 = 23 cm3 su alır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 6. Üst kolun direnci 4 + 2 = 6 Ω olur. Üst kol ile alt kol birbirine paralel bağlıdır. 6Ω 8. 2A r=0 X Z i 3A Y Z – + 12 volt X Y 4Ω i = 2 + 3 = 5 A bulunur. Yanıt C dir. Birbiriyle perçinli iki metal çubuk doğrusal hâlde olsun. Bu metal çifti ısıtıldığında uzama katsayısı büyük olan dışarıda kalacak biçimde eğrilirler. Eğer metal çifti eğri durumda ise bunları ısıtarak doğrusal hâle getirmek için eğrinin dışında kalan çubuğun uzama katsayısının küçük olması gerekir. Yanıt C dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. L 31 genlik M K N zaman K 0 v L zaman 0 K noktasındaki mekanik enerji N noktasındaki mekanik enerjiye eşit olduğundan I. yargı doğrudur. L ve M aynı yükseklikte olduğu için bu iki noktadaki kinetik enerjiler eşittir. Bu nedenle, II. yargı da doğrudur. L noktasında potansiyel enerjiyle birlikte kinetik enerjisi de vardır. Bu nedenle III. yargı yanlıştır. Ses dalgaları boyuna dalgalardır. Diğerleri enine dalgalardır. Ses dalgalarının havadaki sürati yaklaşık 340 m/s dir. Diğerlerininki yaklaşık 300 000 km/s dir. Ses dalgaları dışındakilerin hepsi elektromanyetik dalgalardır. t 2t t zamanda bir tam K dalgası üretilirken, 2t zamanda tam bir L dalgası üretilmiştir. Bu nedenle K dalgasının frekansı L dalgasının frekansının 2 katı olup I. yargı doğrudur. Dalgalar aynı ortamda ilerlediği için K ve L dalgalarının hızları eşittir. II. yargı yanlıştır. Her iki dalganın genlikleri eşit olduğu için taşıdıkları enerjiler de eşittir. III. yargı doğrudur. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 10.Ses dalgaları boşlukta yayılmaz. Diğerleri boşlukta da yayılır. 2t genlik Sürtünmesiz ortamda hareket eden bir cismin, kinetik ve potansiyel enerjileri toplamı olan mekanik enerji daima sabittir, değişmez. Buna göre; t 12. konum x P x 0 2t konum Yanıt E dir. x R x 0 t Konum-zaman grafiklerinde eğim hızı verir. 11.Bir tam dalganın üretilmesi için geçen süreye periyot denir ve T ile gösterilir. Birim zaman içinde üretilen tam dalga sayısına frekans denir ve f ile gösterilir. f ile T arasında; f= 1 ilişkisi vardır. T x 2t x vR = t x vP 2t 1 vR = x = 2 t vP = olur . Yanıt B dir. 32 13. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ + ++ A + + ++ 14. I + + + + + + + + + Şekil I kırmızı kitap B + ++ A + + ++ düşey + kırmızı ışın Şekil II I. Cam saydam olduğundan bütün renk ışınları geçirir. Kırmızı kitaptan gelen kırmızı ışınlar saydam camdan geçtiği için bu kitap kendi renginde görülür. İletken A küresi, (+) yüklü elektroskoba yaklaştırılınca, yapraklar biraz daha açıldığına göre A küresi kesinlikle (+) yüklüdür. I. yargı yanlış, III. yargı doğrudur. II sarı cam sarı kitap (+) yüklü A küresi B küresini ittiğine göre, B küresi de kesinlikle (+) yüklüdür. II. yargı doğrudur. Yanıt D dir. sarı ışın II. Sarı kitaptan gelen sarı ışın, sarı camdan geçer ve bu kitap kendi renginde görülür. III Nihat Bilgin Yayıncılık© renksiz cam kırmızı cam yeşil kitap yeşil ışın geçen ışın yok III. Yeşil kitaptan gelen yeşil ışınlar kırmızı camdan geçmez. Bu kitap siyah görülür. IV mavi cam beyaz kitap mavi ışın IV. Beyaz kitaptan çıkan kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor renkli ışınlar mavi camın üzerine düşer. Bu renklerden yalnızca mavi ışın gözlemciye kadar ulaşır. Bu nedenle beyaz kitap mavi görülür. Yanıt D dir. DENEME SINAVI 8 İN ÇÖZÜMLERİ 1. R – P vektörü T vektörüne eşit olduğundan I. önerme doğrudur. 33 T GA + GC = 3GB ................... (2) –P R S + T vektörü P vektörüne eşit olduğundan II. önerme doğrudur. (1) ve (2) denklemlerini taraf tarafa toplayalım. 2GA + GB = 3GB P (GA + GC) · 1 = GB · 3 GA = GB olur. Ayrıca (1) denklemine göre GC en büyüktür. Buna göre: GA = GB < GC bulunur. S T Yanıt B dir. S + R vektörü 2 P vektörüne eşit olduğundan III. önerme yanlıştır. S 2P R 3. G noktasına göre her iki aynanın görüş alanlarını bulalım. Yanıt C dir. X G 2. Şekil I ve Şekil II deki cisimlerin ipin bağlı olduğu noktaya göre torklarını alalım. Şekil I için; Nihat Bilgin Yayıncılık© Y X A1 Y A C B Şekil I Y G Z G Her iki aynada da X, Y, Z noktaları, görüş alanı içinde kalır. Yanıt E dir. (GA + GB) · 2 = GC · 2 GA + GB = GC ..................... (1) Şekil II için; X Y 4. Yüzen cisimler ağırlıkları kadar sıvı taşırır. Her üç kapta da X cismi yüzdüğüne göre, kaplarda ağırlaşma olmamıştır. C B ip A A2 G ip X Z Şekil II Her üç kapta cisim dengede olduğundan kaldırma kuvveti cismin ağırlığına eşittir. Ancak K, L, M sıvılarının özkütleleri eşit değildir. Yanıt D dir. 34 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. vL=0 + – V X L vK = v V K Y K aracı pozitif yönde sabit hızla giderken, L aracı negatif yönde düzgün hızlanan hareket yapar. K ve L doğruları ile zaman ekseni arasında kalan alanlar eşit olmalıdır. K hz v V 2 K zaman V 2 L V 2 Z 0 t L V 2 –2v Yanıt B dir. Özdeş lambaların parlaklığı, uçları arasındaki potansiyel farkı ile doğru orantılıdır. Üretecin gerilimi V ise, üretece paralel olduğu için X lambasının gerilimi de V dir. Diğer lambalar gerilimi paylaştıkları için her V birinin gerilimi dir. Bu nedenle en parlak yanan 2 lamba X lambasıdır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 8. Deneyde yüksekliğe öğrenci karar verdiği için yükseklik bağımsız değişkendir. 6. Su normal koşullarda 0°C de donar. Buz da normal koşullarda 0°C de erir. Ancak dış basınç ve katkı maddeleri bu sıcaklıkları değiştirebilir. Bu nedenle I. yargı her zaman doğru değildir. Diğer iki yargı söz konusu deneyden elde edilebilir. Yanıt E dir. Yere çarpma hızı, yüksekliğe göre değiştiği için bağımlı değişkendir. Bu deney aynı cisimle yapılmalıdır. Bu nedenle cismin biçimi kontrollü değişkendir. Çünkü cismin biçimi yere çarpma hızını etkileyebilir. Yanıt E dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ K 11. 9. I ışık kaynağı ile K küresi arasındaki uzaklık h1, küre ile perde arasındaki uzaklık şekildeki gibi h2 olsun. Sürtünmesiz ortamda, aynı yükseklikten serbest bırakılan iki cismin kütlesi ne olursa olsun bu cisimler aynı anda yere çarpar. Cisimler serbest bırakılmadan önce aralarında bir yükseklik varsa, serbest bırakıldıklarında bu yüksekliklerini koruyarak düşerler. 35 vN N K M vM vL L K düşey Ι h1 K h2 perde yatay I ışık kaynağı ve K küresi aynı anda serbest bırakılınca h1 sabit kalır, h2 ise azalır. Bu durumda ışık kaynağı ve cisim sabit, perde cisme yaklaşıyor gibi düşünebiliriz. Bu nedenle gölge alanı sürekli azalır. Yanıt B dir. 10.İki yüzey arasındaki sürtünme kuvveti fs = k.N bağıntısı ile bulunur. k, sürtünen yüzeylerin cinsine bağlı bir sabit, N ise cisme uygulanan dik tepki kuvvetidir. Yüzeyler aynı olduğundan k tüm yüzeyler için aynıdır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Şekilde gösterildiği gibi K sporcusunun hız vektörü ile diğer sporcuların hız vektörlerinin başlangıçlarını aynı noktaya taşıyalım. Gözlemci olan sporcu K dır. Bu nedenle okun ucu K dan dışa doğru çizilir. Bu vektörler K sporcusuna göre bağıl hız vektörleridir. Buna göre bağıl hız vektörlerinin büyüklükleri arasındaki ilişki vM > vL = vN biçiminde olur. Yanıt B dir. 12. + N=mg düşey A) yatay I + II + + III F N=mg+F II. Y küresi II numaralı elektroskoba dokundurulduğunda yaprakları biraz daha açılıyorsa Y küresi hem (+) yüklüdür hem de yük miktarı elektroskobunkinden daha büyüktür. III. Z küresi III numaralı elektroskoba dokundurulduğunda yaprak açıklığı değişmiyorsa Z küresi (+) yüklüdür ve küre ile elektroskobun yük depolama kapasiteleri birbirine eşittir. yatay E) + I. (+) yüklü elektroskoba X küresi yaklaştırıldığında yaprakları biraz daha açılıyor. Bunun böyle olabilmesi için X küresinin (+) yüklü olması gerekir. N=F D) + + + + Z + + F B) C) + + + Y + + + + + X + + + F N=mg–F yatay N’i en büyük olan D seçeneğidir. Yanıt D dir. Yanıt C dir. 36 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13.X, Y, Z çubukları birbiriyle perçinli olsaydı bu durumda sıcaklık değişimi karşısında içe veya dışa doğru bükülme olurdu. Çubuklar birbirinden bağımsız durumdadır. Bu nedenle çubuklar boyca uzayıp kısalabilir. Ancak çubuklar aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi bükülmez. X Y 14.Özkütlesi en büyük olan Z sıvısı en alta, özkütlesi en küçük olan X sıvısı üstte olacak. Ayrıca Z nin yüksekliği Y den, Y ninki de X ten büyük olmalıdır. X Y Z Yanıt C dir. Z h Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. DENEME SINAVI 9 UN ÇÖZÜMLERİ 37 1. Rüzgârların hızı v r olsun. x v2 M 2 L Yakınsak mercekte odaktan gelen ışın asal eksene paralel olacak şekilde kırılır. Bu nedenle f2 = 3a olmalıdır. Odak uzaklıklarının oranı; f1 vr f2 f1 f2 v1 = a 3a = 1 3 bulunur . 1 45° Yanıt A dır. K 2 numaralı uçak L den M ye gelinceye kadar yere göre x kadar hareket eder. Aynı sürede 1 numaralı uçağı rüzgâr, x kadar sürüklediğinden; x = (v2 – vr) · t = vr · t bulunur. 1 numaralı uçağın hızı rüzgârın hızına eşit olduğundan; v2 2vr v1 = vr v2 v 1 = 2 bulunur . Yanıt B dir. 3. Fahrenheit termometresinde suyun donma sıcaklığı 32 °F dir. Saadet’in bulunduğu ülkede Fahrenheit termometresi kullanılıyor olabilir. Nihat Bilgin Yayıncılık© v2 = 2vr Yanıt D dir. 4. X sıvı sıvı X 2. f1 f2 ip Y Şekil I I a a Iraksak merceğin asal eksenine paralel gelen ışın, uzantısı odaktan geçecek şekilde kırılır. Buna göre, f1 = a dır. Şekil II Şekil I de X cismi tamamen sıvının içindeyken Şekil II de bir kısmı dışarıda kalacak biçimde dengeye gelmiştir. F1 2F2 a Y Sıvıların katı cisimlere uyguladığı kaldırma kuvveti, cismin batan kısmının hacmiyle doğru orantılıdır. O hâlde ip koptuktan sonra X e uygulanan kaldırma kuvveti azalır. Her iki durumda da Y cismi tamamen sıvı içinde kaldığına göre Y ye uygulanan kaldırma kuvveti değişmez. Yanıt D dir. 38 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. X 7. Y M1 TX +2q X Z TZ +3q X M2 Y TY –3q –q Y Z –2q +6q d Z M3 Yüklü cisimler arasındaki Coulomb kuvveti, yüklerin çarpımı ile doğru orantılıdır. Her üç durumda yüklerin çarpımı aynı olduğundan X, Y, Z cisimlerine uygulanan elektriksel kuvvetler eşittir. Cisimlerin ağırlıkları da eşit olduğu için iplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyüklüğü de eşit olur. t1 > t2 > t3 demek, mumun Y + Z çiftinde en önce düşmesi demektir. Mumun en son düştüğü çift ise X + Y dir. Y+Z>X+Z Yanıt B dir. ikisinde de Z var o hâlde Y > X tir. ikisinde de X var o hâlde Z > Y dir. Sonuç Z > Y > X olur. Yanıt E dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© X+Z>X+Y 8. + – 6. A X O Y v4 va v2 va Z P 4 birim 4 birim Akıntı ilave edildiğinde 2 ve 4 numaralı motorlar karşı kıyıya P den 4 er birim uzaklıkta çıkar. Yanıt B dir. K A anahtarı kapatılırsa Y, Z ve K lambaları kısa devre olur ve söner. Bu durumda X lambasına düşen potansiyel farkı artacağından X lambasının parlaklığı artar. Yanıt E dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. 1 39 K Şekil I 2 3 N S 53° 37° 53° 37° N S hava N Mıknatısın N ucu pusula iğnesinin N ucunu 1 yönünde iter, mıknatısın S ucu pusula iğnesinin N ucunu 3 yönünde çeker. Bileşke 2 yönünde olduğundan pusula iğnesi 2 yönünde dengeye gelir. L Şekil II Yanıt B dir. 37° 53° 53° III 37° hava N Şekil I de K ışınının izlediği yola bakarak sınır açısının 53° olduğunu buluruz. Şekil II de gelme açısı sınır açısından küçük olduğu için ışın normalden uzaklaşarak havaya çıkar. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 10. 12. V – + r=0 R S1 i1 K X i2 R Y Z i3 O P R direncinin bulunduğu kol ile reostanın bulunduğu kol birbirine paralel bağlıdır. Paralel bağlı kolların potansiyel farkı birbirine eşittir. S2 R direncinin uçları arasındaki potansiyel farkı değişmediği için i2 akımı değişmez. Sürgü ok yönünde kaydırılırsa bu koldaki toplam direnç azalır. Bunun için i3 akımı artar. i1 = i2 + i3 olduğundan i3 artınca i1 de artar. Yanıt C dir. Düzlem aynaların uzantısı alınarak kesiştikleri nokta merkez alınır. Merkezi O noktası ve yarıçapı [OK] olan bir çember çizilir. Çember çizgisinin üzerinde kalan noktalar, K cisminin aynalardaki görüntüleridir. Z noktası çember çizgisi üzerinde olmadığından K cisminin aynalardaki görüntülerinden biri değildir. Yanıt A dır. 40 13. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ m1 m2 14. a ip F Sürtünme olmadığından sistemin ivmesi; v F a= m1 + m2 0 II I bağıntısı ile bulunur. Bu bağıntıya göre g yer çekimi ivmesinin değişmesi a yı değiştirmez. F kuvvetinin artması a yı artırır. m1 , m2 nin artması a yı azaltır. t III zaman 2t 3t 2t 3t ivme 2a a Yanıt C dir. 0 zaman t Hız-zaman grafiklerinde eğim ivmeyi verir. Eğim sabit ise ivme de sabittir. III. aralıktaki eğim I. aralıktaki eğimin iki katı olduğundan, üçüncü aralıktaki ivme birinci aralıktaki ivmenin iki katıdır. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© 2v yatay hz 3v DENEME SINAVI 10 UN ÇÖZÜMLERİ 41 1. Uygun aletlerle yapılan ölçümler nicel gözlem, duyu organlarıyla yapılan gözlemler nitel gözlemdir. Termometre ve harita ölçeği kullanılarak yapılan ölçümler nicel gözlemdir. 3. Yanıt D dir. X sıvısı Y sıvısı Kap içindeki sıvıların kaba temas eden kenar kısımlarının eğikleşmesi sıvının türüne göre değişiklik gösterir. Adezyon kuvveti, kohezyon kuvvetinden büyük olduğu için, sıvı yüzeyinde hafif bir çukurlaşma meydana gelir. O hâlde X kabındaki sıvı su olabilir. Kohezeyon kuvveti, adezyon kuvvetinden büyük olduğu için cıvanın yüzeyi hafifçe tümsek olur. O hâlde Y kabındaki sıvı cıva olabilir. X ve Y kaplarına ince borular daldırıldığında şekildeki durum oluşur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. 4. Küresel ortamın merkezinden şekildeki gibi yüzeylerin normallerini çizelim. n1 n2 n3 O I 2. Bilimsel bir bilgi her zaman mutlak bir doğru değildir. Bilim doğada gerçekleşen olayları inceleyerek bu olayların hem nedenlerini hem de sonuçlarını açıklamaya çalışır. Bir fizik olayının olma nedeni ve oluş tarzı için ileri sürülen açıklamalar mutlak doğru olmayabilir. Bir fizik bilgisi sınanabilir olmalıdır. Ayrıca bilgi, delillere dayandırılabilir olmalıdır. Yanıt E dir. normal normal Işık ışınları çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşarak kırılır. I ışını n3 ortamından n2 ortamına geçerken normalden uzaklaştırıldığından n3 > n2 dir. Işık ışınları çok yoğun ortamdan az yoğun ortama sınır açısından büyük bir açıyla gelirse tam yansıma yapar. n2 ortamından n1 ortamına gelen ışın tam yansıma yaptığına göre, n2 > n1 olur. Buna göre, ortamların kırılma indisleri arasındaki ilişki n3 > n2 > n1 olur. Yanıt B dir. 42 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. Önce /Z < /X, sıcaklık artınca /Z = /X olduğuna göre Z çubuğu X çubuğundan daha fazla uzamıştır. Bu nedenle mX < mZ dir. C C İlk durumda /X = /Y, sıcaklık artınca /Y < /X olduğuna göre X çubuğu Y çubuğundan daha fazla uzamıştır. O hâlde mY < mX olduğunu söyleyebiliriz. Buna göre, çubukların boyca uzama katsayıları arasındaki ilişki mY < mX < mZ olur. d2 d1 Şekil I Şekil II Her iki durumda C cisminin ağırlığı kaldırma kuvvetleri ile dengelenir. Bu yüzden sıvıların kaldırma kuvvetleri eşit olmalıdır. FK (1) = FK (2) 4V · d1 . g = 2V · d2 · g 4d1 = 2d2 d1 d2 = Yanıt E dir. 1 bulunur. 2 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 8. S 2S 3S V 2V 3V X Y Z 6. K ve L sıvılarının kütlelerinin eşit olması için L sıvısının özkütlesi K nınkinin 2 katı olmalıdır. K sıvısı d h A Termometrelerin duyarlılığı; h • Haznesindeki sıvı miktarı L sıvısı 2d • Haznesindeki sıvının cinsi h B • Borusunun kalınlığı Buna göre, A noktasındaki sıvı basıncı; PA = hdg = P ise B noktasındaki sıvı basıncı; PB = 2hdg + h2dg = 4hdg = 4P bulunur. • Borudaki bölme sayısı Yanıt B dir. ile değişir. Verilen termomet- relerde sıvı miktarı boru kalınlığıyla doğru orantılıdır. Sıvıların cinsi de aynı olduğundan duyarlılıkları da aynıdır. duyarlılık X Y Z Yanıt C dir. 43 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. hz 11. hz F 2v v X zaman 0 t v 2t F F m 2m 2m 2m 3m 2m I II III Y zaman 0 Verilen şekillerde 2m kütleli cismin tepkisi soruluyor. 2m sabit olduğundan tepki kuvveti ivmenin büyüklüğüne bağlıdır. t X ve Y araçlarının ivmelerinin eşit olması için X in 2t, Y nin de t sürede durması gerekir. Bu durumda son t süresi içinde yaptıkları yer değiştirmeler eşit olur. İçi sarı boyalı üçgenlerin alanı eşittir. F 3m F a2 = 4m F a3 = 5m olduğundan a1 > a2 > a3 tür. II I a1 = Yanıt A dır. tepki kuvveti III Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. 12. kırmızı magenta mavi yeşil kırmızı cyan sarı yeşil mavi 10.Fiziksel değişime uğrayan cisimlerde şekil ve hâl değişimi olabilir. Ancak toplam kütle değişmez. Yanıt D dir. Işık renkleri için; kırmızı + mavi = magenta kırmızı + yeşil = sarı yeşil + mavi = cyan olduğundan her üçü de doğrudur. Yanıt E dir. 44 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13.Su dalgalarının dalga boyu; sığ ortamda, derin ortama göre daha küçüktür. 14. Tüm dalga çeşitlerinde dalgaların frekansı dalga üreten kaynağın frekansına eşittir. Ortam değişikliklerinde dalgaların frekansı değişmez. K h h Y L Genlik, dalgaların taşıdığı enerjiyle ilgilidir. Derin kısımdan sığ kısıma geçen Tsunami dalgalarının genliği artar. h X Şekil I Yanıt B dir. yer K noktasında 3mgh kadar potansiyel enerjiye sahip m kütleli cismin, Y noktasındaki potansiyel enerjisi mgh dir. Bu da Şekil II de 1 birim olarak gösterilmiştir. Sürtünme olmadığından mekanik enerji korunur. L noktasındaki kinetik enerji 2 birim olmalıdır. Oysa E seçeneğinde 1 birim olarak verilmiştir. Yanıt E dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© DENEME SINAVI 1. 11 İN ÇÖZÜMLERİ 45 3. akm şiddeti R P delikli levha S perde az şk düşer i K1 çok şk düşer K2 az şk düşer 0 potansiyel fark Işık kaynaklarından deliğin kenarlarına ışınlar gönderdiğimizde perde üzerinde şekildeki desen oluşur. Yanıt A dır. , olup aynı zamanda A , V V R= dir. Buna göre, olur. i akımını sabit =t i A i Bir iletkenin direnci R = ρ alırsak kesit alanı ile potansiyel farkının ters orantılı olduğunu görürüz. Bu durumda aynı i akımı için potansiyel farkı arttıkça kesit alanı küçülür. Buna göre; AP > AR > AS olur. 2. I. İletkenler yükleri ilettiği için sürtme ile elektriklenemez. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. II. yünlü kumaş – – – – – Nötr çocuk balonu, yünlü kumaşa sürtülerek (–) yük ile yüklenebilir. 4. Açık hava basıncını ölçerken cıva kullanmak daha kısa bir boru gerektirir diyen bir öğrenci, bu durumu kanıtlamak için deney yapmalıdır. III. Topraklanmış nötr iletken bir cisme yüklü bir cismi yaklaştırarak topraklamayı kesersek bu cismi elektrikle yükleyebiliriz. + + + + K + + + –– – – L – –– cıva M toprak Yanıt A dır. cıva çanağı Yanıt E dir. 46 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. I K aynas 40° 40° 50° 20° 20° 70° 70° 60° L aynas Gelen ışının yüzeyin normali ile yaptığı açıya gelme açısı denir. Bu durumda K aynasına gelme açısı şekilde gösterildiği gibi 40° olur. Müdür megafonla konuşurken sesinin şiddetini artırır. Sesin frekansı, birim zaman içinde titreşim sayısı olup megafonla değişmez Sesin hızı ise ortamın koşullarına bağlıdır. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 6. Katı basıncı, katı cismin ağırlığının üzerine oturduğu yüzey alanına bölümünden elde edilir. 8. r r L 2S K S Şekil incelendiğinde kalem üzerinde 5 tam, 2 yarım çember olduğu görülür. Bir başka ifadeyle, ip kalemin üzerinde 6 tam çember biçiminde sarılmıştır. K L S yer 2S Şekil I Şekil II K cismi S yüzeyi üzerine oturmuşken basıncı 2P, L cismi 2S yüzeyi üzerinde oturmuşken basıncı P ise K ve L cisimlerinin ağırlıkları eşit demektir. Bu iki cisim birlikte S yüzeyi üzerine oturursa basınç 4P olur. Yanıt D dir. 6 sarım = 18 ise 1 sarım = 3 cm bulunur. 2rr = 3 2r · 3 = 3 2r = 1 cm bulunur. Yanıt C dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. K – 11.Anakol akımı dirençlerden şekildeki gibi geçer. L E1 – – – E2 3R i 2 V1 + + + i 2 + i 3R 47 i i 2R (–) yüklü E1 elektroskobunun yaprakları biraz kapandığında göre K küresi; • Nötr olabilir. V1 voltmetresi 2R direncine bağlı olduğundan; • (–) yüklü olabilir. V1 = i · 2R • Az miktarda (+) yüklü olabilir. değerini gösterir. Bütün devrenin eşdeğer direnci; Reş = 2R + (+) ile yüklü E2 elektrosbonun topuzuna L küresi dokundurulduğunda yapraklar biraz açılıyor. O hâlde L küresi (+) yüklü olabilir. Yanıt B dir. V2 3R 7R = olur. 2 2 V2 voltmetresi bütün devreye bağlıdır. Buradan; V2 = i · V1 V2 = 7R 2 4 bulunur. 