III. Murad - WordPress.com
advertisement
III. Murad III. Murad (Osmanlı Türkçesi: مراد ثالث- Murād-i sālis), divan edebiyatındaki mahlasıyla Muradi; 4 Temmuz 1546, Manisa – 16 Ocak 1595, İstanbul), 12. Osmanlı imparatoru ve 91. İslam halifesi. 1 Şehzadeliği Osman Paşa ve Cafer Paşa Kazaklara karşı(1592) boğdurmuştur.[2][3] Osmanlı Devleti, Lehistan yönetimine hakim olmakla Avusturya'ya komşu olan iki müttefik elde etmiş olacaktı. Fransızlarla Kanuni döneminde iyi III. Murad Han ilişkiler kurulmuştu. Fakat Fransız tahtının boşalması ile II. Selim'in Nurbanu Sultan'dan olan en büyük oğlu ve Lehistan'da iktidar boşluğu oluştu. III. Murad'ın isteği ile varisidir. Nurbanu'nun anne ve babasının kimler olduğu Erdel Beyi Bathary, Lehistan kralı oldu. Lehistan ile yapıise kesin olarak bilinememektedir.[1] İyi bir eğitim alan lan anlaşmalar sonucu kuzey sınırı güvenli hale getirildi. şehzade Arapça ve Farsça öğrendi. 1558 yılında babası II. III. Murad tahta geçtiğinde Kuzey Afrika kıyılarından saSelim'in Manisa Sancakbeyliğinden Karaman Valiliğine dece Fas Osmanlı topraklarına katılmamıştı. 1578 yılında atanması sonucu dedesi Kanuni Sultan Süleyman tarafın- Ramazan Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri Fas'ı dan Alaşehir Sancakbeyliğine gönderildi. Babası II. Se- ele geçirerek bölgedeki Portekiz gücünü kırdılar. lim padişah olduktan sonra ise Manisa Sancakbeyliğine gönderildi. Babası II. Selim'in vefatından sonra 22 Ara- 1584 yılında bir Yeniçeri isyanında öldürülen Trablusgarp Valisi Ramazan Paşa'nın ailesini İstanlık 1574'te İstanbul'a gelerek Osmanlı tahtına oturdu. bul'a getiren gemiye Kefalonya açıklarında Venedik gemileriyle saldırı düzenlenmesi sonucunda Venedik ile uzun süredir devam eden barış sona erdi. Venedik 2 Padişahlığı senatosuna bir ültimatom gönderen III. Murad, Ramazan Paşa'nın ailesini ve mallarını Preveze'ye getirtmeyi 22 Aralık 1574 (Ramazan ayı) Çarşamba sabahı, Osman- başardı. Venedik'in de barışı korumak istemesi üzerine lı mülkünü devralır almaz fetva ile ilk iş olarak 5 kardeşini iki devlet arasındaki mesele çözüldü. 1 2 3 ÖLÜMÜNDEN SONRA Bu antlaşmaya göre Kars, Tebriz, Tiflis, Gence ve Şehrizur Osmanlı Devletinde kalacaktı. Bu antlaşma ile Osmanlı devleti doğuda en geniş sınırlarına ulaşmış oluyordu. 1590'da Avusturya ile yapılan 8 yıllık barış antlaşması 1593 yılında, Telli Hasan Paşa'nın başıbozukların oluşturduğu Uskukların üzerine yürümesini savaş sebebi sayan Avusturya ile bozuldu. Avusturya İmparatoru II. Rudolf ödemekte olduğu vergiyi vermediği gibi Eflak, Erdel ve Boğdan beylerini de isyana teşvik etti. Telli Hasan Paşa Hırvatistan sınırındaki Siska kalesini kuşatma altında tutuyordu. Hasan Paşa ve binlerce askerle birlikte Hersek Sancakbeyi de şehit düştü. Bunun üzerine Sinan Paşa'nın ısrarıyla 1593 yılında Avusturya'ya savaş ilan edildi. Savaş devam ederken 16 Ocak 1595'de III. Murad İstanbul'da felç geçirerek vefat etti. Cenazesi Ayasofya Camii avlusuna defnedildi. Takîyüddin tarafından 1577'de kurulan Tophane Rasathanesini 1580 yılında yıktırmıştır. III. Murad'a ait tuğra III. Murad zamanında Ceneviz, Venedik ve Fransızlara verilen kapitülasyonlar ile ticaret gemileri Osmanlı limanlarında ticaret yapma hakkına sahiptiler. 