Dış Ticaret İhracat Temmuz ayında yıllık bazda %28,3 artışla 12,6 milyar $, ithalat ise %46,2’lik artışla 21,5 milyar $ düzeyinde gerçekleşti. İthalattaki sert yükselişe bağlı olarak ihracatın ithalatı karşılama oranı %58,8’e (2016 Temmuz: %67) düştü. Geçen yılın Temmuz ayında gerçekleştirilen darbe girişimi kaynaklı düşük baz etkisiyle en fazla ihracat yapan 20 sektörün hemen hemen hepsinde yıllık bazda %20’nin üzerinde artış yaşandı. Toplam ihracatımız içinde yaklaşık %16 ile en fazla paya sahip olan motorlu kara taşıtları ihracatı Temmuz’da yıllık bazda %42,6, ilk yedi ayda da %28,2 artış gösterdi. Kara taşıtlarının ardından ikinci konumda olan altının da içinde yer aldığı kıymetli ve yarı kıymetli taşlar ihracatı %38,5 arttı. İthalat tarafında da ihracattaki gibi tüm kalemlerde sert artışlar gözlendi. Mineral yakıtlar ve yağlar (enerji) en fazla ithalat yapılan kalem olmayı sürdürdü. Özellikle kıymetli ve yarı kıymetli taşların bir önceki yılın aynı ayına göre %688 artması Temmuz ayı ithalatının 2,5 yılın en yüksek seviyesine çıkmasında önemli rol oynadı. Net altın ticaretinin dış ticaret dengesi üzerindeki negatif etkisi Temmuz ayında artarak devam etti. Temmuz ayındaki 1,8 milyar $ negatif etkiyle birlikte 12 aylık birikimli altın ticaret açığı 5,1 milyar $’dan 7,3 milyar $’a yükseldi. Öte yandan 12 aylık birikimli enerji açığı 800 milyon $’lık artışla 28,1 milyar $ yükselerek artış eğilimini bu ay da sürdürdü. Birikimli enerji açığının yükselişini 7. aya taşımasında petrol fiyatlarının geçen yıl ortalamasının üzerinde seyretmesine ek olarak miktar bazında daha fazla petrol tüketilmesi etkili oldu. Avrupa Birliği’ne (AB) yapılan ihracat yıllık bazda %18 artarak 6,0 milyar $ düzeyinde gerçekleşse de Bölge’ye yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı %47,4’e geriledi (2016 Temmuz: %51,4). Ülke bazında incelendiğinde, Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yapılan ihracat Temmuz’da %195 artış kaydederek en fazla ihracat yapılan ikinci ülke konumunu korudu. İlk 7 ayda ise bu ülkeye yapılan ihracat %158 arttı. Temmuz ayında Irak ve İspanya’ya yapılan ihracat hacmindeki artışlar öne çıkarken düşük baz etkisine rağmen İngiltere’ye yapılan ihracatın %19 azalması dikkat çekti. Almanya 1,2 milyar $ ile en fazla ihracat yapılan ülke olma konumunu sürdürdü. Ancak 7 ay itibariyle Almanya’nın toplam ihracattaki payı %9,8’den %9,4’e geriledi. Almanya’yı 1,1 milyar $ ile BAE ve 811 milyon $ ile İngiltere izledi. İthalatta ise ilk sırada 2,1 milyar $ ile Çin bulunurken bu ülkeyi 1,8’er milyar $ ile Almanya ve Rusya takip etti. Yılbaşından bu yana altın ithalatında artış eğiliminin sürmesi ticaret açığının genişlemesinde başlıca sebep oldu. Ayrıca hem petrol fiyatlarının geçtiğimiz yılın üzerinde