7 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 12. 10. K L K ışık kaynağının düz aynadaki görüntüsüne Kʹ diyelim. K ve Kʹ noktasal ışık kaynaklarından opak cismin kenarlarına ışınlar gönderirsek ekran üzerinde oluşan gölge şekildeki gibi olur. Yanıt C dir. Yanıt B dir. 48 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 14. 13. F T M T 6T Z F M h m 5T Y 3m 1 h 2T X 2m h F yer M İplerdeki gerilme kuvvetlerine bakarak cisimlerin kütlelerini şekildeki gibi yazabiliriz. Yanıt E dir. EX = 2mgh EY = 3mg2h = 6mgh EZ = mg3h = 3mgh Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© asal T eksen DENEME SINAVI 1. 12 NİN ÇÖZÜMLERİ 49 3. Ali ve Ayşe zıt yönlerde 2 m/s hızla gittikleri için Ayşe’ye göre Ali’nin hızı 4 m/s yukarı doğrudur. Bu nedenle I. yargı doğrudur. hz 3v K t 0 zaman Ayşe ve Mehmet’in hareket doğ- e Ayş rultuları arasındaki açıya göre aralarındaki bağıl hız değişeceğinden –v L Mehmet II. yargı kesinlikle doğru değildir. Hız-zaman grafiği verilen cisimlerin t = 0 anında aynı konumda olup olmadıklarını bilmediğimiz için II. ve III. yargılar doğru olabilir. Ancak K cismi (+) yönde, L cismi (–) yönde hareket ettiğinden I. yargı kesinlikle yanlıştır. Ali ve Mehmet’in hareket doğrultu Ali ları arasındaki açıya göre aralarındaki bağıl hız değişir. Bu nedenle Mehmet III. yargı kesinlikle doğru değildir. Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 2. 40 20 40 20 4. v (sabit) 0 –20 ip X fX Y fY F yatay Sistem sabit hızla hareket ettiğine göre F kuvveti ile toplam sürtünme kuvveti birbirine eşit olup; –40 Şekil incelendiğinde uzun bölmeler 10 °C ye karşılıktır. Cıvanın seviyesi 30 °C yi biraz geçtiğine göre sıcaklık 32 °C olabilir. Yanıt D dir. F = fX + fY yazabiliriz. İp koptuğunda X cismi yalnızca sürtünme kuvvetinin etkisinde kalır ve düzgün yavaşlayarak durur. F > fY olduğundan Y cismi düzgün hızlanır. Yanıt C dir. 50 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. L X 7. P R h S K Cisimlere verilen ısı enerjileri eşit olduğundan; h v yer QP = QR = QS Y noktasından E kinetik enerjisiyle atılan cisim, L noktasına kadar çıkıyor ve geri döndüğünde Y de duruyor. O hâlde L deki 2mgh kadar potansiyel enerji sürtünmeye harcanıyor. E kinetik enerjisinin değeri ise 4mgh dir. yazabiliriz. Q = m.c.∆T olduğundan; m.cP.∆TP = m.cR.∆TR = m.cS.∆TS yazabiliriz. cP > cR > cS olarak verildiğinden; ∆TS > ∆TR > ∆TP Cisim X noktasından E kinetik enerjisi ile atıldığında 4mgh kadarı kinetik, 2mgh kadarı da potansiyel enerji olmak üzere 6mgh kadar enerjisi vardır. bulunur. Uzama miktarı ∆m = m0.α.∆T bağıntısıyla bulunur. Soruda mP = mR = mS ve ∆mP = ∆mR = ∆mS olduğundan; αP > αR > αS bulunur. Cisim Y noktasına vardığında kinetik enerjisi 6mgh, Z ye vardığında 4mgh dir. Y Ek ( Y ) Ek ( Z ) = Yanıt B dir. Y Z 6 mgh 3 = 4 mgh 2 Yanıt A dır. 6. Nihat Bilgin Yayıncılık© Z 8. Sıvı içindeki bir cisme uygulanan kaldırma kuvveti; Fk = Vb . dsıvı . g bağıntısı ile bulunur. Bu bağıntıya göre sıvı kaldırma kuvveti, cismin batan kısmının hacmi ve sıvının özkütlesine bağlı olarak değişir. i N S S N i N N N S S S P1 P2 X X Şekil I Şekil II Şekil III d3 yatay P3 d1 d2 X Sağ el kuralı uygulandığında bobinlerin mıknatıslanma durumu şekildeki gibi olur. ağırlık bağıntısıyla bulunur. yüzey Şekil I deki mıknatısın basıncı P1 olarak verilmiş. Şekil II de S ucu N ucunu çektiği için basınç azalacak ve P1 > P2 olacaktır. Şekil III te N ucu N ucunu ittiği için basınç artacak ve P3 > P1 olacaktır. Şekil I ve Şekil III te cismin batan kısmının hacmi eşit olduğu hâlde P1 > P3 olarak verilmiştir. Bir başka ifadeyle, Şekil I de cisme uygulanan kaldırma kuvveti Şekil III tekinden küçüktür. O hâlde d3>d1 dir. Şekil II de cismin tamamı sıvıya batmadığı hâlde P2 = P3 olarak verilmiş. Bir başka ifadeyle, d2 > d3 tür. Sonuç d2 > d3 > d1 olur. Katı basıncı, Pkatı = Yanıt E dir. Yanıt A dır. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. buz 51 11.Özdeş lambaların parlaklığı lambalara düşen potansiyel farkı ile doğru orantılıdır. Anahtar açık ve kapalı iken lambalara düşen gerilim şekillerdeki gibidir. buz K su su X kab V 2 Y kab V 2 X kabına atılan buzun sıcaklığı 0°C olduğu için kesinlikle erime olacaktır. Bu nedenle I. önerme doğrudur. M V + – Y kabındaki suyun sıcaklığı 0°C olduğu için kesinlikle donma olacaktır. Yani buz kütlesi artacaktır. Bu nedenle II. önerme yanlıştır. K X kabındaki su enerjisini buzu eritmek için kullanacağından sıcaklığı azalacaktır. III. önerme de doğrudur. V 3 M L 2V 3 V 3 + – Yanıt E dir. V Buna göre, K lambasının parlaklığı azalır, M lambasının parlaklığı artar. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 12. 10. normal L K 5 4 I C 3 2 1 B M hava cam A O Ι O noktası yarım kürenin merkezi olup, ışık ışını için normal çizgisidir. B den C ye gelen ışın 2 ve 3 numaralı yolları izleyebilir. Ancak 1, 4 ve 5 numaralı yolları izleyemez. Çünkü 1 ve 5 yolları normal doğrultusu üzerindedir. Ortam değiştiği için de 4 numaralı yolu izleyemez. Yanıt A dır. K ortamından L ortamına geçen ışın normale yaklaşarak kırıldığı için nK < nL dir. K ortamından M ortamına geçen ışın normalden uzaklaşarak kırıldığı için nM < nK dır. Buna göre, ortamların kırıcılık indisleri arasındaki ilişki nL > nK > nM dir. Yanıt C dir. 52 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13.Kabın 3t sürede dolduğunu düşünelim. Musluk açılınca aradaki bölmeden dolayı t süre A noktasındaki basınç sıfır olacaktır. 14. Şekil I A t-2t arasında A noktasındaki basınç zamanla doğru orantılı olarak artar. Şekil II A I. Dalga boyunun büyüklüğü frekansa da bağlıdır. Frekans bilinmeden dalga boyu hakkında yorum yapılmaz. 2t-3t arasında kaptaki sıvı daha yavaş yükseleceği için basınç da daha yavaş yükselir. II. Dalgaların genliği dalganın taşıdığı enerjinin bir ölçüsüdür. Bu nedenle genliklerin eşit olup olmayacağı konusunda bir şey söylenemez. A Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© III. Şekil I ve Şekil II de verilen dalga leğenlerinde su derinliği aynı olduğu için dalgaların hızları eşit olur. Yanıt B dir. 13 ÜN ÇÖZÜMLERİ DENEME SINAVI 1. F2 M 53 3. F3 gaz P1 F1 esnek balon M cisminin dengede kalabilmesi için ona etki eden tüm kuvvetlerin bileşkesinin sıfır olması gerekir. su F 1 kuvveti ile birlikte A seçeneğinde verilen F 2 ve ip T ≠ 0 Buzun özkütlesi 0,9 g/cm3, suyun özkütlesi 1 g/cm3 9 olduğundan buz kütlesinin luk kısmı su içinde 10 1 luk kısmı suyun dışında kalacak şekilde denge9 lenir. Buzun tamamı eridiğinde suyun yüksekliği değişmez. Ancak P1 basıncının ölçüldüğü kısımda boşluk artacağından P1 azalır. P1 azalınca, P1 den dolayı suya yapılan basınç azalır. Böylece balon üzerindeki basınç azalır ve balon biraz şişer. Bunun sonucunda P2 de azalır. F 3 kuvvetlerinin bileşkesi alındığında sıfır olur. Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 4. q1 , q2 yüklü K ve L küreleri d uzaklığında iken birbirlerine uyguladıkları kuvvet F olsun. F nin büyüklüğü; 2. Aynı ortamda bulunan metal kaşık ve tahta kaşığın sıcaklıkları birbirine eşittir. Kışın metale dokunduğumuzda sıcak olan vücudumuzdan metale ısı iletimi, tahtadan daha fazla olur. Bu nedenle kışın metali tahtadan daha soğuk hissederiz. Çok sıcak yaz günlerinde ise yukarıda anlatılanın tersi olur. Bu olayın temel nedeni metal gibi iletkenlerin ısı iletkenliğinin tahta gibi yalıtkan maddelerden büyük olmasıdır. Yanıt A dır. F=k q1 .q2 d2 bağıntısıyla bulunur. Bu bağıntıdan anlaşılacağı gibi α açısı hem kürelerin yük miktarına, hem de aralarındaki uzaklığa bağlıdır. L küresine F itme kuvvetinden başka bir de kendi ağırlığı etki eder. Şekilden de görüleceği gibi L küresinin kütlesi de α açısının büyüklüğünü etkiler. L F mg Yanıt E dir. 54 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. PL L K A su PK alkol zeytinyağı K L sıvısının A seviyesine yaptığı basınç, K sıvısının A seviyesine yaptığı basınca eşit olmalıdır. Bu durum E seçeneğinde sağlanmıştır. Kap ve içindeki sıvı birlikte ısıtılıyor. Buna rağmen sıvının borularda yükseldiği görülüyor. Bu durum, sıvıların katılardan daha çok genleştiğini gösteriyor. I. yargı doğrudur. Yanıt E dir. Farklı genleşmeler, sıvıların farklı olmasından kaynaklanır. Hacimleri eşit ancak cinsleri farklı sıvılara eşit miktarda ısı verildiğinde, sıvıların farklı miktarda genleştiği görülür. Bu durum hem II hem de III numaralı yargıların doğru olduğunu gösterir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 6. K merceği L merceği 8. V – V 3 V 3 M K merceği mumu, düz ve küçük gösterdiğinden kalın kenarlı mercektir. 2V 3 V + L – + V 3 V 3 K 2V 3 L merceği mumu, düz ve büyük gösterdiğinden ince kenarlı mercektir. L merceği ince kenarlı olduğundan büyüteç olarak da kullanılabilir. Her iki şekilde L ve M lambaları eşit gerilim almaktadır. Şekil II de K lambası öteki iki lambaya seri bağlı olup, devreden daha fazla gerilim alır. Yanıt E dir. Yanıt B dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. v 2v 11. A bat doğu R B 3v 55 i 2V Şekil I 2V – A aracındaki gözlemcinin B aracını v hızıyla batıya gidiyor gibi görebilmesi için B aracı Şekil I deki gibi 3v hızıyla batıya gitmelidir. 2v V A aracındaki gözlemcinin C aracını v hızıyla doğuya gidiyor gibi görebilmesi için C aracı Şekil II deki gibi v hızı ile batıya gitmelidir. 3v R i 2V B – bat + – + doğu v 2v V C V A1 Şekil III B ve C araçlarının hız vektörlerinin başlangıçlarını şekildeki gibi aynı yere taşıyalım. C den bakıldığı için C nin ucundan B nin ucuna çizdiğimiz vektör bağıl hız vektörüdür. Bu vektör Şekil III te gösterildiği gibidir. Yanıt C dir. – 2V V + V Nihat Bilgin Yayıncılık© + Her iki anahtar birden açık iken devre Şekil I deki gibidir. Bu durumda R direncinin gerilimi 2V olur. R direncinden geçen akım şiddeti i olsun. doğu C v v Şekil II – V A bat + Yalnız A1 anahtarı kapatıldığında devre Şekil II deki gibi olur. R direncinin gerilimi bu durumda da 2V olup üzerinden geçen akım şiddeti i dir R R i/2 10. K L X M Y N Yolda sürtünme olmasaydı K noktasından harekete başlayan cisim M noktasına kadar sürekli hızlanırdı. Cismin L ve M noktalarındaki kinetik enerjileri eşit olduğuna göre, LM arası kesinlikle sürtünmelidir. X noktasından gelen cisim Y de durduğuna göre XY arası da kesinlikle sürtünmelidir. Yanıt D dir. A2 anahtarı kapatıldığında üreteçlerden biri kısa devre olduğundan R direncinin gerilimi V olur. Bu dui rumda R direncinden şiddetinde akım geçer. 2 Yanıt C dir. 56 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 12. 14. az bey ık ş ı h ızı kırmuncu tu r ı sar şil ye vi ma r mo h 3 2 v3 v2 h 1 v1 h mavi filtre 1 numaralı delik üzerindeki sıvı yüksekliği 3h, 2 numaralık delik üzerindeki sıvı yüksekliği 2h, 3 numaralı delik üzerindeki sıvı yüksekliği h tır. 1 numaralı delikten çıkan su en hızlı olduğuna göre sıvı basıncı sıvının yüksekliği ile doğru orantılıdır. Bu, I numaralı bilginin ispatlandığını gösterir. Selma yeşil kitap Mavi filtreden mavi renkli ışın net olarak geçer ve yeşil kitabın üzerine düşer. Yeşil renkli kitap üstüne düşen mavi ışını zayıf olarak yansıtır. Yeşil gözlük takmış olan Selma kitabı siyah olarak görür. Sıvılar temasta bulundukları kabın tüm çeperlerine aynı zamanda deliklerin olduğu yere bir basınç uyguladığı için bu deney gerçekleşir. O hâlde II numaralı bilgi de bu deneyde ispatlanır. III numaralı bilgi doğru olmasına rağmen bu deneyde doğruluğu kanıtlanamaz. Yanıt B dir. 13. T1 T2 N T3 S S d 2d 2d N N S II III I Aynı kutuplu mıknatıslar birbirini iterken zıt kutuplu olanlar birbirini çeker. Mıknatısların birbirine uyguladığı itme veya çekme kuvveti aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı olarak değişir. I ve III teki mıknatıslar birbirini itmektedir. I deki iki mıknatıs arasındaki uzaklık d, III teki iki mıknatıs arasındaki uzaklık 2d olduğundan T1 gerilme kuvveti en küçüktür. Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. DENEME SINAVI 1. 14 ÜN ÇÖZÜMLERİ 57 3. Y 2h d Y h K L M N P h 2d Y yüzücüsünün yere göre hızı verildiği için akıntı hızını bulmaya gerek yoktur. Y yüzücüsü K noktasından karşı kıyıya çıkar. X Sıvı basıncı P = hdg bağıntısı ile bulunur. X ve Y noktalarındaki basınç; Yanıt A dır. PX = h · 2d · g + 3h · d · g = 5hdg PY = 2h · d · g olur. Bu ifadeleri taraf tarafa oranlarsak; PX PY = 5 bulunur . 2 2. Bir sıvının molekülleri arasındaki çekme kuvvetine kohezyon (birbirini tutma) denir. Sıvı molekülleri ile içinde bulunduğu kabın molekülleri arasındaki çekme kuvvetine ise adezyon (yapışma) denir. k›lcal cam boru k›lcal cam boru K s›v›s› L s›v›s› Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. 4. K ve L sıvıları ile cam arasındaki adezyon kuvvetleri, sıvıların cam borunun kenarlarından yukarıya doğru tırmanmasına neden olur. 1. 2. K sıvısının molekülleri arasındaki kohezyon kuvveti, L sıvısınınkinden daha küçük olabilir. karşm a Y b hacim a > b ise karışımdaki Y sıvısının hacmi daha büyüktür. Buna göre I doğru, II yanlıştır. L sıvısının özkütlesi K nınkinden büyük olabilir. Yanıt C dir. X Her iki kaptaki sıvılara özdeş cam borular daldırılıyor. K sıvısı L sıvısından daha yükseklere çıkıyor. Aynı koşullarda gerçekleşen bu olayın iki nedeni olabilir. kütle Karışımdaki Y sıvısının hacmi daha büyük olduğu için karışımın özkütlesi Y sıvısının özkütlesine daha yakındır. III. öncül de doğrudur. Yanıt E dir. 58 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. 100 10 cm3 90 100 90 80 70 80 70 60 50 40 30 60 50 40 30 20 10 20 10 musluk musluk M M L hava hava K L K musluk 20 cm3 M hava L K İçinde 10 cm3 su bulunan dereceli kaba, 5 özdeş bilye atıldığında suyun toplam hacmi 20 cm3 çizgisine çıkıyor. Buradan, 5 bilyenin hacminin 10 cm3, 1 bilyenin hacminin 2 cm3 olduğu bulunur. Toplam kütle 20 g olduğuna göre, 1 bilyenin kütlesi 4 gramdır. 4 Bilyelerin özkütlesi ise = 2 g / cm 3 olur. 2 Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Su seviyesi K düzeyine gelinceye kadar 3 bölme suyla dolar. Bu andan itibaren sıkışan hava nedeniyle su seviyesi L ye gelinceye kadar 3 bölmeden az su akar. Su seviyesi L den M ye gelinceye kadar basınç etkisiyle havanın hacmi azalır ve 3 bölmeden fazla su dolacağından t3 > t1 > t2 olur. Yanıt C dir. 6. L 3S K K L yatay S Şekil I 3S yer (yatay) Şekil II G S bağıntısı ile bulunur. Şekil I ve Şekil II de yere uygulanan basınçlar eşit olduğuna göre, Katı cisimlerin zemine uyguladığı basınç P = P1 = P2 GK S = GK + GL 8. Bir maddenin ısı enerjisi, Q = mc∆T bağıntısı ile verilir. Bağıntıya dikkat edildiğinde bir maddenin sahip olduğu ısı enerjisi hem kütle, hem özgül ısı, hem de maddenin sıcaklık değişimi ile doğru orantılıdır. 3S 3GK = GK + GL GL = 2GK bulunur . Yanıt E dir. Yanıt E dir. 59 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. T 11. 2T F T1 m Z X Y Y 2m m yatay T2 2m F 2m yatay X Z F T3 2m m Şekil I yatay Şekil II F 4m F a2 = 4m F a3 = 3m F T1 = m . a 1 = m . = 4m F T2 = 2 m . a 2 = 2 m . 4m F T3 = m . a 3 = m . = 3m a1 = Şekil I deki sıvıların özkütleleri arasında, dX>dY>dZ ilişkisi vardır. Bu üç sıvı T sıcaklığından 2T sıcaklığına kadar ısıtıldığında özkütleleri arasındaki ilişki Şekil II de görüldüğü gibi dZ>dY>dX hâline gelmiştir. Bu durumun gerçekleşmesi için sıvıların genleşme katsayıları arasında, αX>αY>αZ ilişkisi olmalıdır. Yanıt B dir. T2 > T3 > T1 1 F 4 1 = F 2 1 F 3 olur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 12. konum +x K 10. 0 t 2t zaman L I –x II L aracının hızının büyüklüğü; x =v 2t olarak verilmiş. K aracının hızının büyüklüğü ise; vK = III Cisimler kendi renklerinde olan rengi yansıtır, farklı rengi yansıtmaz. Buna göre; vL = x = 2v t olur . v I. Yüzey mavi ışıkla aydınlatılırsa, her taraf mavi görüneceğinden kelime okunmaz. II. Yüzey beyaz ışıkla aydınlatılırsa, yüzey beyaz, yazı mavi görünür. Bu durumda ASYA kelimesi okunur. III. Yüzey kırmızı ışıkla aydınlatılırsa, zemin kırmızı, yazı siyah olur ve okunabilir. Yanıt D dir. 2v –x 0 L K +x Gözlemci L aracında olduğundan L aracının hız vektörünü ters çevirip bileşke alalım. Bu durumda L aracı K aracını –x yönünde v hızıyla gidiyor olarak görür. Yanıt A dır. 60 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. K R L R V 3 14. M R V 3 + gümüş S alüminyum 25°C 25°C gümüş tahta 40°C 25°C 2S Şekil I V 3 – S 2S Şekil II V R 2 L K gümüş cam 20°C 0°C R R S M 2V 3 R V 3 + Isı iletiminin olabilmesi için maddeler arasında sıcaklık farkı olması gerekir. Şekil I de cisimler aynı sıcaklıkta olduğu için ısı iletimi gerçekleşmez. Bu nedenle I. yargı yanlıştır. – V Üretecin V olan gerilimi hem Şekil I deki hem de Şekil II deki lambalara dağıtıldığında L ve M lambalarının geriliminin eşit olduğu görülür. Maddeler arasındaki sıcaklık farkı arttıkça ısı iletim hızı artar. Şekil II de, Şekil III’e göre sıcaklık farkı daha az, ayrıca tahtanın ısı iletim hızı camdan küçüktür. Bu nedenle II. yargı doğrudur. Isı iletimi yüksek sıcaklıktaki cisimden düşük sıcaklıktaki cisme doğru olur. III. yargı doğrudur. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© 2S Şekil III Yanıt D dir. DENEME SINAVI 15 İN ÇÖZÜMLERİ 61 1. Önce ms olarak verilen değeri s cinsine çevirelim. 58 ms = 58 Buradan; ·10–3 s = 0,058 s 3. V V V V M K 9,580 V 0,058 – 9,522 s bulunur. V L Yanıt E dir. sv Sıvı içindeki bir cisim; biri kendi ağırlığı öteki de sıvı kaldırma kuvveti olmak üzere iki kuvvetin etkisindedir. Bu cisim yüzerek veya askıda kalarak dengede ise, ağırlığı ile kaldırma kuvveti birbirine eşittir. Buradan I ve III. önermelerin doğru olduğu bulunur. K ve L cisimleri sıvı içinde askıda kalan iki cisimdir. Bu iki cismin özkütlesi hem birbirine hem de sıvının özkütlesine eşittir. O hâlde II. yargı da doğrudur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 2. düşey ip T1 N 4. S K N L scaklk artş 1 erime s alma 2 donma s verme 3 yoğunlaşma scaklk azalmas 4 s alma 5 genleşme büzülme S M ip T2 Sıcaklık artışı erimeye neden olur, donmaya neden olmaz. Bu nedenle 1 numaralı eşleştirme yanlıştır. yatay (yer) Yere bağlı olan mıknatısın dengede kalabilmesi için iki mıknatısın birbirini çekmesi gerekir. Bu nedenle K ve M aynı cins kutuplar olmalıdır.Örneğin, K kutbu S ise M kutbu da S olur. Yanıt A dır. Isı veren madde erimez, donabilir. Bu nedenle 3. eşleştirme yanlıştır. Isı alan madde buharlaşabilir, yoğunlaşamaz. Bu nedenle 5. eşleştirme yanlıştır. Yanıt C dir. 62 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. K ve L cisimlerinin S yüzeylerine yaptıkları basınçlar eşit olduğundan, bu cisimlerin ağırlıklarının, dolayısıyla kütlelerinin eşit olduğunu söyleyebiliriz. 7. Yay üzerinde ilerleyen bir atmanın hızı; L K v=m·f bağıntısı ile bulunur. Verilen atmalar aynı yay üzerinde olduğundan hızları eşittir. Frekansları ise dalga boyu ile ters orantılıdır. yatay hL hK f1 f2 yer (yatay) GK GL m2 4 birim 2 m1 = 4 birim K cismi düzgün olduğundan ağırlık merkezi köşegenlerinin kesiştiği noktadadır. L cismi kesik konik biçimli olduğundan ağırlık merkezi yukarıya doğrudur. Bu iki cismin ağırlıkları GK ve GL eşit olup hL > hK olduğundan yere göre potansiyel enerjileri eşit değildir. f3 m3 = 4 birim Cisimlerin kütleleri eşit ancak hacimleri farklı olduğundan özkütleleri eşit değildir. m2 > m1 = m3 olduğundan f1 = f3 > f2 bulunur. Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 8. Z h 2 X h Y 6. Işık elektromanyetik dalga olup boşlukta ilerleyebilir. Ses ise mekanik dalgadır, boşlukta ilerleyemez. Girişim, enerji taşıma ve yansıma ışık ve ses için ortak özelliklerdir. Yanıt B dir. yer Cismin X noktasındaki kinetik enerjisi E, Y noktasındaki kinetik enerjisi 2E olduğuna göre mgh = E dir. Z 3 noktası yerden h yükseklikte olduğundan bu nok2 1 tadaki kinetik enerji E dir. 2 Yanıt B dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. P0 63 11. P0 K h L su III Dengede olan cisimler arasındaki gergin ip kesilirse K cismi yüzen, L cismi batan cisim olur ve sıvı seviyesi azalır. K cismi yüzeceği için K ya etki eden kaldırma kuvveti azalır. L nin batan hacmi değişmeyeceği için L cismine etki eden kaldırma kuvveti değişmez. III numaralı düzenekte açık hava basıncı (P0) her iki kola da uygulanıyor. Açık hava basıncı değiştiğinde her iki kolda da aynı değişiklik olduğu için sonuç değişmez. