LİPİD METABOLİZMASI
Prof. Dr. Ayşe CAN
2015
LİPAZLAR
•
•
•
•
•
Aside dayanıklı lipaz (lingual lipaz)
Gastrik lipaz
Pankreas lipazı
Bağırsak lipazı
Fosfolipazlar (A2, A1=B=lizofosfolipaz, C,
D)
• Lipoprotein lipazı (kapiler endotelinde)
• Hormona duyarlı triaçilgliserol lipazı (yağ
dokusunda)
• Monoaçilgliserol lipazı (hormona duyarsız)
pankreas lipazı
H2 -CO - COR1
H2 -C - OH
H-CO - COR2
H-CO - COR2
H2 -CO - COR3
pankreas lipazı
Triaçilgliserol
+ R1 COOH + R3 COOH
H2 -C - OH
Serbest yağ asidleri
2-Monoaçilgliserol
TRİAÇİLGLİSEROL
B
A
Ğ
I
R
S
A
K
B
O
Ş
L
U
Ğ
U
B
A
Ğ
I
R
S
A
K
H
Ü
C
R
E
S
M İ
U
K
O
Z
A
lipaz
YAĞ ASİDİ + 1,2-DİAÇİLGLİSEROL
lipaz
YAĞ ASİDİ + 2-MONOAÇİLGLİSEROL
1-MONOAÇİLGLİSEROL
lipaz
YAĞ ASİDİ
lipaz
GLİSEROL
KOLATLARLA BİRLEŞEREK MİSELLER HALİNDE EMİLİR
YAĞ ASİDİ
2-MONOAÇİLGLİSEROL
1-MONOAÇİLGLİSEROL
GLİSEROL
YAĞ ASİDİ
YAĞ ASİDİ
TRİAÇİLGLİSEROL + FOSFATİD
şilomikronlar halinde
LENF-DAMAR SİSTEMİ
VENA PORTA
Fosfolipaz A1 = B= Lizofosfolipaz
Fosfolipaz A2
CH2O -COR1
R2CO-O-CH
O
CH2O - P - O-Azotlu alkol
O
Fosfolipaz C
Fosfolipaz D
Lizofosfolipazın substratı lizolesitindir; bu nedenle bu ad
verilmiştir.
Emilme
Bağırsak boşluğunda,
• Serbest yağ asidleri
• Kolesterol
oluştururlar
• 2-monoaçilgliseroller
Safra tuzları ile miseller
Karaciğer
Kan plazmasındaki lipidlerin
ortalama normal değerleri
Lipidler
mg/100 ml
Total lipid
400-700
Triaçilgliseroller
130
Serbest yağ asidleri
20
Total fosfolipid
180
Total kolesterol
(serbest ve ester
kolesterol)
200
Lipoproteinler
• Lipoprotein = Protein + lipid
•
Apoprotein: α- ve β- globulinler
AI, AII, B, CI, CII, CIII, D, E
Lipoproteinler
• Triaçilgliserol
• Fosfolipid
• Serbest ve ester kolesterol içerirler.
HDL kolesterol % 40-60 mg olmalıdır.
• Aşırı egzersiz Örneğin koşma ve jogging HDL
oranını arttırır.
• HDL oranı yaşla,
• Östrojen kullanımı ile
• Az alkol alınımı ile artabilir.!!!
• HDL düzeyi, projestin tipi kontraseptiflerin
alınımı,
• Androjenler,
• Sigara,
• Şişmanlık
• Diyetle alınan karbohidratlar ile azalır.
LDL kolesterol % 120 mg’dan az olmalı
• 20-40 yaşındaki erkeklerde, aynı yaştaki
kadınlara göre daha yüksektir.
• Yaşlılarda gençlerden daha yüksektir.
• Son yıllardaki araştırmalar, yüksek LDL
düzeylerinin insanda koroner kalp
hastalıkları riskini arttırdığını, buna
karşın yüksek HDL düzeylerinin kalp
krizine karşı koruyucu etki yaptığını
göstermektedir.
DİYETLE ALINAN LİPİDLERİN DOKULAR
TARAFINDAN KULLANILMASI