1583'de İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth bir elçi göndererek aynı imtiyazlardan faydalanmak istediğini belirtti. Venedik ve Ceneviz haricindeki kapitülasyonu olmayan devletlerin tüccarı, Fransız bayrağıyla Osmanlı limanlarına geliyordu. 1572'daki Bartalameos Katliamı yüzünden KaSultan III. Murad'ın türbesi Ayasofya Camii'in avlusunda yer toliklerden yüz çevirmeye başlayan Osmanlı hükümeti, alan eski vaftizhane içerisindedir. Papa'nın koyduğu stratejik harp malzemesi ambargosunu kırabilmek için Protestan olan İngiltere'ye yakınlaştı.[4] Böylece Akdeniz'de İngiliz-Fransız rekabeti başlamış oldu. Bu rekabetten Osmanlı Devleti de birçok siyasi men- 3 Ölümünden sonra faat kazanmış oldu. Şah I. Tahmasb'ın oğlu Şah II. İsmail, Osmanlı Devleti ve Safevi Devleti arasındaki barış antlaşmalarına riâyet etmemiş ve Osmanlıya bağlı bazı Emirleri kendi tarafına çekmeyi başarmıştı. Osmanlı hükümeti Van Beylerbeyine talimat vererek orada huzurun sağlanmasını istemişti. Safeviler'in Luristan valisinin Osmanlı devletine sığınması zaten gergin olan ilişkileri daha da kötüleştirdi. Bu arada Şah II. İsmail ölmüş, Safevi Hanedanlığı'nda taht kavgaları başlamıştı. Bu durumdan yararlanmak isteyen Van Beylerbeyi, Safeviler'e saldırdı. İlk Safevi savaşı on iki yıl (1577 - 1589) sürdü. Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanllı birlikleri Safevi kuvvetlerini Çıldır'da yendi.[5] Bu savaştan sonra tüm Gürcistan fethedildi. 1578'de Tiflis, Osmanlı vilayeti durumuna getirildi. Aynı yıl Şirvan da Meşaleler Muharebesi ile Osmanlı topraklarına katıldı. Bu gelişmeler üzerine Safeviler barış istemek zorunda kaldı. 21 Mart 1590 tarihinde Ferhat Paşa Antlaşması (İstanbul Antlaşması) imzalandı. 1574'ten 1595'e kadar 21 sene Osmanlı Devleti'nin başında bulunmuştur. Saltanatı süresince başveziri olan Sokollu Mehmet Paşa'nın etkisinde kalmıştır. Saltanatı döneminde eşi Safiye Sultan, özellikle Sokollu Mehmet Paşa'nın 1579 yılındaki ölümünden sonra devlet yönetiminde oldukça önemli bir rol üstlenmiştir. Saltanatı süresince Osmanlı topraklarının genişliği 19.902.000 km²'ye yükselmiştir.[6] Osmanlı Devleti en geniş toprağa bu zamanda erişmiştir. III. Murad 16 Ocak 1595'te 49 yaşında iken vefat etmiş, kabri Ayasofya Camii avlusundaki türbesindedir. Ayrıca Beşiktaş'taki Yahya Efendi Türbesini yaptırmış, Fethiye Camii'ni de kiliseden camiye çevirmiştir. Bir Avusturyalı tarihçisi Hammer, III. Murad'ın saltanatı boyunca 11 defa sadrazam, 7 defa şeyhülislam değiştirdiğini, düşüncelerinde bir istikrar bulunmadığını, zevke, tasavvufa ve şiire eğilimli bir insan olduğunu, etrafında 3 remilciler, müneccimler dolaştığını bildirmekte ve bu yö- Erkek çocukları nüyle eleştirmektedir.[7] • Padişah III. Mehmed • Şehzade İskender Yahya (1585-1649) • Şehzade Selim (1581-1595) • Şehzade Bayezit (1579-1595) • Şehzade Mustafa (1578-1595) • Şehzade Osman (1573-1587) • Şehzade Cihangir (1585-1595) • Şehzade Abdullah (1580-1595) • Şehzade Abdurrahman (1585-1595) III. Murad Türbesi. • Şehzade Hasan (1586-1591) • Şehzade Ahmet (1586-1595) 4 Özel hayatı Safiye Sultan adında bir eşi vardı. Safiye Hatun'un asıl adı Sofia Baffo idi. Kendisi Venedikliydi ve Korfu valisinin kızıydı. Bir deniz