Slide 1 - insan yönetimi kongresi

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE ETİK
VE
PERYÖN’ÜN ROLÜ
Dr. A. Kemal Tuğcu
12. Ulusal İnsan Yönetimi Kongresi
2 – 3 Aralık 2004
Hilton - İstanbul
ETİK TANIMI
AHLAK
(ADET – TÖRE)
İnsanların birbirleri veya devlet ile ilişkilerinde kendilerinden
“yapmaları istenen” ve toplum düzenini sağlayan kurallar ve
normlar bütünüdür.
ADAB-I MUAŞERET
Ahlaksızlık değil ama “Davranış Hatası” ...
Ahlak ve Adab-ı Muaşeret toplumlara göre değişkenlik gösterir ...
ETİK TANIMI
ETİK
Değişik ahlak anlayışlarının kesiştiği ortak
noktadan çıkan evrensel normlar bütünüdür ...
ETİK ÖRNEKLERİ
• Uluslararası Etik
• Medya Etiği
• Akademik Etik
• Satış ve Reklam Etiği
• Spor Etiği (Centilmenlik - Fairplay )
• Politik Etik
• Profesyonel Etik ( İş Ahlakı )
ETİK ÇATIŞMANIN OLUMSUZ SONUÇLARI
• Birey – Birey ( Ahlaki değerlerin çatışması veya diğerinin hakkını gasp etme)
SONUÇ  KAVGA, DAVA
• Birey – Kurum ( Ahlaki değerlerin çatışması, rüşvet, ticari yolsuzluk )
SONUÇ  MÜŞTERİ VE ÇALIŞAN KAYBI, DAVA
• Kurum – Kurum ( Taklit, teknoloji çalma, fikri hakların çatışması )
SONUÇ  TİCARİ SAVAŞ, DAVA
• Birey – Toplum ( Toplum değerleri ile çatışma )
SONUÇ  KANUNİ CEZA, DIŞLANMA, PROTESTO
• Kurum – Toplum ( Yasalara aykırı faaliyet )
SONUÇ  YASA DIŞI FAALİYET, YASAL CEZA, İŞSİZLİK
• Toplum – Toplum ( Göçmenlere davranış, 3. Ülkelerle ilişkiler )
SONUÇ  TİCARETİN DÜŞMESİ, AMBARGO, SAVAŞ
BİR KURULUŞUN ETİK FAALİYETLERDE BULUNMASI
VE
ÜYELERİNİN / ÇALIŞANLARININ ETİK DAVRANIŞLAR
GÖSTERMESİNİN YARARLI SONUÇLARI
• Kuruluş içinde
–
–
–
–
–
Güven ortamının artması
Kalite artışı (Süreç, Ürün ve İnsan)
Müşteri Memnuniyeti artışı
Paydaşların memnuniyeti artışı
Çalışanların sadakati artışı
• İşyeri içi / dışı ilişkilerde güven ortamının artması sonucunda
kararlarda ve faaliyetlerde bütünselliğin ve etkinliğin artması ...
• Sürdürülebilir karlılığın olumlu yönde etkilenmesi ...
• İK sorunlarında azalma görülmesi ...
ETİK SORUNLARIN HALLEDİLMESİ
Etik sorunların temelinde değerlerin ve çıkarların çatışması yatar ...
Etik sorunlar sadece “Dürüst olayım mı, olmayayım mı?” türü
basit soruları içermez.
Etik sorunlar karmaşık ve ilgili tarafların hem haklı hem de haksız
oldukları ikilem (dilemma) durumların çözümlenmesini gerektirir.
Etik olaylarının değerlendirilmesinde tarafların değerlerinin
ve haklarının analizinin yapılması esastır ...