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 12.n1 ortamından n2 ortamına gelen Ι ışık ışını tam yansımaya uğramış. O hâlde n1 > n2 dir. α θ n1 α n2 10.Ölçü aleti kullanılarak yapılan gözlemlere nicel gözlem denir. Bu nedenle Nihat ve Erdal nicel gözlem yapmıştır. Duyu organları yardımıyla gözlem yapan Akif ise nitel gözlem yapmıştır. Yanıt E dir. n3 n1 ortamından n3 ortamına gelen ışık ışını normale yaklaşarak kırılmıştır. O hâlde n3 > n1 dir. n3 > n1 > n2 yazabiliriz. Yanıt B dir. 64 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14.Önce şekil üzerinde noktalama işlemi yapalım. + + + + + + + K – – – L nötr M B B + + + L N K –– – – – K + + I L – – – – –– – + –– M nötr nötr – III toprak B V B B B K, L, M lambaları A-B uçları arasında kaldığından birbirine paraleldir. Bu üç lamba eşit şiddette ışık verir. N lambasının iki ucu da B dir. Bir başka ifadeyle, N lambası kısa devre olur. Bu nedenle N lambası ışık vermez. Yanıt E dir. Yanıt E dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© + II L A M + K –– – – – + + + – B M B DENEME SINAVI 16 NIN ÇÖZÜMLERİ 65 1. Yapılan ölçümde hata payı 0,3 tür. 3. 19,2 – 0,3 = 18,9 19,2 + 0,3 = 19,5 Buna göre fizik kitabının uzunluğu 18,9 ile 19,5 arasındaki değerleri alabilir. L V V K V su su X Yanıt E dir. Y K cismi suyun içinde askıda kaldığına göre, özkütlesi suyun özkütlesine eşit olup dK = 1 g/cm3 tür. K ve L cisimlerinin kütlesinin eşit olduğu veriliyor. L nin hacmi K nınkinin iki katı olduğuna göre dL = 0,5 g/cm3 tür. L cismi suya atıldığında hacminin yarısı suda batacak şekilde yüzer. Yüzen cisimler kendi ağırlıkları kadar sıvı taşırır. Bu nedenle her iki kapta da kütle değişimi gerçekleşmez. Yanıt A dır. 2. Nihat Bilgin Yayıncılık© X mX Y mY 4. P2 Z h1 P1 mZ Aynı ortamda olduklarından X, Y ve Z dalgalarının hızı eşit olmalıdır. Bu nedenle I. yargı yanlıştır. Hızı v, dalga boyu m, frekansı f olan bir dalga için; v=f·m bağıntısını yazabiliriz. Bu bağıntı da v sabit olduğundan dalga boyu en küçük olan X in frekansı en büyüktür. Bu nedenle II. öncül de yanlıştır. Dalga tepesinin denge konumundan olan uzaklığı genlik adını alır. Şekillerde görüldüğü gibi Y dalgasının genliği en büyüktür. III. yargı doğrudur. Yanıt D dir. h2 P2 gaz basıncı ile h1 yüksekliğindeki sıvının yaptığı basınç toplanırsa, P1 gaz basıncına eşit olur. P1 = P2 + h1 · d · g P1 – P2 = h1 · d · g d ve g bilindiğine göre h1 yüksekliğinin bilinmesi yeterlidir. Yanıt C dir. 66 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. Kuvvet F, alınan yol x, süre t, güç P olmak üzere; 7. F· x t bağıntısını yazabiliriz. Buradan; P= konum +x 0 600 · 50 15000 = t t = 2 s bulunur. K K t 2t zaman –x 0 +x –x K aracı –x konumundan x konumuna sabit hızla giderken 2x kadar yer değiştirmiştir. Yanıt B dir. konum +x 0 L L t 2t zaman –x 0 +x –x L aracı başlangıç noktasından sabit hızla t sürede x kadar yer değiştirmiş, sonra t sürede yine x kadar geri dönmüş, 2t süresi sonra yaptığı yer değiştirme sıfır olur. h›z Nihat Bilgin Yayıncılık© +v 0 6. t – –v + 2t zaman M M aracının hız-zaman grafiği verilmiş. Hız-zaman grafiklerinde doğrunun altında kalan alan yer değiştirmeyi verir. Grafikte pozitif ve negatif alanlar eşit olduğundan yapılan yer değiştirme sıfır olur. Yanıt C dir. P P P P P P I II 8. P P hareket yönü m m m P III X Eşit bölmeli ve türdeş çubukların P olan ağırlıkları bir kuvvet gibi tam orta noktalarında gösterilir. Bütün kuvvetlerin ağırlık merkezi ipler arasında kalırsa sistem dengede kalır. Her üç sistemde de ağırlık merkezi ipler arasında kalır. Yanıt E dir. Y Z X aracı ok yönünde hızlandığında içindeki sarkaç şekilde verildiği gibi ters yönde açılır. Y aracı yavaşladığı için içindeki sarkaç şekilde verildiği gibi açılmıştır. Z aracı ise sabit hızla hareket etmektedir. Yanıt A dır. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. Boyutları aynı oranda artırılan canlıların, kareküp kanununa göre dayanıklılığı azalır. Bu nedenle I. yargı doğrudur. Aynı nedenle küçük canlılar daha dayanıklıdır. III. yargı da doğru olur. 11. 3d 67 d Küçük canlılar metabolizmalarının ürettiği ısıyı çabuk kaybeder. Çünkü ağırlıklarına göre yüzey alanları büyüktür. II. yargı yanlıştır. 2 Şekil I Şekil II 2d Yanıt C dir. 3 Şekil III Demirden yapılmış çubukların uçları arasındaki 3d, d, 2d uzaklıkları maddesel ortam gibi düşünüp ilk boyları olarak kullanabiliriz. Buna göre, Δd1 > Δd3 > Δd2 olur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 12. K N L M 10.Yanmanın sona ermesi için yanan madde ile havanın temasının kesilmesi gerekir. I. yargı doğrudur. Madde sıcaklığı yanma sıcaklığının altına düşürüldüğünde yanma durur. Suyun hidrojen ve oksijenden oluştuğu bilgisi doğru bir bilgidir. Ancak bu olayla bir ilgisi yoktur. Yanıt D dir. K ortamından L ortamına geçen ışın kırılmaya uğramadığına göre K ve L aynı cins saydam ortamdır. L ortamından M ortamına gelen ışın dik geldiği için kırılmaya uğramamış. Bu da L ve M hakkında yorum yapmamızı engeller. M den N e geçen ışık ışını normale yaklaşarak kırılmış. M ve N farklı saydam ortamlardır. Yanıt D dir. 68 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14.Yalnız X anahtarı kapatıldığında P ile seri durumundaki lamba kısa devre olur. +q –q r X Bu durumda 12 – 8 = 4 voltluk gerilimin tamamı P lambası tarafından kullanılır ve P nin parlaklığı artar. X r Y P Yüksüz elektroskoba X cismi dokundurulduğunda elektroskop (+) yüklenerek yaprakları açılır. X küresel cismi ile elektroskop kendi büyüklükleri oranında +q yükünü paylaşmışlardır. + Şekil I – – 12 volt (+) ile yüklü elektroskoba –q yüklü Y küresel cismi dokundurulduğunda yapraklar önce kapanır, sonra (–) ile yüklenerek açılır. Yanıt E dir. + 8 volt 4 volt Y anahtarı kapatılırsa P lambasının parlaklığı değişmez. Çünkü bu kol P nin olduğu kola paralel bağlıdır. P 6 volt 6 volt Z Nihat Bilgin Yayıncılık© 4 volt + – 12 volt – Şekil II + 8 volt kısa devre Z anahtarı kapatılırsa 8 voltluk üreteç kısa devre olur ve devre gerilimi 12 volt olur. Bu durumda P lambasına 6 volt gerilim düşer ve parlaklığı artar. Yanıt C dir. DENEME SINAVI 1. 17 NİN ÇÖZÜMLERİ 69 3. Bir cisme transfer edilen ısı enerjisi Q = m · c · ΔT bağıntısı ile bulunur. Cisimler özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıtıldığına göre cisimlere transfer edilen ısı enerjileri eşittir. 36 km/h Gösterge 36 km/h i gösteriyor. 36 km/h = 10 m/s olduğundan 20 s de 20 · 10 = 200 m yol alır. P nin sıcaklığı (ΔT) daha çok arttığına göre, R nin ısı sığası (m·c), P ninkinden daha büyüktür. Bu nedenle II. öncül doğrudur. Sorudaki verilenlerle kütle ve özısı hakkında yorum yapılamaz. Yanıt B dir. 2. X X Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 4. sıcaklık (°C) X 2T sıcaklık (°C) 2T T ısı (cal) 0 ısı (cal) 0 Q sıcaklık (°C) d1 Y 3T d2 2Q sıcaklık (°C) Z 2T P T ısı (cal) K kab L kab 0 m.cX = Q Q = T ( 2T–T ) m.cY = Q 2Q = T ( 2T–0 ) m.cZ = 2Q 2Q = 3T ( 3T–0 ) m.cP = 2Q 2Q = T ( 2T–T ) M kab K kabının kütlesi arttığına göre cisim dibe batmıştır. Yani dX > d1 dir. ısı (cal) 0 2Q Bir cisme verilen ısı miktarı Q = mc.∆T bağıntısı ile hesaplanır. Cisimler eşit kütleli olduğundan bağıntıdaki m sabit olur. Buradan; X d3 2Q L ve M kaplarından eşit hacimli sıvı taştığına göre d2 = d3 olmalıdır. Bu durumda dX sıvıların özkütlesine eşit veya onlardan büyük olabilir. Ancak her durumda d2 = d3 > d1 olur. Yanıt E dir. olduğundan X ile Y sıvıları aynı cins olabilir. Yanıt A dır. 70 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. Derin kısımdaki dalga boyu, sığ kısımdaki dalga boyundan daha büyüktür. Her iki ortam için de frekanslar eşittir. v = λf bağıntısında f sabit olduğuna göre, dalga boyunun büyük olduğu ortamda hız da büyük olur. Başka bir deyişle; λd > λs olduğundan vd > vs dır. Metaller aynı sıcaklıktaki suyun içinde bekletildiği için son sıcaklıkları eşit olur. Özgül ısıları farklı olduğundan farklı miktarda enerji depolarlar. Bu nedenle erittikleri buz miktarları farklı olur. K sığ derin Yanıt A dır. yandan görünüş sığ derin üsten görünüş Nihat Bilgin Yayıncılık© derin sığ Buna göre dalga boyu ve dalganın yayılma hızı su derinliğine bağlıdır. Dalganın frekansı sadece kaynağın titreşimine bağlı olarak değişir. Yanıt E dir. 8. metal para Şekil I 6. I ve II ile verilenler basıncın birimleridir. III ile verilen ise kütlenin birimidir. Yanıt D dir. Şekil II Kaygan karton itildiğinde, üstündeki paraya bir kuvvet etki etmez. Bu nedenle metal para bulunduğu yere düşer. Bir başka ifadeyle, metal para başlangıçtaki hareketsizliğini korumak ister. Bu da eylemsizlik prensibidir. Yanıt B dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. no rm al hava cam 71 F = 30 N 2 kg S K O yatay L x = 20 m Yarım kürenin yüzeyine gelen S ışını, küre içine normale yaklaşarak girer. Bu nedenle kırılan ışın şekilde gösterildiği gibi yalnızca L noktasından geçebilir. yer (yatay) Yanıt C dir. Cisim üzerinde yapılan iş; kinetik ve potansiyel enerji olarak depolanır. Buna göre cismin kinetik enerjisi; W = Ek + Ep F · x = Ek + mgh R 2 R R R R i2 + – V + – i1 + – + – V V 600 = Ek + 400 Ek = 200 J bulunur. Yanıt E dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© 10.Verilen şekillerde eşdeğer direnç ve toplam gerilimler aşağıdaki gibidir. 30 · 20 = Ek + 2 · 10 · 20 V V 2V 2V + – + – V V i3 R R + – + – V V 2V V 2V =4 R R 2 V i2 = 2R 2V V i3 = = 2R R i1 = 12.Yapısal değişikliğe uğrayarak farklı bir maddenin ortaya çıkması kimyasal değişimdir. Çürüme ve radyoaktif ışıma ile madde yapısal değişikliğe uğrar. Bu nedenle çürüme ve radyoaktif ışıma kimyasal değişimdir. O hâlde i1 > i3 > i2 olur. Yanıt A dır. Genleşme ise fiziksel bir değişimdir. Yanıt C dir. 72 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. N S 1 14. hava S N N F S su O Hava ortamından çukur aynanın F odak noktasına gönderilen S ışını, suyun içine girerken normale yaklaşarak kırılır. Işın çukur aynaya, odak noktasından geldiği için asal eksene paralel olarak yansır. Şekildeki gibi karşılıklı konulan iki mıknatıs arasında düzgün bir manyetik alan oluşur. Bu manyetik alanın yönü N den S ye doğrudur. Pusula iğneleri manyetik alan içinde B nin yönünü gösterir. Yanıt E dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. DENEME SINAVI 18 İN ÇÖZÜMLERİ 73 1. Verilen üç bilgi de doğrudur, ancak sıvı basıncının sıvı derinliği ile doğru orantılı olarak arttığına; I. bilgi kanıt olabilir. 3. α θ d Yanıt A dır. önce α θ d sonra Isıtılan metaller, büyütülen bir fotoğrafa benzer. Her tarafı orantılı olarak büyür. Bu nedenle üçgen üzerindeki açı değerleri değişmez, d uzaklığı büyür. 2. d d L K 5d Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 4. Işın, odak uzaklığı f1 olan tümsek aynanın merkezinden geçecekmiş gibi geldiği için kendi üzerinden geri yansır. 2f1 = x K cisminin hacminin yarısı d, öteki yarısı ise 5d özkütleli sıvı içindedir. Bu nedenle; d + 5d = 3d 2 olur. L cisminin hacminin 4 birim olduğunu varsayalım. 1 birimi 5d özkütleli sıvıda, 3 birimi de d özkütleli sıvıda kaldığından; dK = 1.5d + 3.d = 2d 1+3 bulunur. Özkütlelerin oranı; dL = Işın, odak uzaklığı f2 olan tümsek aynanın asal eksenine paralel geldiği için uzantısı odaktan geçecek şekilde yansır. f2 F2 f2 = x dL = dK M1 5d f1 Işın, odak uzaklığı f3 olan çukur aynanın odağından geldiği için asal eksene paralel yansır. f3 F3 f3 = x 3 bulunur. 2 Yanıt B dir. Buna göre, f2 = f3 > f1 olur. Yanıt A dır. 74 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. vakıntı = v 2v h X Y v h L K F Her iki kayık aynı akıntının etkisindedir. Bu nedenle işlem yaparken akıntıyı göz önüne almaya gerek yoktur. A seçeneği Y deki gözlemciye göre, X in hareketiyle ilgilidir. Gözlemci Y de olduğuna göre bu vektörü ters çevirip işlem yapmalıyız. Bu durumda Y deki gözlemci X kayığını akıntı ile ters yönde v hızı ile görür. h su yatay 2mg h = mgh 2 6mg 3 h = 9mgh 2 Piston K noktasında iken sistemin potansiyel enerjisi şekildeki gibi mgh + 9mgh = 10 mgh dir. Yanıt B dir. h h h F h su yatay 8mg · 2h = 16mgh Piston L noktasına geldiğinde 8 bölmelik suyun tamamı kabın sağ kısmında toplanır. Bu durumda potansiyel enerjisi 16mgh olur. 10mgh E olursa, 16mgh 8 E olur. 5 Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© L K 8. Elle taşınamayacak bir cismi maşayla taşırken yaklaşık olarak orta noktasına F kuvvetini uygularız. F destek noktası 6. a F yük a yük ( P ) kuvvet ( F ) orantısı ile bulunur. Sistem dengede olduğuna göre destek noktasına göre tork alınır. Kuvvet kazancı, yani mekanik avantaj F . a = P . 2a Yüklü elektroskopların topuzları birbirine dokundurulduğunda, X elektroskobunun yaprakları tamamen kapandıktan sonra yeniden açılıyor. O hâlde elektroskopların yükü zıt işaretlidir ve Y elektroskobunun yük miktarı X inkinden daha büyüktür. P 1 = F 2 yazabiliriz. Buna göre; kuvvetten kazanç sağlanmamıştır. Basit makinelerde ya kuvvetten kazanılır ya da yoldan kazanılır. Eğer kuvvetten kazanılmışsa kuvvetten kazanç miktarı kadar yoldan kayıp vardır. Eğer kuvvet kaybı varsa bu kez de aynı oranda yoldan kazanç vardır. Yanıt A dır. Yanıt E dir. X Y 75 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. F 11.Lambaların ışık verme süresi üreteçten çekilen akımla ters orantılıdır. F m X Y Z K Yatay zemin sürtünmesiz ivme olduğundan cisim XY arasında sabit ivme ile düza gün hızlanır. YZ arasında 0 kuvvet olmadığından t1 t2 zaman ivme sıfırdır ve cisim bu aralıkta sabit hızla hareketini sürdürür. Bu hareketi anlatan grafik D seçeneğindeki gibidir. i V V + – + – V V + – i 2 Lambalardan birinin direncini R, üreteçlerden birinin potansiyel farkını V alarak üreteçlerden çekilen akım şiddetlerini bulalım. V ⇒ iK = i alınırsa, R 2V iL = ⇒ iL = 2i olur. R V iM = ⇒ iM = i olur. R Şekil I deki üreteçten i, Şekil II üreteçlerden 2i, Nihat Bilgin Yayıncılık© i 2 + – V M i 2i + – Yanıt D dir. 10. L iK = i Şekil III deki üreteçlerin her birinden akımı geçer. 2 Bu nedenle, tM > tK > tL bulunur. Yanıt B dir. hız 2v v +x 0 +x 2t t –x 3t zaman –v –2v Hız-zaman grafiklerinde doğrunun altında kalan alan hareketlinin yaptığı yer değiştirmeyi verir. Pozitif bölgede kalan alan pozitif yöndeki yer değiştirmeyi, negatif bölgede kalan alan ise negatif yöndeki yer değiştirmeyi verir. 0-t aralığındaki üçgenin alanı x ise, 0-3t aralığındaki toplam alan yine x olur. Yanıt A dır. 12.Camların kırılması sesin bir enerjiye sahip olduğunu gösterir. Ayrıca bomba uzakta iken cam üzerinde yıkım etkisi yapmadığına göre, sesin şiddeti kaynağın uzaklığına bağlıdır. Sesin camdaki hızı, havadaki hızından büyüktür. Ancak bu olayda bir etkisi yoktur. Yanıt C dir. 76 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13.Bir cisim üzerine düşen güneş ışığının hepsini yansıtırsa beyaz, hiçbirini yansıtmazsa siyah, hangi rengi yansıtırsa o renkte görünür. Ancak sarı yüzey, kırmızı ve yeşili de yansıtır. Yeşil filtre de sadece yeşil ışığı geçirir. 14.S noktasal ışık kaynağının düzlem aynadaki görüntüsü V ile gösterilen noktada oluşur. Bu nokta çukur aynadan 3f uzaklıkta ve 2 birim yüksekliktedir. çukur ayna cisim asal eksen z beya ışık M F görüntü KS Y M Yanıt A dır. Masa üzerindeki kâğıdın beyaz kısımları yeşil, kırmızı ve mavi yazılar siyah, sarı ve yeşil yazılar da yeşil görünür. Bu nedenle kırmızı ve mavi yazılar okunabilir. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Şekildeki cismin çukur aynadaki görüntüsü MF arasında, 1 birim yükseklikte ve ters oluşur. DENEME SINAVI 1. 19 UN ÇÖZÜMLERİ M 77 3. Herhangi bir cisme uygulanan kaldırma kuvveti, cismin yerini değiştirdiği sıvının ağırlığına eşittir. Bir başka ifadeyle, kaldırma kuvveti sıvıya batan hacimle doğru orantılıdır. Buna göre 1 cisminin bulunduğu sisteme uygulanan kaldırma kuvveti, dolayısıyla kütlesi de en küçüktür. basınç 2P P zaman B A 0 Şekil I t 2t 1 Şekil II 2 Şekil II deki grafikte 2t süre sonra basınç sabit kaldığına göre, t sürede iki bölme dolar. Buna göre 3t anında basınçlar eşit ve 2P dir. M X sv t A Yanıt B dir. t B A B Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© 2 ve 3 cisimlerinin bulunduğu sistemlere uygulanan kaldırma kuvvetleri eşittir. 3 cisminin kütlesi 2 ninkinden büyüktür. Bu durumda kütleler arasındaki büyüklük ilişkisi, m3 > m2 > m1 olur. t t X M t 3 X 4. 2. Fnet sıvı Fnet d2 d1 K Şekil I Taşan sıvının kütlesi cismin kütlesinden küçük olduğuna göre, cisim sıvıda batar. Taşan sıvının hacmi K cisminin hacmine eşit olduğundan kütleler oranı, özkütleler oranına eşittir. m1 d1 30 3 m 2 = d = 20 = 2 olur. 2 Yanıt D dir. Şekil II Şekil I de gösterildiği gibi, ilk durumda net kuvvet doğuya doğru 2 birimdir. Şekil II de gösterildiği gibi, ikinci durumda net kuvvet kuzeye doğru 2 birimdir. Buna göre ivme ve hızın büyüklüğü değişmez. Yanıt C dir. 78 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. P de oturan gözlemcinin X, Y ve Z araçlarını nasıl gördüğü aşağıdaki şekillerde gösterilmiştir. 7. Şekil I deki gibi birbirine yapıştırılan X, Y ve Z metal çubuklardan oluşan sistem belli bir sıcaklığa kadar ısıtılınca Şekil II elde ediliyor. Y X Z P P Z Y Şekil I X Z P Y P de oturan gözlemci Y aracını 2 birimlik hızla, Z aracını da 1 birimlik hızla kuzeye gidiyor olarak görür. Şekil II X Şekil II ye göre X, Y den Z de X ten daha fazla uzamıştır. Buna göre αZ > αX > αY dir. Yanıt E dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 8. 6. a1 a2 m X m m m m mg m 2mg 2mg Yaprakların açılabilmesi için X cisminin elektroskopla aynı cins yükle yüklü olması gereklidir. 2 mg a1 = 3m 2 mg – mg a2 = 3m a1 a2 = 2 Yanıt E dir. X cismi elektroskobun topuzuna dokundurulduğunda toplam yüklerini büyüklükleri oranında paylaşırlar. Elektroskop daha fazla yük alırsa yapraklar biraz daha açılır. Daha az yük alırsa yapraklar biraz kapanır. Yanıt C dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. Özdeş lambaların parlaklığı lambanın uçları arasındaki potansiyel farkına bağlıdır. A anahtarı açıkken K, L ve M lambalarının uçları arasındaki potansiyel farkı Şekil I deki gibi olur. 79 11. M K1 V 2 K2 V 2 L – + V V K Şekil I Anahtar kapatılırsa lambanın uçları arasındaki potansiyel farkı Şekil II deki gibi olur M A V 3 2V 3 V 3 L Nihat Bilgin Yayıncılık© – + V V K Şekil II Yanıt E dir. O hâlde anahtar kapatıldığında K lambasının parlaklığı değişmez, L lambasının parlaklığı azalır, M lambasının ki ise artar. Yanıt C dir. 12. K Y S Emir 10. O 2d X A Y d Z B P C Mıknatısların aynı kutupları birbirini iter, zıt kutupları birbirine çeker. Net kuvvet ok yönünde olduğuna göre Z ile P kutupları aynı işaretlidir. Yanıt D dir. Kitabın kırmızı renkte görünebilmesi için kırmızı ışığı yansıtması ve gözlüğün kırmızı ışığı geçirmesi gerekir. Bunun için gözlük camı kırmızı renkte olmalıdır. Yanıt A dır. 80 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. Ep2=2mgh N m Ep1=mgh α m α 3h 2h K h Şekil I Yanıt C dir. Ep3=mgh m 4h Şekil II Su ilave etmekle su yüzeyine gelme açısı değişmez. II I h III Yapılan iş, kazanılan potansiyel enerjiye eşittir. Şekil I ve Şekil III teki düzeneklerde hem kütleler hem de yükseklikler eşit oduğu için W1 = W3 tür. Şekil II de yükseklik 2h olduğu için W2 > W1 = W3 olur. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© su 2h DENEME SINAVI 20 NİN ÇÖZÜMLERİ 81 1. 3. 2S S S h 2S K Önce mA olarak verilen değeri A cinsine çevirelim. L M Sıcaklık değişimleri eşit olan aynı cins sıvıların ilk hacimleri ne olursa olsun düzgün kaplarda iseler yükseklikleri eşit miktarda artar. Daralan kaptaki sıvının yüksekliği daha çok artar. 3000 mA = 3 A olur. V R=6Ω mA Bu durumda K ve L kaplarındaki sıvıların son yükseklikleri eşit olurken M kabındaki sıvı yüksekliği daha büyük olur. + – Yanıt B dir. Voltmetrenin gösterdiği değer ohm kanunundan; V=i·R V = 3 · 6 = 18 volt bulunur. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Şekil II 4. hız v t 0 1 2. 2 2t 3 3t 4t zaman 4 –v Grafikteki üçgenlerden bir tanesinin alanı Dx olsun. Cisim 0-t aralığında 1 numaralı üçgenin alanı kadar negatif yönde yer değiştirmiştir. Bu aralıkta alınan yol d kadardır. Cismin t-2t aralığında 2 numaralı üçgenin alanı kadar pozitif yönde yer değiştirmiştir. 