yolculuğunda Türk korsanlarına tutsak düşmüş, Murad'ın şehzadeliğinde saraya cariye olarak satılmıştı. Safiye Sultan ile kaynanası Nurbanu Sultan arasındaki çekişip didişmeler; o dönemlerde çeşitli saray oyunlarıyla, sadrazamların durmadan değişmesine neden olmuştur. Nurbanu Sultan, Safiye Sultan'ı öldüresiyle kıskandığı için, oğlu III. Murad'a yıllar boyu, onu unutturacak bir sevgili arayıp durmuştu. Söylentilere göre, bu yüzden tutsak pazarında cariye fiyatları 2 yüz - 3 yüz altından, 2 bin - 3 bin altına çıkmıştır.[8] Eşleri • Safiye Valide Sultan • Şehzade Yakup (1587-1595) • Şehzade Süleyman (1585-1585) • Şehzade Alemşah • Şehzade Yusuf • Şehzade Hüseyin • Şehzade Korkut • Şehzade Ali • Şehzade İshak • Şehzade Ömer • Şehzade Alaüddin • Şehzade Davud NOT: Erkek çocuklarının sayısının 25 olduğu söylenmektedir.Diğerlerinin adları bilinmemektedir. • Şemşiruhsar Hatun-Medinede vakfı vardır.Erkek çocuğu olmadığı ve devlet işleri ne karışmadığı için Kız çocuklar sarayda kalmasına izin verilmişdir.1613 den önce ölmüşdür. Sultan Ahmed 1613 yılında halaları mah,Fahriye,Rukiye,Mihriban evlendirmişdir. • Mihriban Hatun-Gerçek adı Mona'dır. • Şahihuban Hatun-Gerçek adı Olga'dır rusdur. Vakıfları vardır.Bahçekapıda kendi adıyla anılan türbesinde yatıyor. • Nazperver Hatun-Gerçek adı Ninuşka'dır. • Fahriye Hatun • Fülane Hatun-Eflak Lordu lll Mircea Shobanın kızı. Mihri- • Ayşe Sultan (1570 - 1605) - Safiye Valide Sultan'ın kızıdır. Padişah lll Mehmed'in türbesinde medfundur. • Fatma Sultan (1580 - 1620) - Safiye Valide Sultan'ın kızı[9] İlk evliliği:1593 Damad Halil Paşa. İkinci evliliği :1604 Damad Cafer Paşa. Üçüncü evlili• Elena hatun-Trabzonda hüküm sürmüş Komnenos ği:1610 Damad Hızır Paşa. Dördüncü evliliği:1611 DaHanedanlığındandır.Şehzade Yahyanın annesidir. mad Murad Paşa. 4 6 • Mihrimah Sultan (1592 - ?) - Şemsiruhsar Hatun'un kızıdır.1613'de Damad Ahmed Paşa ile evlenmişdir.Babasının türbesinde medfundur. • Hatice Sultan (1590-?) −1598'de Mehmed paşa ile evlenmişdir. • Mihriban Sultan (1596 - ?) - Nazperver Hatun'un kızıdır.1513'de Topal Mehmed ağa ile evlenmişdir.Babasının türbesinde medfundur. • Amriye Sultan- Hakkında hiçbir şey bilinmiyor. • Fahriye Sultan (1594 - 1656)−1613'de Ahmed Paşa ile evlenmişdir.İkinci izdivacını 1619 yılında Sofu Bayram Paşa ile evlenmişdir Bayram Paşa ölünce bir daha evlenmemişdir.Oğlu ve kızı vardır.Kızı Tacimelek Bostanzadelere gelin gitti.Babasının türbesinde medfundur. • Rukiye Sultan - Şemsiruhsar Hatun'un kızıdır.1613 yılında Nakkaş Hasan Paşa ile evlenmişdir. 5 Saltanatında meydana gelen bazı önemli olaylar • Venedik'le anlaşma yenilendi. • Portekiz'le Vadisseyl Muharebesi yapıldı. • İspanya'ya karşı İngiltere'ye yardımlar yapıldı. • Lehistan kralının tayininde çıkan mücadele kazanıldı ve 1577'de Lehistan da Osmanlılara tâbi oldu • 1578'de Osmanlı tabiiyetinde bulunan Kırım Hanlığı Rusya'ya savaş ilan etti. Moskova'ya kadar ilerleyerek Rusya'yı vergiye bağladı. • 1578'de Safeviler ile savaşlar başladı. Çıldır Zaferi elde edildi. KAYNAKÇA • 1594'te Yanıkkale feth edildi. • Tedavülde bulunan o zamanki metal paranın altın ve gümüş oranı azaltılarak devletin tarihindeki gelmiş geçmiş en büyük develüasyon gerçekleştirilmiştir. • 1577 yılında Tophane sırtlarında Takîyüddîn’in yönetimi altında bir gözlemevi olan Takiyüddin'in Rasathanesi kurulmuştur.