KURULUŞLARDA ETİK
YÖNETİCİLERİN ÇALIŞANLARA KARŞI
ETİK SORUMLULUKLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
Çalışma hakkına saygı
Adil ücret ödeme
Çalışanlara özgür konuşma hakkını sağlama
İşçilerin dernek / sendika kurma ve grev yapma
hakkına engel olmama
Özel hayatın gizliliğine saygılı olma
Güvenli ve sağlıklı koşullar yaratma ve çalışma
hayatının kalitesini artırma
Çalışanlar arasında ayrımcılık yapmama ve cinsel
tacizden sakınma
Çalışanlara kararlara katılma hakkı sağlama
ÇALIŞANLARIN YÖNETİCİLERE KARŞI
ETİK SORUMLULUKLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kapasitesini çalışmaya adamak ve gelişmek
Amire yalan söylememek ve dürüst olmak
Çıkar çatışmalarından doğan verimsizlikleri önlemek
Kayıtları ve belgeleri değiştirmemek
Kuruluşun malını özel çıkar için kullanmamak
Hırsızlık yapmamak
Hediye ve rüşvet almamak
Firma politikalarına uygun davranmak
Alkol ve uyuşturucu bağımlılığından kaçınmak
Cinsel tacizden kaçınmak
BİR KURULUŞTA ETİK YÖNETİMİNİ
BAŞLATMANIN İLK ADIMLARI
•
•
•
•
•
•
•
Kuruluş Değerlerinin Belirlenmesi
Risk Alanlarının Belirlenmesi ve Risk Analizi
Etik Kodların Belirlenmesi
Etik Sorumlusu / Etik Kurul Atanması
Etkin İletişim ve Eğitim
İzleme – Denetleme Mekanizması
Raporlama Sistemleri
ETİK SORUMLUSUNUN GÖREVLERİ
• Etikle İlgili Eğitim & İletişim Program Geliştirme
• Etik Kodların Geliştirilmesi
• Denetim ve Kontrol Sistemlerinin Kurularak
Uygulama Yöntemlerinin Geliştirilmesi
• Üst Yönetimle Koordinasyon Sağlanması
• Disiplin Yönetmeliği (Ödüller ve Cezalar)
• Etiğin Politika ve Prosedürlere Yansıtılması
• Etik Liderlik
PERYÖN ETİK KURULU
PERYÖN DEĞERLERİ VE ETİK İLKELER /
KURALLAR TANIMLAMA SÜRECİ
Araştırma
Kıyaslama
Ön Çalışma
Yapısal
Düzenlemeler
Duyurma ve
Benimsetme
Uygulama, Sürekli Gözden Geçirme ve İyileştirme
ARAŞTIRMA, KIYASLAMA,
ÖN ÇALIŞMA
• Benzer Sivil Toplum Örgütleri’nde etik değer, kod ve yönetim
anlayışlarının kıyaslanması (SHRM, Türkiye Bilişim Vakfı, TEMA, vb)
• Mevcut ve geçmiş Peryön Yönetim ve Denetim Kurulu üyeleri ile
görüş alışverişi yapılması
• Peryön e-posta zincirinde üyelere, Peryön değerlerinin ne olması
gerektiğine dair görüşlerinin sorulduğu “Değerler” anketinin
gerçekleştirilmesi
• Peryön’ün vizyon ve misyonundan hareket ederek üyelerinin ve
sektördeki profesyonellerin katılımı ile “Değerler Arama Konferansı”nın
yapılması
• Peryön Değerleri Taslak Önerisinin oluşması
• İLK FAZIN SONUCU: “PERYÖN Etik Kurulu”nun kurulması kararı
YAPISAL DÜZENLEMELER
• Peryön Yürütme organlarına Etik Kurul’un eklenmesi
• Peryön Tüzüğü’nün revize edilmesi (Genel Kurul)
• Etik Kurul‘un seçilmesi (Genel Kurul)
• Peryön Değer ve Etik İlkelerinin Son Halini alması (Etik Kurul)
• Etik Kurul Yönetmeliği nin oluşturulması (Etik Kurul)
• Etik yönetimi konusunda uzman görüşlerinin alınması (TEDMER)
• Etik Kod / İlke / Kuralların Peryön Denetim ve Yönetim Kurulu’nca
onaylanması (Etik Kurul Sunuşu)
• İKİNCİ FAZIN SONUCU: Seçilmiş Etik Kurul,
Etik Kod/ İlke/Kurallar ,
Etik Kurul Yönetmeliği
DUYURMA VE BENİMSETME
• Etik Kod/İlke/Kuralların Peryön Dergisi ve Kongre’sinde Duyurulması
• Genel Kurul’da tüm üyelerle paylaşılması
• Eğitimler
• Broşür ve kitapçıkların hazırlanması ve paylaşılması
• Aykırılık durumlarının bildirimine yönelik mekanizmanın kurulması ve
üyelerle paylaşımı
• ....