2t anında cismin yaptığı toplam yer değiştirme sıfırdır. Cisim 2t - 3t aralığında 3 numaralı üçgenin alanı kadar daha pozitif yönde yer değiştirmiştir. Hızın arttığı yerde basınç azalır. Basıncın azaldığı yerde de sıvı yükselir. Buna göre v3 > v1 > v2 olur. 0-4t aralığında yapılan toplam yer değiştirme sıfır, t-4t aralığında yapılan yer değiştirme ise Dx kadardır. t-4t aralığında alınan yol ise 3d dir. Yanıt D dir. Yanıt A dır. v1 v2 v3 82 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. Nicel gözlem, ölçüm aleti kullanılarak elde edilir. Ölçüm aleti kullanıldığı için sonuç sayısal olarak ifade edilir. 7. Iraksak merceğe f kadar uzaktan gelen ışınlar, Yanıt D dir. f merceği geçtikten sonra uzantıları den geçecek 2 şekilde kırılır. Yakınsak merceğe 3f kadar uzaktan gelen ışınlar 2 3f de görüntü oluşturur. O2 O1 K K 3 f 2 6. mavi mavi siyah siyah siyah siyah siyah siyah mavi şk altnda krmz gözlükle bakan Ömer Nihat Bilgin Yayıncılık© Buna göre, K cisminin ıraksak mercekteki görüntüsü Kʹ, Kʹ nün yakınsak mercekteki görüntüsü Kʹʹ ünde oluşur. K cisminin sistemdeki son görüntüsü Kʹʹ ünde oluştuğundan son görüntünün yakınsak merceğe uzaklığı 3f olur. Yanıt D dir. 8. 2T krmz siyah siyah siyah krmz krmz siyah siyah h mavi gözlükle bakan Bora h krmz şk altnda yeşil siyah yeşil siyah siyah yeşil siyah yeşil yeşil şk altnda çplak gözle bakan İnci Yanıt D dir. K h 3T 2T m1=2m m3=2m m2=3m yer İplerdeki gerilme kuvvetleri cisimlerin ağırlıklarına eşittir. Potansiyel enerji ise ağırlık ve yükseklikle doğru orantılıdır. E1 = 2T.3h = 6Th E2 = 3Th E3 =2T.2h = 4Th Yanıt C dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 83 11. 80 cm3 2. ortam 1. ortam su K su K cisminin hacmi, yerini değiştirdiği sıvının hacmi kadar olup, V = 20 + 20 = 40 cm3 tür. Buna göre K cisminin özkütlesi; dK = Işığın 2. ortama geçebilmesi için ya gelme açısı (θ) küçültülmeli ya da kırılma indisleri arasındaki fark azaltılmalıdır. 1. ortamın kırılma indisi daha büyük olduğuna göre I ve II. yargılar doğrudur. Yanıt C dir. 120 = 3 gr / cm 3 t ü r . 40 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. 12.Tüm anahtarlar açık iken devre Şekil I deki gibidir. Anahtarların hepsi kapatıldığında Şekil II deki gibi olur. + – Şekil I K R M L + – Şekil II K R R A3 10. Demir ve tahta aynı ortamda olduğundan sıcaklıkları eşittir. Demirin tahtadan daha soğuk hissedilmesinin nedeni, demirin tahtadan daha iyi bir iletken olmasıdır. Öğrenci demire dokunduğunda sıcak olan vücudundan demire olan ısı iletimi tahtadan daha hızlı olur. Bu nedenle demiri tahtadan daha soğuk hisseder. Yanıt E dir. A2 A1 R L M Devredeki anahtarlar kapatılırsa kısa devre olan lamba olmayacaktır. Bu nedenle lambaların üçü de ışık vermeyi sürdürür. Yanıt A dır. 84 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13.Ç cubuğu, (–) yüklü sarkacı ittiğine göre kendisi de (–) yüklüdür. 14. h – – – – Ç – – – – – – ––– su Ç çubuğu, X elektroskobunun topuzuna yaklaştırıldığında yapraklar biraz kapandığına göre, X elektroskobu (+) yüklüdür. I. Suyun sıcaklığını artırdığımızda su molekülleri arasındaki kohezyon kuvveti azalır. Buna bağlı olarak yüzey gerilimi azalır. Yüzey gerilimi azalınca su kılcal boruda daha yükseğe çıkar. Buna bağlı olarak da h artar. – – – – + X Ç – – – II. İnce boru içerisindeki su, boru çeperleri tarafından çekilerek, adezyon kuvvetlerinin su ağırlığı ile dengelendiği noktaya kadar yükselir. Borunun kesiti azalınca su daha yükseğe çıkar. + + + + III. Suya tuz katılınca, yüzey gerilimi artar. Bunun sonucunda borudaki h yüksekliği azalır. Ç çubuğu, Y elektroskobunun topuzuna dokundurulduğunda yapraklar tamamen kapandığına göre, Y elektroskobu da (+) yüklüdür. Ç Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Y Yanıt B dir. DENEME SINAVI 21 İN ÇÖZÜMLERİ 1. 85 II 3. N S 2S boşluk S 2h III I h A – + K L i Şekil I A anahtarı kapatıldığında akım makarası şekildeki gibi mıknatıslanır. Makarının çevresindeki manyetik alan çizgileri N kutbundan S ye doğrudur. Şekil II Sıvı basıncı, sıvı yüksekliği ve sıvının yoğunluğu ile doğru orantılıdır. Buna göre Şekil I deki sıvı yüksekliği daha fazla olduğundan bu sıvının yoğunluğu daha küçüktür. Bu da küçük değişiklikleri daha kolay gözlemlememizi sağlar. Yani bu düzenekte daha duyarlı ölçüm yapılır. Manyetik alan çizgileri içine konulan pusula iğnelerinin N kutbu çizgilerin yönünü gösterir. Bu nedenle I, II, III numaralı pusula iğneleri konumlarını değiştirmez. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 2. Bir kişi Dünya’da ve Ay’da aynı kinetik enerji ile zıplarsa en yüksek noktadaki potansiyel enerjiler de eşit olur. 4. h yüksekliğinden serbest bırakılan pinpon topu tekh rar h yüksekliğine çıkması gerekirken yüksekliği5 ne çıkıyor. O hâlde; Gyer · hyer = GAy · hAy h 4h = 5 5 kadar kayıp vardır. Bu da tüm enerjinin %80 idir. 780 · 60 = 130 · hAy Mekanik enerjideki kayıp hAy = 360 cm = 3,6 m bulunur. Yanıt D dir. h– 4 mgh olur. 5 Bu durumda mekanik enerjideki kayıp %80 dir. Yanıt E dir. 86 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 7. 5. Şekildeki gibi musluktan sızan bir su damlası, önce esnek bir torba suyla doluyormuşçasına aşağı doğru uzar. Su damlasının ağırlığı, yüzey geriliminin taşıyamayacağı bir düzeye ulaşınca damla musluktan ayrılarak aşağı düşer.Su damlasının musluğun ağzından sarkmasının nedeni, su damlası ile musluk arasındaki adezyon kuvvetinin su damlasının ağırlığından daha büyük olmasıdır. N = mg m F yatay fs = kN mg Sürtünme kuvveti; fs = k · N bağıntısıyla verilir. k, sürtünen yüzeylerin cinsine bağlı sabit, N ise dik tepki kuvveti olup yatay düzlemdeki cisimlerde ağırlığa eşittir. Sürtünme katsayıları eşit ve tepki kuvvetleri kütle ile orantılı olduğuna göre sürtünme kuvvetleri arasında f2 > f3 > f1 ilişkisi vardır. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 6. v K θ L a N M θ>a yatay Cisim verilen yolun tamamında sabit hızla hareket ettiğine göre, cisme yol boyunca etkiyen net kuvvet sıfırdır. O hâlde; f1 = mg · sini f2 = mg · sina yazabiliriz. i > a olduğu için f1 > f2 olur. Cisim M-N arasında sabit büyüklükteki hızla hareket ettiği için f3 sürtünme kuvveti sıfırdır. Buna göre; f1 > f2 > f3 olur. Yanıt A dır. 8. Hâl değişimlerinde maddenin molekül yapısı değişmez. Buna göre, buharın yoğunlaşması ve naftalinin süblimleşmesinde molekül yapısı değişmez. Demir mıknatıs özelliği kazanırken sadece elektronların dönme yönü değişir molekül yapısı değişmez. Et pişirilince molekül yapısı değişir. Yanıt D dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. 75 cm3 1 2 87 3 r r r 2 g/cm3 küre Katı cisim sıvıya bırakılınca kaptaki 15 cm3 boşluğu doldurup ayrıca 15 cm3 sıvı taşırmaktadır. Buna göre katı cismin hacmi 30 cm3 tür. m = 3 · 30 m = 90 g bulunur. çember Cisimlerin genleşmesi içlerinin dolu ya da boş olmasına bağlı değildir. Aynı metalden yapılmış, yarıçapları eşit ve sıcaklık değişimleri eşitse bu cisimlerin yarıçapları aynı miktarda artar. m = d · V bağıntısında özkütle ve hacim yerine değerlerini yazalım. Buradan katı cismin kütlesi; daire Bu durumda r1 = r2 = r3 olur. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 10. M gaz gaz sıvı esnek balon ip T ≠ 0 Gaz eklendiğinde kaptaki gaz basıncı artar. Pascal prensibine göre bu basınç artışı balonun üzerine iletilecek ve balonun hacmi küçülecektir. Böylece balona uygulanan kaldırma kuvveti azalacağı için T ip gerilme kuvveti de azalır. Balonun hacmi küçüldüğü için sıvı yüksekliği azalır. Bu da sıvı basıncının azalmasına neden olur. 12.SI birim sisteminde kütle birimi kg, madde miktarı birimi mol, sıcaklık birimi K dir. Yanıt C dir. Yanıt C dir. 88 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13.Özdeş lambalar için ışık şiddeti, lambadan geçen akım şiddeti ile doğru orantılıdır. X i 14. L + – θ K Y i nL S I nK + – Şekildeki I ışını için Snell bağıntısını yazalım. 2i Z X lambasından i akımı geçerse Y lambasından da i akımı geçer. Bu durumda Z lambasından 2i akımı geçer. Buna göre bunların ışık şiddetleri arasındaki ilişki IX = IY < IZ olur. nK · sinS = nL · sin 90° nK · sinS = nL Bu bağıntıya göre nK artırılırsa S sınır açısı azalır. Bu durumda I ışını sınır açısından büyük bir açıyla gelmiş olacağı için tam yansımaya uğrar. II. önerme doğrudur. nL artırılırsa S sınır açısı da artar. Bu durumda I ışını sınır açısından daha küçük bir açıyla gelmiş olur. Sınır açısından küçük açıyla gelen ışın L ortamına geçer. III. önerme yanlıştır. i açısını büyütürsek gelme açısı sınır açısından küçük olacağı için I ışını L ortamına geçer. Bu nedenle I. önerme yanlıştır. Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. DENEME SINAVI 1. S 22 NİN ÇÖZÜMLERİ P 89 89 lel bağlı olduğundan toplam gerilim bir üretecinkine eşit olup V kadardır. K yer Yatay düzlem üzerinde oturan katıların basınç kuvveti bu cisimlerin ağırlıklarına eşittir. Ağırlıkları eşit olan cisimlerin kütleleri de eşit olur. 3V R V i2 = R V i3 = R olur. Buna göre i1 > i2 = i3 tür. i1 = Yanıt A dır. Yanıt B dir. 2. X Y Z X küresi ile halka birlikte soğutulunca X küresinin halkadan geçemediği söyleniyor. Buna göre soğutma sırasında halka daha çok büzülmüştür. Yani λZ > λX tir. Y küresi ile halka birlikte ısıtıldığında Y küresinin halkadan geçmediği verilmiştir. Buna göre ısıtılma sırasında Y küresi daha çok genleşmiş, λY > λZ dir. 4. m1 = 2m ip Nihat Bilgin Yayıncılık© ip m2 = m Yanıt E dir. Fnet1 = m.g m2 = m 3. R i1 i2 ip R ip V V V m1 = 2m V V V I II 3V i3 V V V R III V Şekil I de üreteçler seri bağlı olduğundan toplam gerilim 3V olur. Şekil II ve Şekil III teki üreteçler para- Fnet2 = 2m.g Cisimlerin yerleri değiştirildiğinde sistemi hareket ettiren kuvvet iki katına çıkacağından ivme de iki katına çıkar. İlk durumda ipteki gerilme kuvveti 2m kütlesine, a ivmesi kazandırmaktadır. İkinci durumda ipteki gerilme kuvveti m kütlesine 2a ivmesi kazandırır. Her iki durumda da kütle ile ivmenin çarpımı aynı olacağından ipteki gerilme kuvveti değişmez. Yanıt C dir. 90 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. X 7. hava 48° 48° X aynası cam Z Y aynası M 42° 42° 48° Y X ışını dik geldiği için şekildeki gibi kırılmadan hava ortamına geçer. Y ışını sınır açısıyla geldiği için yüzeyi yalayarak kırılır. Z ışını sınır açısından büyük bir açıyla geldiği için tam yansımaya uğramalıdır. Soruda bu ışınının izlediği yol yanlış verilmiştir. I1, I2 , I3 ışınlarını aynalara gönderdiğimizde şekildeki gibi yansır. Buna göre, I1 ve I3 ışınları kendi üzerinden geri döner. Yanıt D dir. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Z aynası 8. 6. X Y Z Y X Z 12dV 12dV 12dV sıvı X, Y, Z cisimleri sıvı içinde dengededir. Ağırlıklar kaldırma kuvvetleriyle dengelendiğinden III. yargı doğK rudur. X ve Y kaplarındaki toplam kütle; 4V . 4d + 10V . 2d = 36dV dir. Üç kap olduğuna göre son durumda her kapta 12 dV lik kütle olmalıdır. V Kaldırma kuvveti, sıvı içindeki cisimlerin batan hacimleriyle doğru orantılıdır. Batan hacimler eşittir fakat cisimlerin hacimleri eşit değildir. Cisimlerin sıvı içinde batma oranları farklı olduğunsu dan özkütleleri de farklıdır. 16 dV – 4 d . VX = 12 dV 20 dV – 2 d . VY = 12 dV VX 1 = bulunur . VY 4 Yanıt C dir. X Yanıt C dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. q1 11. q2 A a 91 N S b N N S S Yükler arasında |q1| > |q2| ilişkisi olduğundan a açısı her durumda azalacaktır. D seçeneğinde a açısı değişmez dendiği için doğru cevaptır. N Yanıt D dir. S Mıknatıs kaç parçaya bölünürse bölünsün ortaya çıkan yeni parçalar yine iki kutupludur. Ve başlangıçtaki parçasına göre sağ tarafı S, sol tarafı N olacaktır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 10. 12. kütle K x y K L t L z hacim 0 K ve L levhalarının ağırlık merkezleri Kʹ ve Lʹ noktalarındadır. Sistemin ağırlık merkezi de Kʹ ile Lʹ noktaları arasında olur. Sistemlerin potansiyel enerjilerinin eşit olabilme-si için ağırlık merkezinin yere uzaklığı da eşit olmalıdır. Bu durumda I ve III sistemlerinin potansiyel enerjileri kesinlikle birbirine eşittir. Ayrıca II ve IV sistemlerinin potansiyel enerjileri de kesinlikle birbirine eşittir. Yanıt E dir. x-y aralığında kütle sabit olup hacim arttığı için sıvının özkütlesi azalır. I. yargı doğrudur. z-t aralığında kütle sabit kalırken hacim azaldığından sıvının sıcaklığının azaldığını söyleyebiliriz. II. yargı da doğrudur. t-x ve y-z aralıklarında kütle-hacim grafiğinin eğimi özkütleyi verir. III. yargı da doğrudur. Yanıt E dir. 92 13. fs 14. F yatay Bir cismi harekete geçirebilmek için gerekli en küçük kuvvet, statik sürtünme kuvvetine eşittir. Cisim hareket hâlindeyken cisme uygulanan sürtünme kuvvetine kinetik sürtünme kuvveti denir. Statik sürtünme kuvveti kinetik sürtünme kuvvetinden büyüktür. Bu durumda sürtünme kuvvetinin zamana bağlı değişim grafiği C seçeneğindeki gibi olur. vX X Y Z Yanıt C dir. gibi olur. vY vZ Y ve Z araçlarının hareket yönleri pozitif kabul edilirse X hareketlisinin hızı negatif olur. Bu durumu anlatan hız-zaman grafiği şekildeki hz Y Z 0 zaman X Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ DENEME SINAVI 23 ÜN ÇÖZÜMLERİ 93 1. 0,2 km = 200 m 3. 4 dam = 40 m öğrenci toplam 240 m yürümüştür. (1) (2) I 2F1 F2 F1 Yanıt B dir. f f f f F1 den ince kenarlı mereceğe gelen I ışını, asal eksene paralel olacak biçimde kırılır. Bu ışın, tümsek aynanın asal eksenine paralel geldiği için uzantısı F2 den geçecek şekilde yansır. F2 noktası aynı zamanda ince kenarlı merceğin merkezidir. Bu nedenle ışın merceğin öteki merkezinden geçerek kırılır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. 2. °C, ısının değil, sıcaklık birimidir. Bu nedenle I. yargı yanlıştır. Uluslararası birim sisteminde (SI) sıcaklık birimi Kelvin’dir. II. yargı doğrudur. Uluslararası birim sisteminde ısı birimi Joule dür. III. yargı yanlıştır. Yanıt B dir. 4. mşişe + msu = 400 mşişe + 1 · V = 400 ....................... (1) mşişe + 0,8 · V = 360 .......................(2) (1) denkleminden (2) denklemini çıkarırsak; 0,2V = 40 V = 200 cm3 ve mşişe = 200 g olur. mşişe + msıvı = 200 + 1,2 · 200 mşişe + msıvı = 440 g bulunur. Yanıt C dir. 94 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. PK = hd1g = P 2S S K PL = hd1g + hd2g = 4P olarak verilmiştir. Buradan d2 = 3d1 olduğu bulunur. Bir başka ifadeyle, üstteki sıvının kütlesi m ise alttaki sıvınınki 3m dir. EP1 = mg. L 2d d yer 2S S Yatay düzlem üzerinde bulunan katı cisimlerin basınç kuvveti cisimlerin ağırlığına eşittir. Cisimlerin hacimleri eşit olduğundan özkütlelerinden dolayı L cisminin basınç kuvveti K nınkinin iki katıdır. L cisminin ağırlığı K nınkinin iki katı, üzerinde oturduğu yüzey K nınkinin yarısı olduğundan L nin yere yaptığı basınç K nınkinin dört katı olup 4P dir. 3 h 2 1 EP2 = 3mg. h 2 EP1 =1 EP2 m d1 1,5h 3m d2 Yanıt A dır. h 2 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 6. gaz 2h h 8. d1 Şekil I d2 P1 = P2 d1.hg = d2.2h.g d1 d2 =2 Y Şekil II Boruların üstündeki gaz basıncı ve altlarındaki basınçlar eşittir. X + + + + X, Y çubukları aynı anda elektroskoba yaklaştırıldığında yapraklarda bir değişiklik olmadığına göre, çubuklar birbirlerinin etkisini yok ediyorlar. Bu da çubukların eşit miktarda ve zıt yüklü olduğunu gösterir. bulunur . Yanıt A dır. Yanıt A dır. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 95 11. 9. K P sıvısı L R sıvısı Özkütlesi büyük olan sıvı altta, özkütlesi küçük olan sıvı üstte olacağından dR > dP dir. L cismi dibe batmak istediğine göre dL > dR olur. K cismi yukarı çıkmak istediğine göre dK < dP olur. dL > dR > dP > dK 25 = 5A 5 25 i2 = = 2, 5 A 10 i top = 7, 5 A i1 = Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 10.Bir sistemin verimi; Al ı nan enerji Verilen enerji bağıntısı ile bulunur. Buna göre; K aracının verimi 12. 880 = % 80 1100 2400 L aracının verimi : = % 80 3000 900 M aracının verimi : = % 90 1000 100 N aracının verimi : = % 20 500 250 P aracının verimi : = % 50 500 Bu durumda verimi en yüksek olan sistem M dir. : Yanıt C dir. r x y Yapılan değişiklikle r yarıçapının küçüldüğü söyleniyor. O hâlde verilen halka soğutulmuştur. Soğutulan metaller küçültülen bir fotoğrafa benzer, her tarafı orantılı olarak küçülür. Yanıt D dir. 96 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. su 150 g X 1. kefe 2. kefe I Yürüyüş yaparken II Otomobille yol alırken III Buz pateni yaparken IV Paraşüt ile iniş yaparken Şekil I su 100 g X 1. kefe 2. kefe Yürüyüş yaparken, otomobil ile yol alırken ve paraşüt ile iniş yaparken sürtünme gereklidir. Buz pateni yaparken sürtünmenin az olması istenir. Şekil II Şekil I ve II deki sistemlere göre; Yanıt A dır. mX – msu = 150 ................ Şekil I mX – msu = 100 + msu ................ Şekil II msu = 50 g mX = 200 g bulunur. 50 g suyun hacmi 50 cm3 olup X cisminin de hacmine eşittir. X cisminin özkütlesi; d= 200 m = = 4 g / cm 3 olur . V 50 Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© DENEME SINAVI 24 ÜN ÇÖZÜMLERİ 97 1. T1 T2 3. K, L, M, N ışınları aynalardan yansıtılırsa K ve N ışınlarının X noktasında kesiştiği görülür. T3 N N N S S S A2 aynas X N S demir çubuk N N S K alüminyum çubuk A1 aynas I II III Yanıt E dir. Demir çubuk Şekil II de gösterildiği gibi mıknatıslanır. Bu nedenle T2 gerilme kuvveti en büyük olur. Alüminyum çubuk çok zayıf biçimde mıknatıslanabilir. Bu mıknatıslanma diğerlerine göre ihmal edilebilir düzeydedir. O hâlde T2 > T3 > T1 dir. Yanıt E dir. 2. Nihat Bilgin Yayıncılık© Şekil I deki aynı kutuplu mıknatıslar birbirini iter. Bu nedenle T1 gerilme kuvveti en küçüktür. R R 4. R K K R R L L R I II L R R R su mum su K Şekil I III Şekil I, II ve III teki eşdeğer dirençlerin değeri sırasıyla R1, R2, R3 olsun. 3 R = R 2 2 3 R R2 = R + = R 2 2 R R3 = 3 Buna göre, R1 = R2 > R3 bulunur. R1 = R + Yanıt B dir. Şekil II Şekil I de bardak mumun üzerini tam olarak kapatmadığı için içeriye oksijen girmekte ve mum yanmaya devam etmektedir. Şekil II de bardak mumun üzerine tam kapatılmış. Bu nedenle içeriye oksijen girmemektedir. Mumun yanması için oksijen gerekir. Oksijen azaldığı için bardak içindeki gaz basıncı azalır. Açık hava basıncının etkisi ile bardak içindeki su yükselir. Bu deney, açık hava basıncının varlığını ve yanma için oksijenin gerekli olduğunu kanıtlar. Yanıt D dir. 98 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 7. 5. ık z ış a bey X • Y • d d X-Y nin genleşme katsayısı Y-Z nin genleşme katsayısından büyüktür. Y ortak olduğuna göre X > Z diyebiliriz. Diğerleri hakkında yorum yapılmaz. kırmızı yeşil mavi cam Yanıt C dir. Prizmaya beyaz ışık düşürüldüğünde mavinin çok kırmızının az kırıldığı görülmektedir. Kırmızı, yeşil ve mavi renkleri ayrı ayrı ince kenarlı bir merceğin asal eksenine paralel olarak gönderdiğimizde bu ışınlar kırılıp f1 , f2 , f3 uzaklığında odaklanır. f1 kırmızı ışının odak uzaklığı olduğu için en büyük, f3 mavinin odak uzaklığı olduğu için en küçüktür. kırmızı ışın yeşil ışın F F f1 f2 Nihat Bilgin Yayıncılık© mavi ışın F Z • f3 Yanıt B dir. 8. X Y L K cva K musluğu açıldığında Y gazının basıncı değişmediğine göre PY = P0 olduğunu söyleyebiliriz. 6. Gümüş oksijenle reaksiyona girdiği için kararır, gümüşün kararması kimyasal değişmedir. Tren raylarının genleşmesi ve tuzun suda erimesi fiziksel değişmedir. Yanıt B dir. L musluğu da açıldığında X gazının basıncı azaldığına göre, X gazının hacmi artıyor demektir. Yani X gazı cıvayı aşağıya itmektedir. Bu da, PX > P0 olduğunu gösterir. Yani; PX > P0 = PY olur. Yanıt D dir. 99 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. K cismi yukarıya doğru ivmeli hareket yaptığına göre ipteki T gerilme kuvveti GK dan büyüktür. L aşağı doğru ivmeli hareket yaptığına göre GL de T den büyüktür. 11.I. ve III. öncül ile verilenler kuvvetin doğru tanımlarıdır. T Bir cisme kuvvet uygulandığında her zaman harekete geçmeyebilir. Bu nedenle II. öncül doğru değildir. T Yanıt B dir. K GK L GL 10. R R L K 2R R K + R K L – + K Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. 