[10] 6 Kaynakça • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Osmanlı Tarihi III. Cilt, 1. Kısım: II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ISBN 975-16-0013-8. • İnalcık, Halil (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN 975-08-0588-7. • Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 875-329-299-6. say.161-180 • Kinross, Lord Patrick (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. ISBN 0-224-013798.(İngilizce) [1] biyografi.info'dan bir bölüm alınmıştır [2] Mufassal Osmanlı Tarihi, Cilt: III, Tan Matbaası, s. 1288. [3] İlber Ortaylı, “Osmanlı, taht sahibini seçme işini iyi yapamadı" [4] “Osmanlı'nın Hayaleti” sf. 149, Yeditepe Yayınevi. (2005). [5] Hanedan.org'dan bazı bölümler alınmıştır [6] Türk Tarih Kurumu Oslamlı Padişahları III.Murad • 1582'de Tiflis Müdafaası yapıldı. Tiflis ve Şirvan fethedildi. [7] “Kuruluşunun 700 yılında Osmanlı" c.1 sf. 138, NESA Yayıncılık. (2007). • 27 günde Kars Kalesi yapıldı. [8] Milliyet.com.tr'den bazı bölümler alınmıştır • 1582'de Osmanlı tarihinin en büyük eğlencelerinden birini düzenleyerek oğulları için kırk gün kırk gece sünnet şöleni düzenlemiştir.[kaynak belirtilmeli] [9] • 1583'te Meşaleler Muharebesi kazanıldı. • 1585'te Tebriz dördüncü defa fethedildi. Gence şehri alındı. • 1590'da Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı. Hazar Denizi'ne kadar Osmanlı hakimiyetine alındı. Doğuda en geniş sınırlara ulaşıldı. • 1593'te Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na harp ilân edildi. [10] Yavuz Unat, “Takîyüddîn el-Râsıd’ın Gözlemleriyle İstanbul Semalarında Zaman”, P-Sanat, Kültür, Antika Dergisi, Zaman ve Sanat, Sayı 28, Kış 2003, s. 80–97 5 7 Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans 7.1 Metin • III. Murad Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/III._Murad?oldid=17491140 Katkıda bulunanlar: Alperen, Murtasa, Pinar, Dbl2010, Goran33, Eşref, Dbl2010bot, Katpatuka, Chobot, YurikBot, Denisutku, Ugur Basak, İncelemeelemani, Cretanforever~trwiki, Fakara, Metal Militia, Vikiyazar, Raki~trwiki, Nosferatü, Dünya vatandaşı, Memty Bot, Kibele, Thijs!bot, Krkzn, Vito Genovese, CommonsDelinker, Mutlutopuz, Onurkayabasi, Mach, Eldarion, VolkovBot, TXiKiBoT, Levent, 2ulus, YonaBot, Gerakibot, Sakhalinio, SieBot, Vikiçizer, robot, Patirer, Noyder, Sabri76, DragonBot, Takabeg, Brk, Yalhi, Sayginer, Myrat, Ertly, CarsracBot, MelancholieBot, SilvonenBot, Théoden, Amirobot, Syrano, Luckas-bot, Oğuzhan, Kudelski, Ptbotgourou, Merube 89, Maniaqq, Mirochi, Ackirca, Bozkurt16, Onur0651, Khutuck Bot, Xqbot, Darkranger~trwiki, Aklenhayal, RibotBOT, Kılıç46, Tugralar, Rapsar, Türk Süvarisi, D'ohBot, RedBot, Bermanya, NKOzi, Mehmet ÖZDEN, EmausBot, Erasmus.new, YBot, Esc2003, KumulBot, WikitanvirBot, Rdvnygt, FoxBot, Boraba06, Movses-bot, Gerçekler, HaruNGs, Vitruvian, MerlIwBot, Sharonvalerii, Erkistreet, KarCet, Keivan.f, SeyitA, Furkan12, Maurice Flesier, Kahve6, Muratero, Yavuz6, E4024, Kudret Bahadır, PrometheusLive, Peykbot, OmerFarukDemir, Kara Şah, Addbot, Cavitdilmen, Umut aslan, Sanemmm, Doruk455, Bakayna, Phtgrphr, Triptohera, İlhncnmma, Ufuk aslan 1997, Selwili, Buradayeniyim, Hasmetlihasmet, ShuqqalaNihad, AnTiKoor61, BuseGunneer, Cimbom741, Okanfan, LAWRENCE522, Crypto346, Arslanemil, Emirhan Gürdal, Tarih8, Lapsy, Wertmy22, Yaslient1, Nukteolog, AlpertungaB, Pedram1375, Msmmfkkfkdld, Nalhur, 3.cilt, Unundjjdjdjjd, Nandhgdf, Yaratmayıcı~~trwiki, İivucchcu, Yfngk ızgi, Eftfocc, Djjcncncmcmm, Yusuf Amir Erenler ve Anonim: 159 7.2 Resimler • Dosya:BASA-516K-1-2080-12-Murad_III.