seyretmesi hem de daha fazla ham petrol tüketiminden dolayı enerji ithalatındaki artış dış ticaret açığına olumsuz yansıdı. Diğer taraftan motorlu kara taşıtları ihracatı güçlü görünümünü sürdürerek ticaret açığındaki genişlemeyi sınırlandırdı. Avrupa ekonomisindeki toparlanma ve paritedeki yükselişin dış ticaret açığına olumlu yansıyacağını; ancak petrol fiyatlarının, mevcut seviyelerde kalması koşuluyla Kasım ayına kadar enerji açığında artışa neden olacağını düşünüyoruz. Bu çerçevede, net altın ticaretindeki negatif etkinin tersine döneceği varsayımıyla dış ticaret açığının yılı 62 milyar $ seviyelerinde kapatacağını tahmin ediyoruz. Hazine Yönetimi Araştırma Bölümü (Milyar USD) Dış Ticaret Açığı Ocak Tem.17 Tem.16 Tem.17 OcakTem.16 12-aylık toplam Tem.17 12-aylık toplam Haz.17 8,8 4,8 39,7 32,9 62,9 58,9 Enerji 2,6 1,8 17,5 13,3 28,1 27,3 Enerji Dışı 6,2 3,0 22,2 19,6 34,8 31,6 12,6 9,9 90,1 81,4 151,2 148,4 Enerji 0,3 0,3 2,6 1,7 4,1 4,1 Enerji Dışı 12,4 9,6 87,5 79,7 147,1 144,3 Toplam İthalat 207,3 Toplam İhracat 21,5 14,7 129,8 114,4 214,1 Enerji 2,9 2,1 20,1 15,0 32,2 31,4 Enerji Dışı 18,6 12,6 109,7 99,3 181,9 175,9 Altın İhracatı 0,9 0,8 4,8 5,8 7,3 7,1 Altın İthalatı 2,7 0,3 10,7 2,6 14,6 12,2 Altın Ticareti (net) -1,8 0,4 -5,9 3,2 -7,3 -5,1 Altın Enerji Açığı 12 (12 Aylık Aylık, Enerji Milyar Açığı USD) milyar $ 60 50 40 30 28,1 20 Temmuz 09 Kasım 09 Mart 10 Temmuz 10 Kasım 10 Mart 11 Temmuz 11 Kasım 11 Mart 12 Temmuz 12 Kasım 12 Mart 13 Temmuz 13 Kasım 13 Mart 14 Temmuz 14 Kasım 14 Mart 15 Temmuz 15 Kasım 15 Mart 16 Temmuz 16 Kasım 16 Mart 17 Temmuz 17 12 aylık birikimli dış ticaret açığı ise Temmuz ayında 62,9 milyar $ düzeyine yükseldi (Haziran 2017: 58,9 milyar $). Dış Ticaret İstatistikleri (Milyar USD) Dış Ticaret Görünümü (Milyar Dış Ticaret Açığı (12USD) aylık) milyar $ 110 100 90 80 70 62,9 60 55,6 50 12 Aylık Dış Ticaret Açığı 40 Altın Hariç Dış Ticaret Açığı 30 Temmuz 10 Kasım 10 Mart 11 Temmuz 11 Kasım 11 Mart 12 Temmuz 12 Kasım 12 Mart 13 Temmuz 13 Kasım 13 Mart 14 Temmuz 14 Kasım 14 Mart 15 Temmuz 15 Kasım 15 Mart 16 Temmuz 16 Kasım 16 Mart 17 Temmuz 17 Dış ticaret açığı Temmuz ayında 2016 yılının aynı ayına göre %82,5 artarak 8,8 milyar $ oldu. Temmuz 2017 http://www.halkbank.com.tr/reports/reports.asp 1 1 Hazine Yönetimi Araştırma Bölümü arastirma@halkbank.com.tr Mustafa Can BASMACI 0216 503 5348 Muharrem BAYKARA 0216 503 5394 Cihangir DİNÇER 0216 503 5826 UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunulan bu yayının hazırlanmasında gerekli özen ve dikkat gösterilmesine rağmen oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize de uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Hazine Yönetimi Araştırma Bölümü http://www.halkbank.com.tr/reports/reports.asp 2