12.F1 , F2 , F3 cisimlere uygulanan kaldırma kuvveti; G cisimlerin ağırlıkları, T ve 2T iplerdeki gerilme kuvveti olmak üzere aşağıdaki şekilleri çizelim. – K L F1 F2 T K T F3 M L Şekil I deki iki direnç paralel olduğundan; 2 R 3 olur. Şekil II de K ile K arasında kalan direnç kısa devre olur. Diğerlerin eşdeğeri; R1 = R2 = R1 R2 1 R 2 = G 2T G G Denge koşullarından L ve M cisimlerine uygulanan kaldırma kuvvetleri eşittir. O hâlde bu iki cismin hacimleri eşittir. Kütleleri de eşit olduğuna göre L ve M cisimlerinin özkütleleri eşit olur. Yanıt B dir. 4 olur. 3 Yanıt D dir. 100 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. m 2m 14.Çatı üzerinden rüzgâr geçerken üstteki hava basıncı binanın içindeki hava basıncından daha küçük hâle gelir. Basınç farkından dolayı çatı uçabilir. 3m A h Uçak kanatlarının biçiminden dolayı hava üst yüzeyden daha hızlı geçer. Bunun sonucunda kanadın üstündeki basınç, alttaki basınçtan daha küçük hâle gelir. Basınçlar arasındaki fark, yukarı yönde net bir kaldırma kuvveti oluşturur. Zıt yönde ilerleyen iki aracın hızı belirgin biçimde büyükse, araçlar yanyana geldiğinde aralarındaki hava hızlanır. Hızlanan havanın basıncı dış basınçtan daha küçük hâle gelir. Bunun sonucunda araçları birbirine doğru çeken bir kuvvet oluşur. yatay h yatay h 1 2 3 B yatay Cisimler A seviyesinde durgun hâldedir. Bu seviyede cisimlerin sahip olduğu enerji potansiyel enerjidir. Cisimler bu seviyeden serbest bırakıldıklarında B yüzeyine çarpıp tekrar yükselmiştir. B yüzeyine çarpma sırasında enerjinin bir kısmı ısıya dönüşerek kaybolmuştur. Enerji eşitliği denklemlerini aşağıdaki gibi yazalım. mg3h = E1 + mg2h ⇒ E1 = mgh 2mg3h = E2 + 2mg2h ⇒ E2 = 2mgh 3mg3h = E3 + 3mgh ⇒ E3 = 6mgh Buna göre, kaybedilen mekanik enerjiler arasındaki ilişki E1 < E2 < E3 tür. Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. DENEME SINAVI 25 İN ÇÖZÜMLERİ 101 1. 3. Bebeğin boyu 80 cm dir. Su çok soğuk olduğuna göre sıcaklığı 0°C dir. C C 60° 45° I I II II C Güneş doğduğuna göre saat 6 dır. III III Ölçü aleti kullanılarak yapılan gözlem nicel gözlemdir. Duyu organları kullanılarak yapılan gözlem ise nitel gözlemdir. Aralarında a açısı bulunan ve kesişen iki düzlem ayna arasına konulan bir cismin bu iki aynada oluşan toplam görüntü sayısı n olmak üzere; Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 360 a -1 n= bağıntısıyla bulunur. Buradan; n1 = 360 -1 = 7 45 n2 = 360 -1 = 5 60 n3 = 360 -1 = 3 90 bulunur. Buna göre n1 > n2 > n3 tür. Yanıt A dır. 2. Kaptaki suyun kütlesi azaltılırsa su, daha kısa sürede kaynar. Basıncın artması kaynama noktasını yükseltir. Bu nedenle kaynatma işlemi açık hava basıncının daha büyük olduğu bir yerde yapılırsa suyun kaynamaya başlaması için geçen süre artar. Yanıt B dir. 4. Neon lambalarının içindeki ışık veren gaz, mum alevinin fitile yakın kısmı plazma örneğidir. Yanıt D dir. 102 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. K cismi suda yüzer ve kaldırma kuvveti cismin ağırlığını dengeler. L cismi suda askıda kalır ve kaldırma kuvveti cismin ağırlığını dengeler. K ve L cisimlerinin kütleleri eşit olduğuna göre bu cisimlere uygulanan kaldırma kuvvetleri de eşittir. 7. K L H m bağıntısına göre L ve M cisimlerinin hacimV leri eşittir. Her ikisi de suya tamamen battığına göre uygulanan kaldırma kuvvetleri de eşit olmalıdır. Bu durumda K, L, M cisimlerine uygulanan kaldırma H d= Sıcaklık artınca L küresel cismi halkadan geçiyor. O hâlde halkanın genleşme katsayısı L ninkinden daha büyüktür (αL < αH). kuvvetleri eşittir. Yanıt A dır. L küresel cismi halkadan geçtiği hâlde K nın geçmemesi αH < αK olduğunu gösterir. Yanıt E dir. 8. 6Ω Nihat Bilgin Yayıncılık© 3Ω 9Ω 5A r=0 + – V 6Ω 2Ω 3Ω 6. 3Ω A r=0 + – 5A D1 D2 D3 V d1 A anahtarı açık iken devrenin eşdeğer direnci; Z Y X d2 Cisimlerin hacimleri eşit olduğuna göre d2 özkütleli sıvının kaldırma kuvveti en büyük olur. X cismine etki eden kaldırma kuvveti en büyük olacağına göre D1 dinamometresi en küçük değeri gösterir. Yanıt A dır. 6 + 3 = 9Ω dur. Üretecin gerilimi; V = i . Reş = 5 . 9 = 45 volt olur. Anahtar kapatılırsa eşdeğer direnç 2 + 3 = 5Ω olur. Bu durumda devrede; i= 45 = 9A 5 bulunur. Yanıt D dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11.Kişilerin hareketle ilgili tespitlerinin birbirinden farklı olması bizi hareketin gözlemciye göre değiştiği sonucuna götürür. a2 a1 T1 T2 2m m m 103 m Bu bilimsel tespitlerden bilimin objektif olduğu veya bilimsel bilgide hata olduğu sonucuna varamayız. Yanıt B dir. mg T3 mg a3 m 2m a1 = mg g = 2m 2 a2 = mg g = 3m 3 a3 = 2 mg 2g = 3m 3 T1 = m . a 1 = Nihat Bilgin Yayıncılık© 2mg mg 2 2 mg 3 m2g T3 = m . a 3 = 3 T2 = 2 m . a 2 = Buna göre iplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyüklükleri arasındaki ilişki T2 = T3 > T1 dir. Yanıt B dir. 12. 10.Joule, kalori Su Newton.metre = Joule watt.saniye = Joule olup hepsi enerji birimidir. Volt ise potansiyel farkı birimidir. volt.amper = watt olup güç birimidir. dalga leğeninin üstten görünüşü Yanıt E dir. Musluktan damlayan suyun oluşturduğu periyodik dalgalar şekildeki gibidir. Leğendeki suyun bir kısmı alınırsa sığ ortam oluşur. Bu durumda dalga boyu ile hız azalır, frekans değişmez. Yanıt B dir. 104 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. Z hız hız K Y X 3v 3v 2v 0 r Dünya L 2v xK v v zaman t 2t 3t 2r 0 xL t 2t 3t zaman hız 3r M 3v 2v Kütleleri m1 , m2 olan iki cismin merkezleri arasındaki uzaklık r olsun. Bu iki cisim birbirine; F=G m1 .m2 xM t 2t 3t zaman Hız-zaman grafiklerinde doğrunun altında kalan alan yapılan yer değiştirmeyi verir. r2 kuvvetini uygular. Dünya ve çevresindeki cisimler de aynı şekilde biribirini çeker. Yarıçapı r olan Dünya, kendi yüzeyinde bulunan bir cisme F kuvvetini uyguluyor olsun. Bu cisim dünya merkezinden 2r uzaklığa götürüldüğünde çekim kuvF F veti , 3r uzaklığa götürüldüğünde olur. 4 9 Yanıt A dır. xK = 7,5vt xL = 6vt xM = 4,5vt Yanıt E dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© v 0 DENEME SINAVI 26 NIN ÇÖZÜMLERİ 105 1. Temel büyüklükler; uzunluk, kütle, zaman, sıcaklık, akım şiddeti, ışık şiddeti ve madde miktarıdır. 3. F m yatay Buna göre ısı temel büyüklük değildir. Diğerleri temel büyüklüktür. x Yanıt E dir. F1 F m yatay x İş, kuvvet ile kuvvet doğrultusundaki yolun çarpımı kadardır. Buna göre, F kuvvetinin yaptığı iş değişmez. F1 kuvveti uygulanınca sürtünme kuvveti artar. Böylece sürtünme kuvvetinin yapmış olduğu iş artmış olur. Bu da cismin kazandığı kinetik enerjinin azalmasına neden olur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 4. D eniz seviyesinden yukarılara çıkıldıkça, açık hava basıncı azalır. Bu nedenle deney yapıldığı yer önemlidir. Ortamın sıcaklığı borudaki sıvının yüksekliğini etkiler. Sıcak ortamlarda sıvı genleştiği için sıvı yüksekliği daha fazla olur. Kullanılan sıvının cinsi sıvının yükselme miktarını etkiler. 2. ö zk ü tle = k ü tle hacim dX = Ortamdaki hava akımı ve nem oranı borudaki sıvının yüksekliğini etkiler. 60 3 = g / cm 3 40 2 boşluk 10 dY = = 2 g / cm 3 5 h 20 dZ = = 1 g / cm 3 20 Buna göre, özkütlesi en büyük olan Y sıvısı en alta iner. Özkütlesi en küçük olan Z sıvısı da üstte olur. P0 P0 Z X Y Yanıt C dir. Sıvılı bir barometre ile açık hava basıncı ölçülürken kullanılan borunun kalınlığı önemli değildir. Yanıt E dir. 106 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. konum K F P L 0 I II III h zaman Verilen grafik konum- zaman grafiğidir. I. aralıkta iki araç birbirine doğru hareket etmektedir. II. aralıkta K aracı durmakta L aracı negatif yönde hareketini sürdürmektedir. III. aralıkta L aracı durmakta K aracı pozitif yönde hareket etmektedir. Bu nedenle K aracının sürücüsü II. ve III. zaman aralıklarında L aracını kendinden uzaklaşıyor olarak görür. a a F F P 2h h P a a Şekil II Şekil I Yüksekliği h, uzunluğu 2h olan Şekil I deki eğik düzlem üzerinde P yükü taşınırken kuvvet eğik düzleme paralel ise, kuvvetten 2 kat kazanç sağlanabilir. Yanıt D dir. 6. K1 ve K2 ışık kaynaklarından dairenin kenarlarına ışınlar yollayalım. K1 dairesel levha K2 El arabası eğik düzlem üzerinde itilirken uygulanan kuvvet yola paralel olmadığından kuvvetten toplam kazanç 4 tür diyemeyiz. İşçinin amacı bir miktar kuvvet kazancı sağlamak, aynı zamanda işini daha kolay yapmaktır. Yanıt C dir. 8. Kalorifer petekleri arasındaki havanın sıcaklığı artınca hava genleşir ve yükselir. Isının bu şekilde taşınması konveksiyon olduğundan I. öncül doğrudur. Ocaktaki çaydanlığın sapının sıcaklığının artması ısının iletim yoluyla yayılmasının bir sonucudur. Bu nedenle II. öncül yanlıştır. Güneş çevresine ısı dalgası yayar. Bu ısı dalgası Dünya’ya kadar gelir. Isının bu şekilde yayılması ışıma olduğundan III. öncül yanlıştır. Bu durumda tam ve yarı gölgenin biçimi şekildeki gibi olur. Yanıt A dır. kalorifer Nihat Bilgin Yayıncılık© Bir çeşit kaldıraç olan el arabasıyla P yükü taşınırken F kuvveti Şekil II deki gibi uygulanır. Bu düzenekten de kuvvet kazancı 2 dir. Yanıt A dır. 107 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. K 11. L 2 1 yatay r S S Sistemin sıcaklığı artırıldığında çubuk boyca uzar. Silindirin dönmesini sağlayan çubuğun ,1 kısmıdır. Bu nedenle silindirin n devir sayısı ,1 uzunluğuyla doğru orantılıdır. Ayrıca silindirin r yarıçapı küçülüp büyüyünce devir sayısı değişir. yer K ve L cisimlerinin taban alanları ve basınçları eşit olduğuna göre basınç kuvvetleri de eşittir. Basınç kuvveti ağırlıklarına eşit olduğundan kütleleri de eşittir. L cisminin hacmi daha büyük olduğundan, L nin yoğunluğu K nın yoğunluğundan küçüktür. Sonuç, silindirin devir sayısı ,2 ye bağlı değildir. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© L nin kütle merkezi K nınkine göre daha yukarıdadır. Bu da L cisminin potansiyel enerjisinin daha büyük olduğu anlamına gelir. O hâlde K ve L cisimlerinin yalnızca kütleleri eşittir. Yanıt A dır. 12. M anyetik alan çizgilerinin yönü, alanı meydana getiren mıknatısın N kutbundan çıkıp S kutbuna giren çizgi yönündedir. N N 10. Madde Donma noktası (°C) Kaynama noktası (°C) X –70 0 Y –5 Z +30 S N I II +70 +200 Verilen tabloda X maddesinin 0°C de kaynadığı verilmiş. O hâlde 10°C de X maddesi gaz hâlindedir. Yine tabloda Y maddesinin –5°C de donduğu verilmiş. 10°C de Y sıvı hâldedir. N S III Z maddesinin 30°C de donduğu verilmiş. 10°C de Z katı hâldedir. I ve II numaralı düzeneklerde çizimler doğru yapılmıştır. III numaralı düzenekte çizim şekildeki gibi olmalıydı. Bu nedenle III numaralı düzenekte çizim yanlıştır. Yanıt B dir. Yanıt C dir. 108 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. siyah mavi pekmez cyan tahin K L leğen Musluklar eşit debili olduğundan K musluğunun birim zamandaki kütle artışı daha küçük, L ninki daha büyük olur. Cyan renk, yeşil ve mavi renkli ışınların birleşmesiyle oluşur. I1 ve I2 ışık kaynaklarından çıkan ışınları şekildeki gibi çizelim. kütle I1 0 zaman I2 I1 I2 I2 Buna göre büyük daireyi I2 ışık kaynağından gelen ışınlar aydınlatırken küçük daireyi I1 ve I2 ışık kaynaklarından gelen ışınlar aydınlatır. Bu durumda I2 ışık kaynağı mavi, I1 ışık kaynağı yeşil renkli ışık vermektedir. I. yargı doğrudur. Kaynaklar yer değiştirirse mavi bölge yeşil olur. II. yargı da doğrudur. I1 kaynağı I2 kaynağına yaklaştırılırsa cyan renkli bölge büyür, mavi renkli bölge küçülür. III. yargı da doğrudur. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. DENEME SINAVI 27 NİN ÇÖZÜMLERİ 109 1. Alüminyum parçasının sıcaklığını artırmak için alüminyuma enerji vermek gerekir. Alüminyumun iç enerjisi, aldığı ısı enerjisi kadar artar. 15 C° 3. 40 C° S svs R svs R svs K P svs L K ve L kaplarına dikkat edilirse R sıvısı altta kalmıştır. Bunun anlamı R sıvısının özkütlesi hem P ninkinden, hem de S ninkinden büyüktür. Bir maddeye enerji verilince atomlar daha büyük kinetik enerji ile hareket eder. Bu durumda atomların titreşim genliği artar ve madde genleşir. S ve P sıvılarının özkütlelerini karşılaştıramadığımız için I veya II durumları olabilir. Yanıt A dır. S P P S R R I II Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 2. sabit makara L hareketli makara K 4.Küresel ışık kaynağından çıkan ışınlar göze ulaşacak şekilde çizilir. Buradan, K noktasından ışık kaynağına bakan gözlemcinin gördüğü gölge biçimi bulunur. Arif m mg 2 mg top L makarası sabit makara olup, tavana bağlıdır. Bu makaranın ağırlığı ipe binmediğinden Arif’in uyguladığı kuvvete bir katkısı yoktur. Yanıt C dir. O K top Yanıt B dir. 110 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5.Sıvıya bir çelik parçası atarsanız, çelik dibe iner, ancak bir bardak temiz suyun üstüne toplu iğne bırakırsanız, bunların batmadığını görürsünüz. 7. I hava asal eksen F Suyun yüzey gerilimi, su örümceğinin ve diğer küçük böceklerin bir gölün yüzeyinde yürüyebilmelerini sağlar. Örümceğin bacakları şekilde görüldüğü gibi, su yüzeyinde küçük bir çukur oluşturur. Çukurdaki zar, böceğin ayaklarını, sanki su yüzeyi ince lastik bir yüzeymiş gibi yukarı iter. Görsel olarak bu, trambolin üzerinde yürüyen bir insana benzer. Çok büyük tonajlı gemilerin su yüzeyinde yüzmesi suyun yüzey gerilimi ile ilgili değildir. Gemiler suyun kaldırma kuvveti sayesinde su üzerinde kalıp yüzerler. cam Asal eksene paralel gelen Ι ışık ışını, aynanın F odak noktasından geçecek biçimde yansır. Aynanın odak noktası ile yarım kürenin merkezi çakışıktır. Işık normale yaklaşarak yarım kürenin içinde yol alır. Sonra merkezden geldiği için kırılmadan havaya çıkar. Yanıt B dir. 6. L1 i1 L2 i2 r1 = 0 + – r2 = 0 – + r2 = 0 + – r3 = 0 + – V1 V2 V2 V3 ters bağl seri bağl Şekil I Şekil II Gerilimleri V1 ve V2 olan Şekil I deki iki üreteç birbirine ters bağlıdır. i1 akımı, V1 üretecinin (+) kutbundan çıktığına göre V1 > V2 dir. L1 ve L2 lambalarının ışık şiddetleri eşit olduğuna göre i1 = i2 dir. Lambaların dirençleri eşit olduğundan; i1 = i2 V1 – V2 = V2 + V3 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 8. Kuvvetler, ister temas gerektirsin isterse temas gerektirmesin doğadaki dört temel kuvvetten türetilmiştir. Bu dört temel kuvvet; n Elektromanyetik kuvvet n Güçlü nükleer kuvvet n Zayıf nükleer kuvvet n Kütle çekim kuvveti olarak adlandırılır. Bunların hepsi birbirinden farklı şiddette ve etki alanına sahiptir. Etki-tepki kuvveti doğadaki temel kuvvetlerden biri değildir. V1 = 2V2 + V3 olur. Bu bağıntıya göre V1 > V3 olur. Yanıt D dir. Yanıt D dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. I IV A1 + + + II + + + + O 111 K L –+ +– +– +– +– –+ +– +– X III C A2 toprak Aynaların kesiştiği O noktası merkez olmak üzere şekildeki gibi bir çember çizilir. C cisminin tüm görüntüleri bu çember üzerinde olmalıdır. IV numaralı görüntü çember üzerinde olmadığından C cisminin A1 ve A2 aynalarındaki görüntülerinden biri olamaz. İletken cisimlerde elektrik yükleri iletkenin şekline bağlı olarak yüzeyin her bölgesine yayılır. Yalıtkan cisimlerde ise elektrik yükleri bir yerde toplanarak yayılmaz. Yanıt C dir. KL yalıtkan bir cisimdir. Yalıtkanlar üzerinde yük hareket etmez. Ancak bütün cisimlerdeki gibi bunlar da nötr olduğunda üzerindeki (+) ve (–) lerin sayısı eşittir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. 10. giriş güneş hidro elektrik 1 kömür nükleer 2 rüzgar dalga T1 X 3 petrol 12. 4 T3 X X Y jeotermal 5 T2 Y Şekil I Y Şekil II Şekil III Yenilenebilir enerji kaynakları; Güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, hidroelektrik enerjisi, dalga enerjisi, jeotermal enerjidir. X in genleşme katsayısı daha büyük olduğundan T2 > T1 olmalıdır. Son durumda X, Y den daha fazla kısalmış o hâlde T3 en küçüktür. Yanıt A dır. Yanıt B dir. 112 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. Devrelerin dirençlerini tek tek bulalım. RA = 2m 3R 5 Kısa devre olduğundan RC = 0 dır. 2R RD = 5 L yatay yatay (yer) 1 1 1 1 = + + RD 2R R R RE = m h Cisimler h yüksekliğinde aynı hizadan geçerken potansiyel enerjileri; EP(K) = 2mgh EP(L) = mgh olur. Bu nedenle K cisminin potansiyel enerjisi L nin potansiyel enerjisinin 2 katıdır. Buradan III. öncülün doğru olduğu görülür. Serbest bırakılan L cisminin kaybettiği potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşmektedir. Bir başka ifadeyle, mekanik enerji korunmuştur. O hâlde I. öncül de doğrudur. h yüksekliğinden geçen K ve L cisimlerinin bu seviyedeki kinetik enerjilerinin eşit olup olmadığına, sorudaki verilerle karar veremeyiz. R 4 K 1 1 1 1 1 = + + + RB R R R R RB = yatay 1 1 1 = + RA R 3 R 2 Nihat Bilgin Yayıncılık© 14. R R + 2 2 RE = R Yanıt E dir. Yanıt D dir. DENEME SINAVI 28 İN ÇÖZÜMLERİ 113 1. 3. Aralarında d uzaklığı bulunan etkileşim kuvveti; kq 1 · q 2 F= d2 bağıntısıyla bulunur. T1 T2 A ∆x Cismin ısı iletim hızı; TQ A · TT = –k · formülü ile bulunur. Tx Tt Bu nedenle maddenin cinsi (k), cismin iki ucu arasındaki sıcaklık farkı (ΔT), cismin kalınlığı (Δx) ve cismin kesit alanı (A) ısı iletim hızını etkiler. yükler arasındaki M 2F O (–q) L (–q) Şekil I F Yanıt E dir. K (–2q) L noktasındaki yük O noktasındaki yüke F kuvveti uyguluyorsa, K noktasındaki yük O noktasındaki yüke 2F kuvveti uygular. Bu konumdaki bileşke kuvvet şekildeki gibidir. Nihat Bilgin Yayıncılık© M (–q) 2F O (–q) F 2. Sıcaklık ∆T kadar artırılınca boylar arasındaki fark sabit kaldığına göre, uzama miktarları eşit olmaktadır. Buna göre, mX . αX . ∆T = mY . αY . ∆T = mZ . αZ . ∆T mX . αX = mY . αY = mZ . αZ bulunur. Bu eşitlikten m ile α nin ters orantılı olduğu görülür. Şekil I incelendiğinde mY > mX > mZ olduğu görülür. Buradan αY < αX < αz bulunur. Buna göre, en fazla Z, en az da Y genleşerek cisim şekildeki durumu alır. X Y X Z Y Z Yanıt D dir. Şekil II K (–2q) L deki –q yükü M noktasına götürüldüğünde bileşke Şekil II deki gibi küçülür. Buna göre L deki yük, M ye giderken bileşke kuvvet sürekli azalır. Yanıt D dir. 4. Düzeneğin dengede kalabilmesi için sistemin kütle merkezi ip doğrultusunda olmalıdır. Şekilde verilen düzenek ok yönünde döner. G G Yanıt B dir. 114 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. X in döndürme etkisi Y nin döndürme etkisine eşit olmalıdır. 7. Alüminyum, bakır ve demir gibi metallerin ısı iletimi hızlıdır. Bu nedenle yalıtım malzemesi olarak kullanılmazlar. I. öncül yanlıştır. X . 2 = Y . 4 ⇒ X = 2Y bulunur. Isı yalıtımı, iç ve dış ortam arasında ısı alışverişini önlemek için yapıldığından II. öncül doğrudur. Isı yalıtımı yapmak için strafor, köpük, cam yünü gibi ısı iletim katsayısı küçük olan malzemeler kullanıldığından III. öncül de doğrudur. tavan ip yatay Yanıt D dir. X = 2Y k.Y k . Y . 2 = 2Y . 4 k=4 Buna göre X cisminin altına 3 tane daha Y asılmalıdır. 6. Kaldıraçlarda kuvvet kazancının olması için kuvvetin desteğe olan uzaklığının, yükün desteğe olan uzaklığından büyük olması gerekir. çkrk Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 8. A) B) V + V – + + – V – hareketli makara D) C) I + V – II sabit makara – + – E) III + – V – tahterevalli IV V – V + + V V Çıkrık ve hareketli makarada kesinlikle kuvvetten kazanç sağlanır. Sabit makarada kuvvet kazancı sağlanmaz. Sabit makaralar kuvvetin doğrultusunu değiştirmek için kullanılır. Tahterevallide destek tam ortada ise kuvvetten kazanç sağlanmaz. Yanıt A dır. + A, C ve E seçeneklerinde kısa devre olduğundan akım lambadan geçmiyor. D seçeneğindeki üreteçler ters bağlı olduğundan toplam gerilim sıfırdır. B seçeneğindeki iki üreteç birbirine paralel bağlıdır ve bu devredeki lamba ışık verir. Yanıt B dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. h 115 hz v h P F F X 2T 0 3T h V Fnet = 0 h 2V zaman hz v=0 Kabın şekli düzgün değildir ancak her iki durumda da kaba konulan su hacimleri eşittir. Bu neden3T + T le = 2 T bulunur. 