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1d/ BASA-516K-1-2080-12-Murad_III.JPG Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Bulgarian Archives State Agency: <a href ='http://www.archives.government.bg/' data-x-rel ='nofollow'><img alt ='Nuvola filesystems folder home.svg' src ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Nuvola_filesystems_folder_home.svg/20px-Nuvola_ filesystems_folder_home.svg.png' width ='20' height ='20' srcset ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/ Nuvola_filesystems_folder_home.svg/30px-Nuvola_filesystems_folder_home.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/thumb/8/81/Nuvola_filesystems_folder_home.svg/40px-Nuvola_filesystems_folder_home.svg.png 2x' data-file-width ='128' data-file-height ='128' /></a> Home page Özgün yazarı: ? • Dosya:Osmanli-nisani.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Osmanli-nisani.svg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Juris Tiltins • Dosya:Sahansahname_130b.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Sahansahname_130b.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Bilkent University Özgün yazarı: Nakkas Osman • Dosya:Tomb_of_Sultan_Murad_III_-_07.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3c/Tomb_of_Sultan_ Murad_III_-_07.JPG Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Mogadir • Dosya:Tomb_of_Sultan_Murad_III_Mars_2013.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ec/Tomb_of_ Sultan_Murad_III_Mars_2013.jpg Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Arild Vågen • Dosya:Tughra_of_Murad_III.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/78/Tughra_of_Murad_III.JPG Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: • Egypt State Information Service: http://www.sis.gov.eg/PDF/Ar/History/0809000000000000210002.pdf Özgün yazarı: Unknown court calligrapher. • Dosya:Tughra_of_Murad_III.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Tughra_of_Murad_III.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: Scanned artwork from M. Ugur Derman, Masterpieces of Ottoman Calligraphy, Sakıp Sabancı Museum, 2004, p.209 Özgün yazarı: Bilinmiyor<a href ='//www.wikidata.org/wiki/Q4233718' title ='wikidata:Q4233718'><img alt ='wikidata: Q4233718' src ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png' width ='20' height ='11' srcset ='https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo. svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x' data-file-width ='1050' data-file-height ='590' /></a> • Dosya:Wikisource-logo.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg Lisans: CC BY-SA 3.0 Katkıda bulunanlar: Rei-artur Özgün yazarı: Nicholas Moreau 7.3 İçerik lisans • Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0