PERYÖN ETİK KURALLARI
(Etik Kodlara Link)
PERYÖN ÜYELERİNİN SÖZ KONUSU
ETİK KURALLARA SAYGILI
OLDUKLARININ BİLİNMESİNİN
DOĞURACAĞI OLUMLU SONUÇLAR
• Çalıştığımız şirketlerde verimlilik ve karlılık artacaktır.
• Şirketler PERYÖN Üyelerini istihdam etmeyi tercih edeceklerdir.
• Şirketlerimizdeki İnsan Kaynakları problemlerinde azalma görülecektir.
• PERYÖN’ün toplum nezdindeki imajı güçlenecektir.
• Üyelerimizin PERYÖN Üyesi olmaktan duydukları gurur artacaktır.
PERYÖN UYGULAMA KURALLARI
Etik İlke ve Kuralların İhlali Durumunda İzlenecek Prosedür
Tüm PERYÖN Üyeleri bu dökümanda belirtilen Etik İlke ve Kurallara
uymakla ve diğer üyelerin söz konusu İlke ve Kurallara uyumsuzluk
durumlarını Etik Kurul’a bildirmekle yükümlüdürler.
Bir PERYÖN Üyesi’nin bu dökümanda belirtilen Etik İlke ve Kurallara
aykırı hareket ettiğini düşünen kişilerin öncelikle sorunu ilgili PERYÖN
Üyesi’nin dikkkatine getirmek sureti ile uzlaşma ve çözüm aramaları
esastır. İlgili taraflardan herhangi birisi bu konuda PERYÖN Etik
Kurulu ile iletişime geçerek bilgi, görüş veya destek talep edebilir.
Etik İlke ve Kuralların İhlali Durumunda İzlenecek Prosedür
Yukarıda önerilen girişimler sonucunda tatmin olmayan kişiler PERYÖN
Etik Kurulu’na yazılı olarak başvuru yapabilirler. Etik İlke ve Kural
aykırılıklarına ilişkin yazılı şikayetler Etik Kurul tarafından PERYÖN Etik
Kurul Yönetmeliği çerçevesinde incelenerek sonuçlandırılacaktır.
İmzasız ve iletişim bilgileri bulunmayan başvurular kabul edilmeyecektir.
Başvurulara ilişkin her türlü çalışma ve araştırmaya ilişkin bilgilerin
gizliliği Etik Kurul’un sorumluluğundadır.
Yazılı başvuruların aşağıdaki PERYÖN Merkezi Adresine ve zarf üzerine
görünür bir şekilde “Etik Kurul Dikkatine” ve “Gizlidir” ibareleri yazılarak
gönderilmelidir.
Bu dökümanın kopyası, aynı adrese veya e-mail kanalı ile PERYÖN’e
talepte bulunarak edinilebilir.
PERYÖN ÜYELERİ OLARAK …
Etik İlke ve Kuralların Uygulanmasını sağlayarak
•
•
•
•
Bireysel ilişkilerimizin
PERYÖN imajının
Çalıştığımız şirketlerin
Toplumumuzun
Olumlu yönde gelişimine katkıda bulunmak görevimizdir …