2 Yanıt C dir. R Fnet = F Y 0 zaman hz v v Fnet = F Z S 0 10. cisim T F cisim Nihat Bilgin Yayıncılık© Cisim merkezin dışında ise görüntüsü şekilde gösterildiği gibi M-F arasında oluşur. Görüntü cisme göre terstir. O hâlde 2 numara ile gösterilen vektör C cisminin görüntüsü olabilir. X cismine etki eden net kuvvet sıfırdır. Bu cismin ilk hızı v olduğundan cisim sahip olduğu bu ilk hızla düzgün doğrusal hareket yapar. O hâlde X cisminin hız-zaman grafiği P dir. İlk hızı 0 olan Y cismine etki eden net kuvvet F dir. Cisim, bu kuvvetin etkisinde düzgün hızlanan hareket yapar. Bu nedenle Y cisminin hız-zaman grafiği R dir. İlk hızı v olan Z cismine, bu hıza zıt yönde etki eden net kuvvet F dir. Cisim v hızı yönünde düzgün yavaş- görüntü M zaman lar. Bu nedenle Z cisminin hız-zaman grafiği S dir. Yanıt A dır. T F M görüntü Cisim M-F arasında ise görüntüsü M nin dışında ve ters oluşur. Bu nedenle 1 ile gösterilen vektör C cisminin görüntüsü olabilir. görüntü cisim T F 12. M perde Cisim odak ile tepe noktası arasında ise görüntüsü aynanın arkasında ve düz oluşur. Bu nedenle 4 numaralı vektör C cisminin görüntüsü olamaz. r K1 r K2 Ayrıca 3 numaralı vektör de C cisminin görüntüsü olamaz. Yanıt E dir. Yanıt E dir. 116 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. Bilgi X Y dalga kaynağı Madde Z T Molekülleri öteleme hareketi yapar – + + + Sıkıştırılabilir – + + – Mıknatıstan her zaman etkilenir – – + – v m1 (+ : özelliği gösterir – : özelliği göstermez) Katı molekülleri olduğu yerde titreşim hareketi yapar ancak öteleme hareketi yapmaz. Maddenin sıvı, gaz ve plazma hâlindeki molekülleri öteleme hareketi yapar. Katı ve gazlar her zaman mıknatıstan etkilenmezler. Ancak plazma her zaman etkilenir. Katı ve sıvılar sıkıştırılamaz ancak gaz ve plazmalar sıkıştırılabilir. Yanıt D dir. v m2 Şekil II Periyot ile frekans birbirinin tersi olduğundan periyot artarsa frekans azalır. Dalgaların hızı su derinliğine bağlı olduğundan derinlik değişmediği için hız değişmez. Dalga boyu ile periyot doğru orantılı olduğundan periyot artarsa dalga boyu da artar. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© dalga kaynağı Şekil I DENEME SINAVI 29 UN ÇÖZÜMLERİ 117 1. 3. M buz su Bir maddenin kütlesi artınca aynı oranda hacmi de artar. Kabın biçimi ne olursa olsun kütle-hacim grafiği Şekil I deki gibi olur. Normal koşullarda özkütlekütle, özkütle-hacim grafikleri Şekil II ve III teki gibi olur. Yani özkütle sabittir. kütle özkütle hacim özkütle kütle I İki ucunda ağırlık bulunan tel buz kalıbına basınç uygular. Basınç artınca buzun erime noktası düşer ve buz erir. Geride kalan suyun üzerindeki basınç azaldığı için tekrar donar. Kışın araçlar geçtikleri yerlere basınç uygular. Bu yerlerde basınç etkisi ile kar daha çabuk erir. I. öncül verilen ilkeyle açıklanabilir. hacim II Pet şişenin içindeki hava çekilince şişenin büzülmesi açık hava basıncıyla ilgilidir. II. öncül verilen ilkeyle açıklanamaz. Karın üzerine toprak atılınca daha çabuk erimesinin nedeni toprağın Güneş ışınlarını soğurmasıdır. III. öncül verilen ilkeyle açıklanamaz. III Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 2. cam fanus cam fanus Yanıt A dır. 4. m F m yatay balon hava balon F m yatay I II hava m hava Şekil I Şekil II m F m yatay Şekil I deki fanusun içinde bulunan hava boşaltılınca kaptaki basınç azalacaktır. Bu yüzden balonun üzerindeki basınç da azalacak ve balon Şekil II deki gibi şişecektir. Balonun hacmi büyüyünce iç basıncı azalır. F a = m gereğince kütle büyüdükçe ivme küçülür. Hız v = a.t ile hesaplanır. a küçülünce v de küçülür. Yanıt D dir. Yanıt B dir. III 118 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. Sesin frekansı, kaynağın titreşimine bağlı olup ortama göre değişmez. Sesin genliği, sesin şiddetiyle orantılıdır. Ortama bağlı değildir. 7. X Sıvı ortamdaki ses hızı gaz ortamından daha büyük olduğundan havadan suya giren sesin hızı artar. çukur ayna Y Z F asal eksen Yanıt C dir. Şekle göre X ışını kesinlikle asal ekseni keser. Y ve Z ışınları için kesin birşey söylenemez. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 8. 6. su su 2 L K Şekil I K Az yoğun ortamdaki bir gözlemci çok yoğun ortamdaki bir cisme normale yakın doğrultularda baktığında cismi kendine yaklaşmış olarak görür. Gözlemci çok yoğun ortam içinde ise az yoğun ortamdaki cismi kendinden uzaklaşmış olarak görür. Aynı ortamdaki iki gözlemci birbirini olduğu yerde görür. Yanıt B dir. Şekil II İpin uzunluğu iki katına çıkarıldığında balon yukarı çıkar ve balon üzerindeki sıvı basıncı azalır. Bunun sonucunda balonun hacmi artar. Balonun hacmi artınca balona etki eden kaldırma kuvveti artar. Su yüksekliği de artınca tabandaki sıvı basıncı artar, dolayısıyla basınç kuvveti de artar. Yanıt E dir. 119 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. hz d d va M N v2 va 1 3 v1 2 0 zaman K v1 1 Taralı üçgenlerin benzerliğinden; v = bulunur. 2 2 Şekil II deki hız-zaman grafiğine göre dalgaların hızı; 1. zaman aralığında sürekli azalıyor. 2. zaman aralığında sabit 3. zaman aralığında sürekli artıyor. O hâlde leğenin görünüşü şekildeki gibi olmalıdır. 1 L Yanıt E dir. 2 3 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 12. v Y 2v m 10.Öz ısısının büyük olmasından dolayı suyun enerji depolama kapasitesi, diğer birçok maddeninkinden fazladır. Bu özelliğinden dolayı su, soğutma sistemlerinde kullanılır. Aynı zamanda ısındıktan sonra soğuması uzun sürdüğü için ısınma amacıyla da kullanılmaktadır. Suyun sıcaklık değişimine karşı gösterdiği bu direnç, dünya iklimi üzerinde de çok etkilidir. Bu nedenle su, hem geç ısınır hem de geç soğur. Yanıt A dır. yatay X Z 2v 3v 2v yatay K L X ve Z nin seviyeleri aynıdır. Bu noktalarda cismin hızı eşit olduğundan X-Z arası sürtünmesizdir. K noktasında 9E kadar, L noktasında 4E kadar kinetik enerji olduğundan K-L arasında 5E kadar enerji ısıya dönüşmüştür. Ve bundan dolayı da mekanik enerji korunmamıştır. Yanıt C dir. 120 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 14. E yatay X hZ L yatay Z hY N – 13. + yatay Y Lambaların ışık verebilmesi için, en az üreteçlerin birinden beslenmesi gerekir. K ve M anahtarlarının açık, L ve N anahtarlarının kapalı olması gerekir. Üreteçten çıkan akım her iki lambadan geçtiği için lambalar ışık vermektedir. O hâlde L ve N anahtarları birlikte kapatılırsa lambaların ikisi de ışık verir. Sürtünme yoksa sistemin toplam enerjisi değişmez. Buna göre; EY = E + mghY EZ = E + mghZ bağıntıları yazılabilir. Bu bağıntılara göre E değiştirilmeden kütle azaltılırsa EY ve EZ değerleri de azalır. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. DENEME SINAVI 30 UN ÇÖZÜMLERİ 121 1. 3. 0 °C a 30 °C Dönme dolapta sabit süratle dönen çocuk I Her 1 m ölçümde a kadar fazla kumaş alıcının lehine olacak şekilde verilmiştir. Serbest düşmeye braklan bilye II Yanıt E dir. III Yürüyen merdivende sabit süratle yukar çkan çocuk Serbest düşmeye bırakılan bilyeye yer çekimi kuvveti uygulandığı için bilye ivmeli hareket yapmaktadır. II. hareket ivmeli harekettir. Sabit süratle yukarı çıkan çocuğun hızı değişmediğine göre ivmesi de sıfırdır. Yani Şekil III ile verilen hareket ivmeli hareket değildir. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Dönme dolapta dönen çocuğun hareket yönü değiştiği için çocuk ivmeli hareket yapmaktadır. I. hareket ivmeli harekettir. 2. esnek balon hava hava esnek balon buz A önce A sonra Buz erirken hacmi küçülür. Bu nedenle su yüksekliği azalır ve havanın hacmi artar. Su yüksekliğinin azalması A noktasındaki sıvı basıncını azaltır. Hava hacminin artması da hava basıncını azaltır. Buna göre A noktasındaki toplam basınç azalır. Havanın hacmi arttığı için esnek balon genişler ve balon içindeki gaz basıncı azalır. Yanıt E dir. 4. Metal kapakla cam kavanozun farklı miktarda genleşmeleri sonucu ikisi birbirinden ayrılmıştır. Benzer biçimde termometrenin cam kısmı ve sıvı kısmı farklı miktarda genleşmektedir. Eğer aynı miktar genleşseydi sıvı boruda yükselmezdi. I. ve II. bilgilerde doğru bilgiler olmalarına rağmen olayla ilgili değildir. Yanıt B dir. 122 5. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 7. termometre K sıcaklık (°C) v (sabit) yatay fs 60 m K sıvısı 2m K sıvısı zaman (dk) 0 5 L 10 mL.g Şekil II Sisteme hareket veren L cisminin ağırlığıdır. Sabit hızla hareket ederken mL.g=fs dir. mL artarsa sistem hızlanır. Şekil III Şekil I Kütle iki katına çıktığından kaynamaya başlaması için geçen süre de iki katına çıkar. Yanıt A dır. sıcaklık (°C) 60 0 zaman (dk) 10 20 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 8. Şekil I K P P P X Y Z Şekil II P K P P Sistem her iki şekilde de dengede olduğuna göre Şekil I için; 6. Sesin yüksekliği yani frekansı ses kaynağına bağlı olarak değişir. Işığın rengi yani frekansı ışığın çıktığı kaynakla ilgilidir. Hava ortamından sıvı ortamına geçen sesin hızı artar. Ortamın kırıcılık indisi artınca ışığın ortalama hızı azalır. Yanıt D dir. P.1 + P.2 + P.3 = K.1 K = 6P Şekil II için; 3P.4 = K.x 6P.x = 12P x = 2 birim bulunur. Yanıt D dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. n3 – + – + – + X – Y Z – Y + X + – S Şekil I de üreteçler paralel bağlı olup, toplam gerilim bir üretecinkine eşittir. Yine bu şekilde lambalar paralel bağlı olduğu için her bir lambanın gerilimi eşit olup bir üretecinki kadardır. Işın, kırılma indisi n1 olan ortamdan n2 olan ortama geçerken normalden uzaklaşmıştır. O hâlde n1 > n2 dir. + Z n2 n1 123 Sınır açısı ve tam yansıma olayları ancak çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken gerçekleşir. Bu nedenle n2 > n3 tür. Yanıt A dır. Şekil II de lambalar ve üreteçler seri bağlıdır. Her bir lambaya yine bir üretecin gerilimi düşer, bu nedenle lambaların parlaklığı değişmez. Her iki durumda da üreteçlerin üzerinden aynı akım geçtiği için tükenme süreleri eşittir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. – + 12. A r=0 – + r=0 (2) 10. (1) reosta –– – –– – – ++ ++ Reostanın sürgüsü (1) yönünde hareket ettirildiğinde direnç artar ve buna bağlı olarak lambanın parlaklığı azalır. + – – Şekilden de görüldüğü gibi K ve L elektroskoplarının yaprakları (–) ile yüklenir. Yanıt D dir. Sürgü (2) yönünde hareket ederse direnç azalır ve buna bağlı olarak parlaklık artar. A anahtarının kapatılması lambanın gerilimini değiştirmediğinden parlaklık değişmez. Yanıt B dir. 124 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. A1 14. G 2m m F F yatay yatay I II 3m F Y P K yatay A2 III I, II, III numaralı cisimlere etki eden kuvvetler eşit olup kütleleri farklıdır. Bunların ivmeleri arasında a1 > a2 > a3 ilişkisi vardır. t süresi sonunda alacakları yollar arasındaki ilişki x1 > x2 > x3 tür. Noktasal K cisminin ilk görüntüsü A2 aynasında ve P noktasında oluşur. Çünkü K cismi A1 aynasının arka tarafında bulunmaktadır. P noktasında oluşan görüntü A1 aynası için cisim vazifesi yapar. P noktasının A1 aynasındaki görüntüsü Y noktasında oluşur. Yanıt B dir. Yapılan iş F.x olup F değeri sabit olduğundan yapılan iş x ile doğru orantılıdır. Bu nedenle yapılan işler arasında W1 > W2 > W3 ilişkisi vardır. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© DENEME SINAVI 31 İN ÇÖZÜMLERİ 125 1. 3. 10 °C 30 °C T1 T °C X X 2m h m h m h 2d d Şekil I X Y T2 Şekil II Z Her iki durumda ipteki gerilme kuvveti T olsun. Z kabındaki suyun sıcaklığı Y dekine eşit olsaydı denge sıcaklığı 20 °C olurdu. Denge sıcaklığı 22 °C olduğuna göre, Z kabındaki suyun sıcaklığı Y dekinden büyüktür. I. yargı doğrudur. 2. T = G – V . d ..........................(1) 1. T = 2V . d – G ........................(2) Sıcaklık farkından dolayı transfer edilen enerjiye ısı denir. Yani ısıdan bahsedebilmek için transfer gerekir. II. ve III. yargılar yanlıştır. Yanıt A dır. 2T = 2G – 2Vd + T = –G + 2Vd 3T = G ⇒ G =3 T bulunur. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 2. h L L K h K K L I II III Grafikten; dK = 3m = 3d V dL = m 1 = d 3V 3 d karışım = m =d V bulunur. Karışımın böyle çıkabilmesi için L sıvısının hacmi K nınkinden büyük olmalıdır. Bu tanıma II numaralı kap uymaktadır. Yanıt B dir. 4. Hâl değiştiren sıvının sıcaklığı değişmediğinden ortalama kinetik enerjisi de değişmez. Ancak potansiyel enerji değişir. Yanıt E dir. 126 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. konum K 3x S2 S1 0 2t t zaman –x Soğutulan bir levhanın her tarafı orantılı biçimde küçülür. L –3x Yanıt D dir. K L –3x –2x –x 0 x 2x 3x 4x Grafiği okuduğumuzda; K aracı 2t sürede başlangıç noktasından 3x noktasına, L aracı da t sürede –3x noktasından –x noktasına varmıştır. L aracı –x noktasında t süre beklemiştir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 6. buz 8. +4°C deki suyun özkütlesi, 0°C deki suyun özkütlesinden çok az yüksektir. Fakat bu küçük farkın doğada çok büyük önemi vardır. Eğer su da diğer birçok sıvıda olduğu gibi, donma noktasında en yüksek özkütleye sahip olsaydı, bir gölde en soğuk su en alta çöker ve göl aşağıdan yukarıya doğru donardı. Bu da kış aylarında tüm yaşayan organizmaların yok olmasına neden olurdu. Neyse ki durum böyle değil. Özkütle farkından; suyun hareketinin önemli bir etkisi de dikey akımların oluşmasıdır. Bu dikey akım yaşayan organizmaların yararınadır. Çünkü oksijence zengin yüzey suyunun aşağıya, besince zengin alttaki suyun da yüzeye hareketini sağlar. Yanıt B dir. K L M K, L, M ışınlarındandan yalnızca M ışını şekilde görüldüğü gibi düzlem aynaya dik düşmektedir. Bu nedenle yalnızca M ışını kendi üstünden geri döner. Yanıt C dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. hız 11. m1 Bilgi 4v 127 Yanıt I Fizikte büyüklükler temel ve K( D ) türetilmiş olmak üzere ikiye ayrılır. II Temel büyüklüklerden olan sıcaklığın birimi kelvindir. L( D ) III Temel büyüklüklerden olan ışık şiddetinin birimi candeladır. M( D ) 3v m2 2v v 0 zaman t 2t 4t 3t Hız-zaman grafiğinde eğim ivmeyi verir. a1 = 4v 2v = t 2t a2 = 2v v = 4t 2t Yanıt A dır. Buradan; bulunur. Kuvvetlerin oranı; F1 F2 m1 ·a1 = m ·a 2 2 2v t = v = 2 bulunur . F2 2m· 2t m· F1 Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Verilen üç bilgi de doğrudur. 10. F F m m m yatay 12. t sürede Şekil I deki düzenekte arabanın aldığı yol 2x ise Şekil II dekinin aldığı yol x kadardır. Güç birim zamanda yapılan iş olup; W F.x = t t dir. Buradan; +2q –q K L P= P1 P2 =2 İletkenler arasında yük geçişi yalnızca elektron aracılığıyla gerçekleşir. Bu nedenle L den K ya –q dan fazla yük geçer. bulunur . Yanıt E dir. Yanıt D dir. 128 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. ara bölme X sıvısı Y sıvısı 3P 2P V V S Anahtar açıldığında üreteçler ters bağlı durumda olduğundan toplam gerilim sıfır olur ve iki lamba da söner. 2S X ve Y sıvılarının ağırlıkları; Yanıt B dir. GX = 2PS GY = 3P.2S = 6PS dir. Ara bölme kaldırılınca sıvı basıncı; Ptoplam = Ptoplam = GX + GY SX + SY 8 P 3 = 8 PS 3S bulunur . Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. DENEME SINAVI 32 NİN ÇÖZÜMLERİ 129 1. 3. sıvı L hava kabarcığı I II K Katılarda Hava kabarcığı yukarıya doğru çıktığında üstündeki sıvı basıncı azalır ve buna bağlı olarak hacmi büyür. Kap ağzına kadar sıvı dolu olduğu için, sıvının bir kısmı dışarı taşar. Sıvı yüksekliği değişmediği için K ve L noktalarındaki sıvı basınçları değişmez. Ancak kabarcığın içindeki gaz basıncı azalır. Basnç = III Dik kuvvet (Ağrlk) Yüzey alan olup; her üç sistemde de ağırlıklar eşittir. III. şekilde yüzey alanı en küçük olduğundan P3 en büyüktür. P1 ve P2 de birbirine eşittir. Yanıt E dir. 2. X Y Şekil I T1 T2 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. yatay G Eşit beş bölmeden oluşan türdeş çubuğun G ağırlığı, Şekil I deki gibi tam ortasında bir kuvvet olarak gösterilir. T1 + T2 = G dir. İp X noktasında iken G ağırlığı 1 T2 ipine birim uzaklıktadır. 2 X 4. Y Z X Y 2P Şekil II 2P 2P T1 T2 O2 O1 yatay 3P G 3 İp Y noktasına kaydığında G ağırlığı T2 ipinden 2 birim uzaklıkta olur (Şekil II). Buna göre T2 azalır. T2 azalınca T1 artar. Yanıt B dir. 3P O3 yatay 4P Her küpün ağırlığı P alınarak şekillerdeki gibi gösterilir. Ağırlıkların bileşkesi O1 , O2 , O3 noktalarını dışa doğru geçerse sistem devrilir. Buna göre, yalnız X devrilir, Y ve Z cisimleri dengede kalır. Yanıt E dir. 130 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. X m T1 Y 7. T2 vinç m m yük Z mg W Güç birim zaman içinde yapılan iş olup P = bat ğıntısı ile hesaplanır. Sistemde; T1 = ma T2 = 2ma olup T2 > T1 dir. mg > T2 olduğundan sistem ok yönünde hızlanmaktadır. Kütleler birbirine eşit olup m kadardır. Bu nedenle mg > T2 > T1 dir. mgh t 2 mgh P2 = t mgh 2 mgh P3 = = t t 2 P2 = P3 > P1 olur . P1 = Yanıt E dir Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 6. ip metal bilye 8. h d hava h K r q θ su İp koptuğunda metal bilye suyun içine düşer ve su seviyesi biraz yükselir. Bunun sonucunda da suyun ağırlık merkezi biraz yükselir ve suyun potansiyel enerjisi artar. Su seviyesi yükseldiği için basınç artar, dolayısıyla sıvı basınç kuvveti de artar. Yanıt C dir. Yüklü K küreciği elektroskobun topuzuna d kadar yaklaştırıldığında, elektroskobun yaprakları arasındaki açıklık θ oluyor. d uzaklığı küçültülürse yüklü kürecik topuza yaklaşacağı için θ açısı büyür. d uzaklığı ve q yükü değişmeden r yarıçapı küçülürse θ yı etkilemez. K küresinin yükü küçülürse θ küçülür. Yanıt B dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. R1 = R X 11.Göz G1 noktasında iken KL duvarı üzerinde gördüğü bölge Şekil I deki gibidir. Göz G2 noktasına geldiğinde görüş alanı Şekil II deki gibi büyümüştür. i1 Y + – + – 131 2V K V + – V V Şekil I G1 Şekil I Şekil I deki V gerilimli iki üreteç paralel bağlı olup toplam gerilmeleri yine V dir. 2V gerilimli üreteçle V gerilimli üreteç ters bağlı olduğundan devrenin toplam gerilimi V olur. Yönü Y den X e doğru olan i1 akım şiddeti; i1 = L V = i dir . R K R2 = R i2 X Y + – V + – V + – V V V Şekil II Şekil II Şekil II deki V gerilimli iki üreteç ters bağlı olduğundan geriye paralel bağlı iki üreteç kalır. Bu iki üretecin toplam gerilimi yine V olur. Yönü X ten Y ye doğru olan i2 akımının şiddeti; i2 = Nihat Bilgin Yayıncılık© – + G2 Gözlemci bulunduğu noktadan aynaya yaklaşırsa görüş alanı büyür. Bu nedenle gözlemci G1 noktasından G2 noktasına doğru hareket ederken, KL duvarında gördüğü bölgenin alanı artar. Gözlemci G2 noktasından G3 noktasına hareket ederken düzlem aynaya paralel hareket etmiş olur. Aynaya paralel hareket ettiği aralıkta görüş alanının büyüklüğü değişmez. V = i olur. R Yanıt E dir. L Yanıt D dir. 10. Y X λ λ Soruda kesinlik istediği için yalnızca λ dalga boylarının eşit olduğunu söyleyebiliriz. Yanıt B dir. 132 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 12.I1 ışını her iki yüzeye 45° lik gelme açısıyla gelmiştir. 45° sınır açısından büyük olduğundan tam yansıma yapar. I1 ışınının izlediği yol doğru çizilmiştir. 45° 45° potansiyel enerjisi; 48° 42° 42° 30° 30° 120° L O r K Ι ışık ışını K ortamından L ortamına girdiğinde doğrultusu değişmemiştir. O hâlde K ile L kesinlikle aynı ortamdır. Kabın geri kalanı su ile doldurulursa toplam kütle 3m, su seviyesi 3h olur. İkinci durumda yere göre potansiyel enerji; EP2 = 3m · g · EP2 = 3h 2 m h 2 h Şekil I 3m 3h 2 Şekil II 9 mgh 2 EP2 = 9E bulunur. Yanıt C dir. M r Nihat Bilgin Yayıncılık© EP1 = m · g · I3 30° h olur. 2 I2 Yanıt D dir. 13. 2h rumda suyun yere göre 45° I2 ışını camdan havaya 42° lik gelme açısıyla geldiği için kırılma açısı 90° olur. I2 ışını doğru çizilmiştir. I3 ışınının gelme açısı 30° olup sınır açısından küçüktür. Bu ışın şekildeki gibi hava ortamına çıkar. I3 ışını yanlış çizilmiştir. 1 14.Kabın ündeki su küt3 lesine m diyelim. Bu du- I1 Işın yarım kürenin O merkezinden geldiği için L ve M ortamları aynı da olsa farklı da olsa kırılmaya uğramaz. Bu nedenle L ve M ortamlarını karşılaştıramayız. Işın, K dan M ye doğrudan geçmediği için bu iki ortamı da karşılaştıramayız. Yanıt A dır. DENEME SINAVI 33 ÜN ÇÖZÜMLERİ 133 1. 3. Y d=0,8 g/cm3 su K I. kap II. kap X Kaba ilave edilecek suyun özkütlesi, daha önce kapta bulunan sıvının özkütlesinden büyük olduğundan su kabın altına inecek ve II. kaba özkütlesi 0,8 g/cm3 olan sıvı akacak. Su ile sıvı arasındaki özkütle farkı; 1 – 0,8 = 0,2 g/cm3 tür. Buradan; V= bulunur. m fark d fark = Z K cisminden çıkan ışınlar X, Y, Z aynalarına şekildeki gibi gönderilip yansıtılırsa K‘, K“ ve K‘‘‘ olmak üzere 3 tane görüntü oluşur. Yanıt C dir. 5 = 25 cm 3 0, 2 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 2. Sıvı basıncı; P=h.d.g olup sıvı yüksekliği ve sıvının özkütlesi ile doğru orantılıdır. 4. M K T1=0 d2 gaz T2=0 L h gaz T≠0 sıvı d3 d4 h I. kap ters çevrildiğinde sıvısının yüksekliği azalır. II ve III. kaplar ters çevrildiğinde içindeki sıvıların yüksekliği artar. Bu nedenle ters çevrildiğinde sıvı basıncının artacağı kaplar II. ve III. kaplardır. K ve M cisimlerinin şekilde verildiği gibi dengede kalabilmesi için, bu iki cismin bağlı olduğu iplerdeki gerilme kuvvetleri sıfır olmalıdır. Bir başka ifadeyle ipleri kesildiğinde K ve M nin konumu değişmez. L ise yüzeye çıkarak yüzer. Bu nedenle K cisminin özkütlesi hem L, hem de M ninkinden büyük olur. Ancak L ile M için kesin bir ifade kullanılamaz. Yanıt C dir. Yanıt D dir. d1 I II III 134 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. boy X Y a T1 m sıcaklık 0 2T = mg L m m 2mg 2mg m Şekil II Fnet = 0 , 2, . T Şekil I Şekil I deki sistemde net kuvvet sıfır olduğundan kütleler ya duruyor ya da sabit hızla hareket hâlindedir. Bu durumda; bu bağıntılar oranlanırsa; mY m K T2 2mg 2, mY = , . 2T mX m m K T2 T, ∆/ = /0 . λ . ∆T bağıntısından m = ifadesi iki ,0 . TT madde için yazılırsa; mX = T T1 1 bulunur. 2 Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. T1 = 2mg T2 = mg dir. Şekil II de net kuvvet olduğundan sistem okla gösterilen yönde a ivmesi ile hızlanır. İvmenin büyüklüğü; 2 mg – mg g = 3m 3 tür. Bu durumda; mg 3 mg T2 = mg – 3 a= T1 = mg + olur. Buna göre, hem T1 hem de T2 kuvvetlerinin büyüklüğü öncekine göre azalır. 6. K Yanıt E dir. L Cisimler biraraya getirildiğinde K cisminin sıcaklığı azalır. Bu nedenle I. yargı kesinlikle doğrudur. K cisminin soğuması sonucu ortaya çıkan enerjiyi L cismi alır. L cisminin sıcaklığı artabileciği gibi aldığı bu enerjiyle hâl de değiştirebilir. Bu nedenle II. yargı kesinlikle doğru olamaz. K ve L cismi bir süre birlikte kaldıkları için ısıl dengeye ulaşmamış olabilirler. Bu nedenle III. yargı da kesinlikle doğru olmayabilir. Yanıt A dır. 8. Şekil I F 0,5f f Çukur aynadan 0,5f uzaklıktan gelen ışınlar Şekil I deki gibi yansır. Yansıyan bu ışının uzantısı aynanın arkasında asal ekseni f uzaklıkta keser. 135 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 10. K K F Şekil II f 2 f h1 h1 d d f h2 Tümsek aynaya f uzaklıktan Şekil II deki gibi bir ışın f gönderilsin. Bu ışın aynadan, uzantısı den geçe2 cek biçimde yansır. Bu işlemin tersi de doğrudur. I f1 f2 h2 3d 2d Kabın alt bölmesindeki 3d özkütleli sıvı yerine, özkütlesi 2d olan başka bir sıvı konuluyor. Bu durumda K cismi biraz aşağı ineceğinden hem h1, hem de h2 birlikte artar. Yanıt A dır. f 2 f f 2 f Şekil III teki verilenlere göre f1 f2 = 1 bulunur. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Şekil III 11.Tünelin ucundan itibaren yavaşlayarak duran X treni için hız-zaman grafiği Şekil I deki gibi olur. 9. v+ ,X = a Karışımın özkütlesi hacmi büyük olan sıvıya daha yakındır. Grafikte a uzunluğu b ve c den küçük olduğundan; VZ > VX VZ > VY yazabiliriz. X ve Y nin hacimleri arasında kesin bir ilişki yazamayız. Yanıt D dir. zaman 0 t 2t Şekil I v 2 . t 2 3v . t ,X = 4 bulunur. Tüneli sabit hızla geçen Y treni için hızzaman grafiği Şekil II deki gibi olur. Taralı dikdörtgenin alanı; 2v.t = d + /Y 2v.t = 2/Y v 2 Taralı yamuğun alanı; c b hız v hız v zaman 0 2t Şekil II /Y = v.t bulunur. Yanıt C dir. 136 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 12. A – – + + –+ + ++ + – + + K + + + + – – + + – + – + + + + (+) yüklü küre iletken A silindirinin içinde dokunmaksızın tutuluyor. Bu durumda silindirin dışı (+), içi (–) yüklenir (Şekil I). K elektroskobunun yaprakları (+) yük ile yüklenerek açılır. Anakol akımı Şekil II deki gibi dağılacağından; i1 = 9A i2 = 3A bulunur. Yanıt A dır. – B – – – 14. – L – – – – – – – 2x x x mg – I (–) yüklü küre iletken B silindirinin içine dokunduruluyor. Bu durumda kürenin üzerindeki bütün (–) yük B silindirinin dışına çıkar (Şekil II). Böylece L elektrokskobunun yaprakları (–) ile yüklenerek açılır. mg Nihat Bilgin Yayıncılık© mg ağırlığı iki yayı ayrı ayrı x kadar uzatacağından toplam uzama 2x olur. x/2 x/2 mg/2 mg Yanıt E dir. mg/2 x/2 II mg 13. mg Şekil II de görüldüğü gibi her bir yaya kadar 2 x ağırlık düşer ve her bir yay kadar uzar. Yaylar pa2 x ralel olduğundan toplam uzama yine olur. 2 x mg III mg Verilen elektrik devresi Şekil I deki gibi harflendirildiğinde her üç direncin birbirine paralel olduğu görülür. Buradan eşdeğer direç 2Ω, anakol akımı itop = 12 amper bulunur. Şekil III te mg ağırlığı bir tek yaya etki eder ve toplam uzama x kadar olur. Sonuç x1 > x3 > x2 dir. Yanıt B dir. DENEME SINAVI 1. 34 ÜN ÇÖZÜMLERİ 137 3. K konum özkütle P L R M 0 zaman kütle 0 Soruda verilen özkütle-kütle grafiğinden P sıvısının özkütlesinin R ninkinden büyük olduğu görülmektedir. Karışımın özkütlesi P ile R arasında olur. Verilen konum-zaman grafiğine göre K, L, M araçları sabit hızla pozitif yönde hareket etmektedir. Konumzaman grafiklerinde eğim hızın büyüklüğünü verir. vK = v ise vL = 2v vM = v dir. Bağıl hızda gözlemci ters çevrilerek vektörel işlem yapılır. Bu işlem yapıldığında K, M’yi duruyor olarak görür. Yanıt C dir. 0 P ve R sıvıları ile bu iki sıvıdan oluşan karışımın kütle-hacim grafiği şekildeki gibidir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 2. boş piston F sıvı B 4. X K A Y boş L piston M F sıvı B Isıtılan bir çubuğun boyca uzama miktarı; ∆/ = /0 . α . ∆T bağıntısıyla bulunur. Bu bağıntıya göre, uzama miktarı çubuğun ilk boyu ile doğru orantılıdır. Bu nedenle L ile M silindirleri karşılaştırıldığında nM > nL dir. A Piston itildiğinde sıvı seviyesi yükselir. Basınç kuvveti sıvının ağırlığına eşit olduğundan her konumda basınç kuvveti aynıdır. Sıvının yüksekliği artınca hem A hem de B noktalarının basıncı artar. X ve Y çubukları özdeş olduklarından eşit miktarda uzarlar. Bu nedenle K silindiri dönmez. O hâlde nM > nL > nK olur. Yanıt D dir. Yanıt B dir. 138 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 7. 5. Yüklü iletken iki cisim birbirine dokundurulduğunda aralarında elektron alışverişi olabilir. Cisimlerin dokundurulmasıyla (+) yük hareketi gerçekleşmez. X r –3q + 6q ·r = + q 3r qY = –3q + 6q ·2r = + 2q 3r 2r x O X ve Y küreleri birbirine dokundurulduğunda; qX = Y +q +2q Manyetik alan çizgileri N kutbundan çıkar, mıknatısın çevresinde bir yay çizerek S kutbuna döner. yüküyle yüklenir. X küresinin ilk yükü –3q, dokunmadan sonraki yükü +q olduğuna göre, X ten Y ye 4 birim elektron geçmiştir. Y ile Z küreleri birbirine dokunyük durulduğunda yar ıç ap oranları eşit olduğundan aralarında yük alışverişi olmaz. Manyetik alanın içine konulan pusula iğnesi alan doğrultusunu gösterecek şekilde sapar. Yanıt B dir. Z Y 2r +2q 3r +3q Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© y 8. 6. Uç uca ekleme yöntemiyle K + L + M + N vektörlerini toplayalım. K L N Devredeki dirençlerin eşdeğeri 4Ω olup; M Çokgen kapandığı için verilen dört vektörün toplamı sıfırdır. Geriye sadece P vektörü kalır. Yanıt E dir. 12 =3A 4 dır. Ana koldan geçen 3 amperlik akımın 2 amperi 3Ω dan, 1 amperi de 6Ω dan geçer. i top = Yanıt A dır. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. a K T 11. a L L K 3T F F yatay Şekil I 139 III yatay M Şekil II K ve L cisimlerinden oluşan Şekil I deki sistemde ipteki gerilme kuvveti T, Şekil II de 3T oluyor. Yani L cismini a ivmesi ile çekmek için 3T, K cismini a ivmesi ile çekmek için T kuvveti gerekir. Bu nedenle mL m K = 3 olur. F III Yanıt B dir. M V F K cisminin düzlem aynadaki görüntüsü III numaralı vektördür. III numaralı vektörün çukur aynadaki görüntüsü V numaralı vektördür. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 10. perde 12. küp top K1 K2 K1 ve K2 ışık kaynaklarından engellere ışınlar gönderildiğinde şekildeki gibi tam ve yarı gölge alanları oluşur. Yanıt A dır. hız 3v K 2v L v M 0 t zaman Verilen hız-zaman grafiğinden K, L, M araçları sırasıyla 3v, 2v, v sabit hızlarıyla t süre hareket etmişlerdir. Bu süre içinde M aracı x kadar yol aldıysa, L aracı 2x, K aracı da 3x yolunu alır. Araçların hızı sabit olduğundan ivmeleri sıfırdır. Yanıt E dir. 140 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. hız v O I 0 II 3t t 2t zaman F2 III P –v P aracı I ve II numaralı üçgenlerin alanı kadar pozitif yönde, III numaralı üçgenin alanı kadar negatif yönde hareket etmiştir. 3t anında P aracı bir üçgenin alanı kadar pozitif yönde yer değiştirmiştir. v R III II zaman 0 I F3 O noktası etrafında dönebilen kıvrılmış çubuğa uygulanan F1 , F2 , F3 kuvvetlerinin üçü de çubuğu döndürebilir. Yanıt E dir. hız t 2t 3t –v R aracı II ve III numaralı üçgenlerin alanı kadar pozitif yönde, I numaralı üçgenin alanı kadar negatif yönde hareket etmiştir. 3t anında R aracı bir üçgenin alanı kadar pozitif yönde yer değiştirmiştir. Buna göre, araçlar t = 0 anından sonra 3t anında yine yan yana gelir. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© F1 DENEME SINAVI 35 İN ÇÖZÜMLERİ 141 1. Çift cam arasındaki hava boşluğu ısı yalıtımını sağlar. Termosların iç yüzeylerinin yansıtıcı olması ısı dalgasının dışarı çıkmasına engel olur. Tuğlaların delikli olması hem maliyeti düşürür hem de tuğlalar arasındaki hava boşluğu ısı yalıtımını sağlar. Elektrikli fırınların çevresi cam yünü ile kaplanır. Böylece fırın içindeki ısı dışarı yayılmaz. Soğuk havalarda kat kat elbise giyeriz. Çünkü her kat arasındaki hava tabakası ısı yalıtımı sağlar. 3. X X su karışım Kaba ilave edilen sıvının özkütlesi suyun özkütlesinden büyük olduğundan, karışımın özkütlesi de suyun özkütlesinden büyük olur. Böylece cisme etki eden kaldırma kuvveti artar, cisim biraz daha sıvının dışına çıkar. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. 4. hızlanıyor 2. Güneş, çevresine ısı dalgası yayar. Isının bu şekilde yayılmasına ışıma denir. Bu nedenle denizlerin ısınması daha çok ışıma ile gerçekleşir. Yanıt A dır. Eylemsizlik bir cismin durumunu korumasıdır. Eğer cisim duruyorsa durmasına devam eder. Cisim sabit hızla hareket hâlindeyse sabit hızla hareketini sürdürür. Aniden hızlanma gerçekleştiğinde kamyonetle birlikte sabit hızla hareket eden balyalar önceki durumlarını korumak için bir tepki göstererek düşer. Yanıt A dır. 142 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. ıslak bez 7. ıslak bez bakır hız tahta I II III 0 Bakır çubuğun ısı iletkenliği tahtanınkinden büyük olduğundan alevden gelen enerjiyi dağıtır. Böylece bakıra sarılı ıslak bez tutuşma sıcaklığına daha geç varır. Yanıt B dir. zaman Verilen hız-zaman grafiğine göre cisim I. aralıkta düzgün yavaşlamış, II. aralıkta sabit hızla gitmiş, III. aralıkta ise düzgün hızlanmıştır. Bu hareketleri E seçeneğindeki cisim yapabilir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dır. 6. a mg 8. O h d1 d2 d3 I II III 2mg Sistem serbest bırakıldığında önce 2mg nin bulunduğu tarafa doğru a ivmesiyle düzgün hızlanır. İp O noktasından kopunca net kuvvet sıfır olur. Ancak sistem o anda bir hız kazandığı için o hızla yoluna devam eder. Kapların üzerine kendi sıvılarından eşit hacimde ilaveler yapıldığında, III numaralı kaptaki sıvı yüksekliği en fazla, I numaralı kaptaki sıvı yüksekliği en az olacaktır. Basınçların eşit olabilmesi için yüksekliği fazla olanın özkütlesi küçük olmalıdır. Yanıt A dır. Yanıt E dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. Yüklü bir cismin üzerindeki yükler birbirini ittiği için yükler daima gidebilecekleri en uzak noktaya gider. Bir elektroskop yüklü bir silindirin ister içine ister dışına dokunsun elektroskop dışarıda durduğu için en uzaktadır. Böylece elektroskop daima silindirin dışı ile aynı cins yükle yüklenir. – – – + – –– +– + – – – + + perde top top K X Y – E 1 – + 11. perde top – – –– – – 143 top – – K X Y Silindirde yüklenme durumu Şekil I deki gibidir. Elektroskobun yaprakları (–) ile açılır. (+) yüklü küre silindirin içine dokundurulduğunda kürenin kendisi yüksüz hâle gelir. Silindirin dışı Şekil II deki gibi (+) ile yüklenir. Elektroskobun yaprakları (+) ile açılır. Perde üzerinde oluşan tam gölge alanını değiştirmek için K ışık kaynağını hareket ettirmek gerekir. Verilen seçeneklere göre K ışık kaynağını X topundan uzaklaştırdığımızda tam gölgenin alanı küçülür. Yanıt D dir. + + + + ++ + E2 + + Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© + + + + 10. 12. saydam olmayan engel kırmızı Anahtar açıkken devre Şekil I deki gibi, kapalı iken Şekil II deki gibidir. V Şekil I için i 1 = 18 2V 3 V Şekil II için i 2 = = 12 18 i1 = 1 bulunur. i2 z pe rde yeşil yeşil sarı Yanıt C dir. beya Sedat Yeşil renkli ışık kaynağından çıkan ışınlar tüm perdeyi aydınlatır. Kırmızıdan çıkan ışınlar ancak perdenin alt kısmını aydınlatır. Perdeyi gözleyen Sedat perdenin üst kısmını yeşil, alt kısmını yeşil+kırmızı=sarı olarak görür. Yanıt C dir. 144 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13.Şekil I de hava ortamından gelen X ışını su ortamına geçerken normale yaklaşarak kırılmıştır. Bu ışın, çukur aynaya odaktan geldiği için asal eksene paralel gider. Bu nedenle X ışınının izlediği yol doğrudur. Çukur aynanın merkezinden geçerek gelen ışın normale yaklaşarak su ortamına girer. Bu ışın çukur aynanın merkezinden geldiği için kendi üzerinden geri döner. Ancak Y ışını M noktasında yanlış bir yol izlemiştir. 14. hava X L 3d 4d özkütle M F h su 4d 3d h 2d h 0 3d I hava Y F su t2 zaman d karışım = 4d + 2d = 3d 2 bulunur. Bundan sonra L musluğundan akan sıvının özkütlesi de 3d olduğundan karışımın son özkütlesi de yine 3d olur. Yanıt B dir. Z M Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Z ışını çukur aynanın asal hava eksenine paralel geldiği için odağından geçecek şekilde F yansır. Odaktan gelen ışının su içine girince normale yaksu laşması gerekir. Halbuki soruIII da normalden uzaklaşmıştır. O hâlde Z ışını yanlış bir yol izlemiştir. t1 Kaptaki 2d özkütleli sıvının üstüne bu sıvı ile eşit hacimde 4d özkütleli sıvı konulduğunda; M II K DENEME SINAVI 1. 36 NIN ÇÖZÜMLERİ F 145 3. F EP = 2mgh dK dL K L 2h h yatay yatay C Sürtünme yoksa kinetik enerjinin tamamı tepe noktasında potansiyel enerjiye dönüşür. Yani, su Cisimleri batırmak için eşit F kuvvetleri uygulandığına göre, F kuvvetleri kaldırılırsa cisimlerin su dışındaki hacimleri eşit olur. I. yargı doğrudur. Ek = EP 1 mv 20 = mgh 2 dL > dK olduğu hâlde su dışındaki hacimler eşit olduğuna göre K cisminin hacmi L ninkinden küçüktür. II. yargı yanlıştır. L cisminin hem özkütlesi hem de hacmi K ninkinden büyük olduğuna göre kütlesi de K ninkinden büyüktür. III. yargı doğrudur. v 20 = 2gh olur. C den v0 hızı ile atılan cisim 2h kadar, A dan v0 hızı ile atılan cisim h kadar yükseldiğine göre, AB noktaları arası kesinlikle sürtünmelidir. I. yargı doğrudur. Bu bilgilerle CD noktaları arasının sürtünmeli olup olmadığına karar veremeyiz. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 4. A K 2. D EP = mgh m B A m sıcaklık L 2r –4q +q r 3T K + + 2T L T zaman 0 + + t K ve L maddelerine eşit miktarda ısı enerjisi verildiğinde sıcaklık değişmesi; ∆TK = 3T – 2T = T ∆TL = 2T – T = T eşit oluyor. L küresi başlangıçta +q ile yüklüdür. Elektroskobun yaprakları etki ile (+) yüklenerek açılmıştır. A anahtarı kapatıldığında küreler yükü yarıçaplarıyla orantılı olarak paylaşır. Bunun sonucunda r yarıçaplı L küresi –q ile yüklenir. Bu işlemden sonra elektroskobun yaprakları önce kapanır sonra (–) ile açılır. A K –2q Q = m . c . ∆T bağıntısına göre Q ve ∆T ler aynı ise (mc), yani ısı sığaları aynıdır. Yanıt A dır. L 2r –q r – – – – Yanıt E dir. 146 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. X X tümsek ayna M K Y F Z asal eksen • M • F Y X Z f X ışını, tümsek aynanın merkezinden geçecekmiş gibi geldiği için kendi üstünde geri yansır. Y ışını asal eksenle eşit açı yaparak yansır. Z ışını yansırken uzantısı odak ile tepe noktası arasından geçer. Kısa çözüm: Tümsek ayna paralel ışık demetini bir noktadan geliyormuş gibi dağıtarak yansıtır. Sıvıların genleşme miktarı ∆V = V0.α.∆T bağıntısı ile bulunur. Soruda sıvıların sıcaklıklarının ∆T kadar arttığı veriliyor. Yani ∆T sabit bir değerdir. Birim kareler eşit olduğuna göre, sıvıların genleşme miktarını birim olarak bulabiliriz. ∆VX = 6 birim, ∆VY = 6 birim, ∆VZ = 8 birim Sıvıların genleşme katsayılarını bulabilmek için V0 ilk hacimlerini de bilmemiz gerekir. Verilen şekillerde X ve Y sıvılarının ilk hacimlerini yaklaşık bir değerle bulabiliriz. V0X ≅ 7 birim, V0Y ≅ 9 birim, V0Z = 12 birim Buna göre; Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. aX = a = Y aZ = Z f 6. Y Nicelik Birimi Kütle kilogram Akım şiddeti amper Uzunluk metre Zaman saniye Madde miktarı mol Akım şiddetinin birimi amper olmalıdır. Volt ise potansiyel farkının birimidir. Yanıt B dir. T VX V0 X T VY V0 Y T VZ V0 Z = 6 7 = 6 1 = 9 3 = 8 2 = 12 3 bulunur . Yanıt C dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 8. K 147 10.Türdeş çubuğun ağırlığını (G) çubuğun orta noktasından bir kuvvet gibi gösterelim. R R L açk + V halkanın tepkisi (N) r=0 menteşenin tepkisi (T) R – R G Şekil I V K anahtar açk N R + V L r=0 R – R R Devrede K anahtarı ile L anahtarı değişik kısımlarda, ancak aynı görevi yapmaktadır. Bu nedenle K anahtarı açılıp L anahtarı kapatılırsa voltmetre yine V değerini gösterir. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© G Menteşenin tepki kuvveti Şekil I deki gibi T olsun. Çubuğun sıcaklığı arttıkça kütle merkezi ok yönünde hareket eder ve T azalır. Kütle merkezi destek üzerine geldiğinde T sıfır olur. Bir süre sonra çubuğun kütle merkezi halkayı geçer ve T zıt yönde artmaya başlar (Şekil II). Buna göre T gerilme kuvveti önce azalır, sonra artar. V Şekil II Yanıt D dir. 9. d 0,8d 0,8d V V m X I Z III Basınç, birim yüzeye dik olarak uygulanan kuvvettir. Silindirler özdeş olduğuna göre, sadece kütleye bakmak yeterlidir. Sıvıların kütleleri; mX = dV mY = 0,8dV mZ = m = 0,8dVZ olur. Y II 11.Herbir toplu iğnenin kutupları aşağıdaki gibi olur. Bu durumda 2 ve 3 uçları N kutbudur. S N N S 1 mX > mY olduğu için PX > PY bulunur. mZ ile diğer sıvı kütleleri karşılaştırılamadığı için PZ hakkında da yorum yapılamaz. Yanıt D dir. N S 3 S N 4 S 2 N Yanıt C dir. 148 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 12. 14. hava 1 su kulesi 53° 37° 37° ° 37 3 θ1=37° 2 X Z 53° 53° hava 1, 2 ve 3 numaralı kaplardaki suyun artmasıyla sıvı basıncı gittikçe artar. Böylece kap daha yavaş dolmaya başlar. 2. kaptaki su daha geç yükseldiğinden basıncı daha az olur. Bu nedenle t2 en küçüktür. h Bu sistemde trombolinin içindeki yay sayısı ve sporcunun kütlesi enerji üreten elemanlar değildir. Enerji v0 ilk hızına bağlıdır. Bu nedenle h yüksekliği sadece v0 a bağlıdır. Yanıt A dır. hava θ3=53° Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© v0 Y 45° 1 ve 3 kaplarının ilk dört bölmesi aynı sürede dolar. Ancak son iki bölme 3. kapta daha kısa sürede dolar. Buna göre, kapların dolma süreleri arasındaki ilişki t1 > t3 > t2 şeklindedir. 13. 45° 45° θ2=45° Yanıt C dir. 53° DENEME SINAVI 37 NİN ÇÖZÜMLERİ 149 1. 3. II M I III a a a a K L a a a II Işık kaynaklarından çıkan ışınlar ortasında delik bulunan levhanın kenarlarına değdirilip çizim yapılırsa; ,K = 3 birim ,L = 2 birim ,M = 2 birim olarak bulunur. I III a2 a1 Yanıt B dir. Isıtılan metaller bir fotoğrafın büyütülmesi gibidir. Her yeri orantılı olarak büyür. Karenin, küpün ve çerçevenin kenar uzunlukları önceki durumda eşit olduğu için sıcaklıkları eşit miktarda artırıldıktan sonra da yine eşit olur. Nihat Bilgin Yayıncılık© a3 Yanıt A dır. 2. Bu soruda dikkat edilmesi gereken nokta, pistonun yüzeyine etki eden basınç ve basınç kuvvetinin sorulmasıdır. I I 4. P sıvı h sıvı L yatay II II K L h 2h h K K K h piston Piston K düzeyinden L düzeyine getirildiğinde sıvı üstteki I numaralı kabın kenarlarına da bir basınç uygulayacaktır. Bir başka ifadeyle, pistonun yüzeyine etki eden sıvı yüksekliği azalacağından P azalacaktır. Sıvının ağırlığının bir kısmı I numaralı kabın kenarlarına uygulanacağından F de azalacaktır. Yanıt B dir. yer Çubuk Şekil II de K noktasından asıldığında dengede kaldığına göre, K noktası ağırlık merkezidir. Çubuğun ağırlık merkezi, ilk konumuna göre 2h yükseldiğine göre, yapılan iş; W = P.2h olur. Yanıt B dir. 150 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. Mıknatısların birbirine uyguladığı kuvvet; kutup şiddetlerinin çarpımı ile doğru, kutuplar arasındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır. i K Q = m · c · ΔT bağıntısına göre, Q, c, ΔT büyüklükleri her iki levha için aynı olduğundan levhaların kütleleri eşit olmalıdır. M d Şekil I Y levhası X levhasının içinden ancak geçebildiğine göre levhaların son sıcaklıkları da eşit olmalıdır. K d Y b a L X Şekil II K mıknatısı her iki durumda düşeyle aynı b açısı yaptığına göre K mıknatısına uygulanan kuvvetler eşit olmalıdır.O hâlde I. yargı doğrudur. K ve M mıknatıslarının birbirine uyguladığı kuvvetler eşit olduğu hâlde a > b olduğundan K mıknatısının ağırlığı M ninkinden büyüktür. O hâlde II. yargı da doğrudur. Benzer şekilde b > i olduğundan K mıknatısının ağırlığı L ninkinden küçüktür. Bu nedenle III. yargı da doğrudur. Yanıt E dir. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© b 7. 8. 6. Soruda K küresi nötr, L küresi (–) yüklü olarak verilmiştir. (–) yüklü L küresi önce etki ile K küresini şekildeki gibi yükler. Sonra K ve L küreleri birbirini çeker. – – – + – – – +– + – – 2r r O – + – K + – + 2T – – – L – – – – – – – T – O noktasına göre momentlerin eşit olabilmesi için K cisminin bağlı olduğu ipteki gerilme kuvveti saat ibresinin tersi yönde T ise, L cisminin bağlı olduğu ipteki gerilme kuvveti saat ibresi yönünde 2T olur. K ve L cisimleri eşit hacimli ve dK = 2dL olduğundan; T = V . dK . g – V . d1 . g 2T = V . 2dK . g – V . d2 . g yazabiliriz. Bu iki bağıntıyı taraf tarafa oranlarsak; – Küreler birbirine dokunmadan durabilirse Şekil I deki durum gerçekleşir. Eğer küreler birbirine dokunursa, ikisi de (–) yüklenerek Şekil II deki konuma gelebilir. Yanıt E dir. d1 d2 = 1 bulunur. 2 Yanıt B dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. X m X Y N 151 N T h1 h2 Z kırmızı ışık kaynağı Z mavi ışık kaynağı Z ortamından X ve Y ortamına gelen ışınlar sınır açısı ile kırıldığından nZ > nX ve nZ > nY dir. Mavi renkli ışın kırmızı renkli ışından daha çok kırıldığından nY > nX olur. Bu nedenle nZ > nY > nX ilişkisini yazabiliriz. Y Sürtünme olmadığından enerji kaybı olmayacaktır. YZ yolunun uzun ya da kısa olması h2 yüksekliğini etkilemez. h1 yüksekliği arttığında m kütleli cismin enerjisi artacağı için h2 büyür. θ açısı arttığında ZT duvarı daha dik olacak ve buna bağlı olarak h2 artacaktır. Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 12. gaz T K 10. gaz T K buz 1 2 X M2 Y M2 M1 f f f f M2, ince kenarlı merceğin her iki tarafındaki merkezidir. Ι ışık ışını ince kenarlı merceğin merkezinden yansıdığı için diğer merkezinden yani Y noktasından geçer. Yanıt C dir. su Buz eridiğinde hacmi azalır. Bunun sonucunda gazın bulunduğu bölmenin hacmi artar ve buna bağlı olarak Pgaz azalır. Suyun yüksekliği azaldığından K cismi üzerindeki basınç da azalır. K cismine uygulanan kaldırma kuvveti; Fk = Vb . dsıvı . g olduğundan bu kuvvet değişmez. Kaldırma kuvveti değişmediği için T ipteki gerilme kuvveti de değişmez. Z f su Yanıt A dır. 152 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. 2 °C zeytinyağı 4 °C zeytinyağı 8 °C zeytinyağı 2 °C su 4 °C su 8 °C su 1 2 3 kuvvet F h m F h yatay +4 °C de suyun özkütlesi en büyüktür. +2 °C deki suyun özkütlesi +8 °C deki suyun özkütlesinden büyüktür. Ayrıca +4 °C deki zeytinyağının özkütlesi +8 °C deki zeytinyağının özkütlesinden daha büyüktür. Sıvı yükseklikleri eşit olduğundan 2. kaptaki P2 basıncı en büyük, 3. kaptaki P3 basıncı en küçüktür. Buna göre, P2 > P1 > P3 olur. Şekil I 0 t zaman Şekil II Sürtünme olmadığından cisim sabit F kuvvetinin etkisinde, sabit a ivmesiyle düzgün hızlanır. Bu hareket sırasında hız değişir ancak ivme ve kütle değişmez. Yanıt B dir. Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© DENEME SINAVI 1. 38 İN ÇÖZÜMLERİ 153 3. m V yatay X Y Z d V i1 F r=0 i2 r=0 2d R Cisme F kuvveti uygulanıp, kuvvet doğrultusunda d kadar yol alınca bir iş yapılır. Sürtünme yoksa yapılan işin tamamı kinetik enerjiye dönüşür. XY arası sürtünmesiz olduğundan; W=F.d=E dir. YZ arası 2d olduğundan sürtünme olmasaydı Z noktasındaki kinetik enerji 3E olurdu. Soruda Z noktasındaki kinetik enerjinin 2E olduğu verildiğine göre, 3E – 2E = E kadarlık bir kısmı sürtünmeye harcanmıştır. X V X 2R Z Y V 3R Y Z V Yanıt B dir. Şekil I Şekil II Şekil I de X, Y, Z lambaları birbirine paralel bağlı olduğundan üçünün de gerilimleri V kadardır. Şekil II de lambalar birbirine seri bağlı olup eşdeğer direç Şekil I e göre artmıştır. Eşdeğer direnç arttığı için lambalardan geçen ortak akım şiddeti Şekil I e göre daha küçüktür (i1 > i2). Bu nedenle her üç lambanın parlaklığı azalır. Şekil II deki lambalardan geçen akım şiddeti eşit olup parlaklık dirençle doğru orantılıdır. Parlaklık sırası Z > Y > X tir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 2. T1 T1 +2q mg T2 –q mg + Fçekme Fçekme + q 2 mg q 2 Fitme A Fitme mg Y B C İlk durumda zıt işaretle yüklü küreler birbirini çeker. İkinci durumda küreler aynı işaretli olduklarından birbirini iter. Böylece ikinci durumda T2 artar. X çubuğunun uzamasıyla A ve B bilyeleri saat ibresinin tersine döner. Y çubuğunun uzaması da A ve B bilyelerini saat ibresinin tersine döndürür. Aynı zamanda Y çubuğunun uzaması C bilyesini saat ibresi yönünde döndürür. Bir başka ifadeyle, C bilyesinin dönme miktarı bir tek çubuğun uzamasına bağlıdır. A ve B bilyelerini ise iki çubuk yardımlaşarak döndürür. Sonuç olarak nA = nB > nC dir. Yanıt C dir. Yanıt E dir. T1 gerilme kuvveti her iki durumda da iki cismin ağırlıklarının toplamına eşittir. Bu nedenle yüklenme durumu ne olursa olsun T1 değişmez. X 4. T2 154 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. Y arabası ok yönünde hareket ederken içindeki sarkaç düşey konumda durmaktadır. O hâlde Y arabası sabit hızla hareket etmektedir. 7. Su derinliği sabit olduğuna göre, dalga hızı her durumda aynıdır. Y Şekil I X arabası duruyor ya da sabit hızla hareket ediyor olsaydı eğimden dolayı sarkaç 1 konumunda olurdu. Sarkaç 2 konumunda olduğuna göre, X arabası ok yönünde yavaşlamaktadır. λ 2 λ 2 1 X Şekil II λ Z arabası duruyor ya da sabit hızla hareket ediyor olsaydı, eğimden dolayı sarkaç 3 konumunda olurdu. Sarkaç 4 konumunda olduğuna göre Z arabası hızlanıyor. Z 4 3 Şekil II deki dalga boyu Şekil I dekinden büyüktür. Su derinliği sabit dalga leğeninde bu durumun oluşabilmesi için kaynağın frekansı küçültülmüştür. Bir başka ifadeyle, kaynağın periyodu büyütülmüştür. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 8. F1 F1 F2 6. F4 cisim m1 m2 T2 M F F3 T1 (2) (1) Aynanın odak uzaklığı 2 birim olup başlangıçta cisim ve görüntüsü merkezdedir. Ayna T1 noktasından T2 noktasına kaydırılırsa cisim M - F arasında kalacağından görüntü merkezin dışına çıkar ve yeni görüntünün boyu cismin boyunun 2 katı olup 4 birimdir. Yanıt B dir. F3 Şekil I Şekil II m1 ve m2 kütleli cisimlere etki eden net kuvvetleri ayrı ayrı bulalım. F m1 = a 2F F m2 = = 4a 2a Fnet = F Fnet = 2F a m1 4a m2 m1 m 2 = 2 bulunur. Yanıt D dir. DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ K 11. 9. Çukur aynanın asal eksenine paralel gelen I ışını F odağından geçecek şekilde aynada yansır. Bu ışın düzlem aynada şekildeki yolu izledikten sonra Y noktasından geçerek sistemi terk eder. K su su yer X F Y EP1 = 7mg.h + 2mg.h EP1 = 9mg.h olur. İkinci durumda sistemin potansiyel enerjisi; EP2 = 2mg.4h = 8mg.h Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt A dır. 2m I. Kap yukarıya doğru çıktıkça genişlediği için kaba m kütlesinde su ilave edildiğinde suyun yüksekliği 2 katına çıkmaz. Eğer suyun kabın tabanına yaptığı basınç sorulsaydı yapılan basınç 2P den küçük olurdu. Soruda kabın yere yaptığı basınç sorulduğu için cevap 2P olur. II. Kaba m kütlesi kadar su ilave edildiğinde yükseklik 2 katına çıkmaz. Bir başka ifadeyle, 2m kütlesindeki suyun ağırlık merkezi öncekinin 2 katı yüksekliğine çıkmaz. Bu nedenle suyun yere göre potansiyel enerjisi 2EP den küçük olur. Z 10.Sistem K noktası etrafında dönebildiğine göre 7m kütleli cismin döndürme etkisi, 2m kütleli cismin döndürme etkisinden büyüktür. Bu nedenle cisim saat yönünün tersine döner. İlk durumda sistemin potansiyel enerjisi; 155 III. Suyun yüksekliği 2 katına çıkmayacağı için K cisminin yere göre potansiyel enerjisi 2EK dan küçük olur. Yanıt A dır. 12. X Y zeytinyağı zeytinyağı h yumurta K h su su Şekil I h K yumurta L Şekil II X kabına su eklenince su zeytinyağını geçerek alttaki suyun içine karışır ve K yumurtasına etki eden kaldırma kuvveti değişmez. I. yargı gerçekleşmez. h 7m Y kabına su eklenince özkütlesinden dolayı en alta iner. Bu durumda yumurtanın bir kısmı suyun içinde kalır. Böylece yumurtaya etki eden kaldırma kuvveti önceki duruma göre artar. II. yargı gerçekleşir. dir. İki durumdaki potansiyel enerjiler arasındaki fark mgh olup cisimlerin maksimum kinetik enerjisine eşittir. X kabındaki zeytinyağı yüksekliği değişmez. Bu nedenle basıncı da değişmez. Y kabına su eklenince zeytinyağı yüksekliği azalacağından Y kabındaki zeytinyağı basıncı azalır. III. yargı gerçekleşmez. Yanıt E dir. Yanıt B dir. yer 156 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. T ip O L K sıvı B K X A K L sıvı OKL çubuğunun ağırlık merkezi A noktasında, OX çubuğununki de B noktasındadır. Bu noktaların ip doğrultusuna uzaklıkları eşit olduğu için çubukların kütleleri de eşit olup I. yargı doğrudur. Eşit kütleli çubuklardan OKL nin hacmi daha büyük olduğu için özkütlesi daha küçüktür. Bu nedenle II. yargı yanlıştır. Çubukların kütleleri eşit olduğuna göre, çubukları dengede tutan kuvvet; T = (m1 + m2)·g = 2m2· g olur. III. yargı da doğrudur. Yanıt C dir. K çubuğu üzerindeki L cismi kaldırılırsa, çubuk sıvının yüzeyine çıkar. O halde dsıvı > dK olup III. yargı kesinlikle doğrudur. Şekildeki denge durumuna göre sıvı kaldırma kuvveti K ve L cisimlerinin ağırlığına eşittir. O halde II. yargı yanlıştır. L cismi ile K cisminin özkütlelerini karşılaştıramayız. Bu nedenle I. yargı kesinlikle doğrudur diyemeyiz. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© DENEME SINAVI 39 UN ÇÖZÜMLERİ 1. P 3 v 1 K W1 2 3. v v 157 W2 vKL vL W3 1 –vK yer L vM vL Cisimlerin K, L, P noktalarındaki kinetik enerjileri eşittir. P noktasında cismin ayrıca potansiyel enerjisi vardır. Buna rağmen alınan yollar eşit ise PX yolundaki sürtünme kuvveti, dolayısıyla W3 en büyük olur. → → vK vektörünü ters çevirip bileşke aldığımızda vKL bulunur. Cisim L noktasından P noktasına çıkarken enerjisinin bir kısmı sürtünmeye harcanırken bir kısmı da potansiyel enerjiye dönüşür. Bu nedenle W2 en küçüktür. → → vL vektörünü ters çevirip vM ile bileşkesini aldığımızda 1 numaralı vektör bulunur. Yanıt A dır. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt D dir. 4. Alüminyumun uzama katsayısı demirinkinden büyük olarak verilmiştir. Buna göre, Şekil I den Şekil II yi elde etmek için sistemin soğutulması gerekir. Benzer mantıkla Şekil I den Şekil III ün elde edilmesi için sistemin ısıtılması gerekir. Buna göre, T3 > T1 > T2 olmalıdır. O hâlde I ve III. öncüller doğrudur. T1 T2 soğutulunca 2. hava X Y T1 T3 Z ısıtılınca Şekilde görüldüğü gibi Y kabına hava sıkışır. Bu kapta biriken sıvı hacmi VY en küçük olur. Ayrıca X ve Y kaplarının aldığı sıvı hacimleri eşit olur. Yanıt B dir. Yanıt C dir. 158 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. + K + + + + + + Hâl değişimi olmadığına göre denge sıcaklığı 0 °C dir. +4 °C deki su soğutulursa hacmi artar. Buzun sıcaklığı artırılırsa hacmi azalır. – – + + –+ A +– + + – – + L + + + + + + Şekilde görüldüğü gibi silindirin dış kısmı (+) yükle yüklenir. Elektroskop ister silindirin iç kısmına dokunsun, ister dış kısmına dokunsun daima silindirin dış kısmındaki yükün işaretiyle yüklenir. Yanıt D dir. 6. n2 n1 K K Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. cam cam Şekil I Şekil II K n3 cam Şekil III Şekil I de K ışını camdan, kırılma indisi n1 olan ortama girerken normale yaklaşmış. O hâlde n1 > ncam dır. Şekil II de K ışını camdan, kırılma indisi n2 olan ortama girerken normalden uzaklaşmış. O hâlde ncam >n2 dir. Şekil III te K ışını camdan kırılma indisi n3 olan ortama, kırılmaya uğramadan geçmiş. O hâlde ncam = n3 tür. Sonuç n1 > n3 > n2 olur. Yanıt B dir. 8. Bir cisme verilen ısı enerjisi Q = m.c.∆T bağıntısı ile hesaplanır. Buna göre; QP = QR (m.c)P . ∆TP = (mc)R . ∆TR ∆TP > ∆TR olduğundan (mc)P < (mc)R olur. Yanıt A dır. 159 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. 11. v (m/s) 20 m/s 12 m/s K 12 L K 60 m 0 K L 5 O t (s) 120 m 100 m –20 Şekil I mK.g L I. K çubuğunun kütlesini mK, L ninkini mL olarak şekildeki gibi gösterelim. Sistem dengede olduğuna göre, mL.g > mK.g dır. Yani L çubuğunun kütlesi K nınkinden büyüktür. Şekil II Şekil II deki grafiğe göre K aracı pozitif yönde 12 m/s lik sabit hızla, L aracı ise negatif yönde 20 m/s lik sabit hızla hareket etmektedir. K aracı 12 m/s lik sabit hızla 5 saniyede 60 m pozitif yönde yol alır. L aracı 20 m/s lik sabit hızla 5 saniyede negatif yönde 100 m yol alır. t = 0 anında aralarındaki uzaklık 120 m olduğundan 5 saniye sonra aralarındaki toplam uzaklık 280 m olur. mL.g II. Sistemin dengesi okla gösterilen yönde bozulduğuna göre K çubuğunun uzama katsayısı kesinlikle L ninkinden büyüktür. III. Şekil II de ağırlık merkezi O noktası değildir. Ağırlık merkezi K çubuğunun bulunduğu taraftadır. L K O Şekil II Yanıt D dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 12. perde y r r F f M A f Noktasal ışık kaynağı çukur aynanın odağında olduğundan, ışınlar aynadan yansıdıktan sonra dairesel engel üzerine paralel bir şekilde gelir. Böylelikle tam gölgenin alanı A = πr2 olur. 10. L f B y K L C D r Kabın sol yarısına dikkat edilirse, K sıvısı L nin altında kalarak dengeye gelmiş. O hâlde dK > dL dir. Kabın sağ kısmına dikkat edilirse dL > dM olduğu görülür. O hâlde dK > dL > dM dir. Yanıt B dir. f f Perdede oluşan yarı gölge ise üçgen benzerliğinden r f = y olduğundan y = 2r olur. 2f Yarı gölge alanı= Tüm gölgenin alanı – Tam gölge alanı = 4πr2 – πr2 = 3πr2 = 3A olur. Yanıt B dir. 160 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. musluk musluk K r r L P K h M h L N P P yer (yatay) basnç Her üç parçanın ağırlık merkezi L nin düşeyindedir. Sistem, ipin uzantısı L den geçecek şekilde asıldığında dengede kalır. K L Yanıt E dır. 0 zaman Kapların yükseklikleri eşit olduğu için son durumda her ikisinin de tabanındaki su basınçları eşit olmalıdır. K kabı şeklinden dolayı daha çabuk dolar. Ayrıca K kabındaki basınç artışı kabın şeklinden dolayı düzgün değildir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt E dir. DENEME SINAVI 40 IN ÇÖZÜMLERİ 1. İp doğrultusu yarım daireden geriye kalan kısmın ağırlık merkezinden geçer. Dikkat edilirse levhanın O noktasının solunda kalan kısmı daha büyüktür. Bu nedenle ipin doğrultusu O noktasının sol kısmından geçmelidir. 161 3. ip A P Z Y X O Birbirine dokunmakta olan iki dişli çarktan biri saat ibresi yönünde dönerse, öteki dişli çark saat ibresinin tersine yönde döner. Yanıt A dır. Şekildeki X dişlisinin saat ibresi yönünde döndüğünü varsayalım. Bu durumda öteki dişlilerin dönme yönleri şekildeki gibidir. Buna göre, Y dişlisi ile P dişlisi aynı yönde döner. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt C dir. 4. 1 2 sıvı 2. 3 O 1 numaralı cisme etki eden sıvı kaldırma kuvveti, cismin ağırlığından büyüktür. O yüzden ip koparıldığında cisim yüzer, dolayısıyla F1 azalır. 2 numaralı cisim ile sıvının özkütleleri birbirine eşittir. 3 numaralı cismin özkütlesi sıvınınkinden büyüktür. 1 va L K 1 numaralı vektörle akıntı hızını toplarsak bileşke vektörün yönü O dan L ye doğru olur. İpler koparıldığında 1 numaralı cisim hacminin bir kısmı dışarıda kalacak şekilde yüzeye çıkar. Bu nedenle F1 azalır. Hem 2, hem de 3 numaralı cisimler sıvı içinde kalacaklarından F2 ile F3 değişmez. Yanıt E dir. Yanıt C dir. 162 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 5. 7. Z L K sıvı ip Şekil I K sıvı X ip Şekil II K cismi ile sıvının genleşme katsayıları eşit olsaydı ısıtılma sonucu sıvı basıncı değişmezdi. K daha az genleştiğine göre, sıvı basıncı azalacaktır. K cismi ile sıvının genleşme katsayıları eşit olsaydı kaldırma kuvveti, dolayısıyle ipteki gerilme kuvveti değişmezdi. Sıvı daha fazla genleştiğine göre, sıvının özkütlesi K cisminin özkütlesinden daha fazla azalmıştır. Bunun da anlamı, kaldırma kuvvetinin azalmasıdır. Buna bağlı olarak da ipteki gerilme kuvveti azalır. Y K X noktasından harekete başlayan cisim kendi bulunduğu seviyeden daha yüksekteki Z noktasından geçerek yoluna devam etmiştir. Bunun böyle olabilmesi için cisim X noktasından bir ilk hızla atılmalıdır. Yanıt C dir. Nihat Bilgin Yayıncılık© Yanıt B dir. 6. P r R 2r Çubuklar kaynamakta olan suyun içinde yeterince bekletilirse son sıcaklıkları suyun sıcaklığına eşit olacağından son sıcaklıkları eşit olur. Δ/ = / . m . ΔT bağıntısına göre aynı cins çubukların ilk boyları ve sıcaklık değişimleri eşit olduğundan boyca uzama miktarları eşit olur. Bu nedenle son boyları da eşit olur. Aynı cins çubukların sıcaklık değişimleri eşit olup R nin kütlesi daha büyüktür. Q = m . c . ΔT bağıntısına göre, R çubuğu sudan daha fazla ısı enerjisi transfer eder. Bu nedenle sudan aldıkları ısı miktarları eşit olmaz. Yanıt C dir. W 8. Güç, birim zaman içinde yapılan iş olup;P = bat ğıntısı ile verilir. Bağıntıdaki W iş olup birimi joule, t zaman olup birimi saniyedir. Buna göre, I ile verilen joule güç birimi olarak kullanılabilir. saniye İş, kuvvet ve kuvvet doğrultusunda alınan yolun çarpımıdır. Kuvvetin birimi newton, yolun birimi metre olup; Newton . metre = joule Metre olduğundan III ile verilen Newton · de güç Saniye birimi olarak kullanılabilir. Yanıt E dir. 163 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 9. Fiziksel değişimler; şekil değişikliği, boyut değişikliği, konum değişikliği ve hâl değişikliği olmak üzere dört ayrı biçimde karşımıza çıkar. 11.Burada ayna yalnızca yansıtma görevi yapar. Yani ışın sudan cama 45° lik açı ile geliyormuş gibi düşünülebilir. Camın kırılma indisi suyunkinden büyük olduğundan θ < 45° olacaktır. Cam-hava için sınır açısı Fiziksel değişimlerde; maddenin iç yapısı ve toplam kütle değişmez. Fiziksel değişimlerin çoğu tersine döndürülebilir, yani eski hâline getirilebilir. Kimyasal değişmede cisimler yanabilir, paslanabilir, çürüyebilir, bozunabilir, bileşik yapabilir. Ayrıca; fotosentez ve solunum gibi olaylar da kimyasal değişmedir. Kimyasal değişim geçiren bir madde tekrar eski hâline genellikle gelemez. Nükleer füzyon, hafif çekirdeklerin kaynaşmasından enerji açığa çıkması olayıdır. Yani çekirdek kaynaşmasıdır. Füzyon sonrasında kütle azalmaktadır. Verilenlere göre L maddesi fisyon olayı geçirmiştir. düz ayna K su 45° 45° cam θ N θ 3 45° olduğundan ışın 3 numaralı yolu takip edecektir. Yanıt C dir. 12. Yanıt B dir. V 10. Tümsek ayna Çukur ayna X A Asal eksen Nihat Bilgin Yayıncılık© i1 S1 anahtarı kapatılınca K lambasından; i1 = V akımı geçer. R V a a a Tümsek ayna için; X cisminin boyu h olsun. Hc Hg1 a = S2 anahtarı da kapatılınca K lambasından geçen akım değişmez. Çünkü diğer lamba kısa devre olur. V Dc V Çukur ayna için; Hc a Dg 2a h h bulunur . = a & h1 = 2 h1 Hg2 = a Dc Dg 3a h = & h 2 = 2 h bulunur . h2 6a Buna göre, h2 = 4h1 dir. Yanıt A dır. S1 ve S2 ile birlikte S3 anahtarı da kapatılınca K lambasından geçen akım yine değişmez. Çünkü üreteçler K lambasına paraleldir. Işık şiddeti lambadan geçen akıma bağlı olduğu için her üç durumda K lambasının parlaklığı aynıdır. Yanıt E dir. 164 DENEME SINAVI ÇÖZÜMLERİ 13. 14. + + + + v + K + + + L + + + + K + + + + + Bir mıknatıs bir bobine yaklaştığında veya bobinden uzaklaştığında bobine bağlı ampermetre saparak devreden akım geçtiğini gösterir. Mıknatısın bobine yaklaşma veya uzaklaşma hızı iki katına çıkarsa akım şiddeti de iki katına çıkar. Şekil I de mıknatıs bobine v hızı ile yaklaşmaktadır. Şekil II de mıknatıs bobinden v hızı ile uzaklaşmaktadır. Şekil III te mıknatıs bobine v hızı ile yaklaşmaktadır. Buna göre her üç bobinden geçen manyetik akım eşittir. + L + + + + E1 + + A E2 v Şekil I de silindirin bütün yükü dış kabukta olduğundan, K küresi (+) ile yüklenir, L ise yüklenmez. (+) yüklü K küresi E1 elektroskobuna yaklaştırıldığında yaprakları (+) yük ile yüklenerek açılır. Nötr L küresi E2 elektroskobunun topuzuna dokundurulduğunda yüklü elektroskobun yükünün bir kısmı L küresine geçer. Bunun sonucunda E2 elektroskobunun yaprakları biraz kapanır. Yanıt D dir. I A1 v Nihat Bilgin Yayıncılık© II A2 v 2v III A3 Akım şiddetleri arasında i1 = i2 = i3 ilişkisi vardır. Yanıt E dir.